SKKN Sử dụng bảng tương tác trong dạy học môn Tin học tại trường Trung học cơ sở Phan Bội Châu

........................................................4 PHẦN II. NỘI DUNG.................................................................................5 I. Lợi ích của bảng tương tác và phần mềm active inspire...........................5 II. Nội dung sử dụng bảng tương tác trong soạn bài và giảng dạy môn tin học..........................................................................................................5 1. Tổng quan về môn tin học THCS......................................................5 2. Sử dụng bảng tương tác trong giảng dạy tin học...............................6 2.1. Ứng dụng đơn giản của bảng tương tác.....................................6 2.2. Ứng dụng Activeinspire trong soạn giảng.................................7 2.3. Kết hợp Active Inspire với các phần mềm khác........................8 PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................10 I. Kết quả kiểm nghiệm ứng dụng đề tài.......................................................10 II. kết luận.....................................................................................................10 III. Một số đề xuất để việc sử dụng bảng tương tác ngày càng phổ biến và hiệu quả.........................................................................................................10 1. Đối với giáo viên..........................................................................................10 2. Về phía nhà trường và các cấp quản lý.............................................11 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ. I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN. Trong thời đại ngày nay CNTT là giải pháp quan trọng cần triệt để khai thác khi dạy và học, không thể dạy học theo một lối mòn cũ kĩ mà cần phải đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) theo hướng ứng dụng CNTT. Mục tiêu mà ngành giáo dục cần phải hướng đến đó là chuỗi phát triển từ nền tảng cơ bản nhất là tạo các Bài giảng điện tử, phát triển đồng bộ để đạt đến ngưỡng của một trường học điện tử, tạo tiền đề vững chắc để xây dựng nên một nền giáo dục điện tử tại Việt Nam. Ứng dụng CNTT vào dạy học có nghĩa là việc đầu tiên mà người giáo viên phải thực hiện là có bài giảng điện tử. có Bài giảng điện tử cần phải được hiểu thống nhất như là một PPDH trong đó giáo viên khai thác tiện ích của CNTT để thiết kế các nội dung học tập nhằm giúp học sinh không chỉ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng phát triển tư duy, nhận thức mà còn phát triển cả kỹ năng xử lý thông tin, kỹ năng giao tiếp 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN. Trong những năm trở lại đây, phong trào thi đua soạn bài giảng điện tử nhằm đổi mới PPDH đã được nhiều giáo viên hưởng ứng tích cực. Đây được coi là con đường ngắn nhất để đi đến đích của chất lượng dạy học trong nhà trường. Mặt khác hiện nay đa số giáo viên đều đã quá quen sử dụng Powerpoint để soạn bài giảng điện tử, phần mềm này chỉ có ưu điểm về mặt trình diễn chứ chưa thể khai thác hết các tiềm năng sẵn có của CNTT. Đặc biệt hơn là giáo viên còn quá lệ thuộc vào tiết dạy khi sử dụng Powewpoint để soạn bài giảng điện tử , điều tối kỵ hơn nữa là trong tiết dạy còn quá lạm dụng vào các hiệu ứng bay nhảy và màu sắc sặc sở khi trình diễn bằng Powerpoint Từ thực tiễn trên tôi thấy cần phải cụ thể hóa một số phần mềm mang tính ưu việt hơn để phục vụ tốt cho việc đổi mới PPDH và khai thác hết các tiềm năng của CNTT. Phần mềm ACTIVINSPIRE-STUDIO kết hợp với bảng tương tác ACTIVBOARD là một trong những giải pháp tuyệt vời cho một tiết dạy có ứng dụng CNTT và khắc phục được những hạn chế khi soạn bài giảng điện tử như