Phân tích thiết kế hệ thống thông tin quản lý khách hàng cho tại công ty phần mềm quản lý doanh nghiệp Fast

ràng buộc áp đặt đối với hệ thống và những mục tiêu mà hệ thống thông tin phải đạt được. Trên cơ sở nội dung báo cáo phân tích chi tiết sẽ quyết định tiến hành hay thôi phát triển hệ thống thông tin mới. Để làm được những việc đó giai đoạn này gồm 7 công đoạn: lập kế hoặch, nghiên cứu môi trường, nghiên cứu hệ thống, đưa ra chuẩn đoán và xác định các yếu tố giải pháp, đánh giá lại tính khả thi, thay đổi đề xuất dự án, chuẩn bị và trình bày báo cáo.Trình tự thực hiện của chúng như sau: sau khi lập kế hoặch, thu thập một lượng lớn thông tin về hệ thống đang tồn tại và về môi trường của nó. Khi có một lượng thông tin lớn, phân tích viên đưa ra chuẩn đoán tức là xác định vấn đề và nguyên nhân, và đánh giá lại tính khả thi. Rất có thể một số yếu tố mới không được nêu ra trong khi đánh giá yêu cầu sẽ xuất hiện và làm thay đổi mức khả thi của dự án. Những yếu tố này cũng có thể khẳng định lại việc đánh giá tính khả thi của của giai đoạn đi trước. Do có những yếu tố mới này mà đề xuất của dự án trong báo cáo về đánh giá yêu cầu sẽ phải thay đổi, dữ liệu chính xác hơn về mục tiêu cần đạt được, về thời hạn và chi phí, lợi ích phải được đưa nhập vào đề xuất. Cuối cùng thì báo cáo về nghiên cứu chi tiết phải được chuẩn bị và trình bày cho những người có trách nhiệm quyết định. 2.5.2.3. Giai đoạn 3: Thiết kế logic. Giai đoạn này nhằm xác định tất cả các thành phần logic của một hệ thống thông tin, cho phép loại bỏ được các vấn đề của hệ thống thực tế và đạt được những mục tiêu đã được thiết lập ở giai đoạn trước. Mô hình logic của một hệ thống mới sẽ bao hàm thông tin mà hệ thống mới sẽ sản sinh ra, nội dung của cơ sở dữ liệu, các xử lý và hợp thức hoá sẽ phải thực hiện và các dữ liệu sẽ được nhập vào. Mô hình logic sẽ được những ngừời sử dụng xem xét và chuẩn y. Thiết kế logic bao gồm các công đoạn sau: 1. Thiết kế cơ sở dữ liệu 2.Thiết kế xử lý 3.Thiết kế các luồng dữ liệu vào 4.Chỉnh sửa tài liệu cho mức logic. 5.Hợp thức hoá mô hình logic. 2.5.2.4. Giai đoạn 4: Đề xuất các phương án cuả giải pháp. Mô hình logic của hệ thống mới mô tả cái mà hệ thống này sẽ làm. Khi mô hình này được xác định và chuẩn y bởi người sử dụng, thì phân tích viên hoặc nhóm phân tích viên phải nghiêng về các phương tiện để thực hiện hệ thống này. Đó là việc xây dựng các phương án khác nhau để cụ thể hoá mô hình logic. Mỗi một phương án là một phác hoạ của mô hình vật lý ngoài của hệ thống nhưng chưa phải là một mô tả chi tiết. Người sử dụng sẽ thấy dễ dàng hơn khi lựa chọn dựa trên những mô hình vật lý ngoài được xây dựng chi tiết nhưng chi phí cho việc tạo ra chúng là rất lớn. Để giúp những người sử dụng lựa chọn giải pháp vật lý thoải mãn tốt hơn các mục tiêu đã định ra trước đây, nhóm phân tích viên phải đánh giá các chi phí và lợi ích của mỗi phương án và có những khuyến nghị cụ thể. Một báo cáo sẽ được trình bày lên những người sử dụng và một buổi trình bày sẽ được thực hiện. Người sử dụng sẽ chọn lấy một phương án tỏ ra đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của họ mà vẫn tôn trọng các ràng buộc của tổ chức. Sau đây là các công đoạn của giai đoạn đề xuất các phương án của giải pháp: 1.Xác định các ràng buộc tin học và ràng buộc tổ chức. 2.Xây dựng các phương án của giải pháp. 3.