Nâng cao hiệu qủa sử dụng vốn lưu động tại công ty thực phẩm miền Bắc

h¸ch hµng. Khi b¸n chÞu cho kh¸ch hµng ph¶i ®¸nh gi¸ kü kh¶ n¨ng thanh to¸n trªn c¬ së hỵp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. - Cã sù rµng buéc chỈt chÏ trong hỵp ®ång b¸n hµng, nÕu v­ỵt qu¸ giíi h¹n thanh to¸n theo hỵp ®ång th× doanh nghiƯp ®­ỵc thu l·i suÊt t­¬ng øng nh­ l·i suÊt qu¸ h¹n cđa ng©n hµng. - Ph©n lo¹i c¸c kho¶n nỵ qu¸ h¹n: T×m nguyªn nh©n cđa tõng kho¶n nỵ ( kh¸ch quan, chđ quan) ®Ĩ cã biƯn ph¸p xư lý thÝch hỵp nh­ gia h¹n nỵ, tho¶ ­íc xư lý nỵ, xo¸ mét phÇn nỵ cho kh¸ch hµng hoỈc yªu cÇu toµ ¸n kinh tÕ gi¶i quyÕt theo thđ tơc ph¸ s¶n doanh nghiƯp. 1.3.1.3. Qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷ ë doanh nghiƯp * Tån kho dù tr÷ vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn vèn tån kho dù tr÷. Hµng dù tr÷ lµ mét trong nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín trong doanh nghiƯp. Th«ng th­êng gi¸ trÞ hµng dù tr÷ cđa doanh nghiƯp chiÕm tõ 40 ®Õn 50% tỉng gi¸ trÞ tµi s¶n cđa c¸c doanh nghiƯp. ChÝnh v× vËy, viƯc qu¶n lý kiĨm so¸t tèt hµng dù tr÷ cã mét ý nghÜa kinh tÕ v« cïng quan träng, nã gãp phÇn ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®­ỵc tiÕn hµnh liªn tơc, ®¹t hiƯu qu¶ cao. B¶n th©n vÊn ®Ị qu¶n lý hµng dù tr÷ cã hai mỈt tr¸i ng­ỵc nhau: §Ĩ ®¶m b¶o s¶n xuÊt liªn tơc tr¸nh ®øt qu·ng trªn d©y chuyỊn s¶n xuÊt ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®¸p øng nhanh chãng nhu cÇu cđa ng­êi tiªu dïng trong bÊt kú t×nh huèng nµo, doanh nghiƯp cã sÏ ph¶i t¨ng dù tr÷. Ng­ỵc l¹i ph¶i tèn thªm nh÷ng chi phÝ kh¸c cã liªn quan ®Õn dù tr÷ chung. V× vËy, b¶n th©n doanh nghiƯp cÇn ph¶i t×m c¸ch x¸c ®Þnh møc ®é c©n b»ng gi÷a kho¶n ®Çu t­ cho hµng dù tr÷ vµ lỵi Ých do tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt vµ nhu cÇu ng­êi tiªu dïng víi chi phÝ tèi thiĨu nhÊt. Hµng dù tr÷ bao gåm c¸c nguyªn vËt liƯu, b¸n thµnh phÈm, dơng cơ phơ tïng, thµnh phÈm tån kho... Tuú theo c¸c lo¹i h×nh doanh nghiƯp kh¸c nhau mµ c¸c d¹ng hµng dù tr÷ cịng kh¸c nhau vµ néi dung ho¹ch ®Þnh kiĨm so¸t hµng dù tr÷ cịng kh¸c nhau. Møc tån kho dù tr÷ cđa doanh nghiƯp nhiỊu hay Ýt ®Ịu chÞu ¶nh h­ëng cđa mét sè nh©n tè. Tuú theo tõng lo¹i tån kho dù tr÷ mµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng cã ®Ỉc ®iĨm riªng. §èi víi møc tån kho sù tr÷ nguyªn vËt liƯu, nhiªn liƯu, th­êng phơ thuéc vµo: + Quy m« s¶n xuÊt vµ nhu cÇu dù tr÷ nguyªn vËt liƯu cho s¶n xuÊt cđa doanh nghiƯp. Nhu cÇu sù tr÷ nguyªn vËt liƯu cđa doanh nghiƯ th­êng bao gåm 3 lo¹i: dù tr÷ th­êng xuyªn, sù tr÷ b¶o hiĨm, dù tr÷ thêi vơ (®èi víi doanh nghiƯp s¶n xuÊt cã tÝnh thêi vơ). + Kh¶ n¨ng s½n sµng cung øng cđa thÞ tr­êng. + Chu kú giao hµng quy ®Þnh trong hỵp ®ång gi÷a ®¬n vÞ cung øng nguyªn vËt liƯu víi doanh nghiƯp. + Thêi gian vËn chuyĨn nguyªn vËt liƯu tõ n¬i cung øng ®Õn doanh nghiƯp. + Gi¸ c¶ cđa c¸c nguyªn vËt liƯu, nhiªn liƯu ®­ỵc cung øng. §èi víi møc tån kho dù tr÷ b¸n thµnh phÈm, s¶n phÈm dë dang, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng gåm: + §Ỉc ®iĨm vµ c¸c yªu cÇu vỊ kü thuËt, c«ng nghƯ trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. + §é dµi thêi gian, chu kú s¶n xuÊt s¶n jhÈm. + Tr×nh ®é s¶n xuÊt cđa doanh nghiƯp. §èi víi tån kho dù tr÷ s¶n phÈm, thµnh phÈm, th­êng chÞu ¶nh h­ëng c¸c nh©n tè: + Sù phèi hỵp gi÷a kh©u s¶n xuÊt vµ tiªu thơ s¶n phÈm. + Hỵp ®ång tiªu thơ s¶n phÈm gi÷a doanh nghiƯp vµ kh¸ch