Rèn kỹ năng, năng lực tự học Toán cho học sinh lớp 8

BÀI THU HOẠCH TỰ BỒI DƯỜNG THƯỜNG XUYấN - NĂM 2017 - 2018 Họ và tờn giỏo viờn: Vũ Kim Huệ Chức vụ: Giỏo viờn Nhiệm vụ được giao: Dạy toỏn 7 + 8; lý 9 - Tổ trưởng tổ KHTN Đơn vị: Trường TH&THCS Bỡnh Trung TấN CHUYấN ĐỀ BỒI DƯỠNG: “Rốn kỹ năng, năng lực tự học toỏn cho học sinh lớp 8” I. Lí DO CHON CHUYấN ĐỀ BỒI DƯỜNG : - Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học hiện nay - Do thực trạng dạy học hiện nay: Trong việc ứng dụng các phương pháp dạy học tích cực lấy người học làm trung tâm, còn gv chỉ là người hướng dẫn. Vấn đề tự học và tư tưởng lấy việc học của trò làm gốc là một quá trình lâu dài không phải một sớm một chiều và của riêng ai. Việc tự học của học sinh THCS là một điều rất cần thiết, trong việc tích luỹ kiến thức cho bản thân học sinh Tuy vậy, trong thực tế dạy học hiện nay việc áp dụng phương pháp dạy học hướng dẫn học sinh tự học của giáo viên THCS ở tất cả các môn học nói chung và môn toỏn nói riêng còn gặp rất nhiều lúng túng và khó khăn. II.MỤC TIấU CẦN ĐẠT SAU BỒI DƯỠNG Hướng dẫn được học sinh tự học tập bộ mụn toỏn nõng cao chất lượng bộ mụn. III. HèNH THỨC BỒI DƯỠNG Tự nghiờn cứu tài liệu và thực tế của học sinh trong nhà trường. IV. KẾ HOẠCH BỒI DƯỠNG Nghiờn cứu từ thỏng 10 đến hết thỏng 11/2017 V.QUÁ TRèNH BỒI DƯỠNG 1. Hướng dẫn tự học Trong hoạt động hướng dẫn, dạy chính là sự tổ chức hay điều khiển tối ưu hoá quá trình chiếm lĩnh tri thức khoa học để hình thành và phát triển nhân cách cho người học. Hoạt động dạy học có hai chức năng luôn gắn kết chặt chẽ với nhau “truyền đạt thông tin dạy học và điều khiển hoạt động học’’. Tri thức Trò Tự nghiên cứu, tự thể hiện, tự kiểm tra Thầy Hướng dẫn, tổ chức, trọng tài, đánh giá Lớp, nhóm Thảo luận, bổ sung, kiểm tra. Từ sơ đồ dạy học trên có thể hiểu khái niệm hướng dẫn tự học là sự điều khiển của GV trong việc định hướng, tổ chức và chỉ đạo nhằm giúp học sinh tối ưu hoá quá trình tự chiếm lĩnh tri thức, hình thành kỹ năng, kỹ xảo thông qua đó hình thành và pháp huy nhân cách cho học sinh. Tự học có hướng dẫn là một hình thức tổ chức dạy học mà trong đó thầy đóng vai trò người định hướng, dẫn * Nguyên tắc cơ bản trong hướng dẫn học và tự học * Nguyên tắc đảm bảo tính lôgíc nội dung và mục tiêu chương trình * Nguyên tắc sử dụng hướng dẫn của GV phải phát huy tối đa nỗ lực của học sinh * Nguyên tắc đảm bảo hiệu quả việc tự kiểm tra đánh giá và duy trì thường xuyên thông tin ngược chiều từ học sinh đến GV. Để học thường xuyên, học cho bản thân người học thì GV phải xác định được các biện pháp hướng dẫn học sinh tự học. Vì bên cạnh việc nắm đựơc tri thúc trên lớp, học sinh còn học cách lĩnh hội kiến thức ngoài xã hội từ đó nâng cao chất lượng học tập, tạo tiền đề cho sự phát triển năng lực nhận thức của học sinh. Giúp học sinh không những lĩnh hội tri thức một cách chủ động, vững chắc mà còn phát triển kỹ năng tư duy, tổng hợp, khái