Đánh giá các phương án của giải pháp. 4.Chuẩn bị và trình bày báo cáo của giai đoạn đề xuất các phương án của giải pháp. 2.5.2.5. Giai đoạn 5: Thiết kế vật lý ngoài. Giai đoạn này được tiến hành sau khi một phương án giải pháp được lựa chọn.Thiết kế vật lý ngoài là mô tả chi tiết phương án của giải pháp đã được chọn ở giai đoạn trước đây. Đây là một giai đoạn rất quan trọng, vì những mô tả chính xác ở đây có ảnh hưởng và tác động trực tiếp đến công việc hàng ngày của những người sử dụng. Một lỗi của thiết kế vật lý sẽ là nguyên nhân gây ra sự bực bội, chán nản và nhiều khi dẫn tới việc khước từ hệ thống. Thiết kê vật lý bao gồm hai tài liệu kết quả của hệ thống mới sẽ cần cho việc thực hiện kĩ thuật; và tiếp đó là tài liệu dành cho người sử dụng và nó mô tả phần thủ công và cả những giao diện với những phần tin học hoá. Những công đoạn chính của thiết kế vật lý ngoài là: 1.Lập kế hoặch thiết kế vật lý ngoài. 2.Thiết kế chi tiết các giao diện(vào/ra). 3.Thiết kế cách thức tương tác với phần tin học hoá. 4.Thiết kế các thủ tục thủ công. 5.Chuẩn bị và trình bày báo cáo về thiết kế vật lý ngoài. 2.5.2.6. Giai đoạn 6: Triển khai kỹ thuật hệ thống. Giai đoạn triển khai hệ thống thông tin có nhiệm vụ đưa ra các quyết định có liên quan đến việc lựa chọn công cụ phát triển hệ thống, tổ chức vật lý của cơ sở dữ liệu, cách thức truy cập tới các bản ghi của các tệp và các chương trình máy tính khác nhau cấu thành nên hệ thống thông tin. Việc viết các chương trình máy tính, thử nghiệm các chương trình, các modun và toàn bộ hệ thống cũng được thực hiện trong giai đoạn này. Mục tiêu chính của giai đoạn triển khai kỹ thuật hệ thống là xây dựng một hệ thống hoạt động tốt. Kết quả quan trọng nhất của giai đoạn này là phần tin học hoá của hệ thống thông tin- đó chính là phần mềm. Việc hoàn thiện mọi tài liệu hệ thống và tài liệu hướng dẫn cho người sử dụng, cho thao tác viên cũng là trách nhiệm của những nhà thiết kế hệ thống. Những công đoạn chính của giai đoạn triển khai bao gồm: 1.Lập kế hoặch triển khai. 2. Thiết kế vật lý trong. 3.Lập trình. 4.Thử nghiệm. 5.Hoàn thiện hệ thống các tài liệu. 6.Đào tạo người sử dụng. 2.5.2.7. Giai đoạn 7:Cài đặt, bảo trì và khai thác hệ thống. Cài đặt là quá trình chuyển từ hệ thống cũ sang hệ thống mới. Mục tiêu của giai đoạn này là tích hợp hệ thống được phát triển vào các hoạt động của tổ chức một cách ít va vấp nhất và đáp ứng với những thay đổi có thể xảy ra trong suốt quá trình sử dụng. Giai đoạn này có hai công việc: chuyển đổi về mặt kĩ thuật và chuyển đổi về mặt con người. Trong thực tế chuyển đổi, người ta hay mắc sai lầm khi xem nhẹ mặt chuyển đổi con người của hệ thống. Thái độ tích cực ủng hộ của người sử dụng là nhân tố quan trọng cho sự thành công của hệ thống mới. Tuy nhiên việc khích lệ tâm lý cho người sử dụng đón nhận hệ thống mới phải được chuẩn bị trong tất cả các giai đoạn phát triển hệ thống, chứ không chỉ thực hiện trong giai đoạn này. Giai đoạn này gồm các công đoạn sau: 1.Lập kế hoặch cài đặt. 2.Chuyển đổi. 3.Khai thác và bảo trì. 4.