hµng. + Kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ më réng thÞ tr­êng tiªu thơ s¶n phÈm cđa doanh nghiƯp. * C¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n trÞ vèn tån kho dù tr÷: - M« h×nh ®Ỉt hµng kinh tÕ c¬ b¶n (EOQ) Khi sư dơng m« h×nh nµy ngêi ta dùa vµo c¸c gi¶ thiÕt quan träng sau: + Nhu cÇu ph¶i biÕt tr­íc vµ nhu cÇu kh«ng ®ỉi + Ph¶i biÕt tr­íc thêi gian kĨ tõ khi ®Ỉt hµng cho tíi khi nhËn ®­ỵc hµng vµ thêi gian ®ã kh«ng ®ỉi. + L­ỵng hµng cđa mçi ®¬n hµng ®­ỵc thùc hiƯn trong mét chuyÕn hµng vµ ®­ỵc thùc hiƯn ë mét thêi ®iĨm ®· ®Þnh tr­íc. + ChØ cã duy nhÊt hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ tån tr÷ vµ chi phÝ ®Ỉt hµng. + Sù thiÕu hơt trong kho hoµn toµn kh«ng x¶y ra nÕu nh­ ®¬n ®Ỉt hµng ®­ỵc thùc hiƯn ®ĩng thêi gian. NÕu ta gäi: D – nhu cÇu hµng n¨m vỊ lo¹i hµng dù tr÷. Q – l­ỵng hµng dù tr÷ cho mét ®¬n hµng. S – chi phÝ ®Ỉt hµng tÝnh trªn mét ®¬n hµng. H – chi phÝ tån tr÷ trung b×nh trªn mét ®¬n vÞ dù tr÷ trong n¨m. § - nhu cÇu hµng ngµy vỊ nguyªn vËt liƯu d = D/sè ngµy s¶n xuÊt trong n¨m P – møc ®é cung øng hµng ngµy L – thêi gian vËn chuyĨn mét ®¬n hµng Víi gi¶ thiÕt trªn ®©y s¬ ®å biĨu diƠn m« h×nh sư dơng hµng dù tr÷ c¬ b¶n cã d¹ng nh­ sau: Q=Q*/2 Thêi gian Q 0 - S¬ ®å 3: BiĨu diƠn m« h×nh hµng dù tr÷ c¬ b¶n - Khi ®ã Ctt (chi phÝ tån dù tr÷) = Q*H/2 - C®h (chi phÝ ®Ỉt hµng) = D*S/Q Nh­ vËy cã hai lo¹i chi phÝ lµ chi phÝ tån dù tr÷ vµ chi phÝ biÕn ®ỉi khi l­ỵng dù tr÷ thay ®ỉi ( Ctt vµ C®h ). Mơc tiªu cđa doanh nghiƯp lµ tèi thiĨu ho¸ tỉng c¸c chi phÝ nµy. Cã: TC = Ctt + C®h = Q*H/2 + D*S/Q LÊy ®¹o hµm hai vÕ theo Q: => (TC)’ = H/2 – D*S/Q2 §Ĩ TC nhá nhÊt th× TC’ = 0 H/2 = D*S/Q2* 2D*S H Q* = 2D*S H VËy víi Q* = Th× TC ®¹t gi¸ trÞ nhá nhÊt: N = D/Q* ROP (§iĨm ®Ỉt hµng l¹i) = d*L. M« h×nh s¶n l­ỵng theo ®¬n ®Ỉt hµng s¶n xuÊt( POQ). Trong m« h×nh EOQ, chĩng ta gi¶ ®Þnh toµn bé l­ỵng hµng cđa mét ®¬n hµng ®­ỵc nhËn ngay trong mét chuyÕn hµng. Tuy nhiªn, cã nh÷ng tr­êng hỵp doanh nghiªpỵ sÏ nhËn hµng dÇn dÇn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Trong tr­êng hỵp nh­ thÕ xhĩng ta h·y nghiªn cøu m« h×nh POQ. Trong m« h×nh nµy, cc gi¶ thiÕt gièng nh­ m« h×nh EOQ, ®iĨm kh¸c biƯt duy nhÊt lµ hµng ®­ỵc ®­a ®Õn nhiỊu chuyÕn. Cịng b»ng ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù nh­ trªn ta tÝnh ®­ỵc: H(1-d/p) 2DS Q* = * M« h×nh khÊu trõ theo sè l­ỵng. §Ĩ t¨ng doanh thu b¸n hµng, nhiỊu C«ng ty th­êng ®­a ra chÝnh s¸ch b¸n hµng theo gi¸ gi¶m khi sè l­ỵng mçi lÇn mua cao lªn. ChÝnh s¸ch b¸n hµng nh­ vËy ®­ỵc gäi lµ m« h×nh b¸n hµng khÊu trõ theo sè l­ỵng b¸n. NÕu chĩng ta mua víi sè l­ỵng lín sÏ ®­ỵc h­ëng gi¸ thÊp. Nh­ng sè l­ỵng dù tr÷ sÏ t¨ng. XÐt vỊ møc chi phÝ ®Ỉt hµngth× khi l­ỵng ®Ỉt hµng t¨ng lªn th× chi phÝ cho mçi lÇn ®Ỉt hµng sÏ gi¶m ®i. Mơc tiªu ®Ỉt ra lµ chän møc ®Ỉt hµng sao cho tỉng chi phi phÝ dù tr÷ hµng n¨m lµ nhá nhÊt. Tỉng chi phÝ ®­ỵc tÝnh nh­ sau: TC®h = Pr*D*S/Q + Q*H/2. - Trong ®ã Pr*D lµ chi phÝ mua hµng. - §Ĩ x¸c ®Þnh ®­ỵc l­ỵng ®¬n hµng tèi ­u phï hỵp víi c¸c møc b¸n hµng kh¸c nhau, ta tiÕn hµnh bèn b­íc sau ®©y: B­íc 1: X¸c ®Þnh l­ỵng ®Ỉt hµng tèi ­u Q* ë tõng møc khÊu trõ theo c«ng thøc: Q* = = Trong ®ã: - Chi phÝ tån dù tr÷ b»ng tû lƯ (%) chi phÝ tån dù tr÷ tÝnh theo gi¸ mua mét mét ®¬n vÞ hµng. - I lµ tû lƯ % chi phÝ tån dù tr÷ tÝnh theo gi¸ mua mét ®¬n vÞ hµng. - Pr- lµ gi¸ mua mét ®¬n hµng. B­íc 2: X¸c ®Þnh l­ỵng ®¬n hµng tèi ­u ®iỊu chØnh Q* theo