quát hoá nội dung kiến thức một cách tốt nhất. 2.. Các biện pháp hướng dẫn học sinh tự học a. Tự học qua sách giáo khoa, sách tham khảo: SGK là nguồn tri thức quan trọng cho học sinh, nó quy định liều lượng kiến thức cần thiêt của môn học, là phương tiện phục vụ đắc lực cho GV và học sinh. SGK có kênh hình và kênh chữ thể hiện nội dung kiến thức. Ngoài SGK thì sách tham khảo cũng là nguồn tri thức bổ sung quan trọng cho học sinh. Nguồn tri thức này không chỉ phục vụ trực tiếp cho việc hoàn thành nhiệm vụ trí dục quy định trong chương trình, mà còn có tác dụng giáo dục, năng cao sự hiểu biết cho học sinh. Do vây, dạy học sinh tự thu nhận kiến thức, chính là rèn luyện cho học sinh phương pháp đọc sách, kỹ năng, kỹ xảo đọc sách. Để học sinh sử dụng tốt SGK và Sách tham khảo cần rèn luyện cho học sinh một số kỹ năng cơ bản sau: Trong khâu củng cố kiến thức rèn luyện kỹ năng kỹ xảo - Sau khi giới thiệu nội dung tài liệu thì học sinh đọc SGK. Sau đó học sinh so sỏnh với lời giảng của GV với nội dung đọc được từ sách. - Tổ chức học sinh làm việc với SGK nhằm mục đích ôn tập, củng cố tài liệu trên cơ sở hệ thống kiến thứccủa một chương hay nhiều chương. - GV ra cá Dạy học sinh kỹ năng tự đọc SGK và rút ra được những nội dung cơ bản từ tài liệu. Thường xuyên đặt ra câu hỏi: “ở đây nói lên cái gì?”, “ở đõy đã đề cập đến những khía cạnh nào?”. Như vậy học sinh phải đạt được ý chính của nội dung đọc được, đặt tên đề mục cho phần, đoạn đã đọc sao cho tên đề mục phản ánh được ý chính. - Dạy học sinh biết cách phân tích những bài đọc được, chia thành những luận điểm khoa học khác nhau và nêu được ý nghĩa của nó. - Dạy học sinh biết cách trả lời câu hỏi đã có trên tài liệu đã đọc được, bằng cách tái hiện hoặc phân tích, so sánh, thiết lập mối quan hệ nhân quả tuỳ theo câu hỏi đã đề ra. - Dạy học sinh biết lập một giàn bài qua tài liệu SGK. - Dạy kỹ năng tóm tắt tài liệu đọc được - Dạy kỹ năng đọc và phân tích bảng số liệu, biểu đồ, đồ thị hình vẽ trong SGK. b.Sử dụng SGK trong khâu nghiên cứu tài liệu mới: - Tổ chức cho học sinh làm việc với sách ngay sau khi GV ra bài tập nhận thức hoặc ngay sau khi GV đặt tình huống có vấn đề. - Tổ chức cho học sinh đọc những đoạn có mô tả sự kiện, còn những vấn đề khó, phức tạp GV cần giải thích cho sánh tỏ. - GV tổ chứ giải đáp tái hiện hoặc để học sinh độc lập nghiên cứu lại SGK trước khi cho các em nghiên cứu nội dung mới. - Đọc sách sau khi quan sát thí nghiệm, hoặc sau khi quan sát các đồ dùng trực quan khác. -Sử dụng SGK, các bài tập khác nhau để tổ chức học sinh nghiên cứu SGK. Có thể là yêu cầu học sinh sưu tầm các tài liệu trực quan vật mẫu để minh hoạ khẳng định một khái niệm, một quy luật được trình bày trong SGK - Bài tập luyện tập một quy tắc, một định luật. - Bài tập yêu cầu đọc SGK, ôn lại những kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo. VI. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC SAU BỒI DƯỠNG: Nắm được phương phỏp để hướng dẫn học sinh rốn luyện kỹ năng , năng lực tự học mụn toỏn đối với bộ mụn toỏn và cỏc mụn học kgỏc núi chung. Phần 2: VẬN DỤNG THỰC TIỄN 1)Mụ tả quỏ trỡnh vận dụng kết quả bồi dưỡng (kiến thức, kỹ năng... ) vào thực tiễn hoạt động giỏo dục, giảng dạy. Ví dụ 1: Hướng dẫn học sinh tự đọc, tự tóm tắt nội dung Muốn tóm tắt nội dung của bài tập 84 hỡnh 8/SGK toỏn 8 trang 109 thì học sinh cũng cần được rèn luyện theo các bước sau: Bước 1: Học sinh cũng cần đọc qua một lượt để nắm được toàn bộ nội dung của bài tập. ( Đọc cả bài theo SGK) Bước 2: Học sinh đọc kỹ từng cõu và từ để tìm những ý chính, ý cốt lõi của bài đó cho. ( Xỏc định rừ những yếu tố đó cho, những yờu cầu của bài) Bước 3: Tách các ý chính rồi thiết lập mối quan hệ giữa chúng để tạo nên đoạn thông tin mới có nội dung cụ thể hơn. ( Ghi thành GT và KL theo cỏc quy ước toỏn học một cỏch rừ ràng) Ví dụ 2: Hướng dẫn học sinh về nhà tự học và trả lời theo những câu hỏi mà giáo viên đưa ra Ở kỹ năng này, tôi hướng dẫn như sau: Bước 1: Học sinh đọc câu hỏi mà giáo viên đưa ra và xác định câu hỏi cần hỏi vấn đề gì? Bước 2: Tìm các tài liệu, đoạn thông tin có nội dung liên quan đến vấn đề này. Bước 3: Đọc và lựa chọn kiến thức theo đúng nội dung câu hỏi đưa ra để trả lời. 2) Đỏnh giỏ hiệu quả Ưu điểm: Nó có tác dụng phát huy cao độ tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Học sinh không những nắm kiến thức mà còn được rèn luyện kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, phát triển năng lực tư duy. Trên cơ sở đó, tạo tiền đề cho việc học tập suốt đời và tạo nên một xã hội học tập tức là để mỗi người có năng lực hơn, có phẩm giá hơn, để trở thành những công dân tích cực, chủ động hơn, để có thể sống trong một thời đại luôn biến đổi. Tồn tại: Việc vận dụng phương pháp này chưa thường xuyên và phát huy hết hiệu quả giáo dục mà nó mang lại. Giao viên chưa biết cách vận dụng hợp lý, còn lúng túng trên lớp, chưa phối hợp được với các phương pháp khác. 3)Bài học kinh nghiệm Sau đây, tôi xin đưa ra một vài ý kiến nhằm giúp học sinh phát huy tính tích cực học tập hơn nữa. + Để có thể áp dụng một cách nhuần nhuyễn phương pháp tự học và hướng dẫn tự học được tốt, trước tiên người giáo viên phải có trình độ chuyên môn vững chắc, phải hiểu và vận dụng đúng phương pháp mà mình lựa chọn. + Cần tăng cường bồi dưỡng thường xuyên giáo viên để nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm, giáo viên phải thường xuyên học hỏi, trau dồi kiến thức cũng như kỹ năng sư phạm. + Trong quá trình vận dụng phương pháp tự học và hướng dẫn tự học cần phối hợp với các phương pháp khác nhằm làm cho giờ dạy đạt hiệu quả cao nhất. Đồng thời phải luôn tin tưởng vào học sinh, luôn bồi dưỡng rèn luyện cho học sinh kỹ năng tự học thông qua việc kiểm tra hoặc cho học sinh tự đánh giá. + Cần mở rộng phương pháp tự học và hướng dẫn tự học không chỉ ở môn Toỏn mà ở tất cả môn học khác