Đánh gía. 2.6. Phân tích hệ thống thông tin quản lý. Mục tiêu của giai đoạn phân tích hệ thống. Mục đích của giai đoạn phân tích là đưa ra được chuẩn đoán về hệ thống đang tồn tại nghĩa là xác định được những vấn đề chính cũng như các nguyên nhân chính của chúng, xác định được mục tiêu cần đạt được của hệ thống mới và đề xuất ra được các yếu tố giải pháp cho phép đạt được mục tiêu trên.Để đạt được điều đó phân tích viên phải có một hiểu biết sâu sắc về môi trường trong đó hệ thống phát triển và hiểu thấu đáo hoạt động của chính hệ thống. Ghi chép phỏng vấn,kết quả khảo sát,quan sát,các mẫu 2.0.Cấu trúc hoá các yêu cầu 1.0.Xác định yêu cầu hệ thống Các yêu cầu HT Kế hoạch xây dựng HTTT, lịch phân tích HT,yêu cầu dịch vụ của HT Hồ sơ dự án Mô tả về HT mới 3.0.Tìm và lựa chọn các giải pháp Các bước của giai đoạn phân tích hệ thống Chiến lược đề xuất cho HT mới Các phương pháp thu thập thông tin. Phỏng vấn. Phỏng vấn và nghiên cứu tài liệu là hai công cụ thu thập thông tin đắc lực nhất dùng cho hầu hết các dự án phát triển HTTT. Phỏng vấn cho phép thu được các xử lý theo cách khác với mô tả trong tài liệu, gặp được những người chịu trách nhiệm trên thực tế, số người này có thể không được ghi trên văn bản tổ chức, thu được các nội dung cơ bản khái quát về tổ chức mà những nội dung này khó có thể nắm bắt được khi tài liệu quá nhiều.Phỏng vấn thường được thực hiện theo hai bước: Chuẩn bị phỏng vấn Tiến hành phỏng vấn Nghiên cứu tài liệu. Cho phép nghiên cứu kĩ và tỉ mỉ nhiều khía cạnh của tổ chức như: lịch sử hình thành và phát triển của tổ chức, tình trạng tài chính, các tiêu chuẩn và định mức, cấu trúc thứ bậc, vai trò và nhiệm vụ của các thành viên, nội dung và hình dạng của các thông tin vào/ra. Thông tin trên giấy tờ phản ánh quá khứ, hiện tại và tương lai của tổ chức. Cần nghiên cứu kĩ các văn bản sau: Các văn bản về thủ tục và quy trình làm việc của cá nhân hoặc một nhóm công tác. Các phiếu mẫu sử dụng trong hoạt động của tổ chức. Các loại báo cáo, bảng biểu do hệ thống thông tin hiện có sinh ra. Sử dụng phiếu điều tra. Khi cần lấy thông tin từ một số lượng lớn các đối tượng và trên phạm vi địa lý rộng thì dùng tới phiếu điều tra. Yêu cầu các câu hỏi trên phiếu điều tra phải rõ ràng, cùng hiểu như nhau.Phiếu ghi theo cách thức dễ tổng hợp. Có thể chọn đối tượng gửi phiếu điều tra theo một số cách thức cơ bản sau: Chọn những đối tượng có thiện chí, tích cực trả lời. Chọn nhóm ngẫu nhiên trên danh sách. Chọn mẫu có mục đích. Chẳng hạn chỉ chọn những đối tượng thoả mãn một điều kiện nào đó. Ví dụ đối tượng có từ 2 năm kinh nghiệm trở lên. Phân thành các nhóm(lãnh đạo, quản lý, người sử dụng) rồi chọn ngẫu nhiên từ các nhóm đó. Thường thì phiếu điều tra được thiết kế trên giấy, tuy nhiên cũng có thể dùng qua điện thoại, đĩa từ, màn hình nối mạng.Phiếu điều tra được phát thử sau đó hiệu chỉnh lại nội dung và hình thức câu hỏi. Trên phiếu điều tra chủ yếu là chứa câu hỏi đóng và một số câu hỏi mở. Để đảm bảo tỷ lệ phiếu thu về cao và có chất lượng người gửi phiếu phải là cấp trên của các đối tượng nhận phiếu. Quan sát. Khi phân tích viên muốn nhìn những gì không thể hiện trên tài liệu hoặc qua phỏng vấn như tài liệu để đâu, đưa cho ai, Quan sát