mçi møc khÊu trõ kh¸c nhau, nÕu s¶n l­ỵng ®¬n hµng ®· tÝnh ë b­íc 1 qu¸ thÊp ®Õn nçi kh«ng ®đ ®iỊu kiƯn ®Ĩ h­ëng møc gi¸ khÊu trõ. Chĩng ta ®iỊu chØnh s¶n l­ỵng cđa ®¬n hµng lªn ®Õn møc s¶n l­ỵng tèi thiĨu ®Ĩ ®­ỵc h­ëng møc gi¸ khÊu trõ. B­íc 3: Sư dơng c«ng thøc tÝnh tỉng chi phÝ cđa hµng dù tr÷ nªu trªn ®Ĩ tÝnh to¸n tỉng chi phÝ cho c¸c møc s¶n l­ỵng ®· ®­ỵc x¸c ®Þnh ë b­íc mét vµ b­íc hai. B­íc 4: Chän Q* nµo cã tỉng cho chi phÝ cđa hµng dù tr÷ thÊp nhÊt ®· x¸c ®Þnh ë b­íc 3. §ã chÝnh lµ s¶n l­ỵng tèi ­u cđa ®¬n hµng. 1.3.2. Nhãm c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng kh¸ch quan ë doanh nghiƯp. Lµ nhãm c¸c nh©n tè do m«i tr­êng bªn ngoµi doanh nghiƯp g©y ra. Nã kh«ng phơ thuéc vµo ho¹t ®éng cđa doanh nghiƯp vµ kh«ng n»m trong tÇm kiĨm so¸t cđa doanh nghiƯp. §èi víi c¸c nh©n tè nµy, doanh nghiƯp chØ cã thĨ tËn dơng hay tù ®iỊu chØnh nh»m phï hỵp víi quy luËt cđa chĩng. Ta sÏ xem xet d¸nh gi¸ mét sè nh©n tè sau: - C¸c chÝnh s¸ch vÜ m«: Trªn c¬ së luËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ, Nhµ n­íc t¹o ra m«i tr­êng cho c¸c doanh nghiƯp ph¸t triĨn s¶n xuÊt kinh doanh. Sù thay ®ỉi trong chÕ ®é chÝnh s¸ch ®Ịu cã t¸c ®éng tèt huỈc xÊu ®èi víi doanh nghiƯp. §èi víi hiƯu qu¶ xư dơng vèn l­u ®éng th× chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch tÝn dơng cđa Nhµ n­íc sÏ cã t¸c ®éng rÊt lín. L·i suÊt vµ thuÕ suÊt thay ®ỉi sÏ cã thĨ lµm thay ®ỉi t¨ng hay gi¶m hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng t¹i doanh nghiƯp. Do ®ã doanh nghiƯp cÇn n¾m b¾t ®ĩng ®¾n ph¸p luËt ®Ĩ tõ ®ã ¸p dơng mét c¸ch linh ho¹t cho doanh nghiƯp cđa m×nh, lµm lỵi dĩng ph¸p luËt cho C«ng ty. - T×nh h×nh cung øng ®Çu vµo: - BiÕn ®éng thÞ tr­êng ®µu vµo vỊ l­ỵng, vỊ gi¸ ®Ịu lµm hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng t¨ng hay gi¶m. Gi¸ c¶ nguyªn vËt liƯu t¨ng, cung vỊ nguyªn vËt liƯu gi¶m. Gi¸ c¶ nguyªn vËt liƯu t¨ng, cung vỊ nguuyªn vËt liƯu gi¶m ®Ịu sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh ®Õn l­ỵng hµng tån kho cđa doanh nghiƯp, tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c n©ng cao hiƯu qu¶ xư dơng vèn l­u ®éng. VÊn ®Ị cđa doanh nghiƯp lµ ph¶i n¾m b¾t kÜ t×nh h×nh thÞ tr­êng ®Çu vµo®Ĩ cã kÕ ho¹ch mua hµng dù tr÷ ®ĩng lĩc lÞp thêi. Ngoµi ra th¸i ®é ng­êi b¸n cịng cÇn ®­ỵc chĩ ý ®èi víi qu¶n lý vèn l­u ®éng. ChÝnh s¸ch b¸n cđa ng­êi b¸n (b¸n chÞu, chiÕt khÊu…) ¶nh h­ëng rÊt lín tíi ho¹t ®éng huy ®éng vèn l­u ®éng trong doanh nghiƯp. Víi b¹n hµng,doanh nghiƯp nªn tËn dơng tèt nhÊt cã thĨ nguån vèn tÝn dơng th­¬ng m¹i®Ĩ quay vßng. Nh­ng cịng cÇn chĩ ý tíi nh÷ng thay ®ỉi tõ phÝa b¹n hµng ®Ĩ cã nh÷ng øng phã kÞp thêi tr­íc nh÷ng thay ®ỉi bÊt ngê. - TiÕn bé khoa häc kÜ thuËt. Ngµy nay, khoa häc ®ang tiÕn bé kh«ng ngõng, nhiỊu poh¸t minh míi ra ®êi thay thÕ nh÷ng c¸i cị. C«ng nghƯ cã t¸c ®éng rÊt lín tíi hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng. C«ng nghƯ míi sÏ lµm rĩt ng¾n th¬× gian vèn l­u ®éng bÞ ø ®ägn trong s¶n xuÊt, t¨ng thªm vßng quay cho nã. Do ®ã, doanh nghiƯp cÇn ph¶i th­êng xuyªn cËp nhËt c«ng nghƯ míi ®Ĩ c¶i c¸ch qui tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cđa m×nh nh»m n©ng cao ®­ỵc hiƯu qu¶ ho¹t ®éng qu¶n lÝ vèn l­u ®éng. 1.3.3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng t¹i doanh nghiƯp. Nh­ chĩng ta ®· biÕt, vÊn nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng cÇn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­ m¸u cÇn