đã nêu ở trên. Sau hơn một năm làm quen và ứng dụng soạn giảng trên bảng điện tử, tôi nhận thấy được nhiều ưu điểm cũng như tồn tại cần khắc phục của thiết bị công nghệ mới này. Vì vậy, tôi xin chia sẻ một vài kinh nghiệm về sử dụng bảng điện tử trong việc giảng dạy môn tin học đã đúc rút được, qua đó nhằm chứng minh việc sử dụng bảng và chương trình activeinspire hoàn toàn không phải là một việc khó khăn đòi hỏi trình độ công nghệ thông tin cao như mọi người vẫn nghĩ mà chỉ cần những thao tác hết sức đơn giản kết hợp với những ứng dụng hết sức quen thuộc đã được dùng nhiều trên máy vi tính và máy chiếu. II. PHẠM VI ỨNG DỤNG ĐỀ TÀI Trong phạm vi của Sáng kiến kinh nghiệm với đề tài: “Sử dụng bảng tương tác trong dạy học môn tin học tại trường THCS Phan Bội Châu” tôi đề cập đến các tính năng ưu việt và một số công cụ cơ bản nhất của phần mềm nhằm đáp ứng cho việc giáo viên soạn và giảng được một bài giảng điện tử theo hướng đổi mới PPDH đối với môn tin học tại trường THCS PHẦN II: NỘI DUNG I. LỢI ÍCH BẢNG TƯƠNG TÁC VÀ PHẦN MỀM ACTIVE INSPIRE • Tạo môi trường tương tác toàn diện. • Thu hút sự tập trung chú ý, tham gia của học sinh ngay cả những em thụ động, e ngại nhất. Kích hoạt khả năng tư duy, sáng tạo của học sinh. • Tạo bài giảng phù hợp với nhu cầu của học sinh. • Giúp học sinh có thể dễ dàng hình dung và có khái niệm chính xác về các hình ảnh, sự vật, âm thanh, hiện tượng • Khuyến khích học sinh xây dựng các khái niệm thông qua thực hiện và thử nghiệm. • Tạo bài học vui nhộn. • Nâng cao năng lực của học sinh và chuyên môn của giáo viên. • Có thư viện tài nguyên phong phú và đầy đủ công cụ hỗ trợ giáo viên soạn giáo án một cách dễ dàng, nhanh chóng và hiệu quả. II. NỘI DUNG SỬ DỤNG BẢNG TƯƠNG TÁC TRONG SOẠN BÀI VÀ GIẢNG DẠY MÔN TIN HỌC 1. TỔNG QUAN VỀ MÔN TIN HỌC THCS Đối với môn tin học rất khó dạy khi giáo viên hoàn toàn không được dùng máy tính để minh họa hay thực hành các thao tác mẫu của bài học. Nếu thầy và trò trên lớp được học tập hoàn toàn với phấn và bảng (học chay), việc tiếp thu kiến thức bài học có thể suy giảm đến 90%. Mặc dù theo thiết kế của chương trình và cố gắng của các tập thể tác giả sách giáo khoa việc trình bày các kiến thức của bài học đã cố gắng độc lập tối đa với các thao tác cụ thể trên máy tính, việc truyền đạt của giáo viên vẫn phụ thuộc rất nhiều vào việc minh họa hay trình diễn trên máy tính. Nhiều kiến thức và bài học được diễn đạt thông qua các bước thực hành và thao tác cụ thể trên máy tính. Rất nhiều bài học (ví dụ các bài học Chương trình bảng tính) được diễn đạt hoàn toàn thông qua các thao tác cụ thể với phần mềm. Nếu các tiết lý thuyết học tại phòng thực hành sẽ có một số hạn chế như: Phòng học rộng nên việc quản lý học sinh gặp khó khăn; Học sinh ít chú ý bài vì nhiều lý do như chú ý tới máy tính, nói chuyện riêng; lãng phí điện; Vì vậy việc sử dụng bảng tương tác là rất hợp lí vì giáo viên có thể hướng dẫn trực tiếp các thao tác cho học sinh trên máy tính thông qua bảng ACTIVE BOARD 2. SỬ DỤNG BẢNG TƯƠNG TÁC TRONG GIẢNG DẠY TIN HỌC Có thế nói, khoa học kỹ thuật- công nghệ thông tin đóng vai trò như chiếc đòn bẩy, còn giáo viên với những kiến thức chuyên môn nghiệp vụ của mình là điểm tựa để đưa học sinh tiếp cận với chân trời tri thức. Tất nhiên, nếu không có khoa học kỹ thuật mới thì chúng ta vẫn có thể đưa học sinh đến đích nhưng cần nhiều thời gian và nỗ lực hơn. Trên thực tế, không phải tiết học nào cũng nhất thiết phải dùng đến máy tính và bảng tương tác, nếu có thể sử dụng hợp lý các công cụ này thì bài giảng sẽ sinh động và đạt hiệu quả tốt hơn nhiều. Dưới đây là một số kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút được sau một thời gian ứng dụng bảng tương tác vào giảng dạy. 2.1. ỨNG DỤNG