cũng có khi gặp khó khăn vì người bị quan sát không thể hiện giống như ngày thường. Ngoài việc lựa chọn công cụ, phân tích viên phải xác định nguồn thông tin. Những nguồn dùng trong giai đoạn đánh giá yêu cầu đương nhiên vẫn được xem xét ở đây. Tuy nhiên cần phải đi sâu hơn. Các bước xây dựng HTTT quản lý. 2.7.1.. Nghiªn cøu vµ ®Æt vÊn ®Ò x©y dùng hÖ thèng ( chiÕm 10% khèi l­îng c«ng viÖc). ViÖc kh¶o s¸t hÖ thèng chia ra lµm 2 giai ®o¹n : - Kh¶o s¸t s¬ bé nh»m x¸c ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña ®Ò ¸n. Cô thÓ lµ : Ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng g× cÇn ph¶i lµm, nhãm ng­êi sö dông hÖ thèng trong t­¬ng lai - Kh¶o s¸t chi tiÕt nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c nh÷ng g× sÏ ®­îc thùc hiÖn vµ kh¼ng ®Þnh nh÷ng lîi Ých kÌm theo. 2.7.2. Ph©n tÝch hÖ thèng ( chiÕm 25% khèi l­îng c«ng viÖc). TiÕn hµnh ph©n tÝch cô thÓ hÖ thèng hiÖn t¹i b»ng c¸ch sö dông c¸c c«ng cô nh­ : - S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô ( Business Function Diagram : BFD ) §Ó x¸c ®Þnh c¸c chøc n¨ng nghiÖp vô cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh bëi hÖ thèng dù ®Þnh x©y dùng. B­íc nµy ®Ó : * X¸c ®Þnh ph¹m vi hÖ thèng cÇn ph©n tÝch. * Gióp t¨ng c­êng c¸ch tiÕp cËn l« gic tíi viÖc ph©n tÝch hÖ thèng. * ChØ ra miÒn kh¶o cøu cña hÖ thèng trong toµn bé hÖ thèng tæ chøc. S¬ ®å dßng d÷ liÖu ( Data Flow Diagram : DFD ) : Gióp ta xem xÐt mét c¸ch chi tiÕt vÒ c¸c th«ng tin cÇn cho viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®· ®­îc nªu trªn. - M« h×nh thùc thÓ quan hÖ. - M« h×nh quan hÖ. Tõ ®ã tiÕn hµnh x©y dùng l­îc ®å kh¸i niÖm cho hÖ thèng míi. 2.7.3. ThiÕt kÕ x©y dùng hÖ thèng míi (chiÕm 50% khèi l­îng c«ng viÖc ). ThiÕt kÕ hÖ thèng mét c¸ch tæng thÓ. - X¸c ®Þnh râ c¸c bé phËn nµo trong hÖ thèng xö lý b»ng m¸y tÝnh vµ bé phËn nµo xö lý thñ c«ng. - X¸c ®Þnh râ vai trß vÞ trÝ cña m¸y tÝnh trong hÖ thèng míi. ThiÕt kÕ chi tiÕt. - ThiÕt kÕ c¸c kh©u xö lý thñ c«ng tr­íc khi ®­a vµo xö lý b»ng m¸y tÝnh. - X¸c ®Þnh vµ ph©n phèi th«ng tin ®Çu ra. - ThiÕt kÕ ph­¬ng thøc thu thËp, xö lý th«ng tin cho m¸y. 2.7.4. Cµi ®Æt hÖ thèng míi ( chiÕm 15% khèi l­îng c«ng viÖc ). - ThiÕt kÕ c¸c tÖp c¬ së d÷ liÖu, c¸c giao diÖn dµnh cho ng­êi sö dông. - VËn hµnh, ch¹y thö vµ b¶o tr× hÖ thèng. - H­íng dÉn, ®µo t¹o ng­êi sö dông trong hÖ thèng míi. 2.8. ThiÕt kÕ hÖ thèng th«ng tin Giai ®o¹n ph©n tÝch hÖ thèng. Trong giai ®o¹n nay chóng ta sö dông c¸c c«ng cô chñ yÕu sau : - S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô (Business Function Diagram). - S¬ ®å dßng d÷ liÖu (Data Flow Diagram). - M« h×nh d÷ liÖu ( Data Mode ). - M« h×nh quan hÖ ( Relation Mode). 2.8.1.1. S¬ ®å chøc n¨ng nghiÖp vô (BFD) Môc ®Ých cña BFD : T¨ng c­êng c¸ch tiÕp cËn l« gic tíi viÖc ph©n tÝch hÖ thèng vµ chØ ra miÒn kh¶o cøu hÖ thèng trong toµn bé hÖ thèng tæ chøc. Gióp x¸c ®Þnh ph¹m vi hÖ thèng cÇn ph©n tÝch. Mét BFD ®Çy ®ñ gåm : - Tªn chøc n¨ng. - M« t¶ cã tÝnh chÊt t­êng thuËt. - §Çu vµo cña chøc n¨ng. - §Çu ra cña chøc n¨ng. - C¸c sù kiÖn g©y ra sù thay ®æi. S¬ ®å BFD chØ cho ta biÕt cÇn ph¶i lµm g× chø kh«ng chØ ra lµ ph¶i lµm thÕ nµo, ë ®©y chóng ta kh«ng cÇn ph©n biÖt chøc n¨ng hµnh chÝnh víi