cho c¬ thĨ con ng­êi. V× vËy vèn l­u ®éng ®ãng vai trß kh«ng thĨ thiÕu ®­ỵc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊtt¹o ra cđa c¶i vËt chÊt, duy tr× vµ ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triĨn cđa toµn C«ng tyvµ toµn bé nỊn kinh tÕ nãi chung. Vèn lµ nh©n tè hµng ®Çu t¹o søc bËt cho doanh nghiƯp tiÕn tõng b­íc v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh ®i lªn. Tãm l¹i, tÇm quan träng cđa vèn nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng ®­ỵc mỈc nhiªn thõa nhËn. Trong giai ®o¹n hiªn j nay, rÊt nhiỊu doanh nghiƯp ®ang ph¶i ®èi diƯn trùc tiÕp víi vÊn n¹n thiÕu vèn. Tuy vËy, ®iỊu ®¸ng lo ng¹i vµ ®¸ng nãi h¬n lµ viƯc hä ®· vµ ®ang sư dơng vèn l­u ®éng cđa m×nh ®· thËt sù cã hiƯu qu¶ hay ch­a. Bëi viƯc n©ng cao hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng sÏ mang l¹i cho doanh nghiƯp nh÷ng lỵi Ých to lín. Cơ thĨ lµ: N©ng cao hiƯu qđa sư dơng vèn l­u ®éng chÝnh lµ ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyĨn vèn l­u ®éng lµm cho nã quay ®­ỵc nhiỊu vßng h¬n vµ t¹o ra nhiỊu thuËn lỵi h¬n tõ mét ®ång vèn bá ra. Thªm vµo ®ã, n©ng cao hiƯu qu¶ sư dơng vèn lau ®éng cuÜng gãp phÇn rÊt línvµo viƯc gi¶m di nh÷ng chi phÝ huy ®éng nh÷ng nguån vèn cã chi phÝ cao vµo sư dơng, tõ ®ã gi¶m tèi ®a ®­ỵc chi phÝ sư dơng vèn trong ho¹t ®éng kinh doanh cđa C«ng ty. Vèn l­u ®éng ®­ỵc sư dơng cho s¶n xuÊt kinh doanh cµngd cã hiƯu qđa cao th× n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tiªu thơ s¶n phÈm sÏ lµ cµng lín. V× viƯc kh«ng ngõng tiÕt kiƯm trong viƯc sư dơng vèn l­u ®éng sÏ tõng b­íc h¹ chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cđa s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, t¨ng doanh thu tõ ®ã mang l¹i hiƯu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt cho doanh nghiƯp. Vèn l­u ®éng ®­ỵc sư dơng hỵp lý, cã hiƯu qu¶ cßn gãp phÇn c¶i thiƯn t×nh h×nh thanh to¸n cho doanh nghiƯp, t¨ng kh¶ n¨ng chi tr¶ cho c¸c kho¶n nỵ vay. §iỊu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng bëi v× hiƯn nay, hÇu hÕt c¸ doanh nghiƯp ®Ịu ph¶i vay vèn cđa ng©n hµng hay cđa c¸c ®èi t­ỵng kh¸c ®Ĩ bï ®¾¬ phÇn thiÕu hơt cđa ®¬n vÞ m×nh dÉn tíi mét thùc tÕ lµ riªng sè tiỊn tr¶ l·i hµng n¨m ®· chiÕm mét tû träng ®¸ng kªt trong cvhi phÝ s¶n xuÊt. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ mçi doanh nghiƯp ph¶i tiÕn hµnh th­êng xuyªn ph©n tÝch t×nh h×nh sư dơng vè l­u ®éng th«ng qua c¸c chØ tiªu nh­ vßng quay vèn l­u ®éng, hiƯu ssuÊt sư dơng vèn l­u ®éng,, hƯ sè nỵ… Cho ®Õn nay, vÊn ®Ì n©ng cao hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng ngµy cµng k¼ng ®Þnh vai trß kh«ng thĨ thiÕu vµ tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cđa nã trong viƯc n©ng cao søc c¹nh tranh vµ gãp phÇn lµm t¨ng møc doanh lỵi cho doanh nghiƯp, t¹o c¬ së cho sù tån t¹i vµ ph¸t triĨn lau dµi cđa C«ng ty. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng hiƯu qu¶ sư dơng vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty thùc phÈm miỊn b¾c. 2.1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triĨn cđa C«ng ty TPMB. 2.1.1. LÞch sư h×nh thµnh cđa C«ng ty TPMB. C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c lµ mét doanh nghiƯp Nhµ n­íc trùc thuéc bé Th­¬ng m¹i, hoµn toµn tù chđ vỊ tµi chÝnh, h¹ch to¸n ®éc lËp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu riªng vµ ®­ỵc më tµi kho¶n tÞa ng©n hµng C«ng th­¬ng ViƯt