Tài liệu Giáo dục môi trường Lớp 3

ên Quèc gia Yok §«n mµ em biÕt. 3. Em h·y kĨ tªn 5 loµi c©y cã trong V−ên Quèc gia Yok §«n. V. Trß Ch¬I Gi¸o viªn chia häc sinh thµnh 2 - 4 ®éi sau ®ã mçi ®éi cư ra mét em ®øng lªn phÝa tr−íc, em nµy sÏ nhËn tõ gi¸o viªn hoỈc ®éi b¹n mét mÈu giÊy trong ®ã yªu cÇu em h·y dïng cư chØ ®Ĩ m« t¶ mét loµi thĩ, chim, c¸c b¹n trong ®éi cđa em sÏ ®o¸n xem em ®ang m« t¶ con g×. §éi nµo ®o¸n ra tr−íc hoỈc nhiỊu h¬n sÏ th¾ng. (KÕt thĩc trß ch¬i b»ng mét bµi h¸t). Chương trình Giáo dục Môi trường 310 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Bµi sè 3 : Mét sè loµi §éng vËt ë v−ên quèc gia Yok §«n Mơc ®Ých - Giíi thiƯu mét sè loµi ®éng vËt ë V−ên Quèc gia Yok §«n. - Giĩp c¸c em häc sinh t×m hiĨu mét sè mèi ®e däa ®Õn c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. - N©ng cao ý thøc, lßng yªu quÝ c¸c loµi ®éng vËt n¬i c¸c em häc sinh. I. Giíi thiƯu chung V−ên quèc gia Yok §«n nỉi tiÕng lµ khu vùc cã tÇm quan träng trong viƯc b¶o tån c¸c loµi ®éng, thùc vËt. HiƯn nay cã rÊt nhiỊu loµi ®éng vËt kh¸c nhau sèng trong V−ên. ë V−ên Quèc gia ®· thèng kª ®−ỵc cã 70 loµi thĩ, 250 loµi chim, 48 loµi bß s¸t, 16 loµi l−ìng c−, 30 loµi c¸ vµ rÊt nhiỊu loµi c«n trïng. Trong sè c¸c loµi ®éng vËt hoang d· sèng ë V−ên Quèc gia Yok §«n cã rÊt nhiỊu loµi quÝ hiÕm. Bµi häc nµy giĩp chĩng ta sÏ cïng t×m hiĨu vỊ mét sè loµi ®éng vËt quÝ hiÕm nµy. II. Ho¹t ®éng 1. Giíi thiƯu c¸c loµi ®éng vËt quÝ hiÕm ë V−ên Quèc gia Yok §«n. X Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét sè h×nh ¶nh c¸c ®éng vËt trong ®ã bao gåm h×nh ¶nh c¸c loµi thĩ, loµi chim, loµi bß s¸t, loµi c«n trïng vµ mét sè h×nh ¶nh cđa loµi ®éng vËt l−ìng c− ®· ®−ỵc ghi nhËn ë V−ên Quèc Gia Yok §«n. X Cho c¸c em nhËn d¹ng c¸c loµi ®éng vËt: Loµi nµo lµ loµi thĩ, loµi nµo lµ loµi chim, loµi nµo lµ loµi ®éng vËt l−ìng c− vµ loµi nµo lµ loµi c«n trïng. X Sau ®ã gi¸o viªn míi kĨ tªn mét sè c¸c ®éng vËt thuéc c¸c loµi ®éng vËt cã trong v−ên Quèc gia Yok §«n. Chương trình Giáo dục Môi trường 116 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 * C¸c loµi thĩ lín gåm cã Voi Ch©u ¸, Bß tãt, Bß rõng, Tr©u rõng, KhØ mỈt ®á, Hỉ, B¸o... * C¸c loµi chim nh− : Ph−ỵng hoµng ®Êt, chim c«ng... * C¸c loµi