chøc n¨ng qu¶n lý. TÊt c¶ c¸c chøc n¨ng ®ã ®Òu quan träng vµ cÇn ®­îc xö lý nh­ nhau nh­ mét phÇn cña cïng mét cÊu tróc. 2.8.1.2. S¬ ®å dßng d÷ liÖu ( DFD ) Môc ®Ých cña DFD lµ trî gióp cho 4 ho¹t ®éng chÝnh cña nhµ ph©n tÝch. - Liªn l¹c: DFD mang tÝnh ®¬n gi¶n, dÔ hiÓu ®èi víi ng­êi ph©n tÝch vµ ng­êi dïng. - Tµi liÖu: §Æc t¶ yªu cÇu h×nh thøc vµ yªu cÇu thiÕt kÕ hÖ thèng lµ nh©n tè lµ ®¬n gi¶n viÖc t¹o vµ chÊp nhËn tµi liÖu. - Ph©n tÝch DFD: §Ó x¸c ®Þnh yªu cÇu cña ng­êi sö dông. - ThiÕt kÕ: Phôc vô cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ minh häa c¸c ph­¬ng ¸n cho nhµ ph©n tÝch vµ ng­êi dïng xem xÐt khi thiÕt kÕ hÖ thèng míi. Mét sè c¸c ký ph¸p th­êng dïng : H×nh trßn: Bªn trong h×nh trßn cã chøa c¸c tªn tiÕn tr×nh. Tªn cña mét tiÕn tr×nh cã d¹ng: ®éng tõ + bæ ng÷. Tªn tiÕn tr×nh xö lý Mçi tiÕn tr×nh trong DFD ®­îc bao trong mét vßng trßn vµ mçi tiÕn tr×nh ph¶i cã chøc n¨ng biÕn ®æi th«ng tin. NghÜa lµ cã chøc n¨ng biÕn ®æi th«ng tin ®Çu vµo theo mét c¸ch nµo ®ã nh­ tæ chøc l¹i, bæ sung t¹o th«ng tin míi. TiÕp nhËn ®¬n hµng VÝ dô: Tªn cña tiÕn tr×nh trong DFD ph¶i trïng víi tªn cña chøc n¨ng trong BFD t­¬ng øng v× gi÷a hai m« h×nh nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, chóng kiÓm tra vµ bæ sung lÉn nhau. - Dßng d÷ liÖu : Lµ viÖc chuyÓn th«ng tin vµo hoÆc ra khái mét tiÕn tr×nh. Nã ®­îc chØ ra trªn s¬ ®å b»ng mét ®­êng kÎ cã mòi tªn ë Ýt nhÊt mét ®Çu. Mòi tªn chØ ra h­íng cña dßng th«ng tin. Tªn d÷ liÖu VÝ dô: Hãa ®¬n b¸n hµng - Kho d÷ liÖu: Kho d÷ liÖu ®­îc ký hiÖu: Bªn trong lµ tªn kho Kho d÷ liÖu trong s¬ ®å DFD biÓu diÔn cho th«ng tin cÇn ®­îc l­u tr÷ trong 1 kho¶ng thêi gian. Tõ mét kho d÷ liÖu cã thÓ cã nh÷ng dßng d÷ liÖu ®i ra, ta nãi r»ng ®ã lµ dßng d÷ liÖu th©m nhËp; hoÆc ®i vµo, ®ã lµ dßng d÷ liÖu cËp nhËt kho d÷ liÖu. - Nguån hoÆc ®Ých: Tªn ng­êi/ bé phËn ph¸t/ nhËn tin Nguån hoÆc ®Ých lµ nh÷ng bé phËn, tæ chøc bªn ngoµi lÜnh vùc ®ang nghiªn cøu nh­ng cã quan hÖ nhÊt ®Þnh víi hÖ thèng. C¸c t¸c nh©n ngoµi nµy cã thÓ lµ n¬i nhËn tin, s¶n phÈm cña hÖ thèng nh­ng còng cã thÓ lµ n¬i cung cÊp th«ng tin cho hÖ thèng. 2.8.1.3. M« h×nh d÷ liÖu Ph©n tÝch d÷ liÖu lµ mét ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh c¸c ®¬n vÞ th«ng tin c¬ së cã Ých cho hÖ thèng (c¸c thùc thÓ), vµ x¸c ®Þnh râ mèi quan hÖ bªn trong hoÆc tham trá chÐo nhau gi÷a chóng. §iÒu nµy cã ý nghÜa lµ mäi phÇn d÷ liÖu sÏ chØ ®­îc l­u tr÷ mét lÇn trong toµn bé hÖ thèng cña tæ chøc vµ cã thÓ truy cËp tõ bÊt kú ch­¬ng tr×nh nµo bëi nhiÒu ng­êi sö dông kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc x©y dùng m« h×nh d÷ liÖu : - KiÓm tra chÆt chÏ c¸c yªu cÇu cña ng­êi dïng. - Cung cÊp c¸i nh×n l« gic vÒ th«ng tin cÇn cho hÖ thèng. C¸c thµnh phÇn cña m« h×nh d÷ liÖu bao gåm : - Thuéc tÝnh : lµ ®Æc tr­ng cña thùc thÓ. Thuéc tÝnh liªn quan ®Õn c¸c kiÓu thùc thÓ, cßn gi¸ trÞ thuéc tÝnh riªng biÖt th× thuéc vÒ riªng tõng thùc thÓ. Cã 3 lo¹i thuéc tÝnh nh­ : + Thuéc tÝnh ®Þnh danh ( thuéc tÝnh kho¸): lµ mét hay nhiÒu thuéc tÝnh cho phÐp x¸c ®Þnh duy nhÊt mét thùc thÓ. + Thuéc tÝnh m« t¶: hÇu hÕt c¸c thuéc tÝnh trong mét kiÓu thùc thÓ ®Òu lµ thuéc tÝnh m« t¶. Mçi thuéc tÝnh chØ xuÊt hiÖn trong mét b¶ng VÝ dô: Víi thùc thÓ DmHang ( Mahang, Tenhang, Dvtinh, Dongia ) th×: * Thuéc tÝnh Mahang lµ kho¸. * Thuéc tÝnh Tenhang, Dvtinh, Dongia lµ thuéc tÝnh m« t¶. + Thuéc tÝnh kÕt nèi : lµ thuéc tÝnh ®­îc dïng ®Ó chØ ra mèi quan hÖ gi÷a mét thùc thÓ nµy víi mét thùc thÓ kh¸c. Thùc thÓ : ®­îc hiÓu lµ tËp hîp c¸c ®èi t­îng cïng lo¹i d­íi gãc ®é quan t©m cña nhµ qu¶n lý. Cã hai lo¹i thùc thÓ: - Thùc thÓ tµi nguyªn: ChØ m« t¶ mµ kh«ng giao dÞch. VD: DmHang ( Mahang, Tenhang, Dvtinh, Dongia ) - B¶ng giao dÞch (Nhãm thùc thÓ giao dÞch): ThÓ hiÖn c¸c giao dÞch. VÝ dô: HoaDonBanHang(SoHD,MaKhachHang,DienGiai,NgayHD,NguoiBan) - KiÓu thùc thÓ: lµ mét nhãm tù nhiªn mét sè thùc thÓ l¹i, m« t¶ mét lo¹i th«ng tin chø kh«ng ph¶i b¶n th©n th«ng tin. - C¸c kiÓu liªn kÕt : 1@1 Liªn kÕt Mét - Mét Mét lÇn xuÊt hiÖn cña thùc thÓ A ®­îc liªn kÕt víi chØ mét lÇn xuÊt hiÖn cña thùc thÓ B vµ ng­îc l¹i. 1@N Liªn kÕt Mét - NhiÒu Lo¹i liªn kÕt nµy phæ biÕn trong thùc tÕ, mét lÇn xuÊt hiÖn cña thùc thÓ A liªn kÕt víi mét hay nhiÒu lÇn xuÊt hiÖn cña thùc thÓ B, nh­ng mçi lÇn xuÊt hiÖn cña B chØ liªn kÕt víi mét lÇn xuÊt hiÖn cña A. VÝ dô nh­ quan hÖ gi÷a kh¸ch hµng vµ hãa ®¬n b¸n hµng, mét kh¸ch hµng cã thÓ cã nhiÒu hãa ®¬n b¸n hµng, cßn mét hãa ®¬n b¸n hµng chØ thuéc vÒ mét kh¸ch hµng nµo ®ã. N@M Liªn kÕt NhiÒu - NhiÒu Mçi lÇn xuÊt cña A t­¬ng øng víi mét hay nhiÒu lÇn xuÊt cña B vµ ng­îc l¹i, nhiÒu mçi lÇn xuÊt cña B t­¬ng øng víi mét hay nhiÒu lÇn xuÊt cña B. C¸c giai ®o¹n trong qu¸ tr×nh x©y dùng m« h×nh d÷ liÖu : * X¸c ®Þnh c¸c thuéc tÝnh : Dùa trªn 3 nguån : - Tri thøc cña b¶n th©n vÒ c«ng viÖc ®ang nghiªn cøu. - Nh÷ng ng­êi sö dông hÖ thèng hiÖn t¹i. - Xem xÐt c¸c tµi liÖu sö dông th­êng xuyªn trong lÜnh vùc nghiªn cøu. * X¸c ®Þnh kiÓu thùc thÓ: §Ó cã ®­îc kiÓu thùc thÓ ng­êi ph©n tÝchph¶i chuÈn ho¸ nh»m môc ®Ých : - Tèi thiÓu viÖc lÆp l¹i. - Tr¸nh d­ thõa th«ng tin. * X¸c ®Þnh c¸c quan hÖ: ThiÕt lËp mèi liªn hÖ tù nhiªn gi÷a c¸c thùc thÓ vµ liªn kÕt nµy ph¶i ë d¹ng quan hÖ mét - nhiÒu. Qu¸ tr×nh chuÈn ho¸ m« h×nh d÷ liÖu. - Kh¸i niÖm chuÈn ho¸: ChuÈn ho¸ lµ viÖc chuyÓn ®æi tËp hîp cña ng­êi sö dông vµ d÷ liÖu ®­îc l­u tr÷ sang cÊu tróc d÷ liÖu nhá h¬n ®¬n gi¶n vµ æn ®Þnh h¬n. CÊu tróc d÷ liÖu ®­îc chuÈn ho¸ còng thuËn lîi h¬n trong viÖc b¶o qu¶n. - C¸c qui t¾c chuÈn ho¸: ChuÈn ho¸ møc 1 (1.NF): ChuÈn ho¸ møc mét quy ®Þnh r»ng, trong mçi danh s¸ch kh«ng ®­îc chøa c¸c thuéc tÝnh lÆp. NÕu cã c¸c thuéc tÝnh lÆp th× ph¶i t¸ch c¸c thuéc tÝnh ®ã thµnh c¸c danh s¸ch con, cã ý nghÜa d­íi gãc ®é qu¶n lý. ChuÈn ho¸ møc 2 (2.NF): ChuÈn ho¸ møc hai quy ®Þnh r»ng, trong mét danh s¸ch mçi thuéc tÝnh ph¶i phô thuéc hµm hoµn toµn vµo toµn bé kho¸ chøc kh«ng chØ phô thuéc vµo mét phÇn cña kho¸. NÕu cã sù phô thuéc nh­ vËy th× ph¶i t¸ch nh÷ng nh÷ng thuéc tÝnh phô thuéc hµm vµo bé phËn cña kho¸ thµnh mét danh s¸ch con míi. ChuÈn ho¸ møc 3 (3.NF): ChuÈn ho¸ møc 3 quy ®Þnh r»ng, trong mét danh s¸ch kh«ng ®­îc phÐp cã sù phô thuéc b¾c cÇu gi÷a c¸c thuéc tÝnh. NÕu thuéc tÝnh nµy phô thuéc hµm vµo thuéc tÝnh kia th× ph¶i t¸ch chóng ta thµnh c¸c thuéc tÝnh kh¸c nhau cã quan hÖ víi nhau. 2.8.1.4 M« h×nh quan hÖ. M« h×nh quan hÖ lµ danh s¸ch tÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh thÝch