nam. C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Northern Foodstuf Company (FONEXIM). Trơ së C«ng ty ®ãng t¹i 203 Minh khai - Hai bµ Tr­ng - Hµ néi vµ 210 TrÇn Quang Kh¶i - Hoµn KiÕm - Hµ néi. C«ng ty®­ỵc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 699/TM-TCCB ngµy 13/8/1996 cđa Bé th­¬ng m¹i trªn cë së s¸t nhËp c¸c ®¬n vÞ sau: - C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c - C«ng ty b¸nh kĐo H÷u NghÞ - C«ng ty thùc phÈm xuÊt khÈu Nam Hµ - XÝ nghiƯp thùc phÈm Th¨ng Long - Tr¹i ch¨n nu«i cÊp mét Th¸i B×nh - Chi nh¸nh thùc phÈm 210 TrÇn Quang Kh¶i Tõ c¸c thµnh viªn trªn ®· h×nh thµnh nªn C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c nh­ hiƯn nay. 2.1.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh cđa C«ng ty. Tr­íc ®©y trong c¬ chÕ kkÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, cịng nh­ ttÊt c¶ c¸c doanh nghiƯp Nhµ n­íc kh¸c, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cđa C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c ®Ịu ®­ỵc thùc hiƯn theo kÕ ho¹ch cđa cÊp trªn ®ua xu«ng. Nhµ n­íc bao ®Çu vµo vµ lu«n c¶ ®Çu ra. Lĩc ®ã ng­êi ta kh«ng mÊy quan t©m ®Õn lµm thÕ nµo ®Ĩ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cịng nh­ lµm thÕ nµo ®Ĩ lỵi nhuËn cđa C«ng ty ®¹t møc cao nhÊt. Hoat ®éng kinh doanh cã l·i th× cµng tèt cßn lç ®· cã Nhµ n­íc chÞu. KÕt qu¶ cđa kiĨu qu¶n lý nµy ®Én tíi t×nh tr¹ng hµng n¨m C«ng ty vÉn hoµn thµnh v­ỵt møc kÕ ho¹ch nh­ng ch­a ph¸t huy ®­ỵc hÕt kh¶ n¨ng vµ tiỊm lùc cđa m×nh. §¹i héi §¶ng VI ®· më ra mét thêi kú míi, ®¸nh dÊu mét b­¬c chuyĨn míi ®èi víi nỊn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ tatä ®µ cho sù ph¸t triỴn cđa c¸c doanh nghiƯp trong n­íc, trong ®ã cã C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c, ®ã lµ sù chuyĨn ®ỉi tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thi tr­êng. Nhµ n­íc kiĨm so¸t ho¹t ®éng kinh tÕ cđa c¸c doanh nghiƯp ë tÇm vÜ m« th«ng qua ph¸p luËt. C¸c doanh nghiƯp Nhµ n­íc tù h¹ch to¸n ®éc lËp, ®iỊu hµnh trùc tiÕp s¶n xuÊt, chÞu tr¸ch nhiƯm vỊ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cđa m×nh, thùc hiƯn nghÜa vơ ®èi víi Nhµ n­íc th«ng qua nép thuÕ. C¬ chÕ thÞ tr­êng t¹o ra tÝnh c¹nh tranh cao gi÷a c¸c doanh nghiƯp trªn mäi mỈt: kü thuËt c«ng nghƯ, chÊt l­ỵng s¶n phÈm, thÞ phÇn, ®ßi hái thÝch øng cao ®é, nÕu kh«ng sÏ bÞ lo¹i khái th­¬ng tr­êng. 2.2. Chøc n¨ng, nhiƯm vơ vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chđ yÕu cđa C«ng ty TPMB. 2.2.1. Chøc n¨ng. - Th«ng qua ho¹t ®éng kinh doanh, thùc hiiƯn liªn doanh liªn kÕt, hỵp t¸c ®Çu t­, tỉ chøc thu mua, gia c«ng, s¶n xuÊt chÕ biÕn, xuÊt nhËp khÈu, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu, ®em vỊ nguån ngo¹i tƯ cho ®Êt n­íc. - Kinh doanh c¸c mỈt hµng thùc phÈm c«ng nghiƯp ( nh­: ruỵu, bia,thuèc l¸, n­íc gi¶I kh¸t,®­êng c¸c lo¹i, s÷a c¸c lo¹i, bét ngät, b¸nh kĐo…),thùc phÈm t­¬I sèng, l­¬ng thùc, n«ng s¶n, l©m s¶n, cao su, rau cđ qu¶,. - Trùc tiÕp xuÊt khÈu c¸c mỈt hµng thùc phÈm, n«ng s¶n, rau cđ qu¶, cao su, thủ h¶I s¶n vµ c¸c mỈt hµng do liªn doanh liªn kÕt t¹o ra. - Trùc tiÕp nh¹p khÈu vËt t­ nguyªn liƯu, hµng tiªu dïng, ph­¬ng tiƯn vËn chuyĨn theo quy ®Þnh cđa Nhµ nø¬c. Qua ®©y ta thÊy ®­ỵc lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cđa C«ng ty lµ thùc phÈm, ®©y lµ mét lÜnh vùc lín ®Çy tiỊm n¨ng, phơc vơ nhu cÇu thiÕt yÕu hµng ngµy. Do møc sèng cđa ng­êi tiªu dïng ngµy mét ®­ỵc n©ng cao do vËy nhu cÇu vỊ thùc phÈm cđa hä cịng kh«ng ngõng ®­ỵc n©ng cao. Nhu cÇu cđa ng­êi tiªu dïng ngµy mét n©ng cao, hä kh«ng nh÷ng chØ quan t©m tíi chÊt l­ỵng, gi¸ c¶ cđa s¶n phÈm, mµ hä cßn quan t©m tíi bao b× mÉu m· cđa s¶n phÈm, quan t©m tíi thêi gian cịng nh­ sù tiƯn lỵi cđa nã khi sư dơng. §iỊu nµy më ra cho c«ng ty nh÷ng c¬ héi míi nh­ng cịng cã kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc ®Ỉt ra. Qu¸ tr×nh héi nhËp, giao l­u kinh tÕ ®· cho ng­êi tiªu dïng c¬ héi tiÕp xĩc víi nhiỊu lo¹i hµng ho¸ ®Õn tõ nhiỊu n­íc. Tõ ®ã ®ßi hái c«ng ty ph¶i nhanh nh¹y, khÐo lÐo, tù tin vµo n¨ng lùc , tiỊm n¨ng cđa chÝnh m×nh. 2.2.2. NhiƯm vơ Nghiªn cøu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, x©y dùng vµ tỉ chøc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiƯn xuÊt nhËp khÈu, cung cÊp c¸c dÞch vơ cđa c«ng ty theo ph¸p luËt hiƯn hµnh cđa nhµ n­íc, theo h­íng dÉn cđa Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c ngµnh h÷u quan ®Ĩ thùc hiƯn ®ĩng mơc ®Ých vµ néi dung ho¹t ®éng. - Qu¶n lÝ, sư dơng vèn trong s¶n xuÊt kinh doanh tho ®ĩng chÕ ®ä chÝnh s¸ch cđa Nhµ n­íc, b¶o toµn vµ ph¸t triĨn vèn cđa Nhµ n­íc giao cịng nh­ c¸c nguån vèn kh¸c. - ChÊp hµnh ®Çy ®đ chÝnh s¸ch cđa Nhµ n­íc, c¸c quy ®Þnh cđa Bé Th­¬ng m¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh cđa c«ng ty. - Thùc hiƯn ®Çy ®đ cam kÕt trong hỵp ®ång mua b¸n, c¸c hỵp ®ång liªn doanh, liªn kªt s¶n xuÊt, ®Çu t­, kinh doanh dÞch vơ víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. - Qu¶n lÝ, sư dơng tèt ®éi ngị c¸n bé c«ng nh©n viªn theo ph©n cÊp qu¶n lý cđa Bé Th­ong m¹i. Thùc hiƯn ®Çy ®đ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cđa N hµ n­íc ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn, ph¸t huy quyỊn lµm chđ tËp thĨ, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o trong kinh doanh, kh«nh ngõng s¸ng t¹o trong kinh doanh, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ chuyªn m«n kÜ thuËt cho ng­êi lao ®éng, ph©n phèi lỵi nhuËn theo kÕt qu¶ lao ®éng mét c¸ch hỵp lÝ. 2.2.3. LÜnh vùc ho¹t ®éng. 2.3. Bé m¸y qu¶n lý vµ mèi quan hƯ kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cđa C«ng ty TPMB. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, ®Ĩ phï hỵp víi nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan cđa nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng, kh«ng ngõng n©ng cao hiƯu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng c­êng tÝnh tù chđ, chđ ®éng vµ nhanh nh¹y tr­íc thÞ tr­êng, c«ng ty ®· nghiªn cøu vµ thµnh lËp thªm c¸c xÝ nghiƯp, tr¹m, chi nh¸nh, cưa hµng ho¹t ®éng ®éc lËp trªn mäi miỊn ®Êt n­íc, HiƯn nay c«ng ty ®· cã tíi 21 ®¬n vÞ trùc thuéc võa h¹ch to¸n ®éc lËp, võ h¹ch to¸n phơ thuéc. Bé m¸y qu¶n lý cđa c«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c bao gåm c¸c phßng sau: Ban gi¸m ®èc: Bao gåm cã gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc: Lµ ng­êi ®øng ®Çu C«ng ty do Bé tr­ëng Bé Thu¬ng m¹i bỉ nhiƯm. Gi¸m ®èc c«n ty chÞu tr¸ch nhiƯm s¾p xÕp, tỉ chøc ®IỊu hµnh mäi ho¹t ®éng cđa C«ng ty theo chÕ ®é mét thđ tr­ëng vµ chÞu tr¸ch nhiƯm vỊ mäi ho¹t ®éng cđa C«ng ty tr­íc ph¸p luËt, Bé Th­ong m¹i, tËp thĨ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty vỊ vuiƯc tång t¹i vµ ph¸t triĨn cđa C«ng ty. Gi¸m ®èc ®­ỵc tỉ chøc bé m¸y qu¶n lý m¹ng l­íi kinh doanh phï hỵp víi chøc n¨ng nhiƯm vơ cđa C«ng ty. Phã gi¸m ®èc: Do gi¸m ®èc C«ng ty lùa chän vµ ®Ị nghÞ Bé Th­¬ng m¹i bỉ nhiƯm. Phã gi¸m ®èc phơ tr¸ch mét sè lÜnh v­ch c«ng t¸c cơ thĨ vµ chÞu tr¸ch nhiƯm tr­íc Gi¸m ®èc vỊ c¸c lÜnh vùc ®­ỵc giao. Trong ®ã mét Phã gi¸m ®èc phơ tr¸ch vỊ ho¹t ®éng kÞnh doanh vµ mét Phã gi¸m ®èc phơ tr¸ch vỊ ho¹t ®éng s¶n xuÊt. HƯ thèng phßng ban chøc n¨ng cđa C«ng ty gåm: Phßng tỉ chøc lao ®éng tiỊn l­¬ng. Phßng tµI chÝnh kÕ to¸n. Phßng ®Çu t­. Phßng kÕ ho¹ch tỉng hỵp. Phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tỉng hỵp. Phßng hµnh chÝnh qu¶n trÞ. Ban thi ®ua. Phßng §­êng(C¸c s¶n phÈm liien quan ®Õn §­êng). Mäi ho¹t ®éng trong C«ng ty ®Ịu cã sù nhÊt qu¸n tõ trªn xuèng d­íi, c¸c bé phËn ho¹t ®éng ®éc lËp nh­ng cã mèi liªn hƯ mËt thiÕt víi c¸c bé phËn kh¸c t¹o thµnh mét hƯ thèng thèng nhÊt. C«ng ty cã mèi quan hƯ kinh doanh víi c¸c b¹n hµng trong vµ ngoµI n­íc trªn c¬ së hỵp t¸c ®«I bªn cïng cã lỵi, ®­ỵc kh¸ch hµng tÝn nhiƯm. 2.4. §Ỉc ®iĨm ho¹t ®éng kinh doanh cđa C«ng ty TPMB cã ¶nh h­ëng tíi vèn l­u ®éng. Ta biÕt r¨ng mét trong nh÷ng nhiªm vơ quan träng cđa c«ng t¸c qu¶n lý vµ sư dơng vèn l­u ®éng lµ t×m mäi biƯn ph¸p sao cho ®ång vèn cđa C«ng ty ®­ỵc sư dơng cã hiƯu qu¶. ThËt vËy, do C«ng ty thùc phÈm miỊn b¾c lµ mét doanh nghiƯp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc, quy m« lín víi tỉng sè vèn kinh doanh lµ 9.540 triƯu ®ång, ho¹t ®éng trong nỊn kinh tÕ thÞ tr­êng nªn sù c¹nh tranh lµ kh«ng tr¸nh khái. HiĐn nay, víi ph­¬ng ch©m kinh doanh hµng ho¸ tỉng hỵp kÕt hỵp víi kinh doanh dÞch vơ mµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chđ yÕu cđa C«ng ty lµ ¨n uèng vµ c¸c mỈt hµng vỊ thùc phÈm. ChÝnh v× vËy mµ viƯc kinh doanh cđa C«ng ty kh«ng ®­ỵc diƠn ra liªn tơc, ỉn ®Þnh hµng ho¸ cđa C«ng ty b¸n ch¹y nhÊt lµ hµng ho¸ phơc vơ dÞp tÕt Nguyªn ®¸n vµo cuèi n¨m vµ c¸c lƠ héi kh¸c nh­ r»m trung thu. V× vËy mµ ho¹t ®éng kinh doanh cđa C«ng ty cã ¶nh h­ëng lín tíi vèn l­u ®éng. MỈt kh¸c, t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong mÊy n¨m qua cã nhiỊu biÕn ®éng lín, thÞ tr­ßng trong nøoc ch­a ®­ỵc ỉn ®Þnh do ph¶i chÞu cuéc khđng hoµng tµi chÝnh tiỊn tƯ khu vùc vµo n¨m 97 vµ nh÷ng n¨m sau ®ã nỊn kinh tÕ thÕ giíi t¨ng tr­ëng thÊp nªn C«ng ty cịng ph¶i chÞu nh÷ng t¸c ®éng. ThÞ tr­êng xu©t khÈu ra n­íc ngoµi gi¶m, thÞ tr­êng trong n­íc t¨ng tr­ëng thÊp. ChÝnh v× vËy mµ C«ng ty ph¶i tù tỉ chøc l¹i c¬ cÊu ®Ĩ huy ®éng nguån vèn tõ c¸c ng©n hµng, tỉ chøc tÝn dơng, c«ng nh©n viªn trong C«ng ty. 2.5. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng sư dơng vèn l­u ®éng cđa C«ng ty TPMB. 2.5.1. KÕt qu¶ ư dơng vèn l­u ®éng. Nh­ ta ®· biÕt, C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c lµ mét doanh nghiƯp th­¬ng m¹i mµ mét doanh nghiƯp nh­ vËy l¹i ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiƯn nay cã l­ỵng vèn l­u ®éng chiÕm chđ yÕu (kho¶ng 70% tỉng sè vèn). MỈt kh¸c C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c lµ mét doanh nghiƯp Nhµ n­íc do ®ã nguån vèn kinh doanh cđa C«ng ty chđ yÕu lµ do Nhµ n­íc cÊp tõ ng©n s¸ch, vèn vay chđ yÕu cịng tõ c¸c ng©n hµng Nhµ n­íc nh­ Vietcombank. §Ỉc biƯt, sè vèn Nhµ n­íc cÊp cho C«ng ty qu¸ Ýt, ban ®Çu cÊp chØ lµ 8,865 tû ®ång sau ®ã Nhµ n­íc cÊp thªm 4,8 tû ®ång. C«ng ty ®· thùc hiƯn nhiỊu biƯn ph¸p huy ®éng thªm c¸c nguån kh¸c ngoµi vèn vay tõ ng©n hµng nh­ huy ®éng tõ c¸n bé c«ng nh©n viªn cđa C«ng ty, nguån tÝn dơng th­¬ng m¹i… do ®ã sè vèn cđa C«ng ty lu«n ®­ỵc b¶o toµn vµ ph¸t triĨn. T×nh h×nh sư dơng vèn kinh doanh nãi chung vµ vèn l­u ®éng