ĐƠN GIẢN CỦA BẢNG TƯƠNG TÁC. Nói đến bảng tương tác, người ta nghĩ ngay đến công cụ soạn giảng kết hợp trình chiếu activeinspire. Tuy nhiên, bảng tương tác cũng có thể đóng chức năng đơn giản tương tự như một màn hình máy chiếu bình thường dành cho những ai vừa tiếp cận và chưa thành thạo các phần mềm soạn thảo mới cũng như chưa biết cách điều chỉnh bút tương tác. Với những bài giảng powerpoint sẵn có, người dạy chỉ cần kết nối bảng với máy tính thông qua cáp màn hình và dây nối với loa thì đã có thể sử dụng bảng tương tác để trình chiếu. Ưu điểm của thiết bị này là có thể trình chiếu với cỡ chữ Times New Roman 24 mà vẫn đủ to và rõ đối với học sinh ở cuối lớp Tuy nhiên, cách sử dụng này có mặt hạn chế vì giáo viên và học sinh không thể viết lên bảng do không có bảng phụ. 2.2. ỨNG DỤNG ACTIVEINSPIRE TRONG SOẠN GIẢNG. Activeinspire là một ứng dụng có nhiều điểm nổi trội hơn hẳn so với các phần mềm soạn thảo và trình chiếu khác như Violet hay Powerpoint. Để sử dụng chức năng tương tác, giáo viên cần kết nối máy tính và activeboard thông qua cả 2 cổng USB và cổng màn hình. Nói đến ứng dụng của activeinspire, đầu tiên phải kể đến nguồn dữ liệu phong phú được sắp xếp hợp lý trong gói trình duyệt tài nguyên của activeinspire. Không chỉ có hình ảnh theo từng chủ đề, phần mềm này còn trang bị rất nhiều file âm thanh theo chủ đề, giúp tiết kiệm tối đa thời gian tìm hình ảnh trực quan và chèn âm thanh khi soạn giảng. Thư viện ý tưởng sư phạm cũng là nơi giáo viên có thể lấy ra nhiều tài liệu thú vị hoặc những hiệu ứng được làm sẵn và thay đổi sao cho phù hợp với bài giảng của mình. Đồng thời các bước thực hiện phức tạp trong powerpoint đã được hoàn toàn đơn giản hóa trong active inspire. Việc chèn âm thanh lại càng đơn giản, không cần phải vào insert à hyperlink, chọn file cần chọn, rồi mới chèn vào slide; tất cả các quá trình đó được thay bằng động tác kéo thả trong activeinspire. Thứ hai, soạn bài tập, câu đố, trò chơi trên activeinspire đơn giản hơn hẳn so với trên powerpoint do giáo viên không cần phải đánh máy đáp án trước rồi dùng hiệu ứng hình ảnh che đi mà chỉ cần trình chiếu bài tập sau đó khi giảng có thể tự để học sinh khoanh tròn đáp án. Thứ ba, khi soạn giáo án hay soạn Bài giảng điện tử môn tin học ta có thể sử dụng nhiều chức năng của Activeinspire để hỗ trợ như: * Thiết bị ghi màn hình (Screen Recorder) Công cụ này cho phép ghi lại bất kỳ thứ gì đang diễn ra trên màn hình một tập tin video (*.AVI) mà nó có thể được giữ lại trên trang flipchart hoặc lưu vào một thư mục tuỳ ý. → Đối với môn Tin học khi soạn Bài giảng điện tử có thể sử dụng chức năng này để ghi lại cách thực hiện các thao tác và chèn vào bài giảng. ví dụ như ghi lại thao tác Lưu một file Excel. * Máy ảnh (Camera): Công cụ này cho phép tạo ra một hình chụp nhanh những gì có trên màn hình và đưa nó vào trang flipchart, bảng nhớ tạm hoặc vào thư mục Tài nguyên dùng chung hoặc Tài nguyên của tôi. Có nhiều tuỳ chọn cho phép tuỳ chỉnh kích thước và hình dạng của hình chụp nhanh. → Khi soạn giáo án hay soạn Bài giảng điện tử Giáo viên có thể chụp hình các thao tác hoặc phần nào đó của cửa sổ phần mềm để minh họa trong giáo án, hay trong bài giảng để học sinh dễ nắm bắt hơn. Sử dụng Activeinspire, giáo viên vừa có thể trình chiếu, vừa có thể tạo điều kiện để học trò tự tìm tòi và tăng tính tương tác trong quá trình giảng dạy. Việc tương tác trực tiếp lên bảng giúp học sinh cảm thấy hứng thú hơn với bài học, trong các tiết lý thuyết hoặc bài tập còn có thể khuyến khích các em viết lên bảng, cả lớp cùng phát hiện lỗi sai và rút kinh nghiệm thay vì phải sửa lỗi từng em một. 2.3. KẾT HỢP ACTIVE INSPIRE VỚI CÁC PHẦN MỀM KHÁC Sử dụng chức năng chú giải trên màn hình, ta có thể kết hợp sử dụng bảng