hîp cho tõng thùc thÓcña mçi m« h×nh d÷ liÖu. Môc ®Ých x©y dùng m« h×nh quan hÖ : Nh»m kiÓm tra, c¶i tiÕn, më réng vµ tèi ­u ho¸ m« h×nh d÷ liÖu ®· x©y dùng. C¸c b­íc x©y dùng m« h×nh quan hÖ : - X¸c ®Þnh tÊt c¶ c¸c thuéc tÝnh cÇn dïng tíi trong hÖ thèng ®Þnh x©y dùng. - X¸c ®Þnh kiÓu thùc thÓ ®Ó ®Æt tõng thuéc tÝnh nh»m gi¶m thiÓu viÖc sao chÐp vµ tr¸nh d­ thõa. Víi c¸c thuéc tÝnh, kiÓu thùc thÓ vµ quan hÖ ®· biÕt cã thÓ x©y dùng mét s¬ ®å trùc gi¸c m« h×nh quan hÖ. Khi ®ã ta cã thÓ so s¸nh c¸c m« h×nh vµ trÝch ra ®­îc tõ viÖc so s¸nh ®ã mét m« h×nh duy nhÊt cã chøa ®Æc tr­ng tèt nhÊt cña c¶ hai. Ph©n tÝch chi tiÕt hÖ thèng th«ng tin. Mét hÖ thèng bao gåm nhiÒu phÇn tö kh¸c nhau nh­ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. ViÖc thay ®æi cña phÇn tö nµy sÏ kÐo theo sù thay ®æi cña c¸c phÇn tö kh¸c dÉn tíi sù thay ®æi cña c¶ hÖ thèng. Ch¼ng h¹n, ®èi víi hÖ thèng th«ng tin viÖc thay ®æi vÒ phÇn cøng kÐo theo nh÷ng thay ®æi vÒ ch­¬ng tr×nh còng nh­ viÖc ®­a vµo nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lÝ míi, yªu cÇu ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ l¹i toµn bé øng dông. ChÝnh v× lÝ do ®ã, khi tiÕn hµnh ph©n tÝch thiÕt kÕ hÖ thèng, c¸c nhµ ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng th­êng ®­a ra ph­¬ng thøc tiÕp cËn hÖ thèng theo tõng møc. §ã còng chÝnh lµ néi dung cña ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, thiÕt kÕ hÖ thèng MERISE. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, viÖc tiÕp cËn hÖ thèng theo tõng møc sÏ ph©n tÝch hÖ thèng ra 3 yÕu tè: - Xö lÝ (Treatment). - D÷ liÖu (Data). - TruyÒn tin (Communication). Vµ 4 møc tiÕp cËn: - Kh¸i niÖm (Conceptural): ë møc nµy,ho¹t ®éng cña tæ chøc sÏ ®­îc m« t¶ theo mét cÊu tróc kh¸i qu¸t nhÊt, c¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng ®­îc m« t¶ ®éc lËp víi c¸c bé phËn (Ai?), vÞ trÝ (ë ®©u?), còng nh­ thêi ®iÓm (bao giê?). Møc nµy t­¬ng ®­¬ng víi viÖc x¸c ®Þnh môc ®Ých nh»m tr¶ lêi c©u hái: V× sao hÖ thèng ®ã tån t¹i? Vµ nã lµ c¸i g×? §©y lµ møc thÓ hiÖn tÝnh æn ®Þnh cña m« h×nh quan niÖm vµ môc tiªu rµng buéc cña hÖ thèng . - Tæ chøc (Organization): møc nµy thÓ hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®­îc kh¸i niÖm ho¸ ë møc kh¸i niÖm lªn møc thùc tÕ tæ chøc, trong ®ã cã tÝnh ®Õn rµng buéc vÒ mÆt tæ chøc. Møc tæ chøc nh»m tr¶ lêi cho c©u hái: Ai? Bao giê? ë ®©u? Sau ®ã ®­a ra sù s¾p xÕp vÞ trÝ lµm viÖc cho c¸c ®èi t­îng trong hÖ thèng, cè g¾ng t×m ra c¸ch tæ chøc tèt nhÊt. - L« gÝc (Logic): møc nµy ®Ò cËp tíi nh÷ng c«ng cô tin häc mµ ng­êi sö dông sÏ dïng trong xö lÝ nh­: C¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu (FOXPRO, ACCESS, ORACLE, EXCEL, b¶ng tÝnh ®iÖn tö... ) - VËt lÝ (Physical): §Ò cËp tíi c¸c trang thiÕt bÞ tin häc cô thÓ ®­îc sö dông trong hÖ thèng. ViÖc ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng ®­îc tiÕn hµnh qua c¸c b­íc sau: - Nghiªn cøu thùc tÕ. - X©y dùng c¸c m« h×nh xö lý quan niÖm d÷ liÖu, m« h×nh tæ chøc xö lý. - X©y dùng m« h×nh d÷ liÖu l«gic. - X©y dùng m« h×nh vËt lý d÷ liÖu vµ m« h×nh t¸c nghiÖp vËt lý. - Hîp thøc ho¸. 