nãi riªng cđa C«ng ty thùc phÈm miỊn B¾c ®­ỵc thĨ hiƯn ë b¶ng biĨu sau: ChØ tiªu N¨m 1997 N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001 N¨m 2002 Sè tiỊn TØ lƯ Sè tiỊn TØ lƯ Sè tiỊn TØ lƯ Sè tiỊn TØ lƯ Sè tiỊn TØ lƯ Sè tiỊn TØ lƯ §¬n vÞ Tr® % Tr® % Tr® % Tr® % Tr® % Tr® % Tỉng sè vèn 13779 100 14279 100 14282 100 14782 100 15687 100 17570 100 Vèn cè ®Þnh 4880 35.41 4821 33.76 4754 33.3 4996 33.8 5619 33 6125 34.86 Vèn l­u ®éng 8899 64.59 9458 66.42 9528 66.7 9786 66.2 10077 67 11445 65.14 Nh×n vµo b¶ng sè liƯu t×nh h×nh sư dơng vèn kinh doanh nãi chung cđa C«ng ty ta thÊy tỉng sè vèn cđa C«ng ty t¨ng ®Ịu qua c¸c n¨m. §iỊu nµy chøng tá ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cđa C«ng ty lµ rÊt kh¶ quan. MỈt kh¸c viƯc sư dơng vèn l­u ®éng nãi chung lu«n cao h¬n vèn cè ®Þnh. §iỊu nµy lµ hoµn toµn hỵp lý ®èi víi mét doanh nghiƯp th­¬ng m¹i cÇn nhiỊu tiỊn ®Ĩ ®Çu t­ trong s¶n xuÊt kinh doanh theo thêi vơ. Vèn l­u ®éng cđa C«ng ty t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, n¨m sau ®Ịu t¨ng so víi n¨m tr­íc, cho thÊy t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cđa C«ng ty ®ang t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triĨn theo chiỊu h­íng tèt. NÕu n¨m 1997 sè vèn l­u ®éng cđa C«ng ty chØ lµ 8.889 triƯu ®ång th× sau ®ã 5 n¨m ho¹t ®éng kinh doanh, sè vèn l­u ®éng cđa C«ng ty ®· lµ 11.445 triƯu ®ång. §iỊu nµy ®· thĨ hiƯn mét sù cè g¾ng lín cu¶ toµn bé l·nh ®¹o vµ c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty, nh»m b¶o toµn vµ ph¸t triĨn nguån vèn. HiƯu qu¶ kinh doanh ph¶i lu«n ®¶m b¶o c¶ hai mỈt lỵi Ých vỊ kinh tÕ vµ lỵi Ých x· héi. §Ĩ xem xÐt t×nh h×nh sư dơng vèn l­u ®éng tµi trỵ cho tµi s¶n l­u ®éng cđa C«ng ty ta xem xÐt kÕt qu¶ th«ng qua b¶ng sè liƯu sau: ChØ tiªu tsl® ®Çu n¨m 2002 Cuèi n¨m 2002 TiỊn % TiỊn % I. TiỊn 1,872 18,97 1,486 12,98 II. TSL§ dù tr÷ 5,589 56,64 5,897 60,26 III. TSL§ trong thanh to¸n 2,407 24,39 3,062 26,76 IV. Tỉng céng 9,868 100 11,445 100 Nh­ vËy ta thÊy r»ng, vèn l­u ®éng cđa C«ng ty ®­ỵc ®Çu t­ chđ yÕu vµo tµi s¶n dù tr÷ cho nªn viƯc qu¶n lý tµi s¶n dù tr÷ ®­ỵc C«ng ty ®Ỉc biƯt quan t©m hµng ®Çu, vµ c«ng viƯc qu¶n lý nµy ®­ỵc C«ng ty giao cho mét kÕ to¸n kho chÞu tr¸ch nhiƯm. Ta thÊy r»ng ®Çu n¨m 2002 l­ỵng hµng ho¸ dù tr÷ tån kho lµ 5.589 tû ®ång ®Õn cuèi n¨m do ¶nh h­ëng cđa nhiỊu yÕu tè bªn ngoµi nªn l­ỵng dù tr÷ t«n kho t¨ng lªn lµ 5.97 tû ®ång. Tuy nhiªn víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh cđa kÕt qu¶ kinh doanh cịng nh­ doanh thu cđa C«ng ty trong c¸c n¨m qua t¨ng ®¸ng kĨ. N¨m 1997 doanh thu lµ 563 tû ®ång N¨m 1998 doanh thu lµ 670,8 tû ®ång N¨m 1999 doanh thu lµ 634,315 tû ®ång N¨m 2000 doanh thu lµ 1300 tû ®ång N¨m 2001 doanh thu lµ 1380 tû ®ång N¨m 2002 doanh thu lµ 1420 tû ®ång Qua sè liƯu trªn ta thÊy kÕt qu¶ n¨m sau ®Ịu cao h¬n so víi n¨m tr­íc kĨ tõ n¨m 1999 ( n¨m 99 cã gi¶m so víi n¨m 98 do ¶nh h­ëng cđa cuéc khđng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc) ®iỊu nµy ®ßi hái C«ng ty cÇn cã vèn ®Ĩ ®©u t­ vµo tµi s¶n dù tr÷ mét c¸ch hỵp lÝ, an toµn, ®¶m b¶o nhu cÇu t¨ng tr­ëng cịng nh­ gi¶m c¸c phÝ tỉn do sù khan hiÕm gi¶ t¹o vµo mïa vơ. Khi cã nhu cÇu m¹nh l¹i kh«ng cã hµng ®Ĩ tiªu thơ dÉn ®Õn mÊt c¬ héi vµ ®èi t¸c quen. 2.5.2. Ph©n tÝch t×nh h×nh tỉ chøc vµ thùc hiƯn sư dơng vèn l­u ®éng 2.5.2.1. Theo néi dung Lµ mét doanh nghiƯp th­¬ng m¹i Nhµ n­íc cã quy m« lín chuyªn kinh doanh c¸c mỈt hµng ¨n uèng vµ thùc phÈ