tương tác với nhiều phần mềm khác như Microsoft Word, PDF, và Powerpoint. Nhờ vào ghi chú bằng Activeinspire, giáo viên có thể đến lớp mà không cần những bài giảng điện tử lập trình sẵn mà chỉ cần tài liệu soạn sẵn trên word, phần mềm sách giáo khoa hoặc pdf sách giáo khoa tin học. Đặc biệt với chức năng chú giải trên màn hình, giáo viên có thể sự dụng bài giảng bằng Powerpoint để giảng dạy mà vẫn có thể tương tác được với các công cụ của Activeinspire như bút, Đặc thù của môn tin học THCS là học các phần mềm trên máy tính như Word, Excel, Pascal, Powerpoint, nên việc sử dụng bảng tương tác để hướng dẫn trực tiếp cho học sinh các thao tác là rất hợp lý. Học sinh có thể quan sát được các thao tác một cách rõ ràng, và có thể thực hành lại ngay trên bảng tương tác, từ đó học sinh sẽ tiếp thu và nhớ bài tốt hơn. Trong quá trình học tin học và làm bài tập, đôi khi chỉ nói thôi chưa đủ để học sinh nắm được bài, một số học sinh có thể nghe sai ý của giáo viên dẫn đến ghi chú sai. Sử dụng phần mềm sách giáo khoa điện tử kết hợp với bút tương tác, giáo viên có thể chỉ rõ từng điểm quan trọng, gạch chân dưới vị trí cần thiết giúp học sinh dễ dàng theo kịp bài. Với những tiết bài tập giáo viên không nhất thiết phải soạn bài giảng điện tử và ghi sẵn đáp án mà có thể thông qua bảng điện tử để phóng to nội dung sách giáo khoa hoặc bài tập rồi để học sinh trực tiếp sửa bài trên bảng và chiếu cho cả lớp xem. Như vậy, bài giảng sẽ dễ hiểu hơn. Ngoài những phương tiện kể trên, activeinspire có thể dùng kết hợp với nhiều phương tiện khác như windows media để trình chiếu video và dừng lại ở những điểm quan trọng, dùng viết ghi chú giải lên hình ảnh đang được chiếu; kết hợp với Google chrome để hướng dẫn học sinh tra cứu tư liệu mạng; PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. KẾT QUẢ KIỂM NGHIỆM ỨNG DỤNG ĐỀ TÀI Việc sử dụng bảng tương tác trong giảng dạy môn tin học nói chung đã đạt kết quả khá khả quan. Hầu hết các em tỏ ra thích thú với việc có thể trực tiếp tham gia vào bài giảng và viết lên bảng cảm ứng nên tỏ ra tích cực tham gia xây dựng bài hơn. Đặc biệt trong những tiết bài tập, và các tiết thao tác nhiều trên bảng học sinh hoạt động nhóm sôi nổi hơn và nghiêm túc hơn. Mặc dù thời gian đầu còn nhiều bỡ ngỡ và chưa quen với việc viết bảng, song các em đã nhanh chóng thích nghi và cải thiện chữ viết và kỹ năng thao tác trên bảng. II. KẾT LUẬN Có thể thấy, mặc dù việc sử dụng bảng điện tử trong giảng dạy tin học vẫn còn một số hạn chế nhất định những đã mở ra những triển vọng và tiềm năng mới trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm tăng cường tính tích cực chủ động và khả năng tương tác của học sinh trong lớp học. Hy vọng trong tương lai gần, bảng điện tử sẽ là một thiết bị đồng hành với tất cả các giáo viên và bút điện tử sẽ được dùng thay thế cho phấn viết bảng độc hại. III. MỘT SỐ ĐỀ XUẤT ĐỂ VIỆC SỬ DỤNG BẢNG TƯƠNG TÁC NGÀY CÀNG PHỔ BIẾN VÀ HIỆU QUẢ 1. Đối với giáo viên: Để có một giờ dạy hiệu quả trên activeboard, mỗi giáo viên cần phải trang bị những kỹ năng cơ bản về sử dụng bảng. Thực hành thường xuyên là điều kiện quan trọng để chúng ta có thể hiểu rõ hơn những tính năng của bảng và những tình huống sư phạm có thể phát sinh trong quá trình giảng dạy trên thiết bị này. Ngoài ra, tự xây dựng một nguồn tư liệu hữu ích và chia sẻ lài liệu, bài giảng giữa các thành viên trong tổ chuyên môn cũng sẽ giúp chúng ta tiết kiệm thời gian soạn giảng, rút ra được nhiều bài học kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy sau này. Bên cạnh đó cần có thêm những tiết sinh hoạt chuyên môn để chia sẻ những vướng mắc trong giảng dạy và hỗ trợ lẫn nhau về mặt kỹ thuật. 2. Về phía nhà trường và các cấp quản lý. Sở giáo dục đào tạo và nhà trườ