2.10. Nội dung của bài toán quản lý khách hàng. 2.10.1. Các yêu cầu của bài toán quản lý khách hàng Hệ thống quản lý khách hàng cần đạt được một số yêu cầu sau: Lưu trữ và cập nhật các thông tin về khách hàng Lưu trữ và cập nhật các thông tin về hợp đồng Cho phép tìm kiếm thông tin về khách hàng theo một trong các tiêu chí nào đó về khách hàng như: mã khách, tên khách, địa chỉ Cho phép tìm kiếm thông tin về hợp đồng theo một trong các tiêu chí nào đoa về hợp đồng như: tên khách, người liên hệ, ngày kí kết, giá trị hợp đồng, loại hợp đồng In báo cáo danh sách khách hàng theo từng khu vực địa chỉ In báo cáo danh sách hợp đồng theo loại hợp đồng, thời gian kí kết, giá trị hợp đồng 2.10.2. Các thông tin đầu vào và đầu ra của hệ thống thông tin quản lý khách hàng. Các dữ liệu vào Thông tin về khách hàng của công ty Thông tin về hợp đồng Thông tin về danh sách nhân viên Thông tin về các loại thuế, tỉ giá các đồng tiền Các dữ liệu ra Báo cáo tình hình khách hàng Báo cáo về tình hình kí kết, thực hiện hợp đồng. 2.10.3. Giải pháp phần mềm. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin thì các ngôn ngữ xây dựng chương trình phầm mềm cũng phát triển không ngừng. Hiện nay, có rất nhiều ngôn ngữ xây dựng chương trình phần mềm quản lý cũng như các chương trình phần mềm khác với nhiều hệ quản trị cơ sở dữ liệu như Access, Oracle, SQL Server.Mỗi một ngôn ngữ đều có những ưu nhược điểm riêng. Việc lựa chọn ngôn ngữ nào cho phù hợp và tối ưu nhất là phụ thuộc vào mục đích, yêu cầu của bài toán đặt ra. Dựa trên các yêu cầu của bài toán và quá trình phân tích, thiết kế chương trình sẽ tìm ra một giải pháp phần mềm tối ưu tức là phải đảm bảo thông tin chính xác, dễ sử dụng, giao diện đẹp, thân thiện với người sử dụng. Trên cơ sở phân tích bài toán,tìm hiểu ngôn ngữ em quyết định lựa chọn ngôn ngữ Visual Basic.Net để xây dựng chương trình. Hệ quản trị cơ sở dữ liệu được dùng là SQL Server 2000. Visual Basic.NET (VB.NET) là ngôn ngữ lập trình khuynh hướng đối tượng (Object Oriented Programming Language) do Microsoft thiết kế lại từ con số không. Visual Basic.NET (VB.NET) không kế thừa VB6 hay bổ sung, phát triển từ VB6 mà là một ngôn ngữ lập trình hoàn toàn mới trên nền Microsoft 's .NET Framework. Do đó, nó cũng không phải là VB phiên bản 7. Thật sự, đây là ngôn ngữ lập trình mới và rất lợi hại, không những lập nền tảng vững chắc theo kiểu mẫu đối tượng như các ngôn ngữ lập trình hùng mạnh khác đã vang danh C++, Java mà còn dễ học, dễ phát triển và còn tạo mọi cơ hội hoàn hảo để giúp ta giải đáp những vấn đề khúc mắc khi lập trình. Hơn nữa, dù không khó khăn gì khi cần tham khảo, học hỏi hay đào sâu những gì xảy ra bên trong ... hậu trường OS, Visual Basic.NET (VB.NET) giúp ta đối phó với các phức tạp khi lập trình trên nền Windows và do đó, ta chỉ tập trung công sức vào các vấn đề liên quan đến dự án, công việc hay doanh nghiệp mà thôi. Nếu ta để ý tên của Visual Basic.NET (VB.NET), ta thấy ngay ngôn ngữ lập trình này chuyên trị tạo ứng dụng (application) dùng trong mạng, liên mạng hay trong Internet.SQL Server 2000 là một hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (Relational Database Management System (RDBMS) ) sử dụng Transact-SQL để trao đổi dữ liệu giữa Client computer và SQL Server computer. Một RDBMS bao gồm databases, database