bß s¸t gåm cã: R¾n, Kú ®µ, C¸ sÊu, Rïa... * C¸c loµi l−ìng c− nh− : Õch, nh¸i ... * C¸c loµi c¸ gåm cã : C¸ Säc Dõa, c¸ L¨ng... 2. C¸c mèi ®e do¹ ®èi víi c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. X Cã thĨ dùa vµo c¸c h×nh vỊ c¸c loµi ®éng vËt ë V−ên Quèc gia Yok §«n hoỈc dùa vµo sù hiĨu biÕt cđa c¸c em gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh miªu t¶ xem c¸c loµi ®éng vËt ®ã sèng ë m«i tr−êng nh− thÕ nµo. LÊy vÝ dơ nh−: * Loµi thĩ th× sèng trong rõng. * Loµi l−ìng c− th× sèng d−íi n−íc nh− : ë ao, hå, s«ng vµ suèi. * Loµi chim th× sèng trªn rõng trªn c¸c c©y. Nh−ng khi m«i tr−êng sèng cđa c¸c loµi ®éng vËt bÞ mÊt ®i th× cuéc sèng cđa chĩng sÏ nh− thÕ nµo ?. Con ng−êi g©y ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn thÕ giíi xung quanh m×nh: Con ng−êi lµm thay ®ỉi m«i tr−êng b»ng c¸ch x©y dùng thµnh phè n¬i tr−íc ®©y lµ nh÷ng c¸nh rõng. ViƯc ph¸ rõng cịng lµ nguyªn nh©n ®e däa ®Õn cuéc sèng cđa c¸c loµi ®éng vËt v× chĩng mÊt n¬i sinh sèng. Con ng−êi lµm « nhiƠm nguån n−íc. Con ng−êi lµm thay ®ỉi kh«ng khÝ b»ng c¸ch th¶i vµo kh«ng khÝ nh÷ng chÊt g©y « nhiƠm nh− khãi tõ nhµ m¸y, khãi xe «t«... Nãi c¸ch kh¸c con ng−êi ®ang can thiƯp vµ ®e do¹ ®Õn c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. HiƯn t¹i s¨n b¾t lµ mèi ®e däa trùc tiÕp, m¹nh nhÊt ®èi víi c¸c loµi ®éng vËt sèng trong V−ên Quèc gia Yok §«n. Sè l−ỵng cđa c¸c loµi thĩ lín nh− Voi Ch©u ¸, Bß tãt, Bß rõng vµ Hỉ ®· suy gi¶m nghiªm träng. V−ên Quèc Gia Yok §«n cã nhiỊu loµi chim ®ang bÞ ®e däa vµ gÇn bÞ ®e däa toµn cÇu bao gåm Giµ ®Éy nhá, C¾t nhá h«ng tr¾ng vµ DiỊu x¸m. H¬n thÕ n÷a, V−ên Quèc gia Yok §«n lµ mét trong sè rÊt Ýt khu b¶o vƯ cđa ViƯt Nam cã quÇn thĨ cđa loµi ®ang bÞ ®e däa toµn cÇu lµ C«ng. Mét trong nh÷ng ¶nh h−ëng tiªu cùc mµ con ng−êi t¸c ®éng ®Õn m«i tr−êng ®ã lµ s¨n b¾t, bu«n b¸n c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. §iỊu nµy ®· lµm cho nhiỊu loµi ®éng vËt ®ang ngµy cµng gi¶m m¹nh vỊ sè l−ỵng vµ cã nguy c¬ bÞ tuyƯt chđng. Chương trình Giáo dục Môi trường 312 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Mét sè ho¹t ®éng ®e däa hoỈc g©y ¶nh h−ëng tiªu cùc ®Õn c¸c loµi ®éng vËt hoang d·: * Bè mĐ vµo rõng chỈt c©y lÊy cđi. * D©n trong vïng ®èt rõng lµm n−¬ng rÉy. * R¸c r−ëi tÊt c¶ ®Ịu ®−ỵc ®em ®ỉ xuèng s«ng, suèi. * S¨n b¾t thĩ rõng. * LÊy hoa phong lan vỊ b¸n cho du kh¸ch. * Mua b¸n ®éng vËt hoang d·. * §¸nh b¾t c¸ b»ng c¸c ph−¬ng tiƯn sư dơng b»ng ®iƯn. * TiĨu, tiƯn kh«ng ®ĩng n¬i qui ®Þnh. * C¾m tr¹i, ca h¸t g©y ån µo trong rõng. III. Tãm t¾t bµi häc V−ên Quèc gia Yok §«n cã rÊt nhiỊu c¸c loµi ®éng vËt hoang d· quý hiÕm. NÕu chĩng ta kh«ng b¶o vƯ chĩng, b¶o vƯ m«i tr−êng sèng cđa chĩng th× c¸c loµi ®éng vËt nµy cã nguy c¬ bÞ mÊt tuyƯt chđng. IV. Bµi tËp vỊ nhµ 1. Em h·y kĨ cho bè mĐ hoỈc anh chÞ em trong gia ®×nh biÕt tªn mét sè loµi ®éng vËt quý hiÕm hiƯn ®ang cã ë V−ên Quèc gia Yok §«n. 2. Hái bè mĐ hoỈc «ng bµ thư xem rõng Yok §«n tr−íc ®©y vµ b©y giê cã g× kh¸c kh«ng ?. Sau ®ã yªu cÇu c¸c em häc sinh sÏ kĨ l¹i cho thÇy c« vµ c¸c b¹n trong líp cïng nghe. 3. VÏ mét con vËt sèng trong V−ên Quèc gia Yok §«n mµ em yªu thÝch. Chĩ ý: Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ mét sè h×nh ¶nh phï hỵp víi tõng mơc trong bµi gi¶ng ®Ĩ minh häa. V. Trß ch¬i Gi¸o viªn chia líp thµnh bèn nhãm (T−¬ng øng víi 4 tỉ trong líp) ®ång thêi cịng t−¬ng øng víi 4 nhãm loµi ®éng vËt hiƯn ®ang cã ë V−ên Quèc Gia Yok §«n. Sau ®ã mçi nhãm sÏ lÇn l−ỵt kĨ tªn c¸c con vËt thuéc nhãm cđa m×nh, nhãm nµo kĨ ®−ỵc tªn c¸c con vËt nhiỊu nhÊt nhãm ®ã sÏ th¾ng. Chương trình Giáo dục Môi trường 136 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Bµi sè 4 : Ch¨m sãc ®éng vËt nu«i MơC §ÝCH - H−íng dÉn cho häc sinh biÕt c¸ch ch¨m sãc ®éng vËt nu«i. - H−íng cho c¸c em biÕt gi¸ trÞ cđa ®éng vËt nu«i. - Kh¬i dËy lßng yªu thÝch c¸c con vËt n¬i c¸c em häc sinh. i. Giíi thiƯu chung C¸c loµi ®éng vËt, nhÊt lµ ®éng vËt nu«i ®−ỵc xem lµ “b¹n” cđa chĩng ta. §éng vËt nu«i lµ nh÷ng loµi ®éng vËt ®· ®−ỵc con ng−êi thuÇn ho¸ qua rÊt nhiỊu ®êi vµ ®· quen víi viƯc chÞu sù ch¨m sãc cđa con ng−êi. C¸c loµi ®éng vËt nu«i mµ chĩng ta th−êng gỈp lµ: Tr©u, bß, gµ, ngan, ngçng, chã, mÌo... Ngoµi c¸c loµi trªn, con ng−êi cßn thuÇn d−ìng mét sè loµi ®éng vËt kh¸c nh−: Ngùa, voi, chim −ng, c¸... §éng vËt nu«i cã vai trß rÊt quan träng trong cuéc sèng cđa con ng−êi, nhÊt lµ ®èi víi ng−êi n«ng d©n. Ii. Ho¹t ®éng 1. §éng vËt nu«i . Gi¸o viªn gi¶i thÝch cho c¸c em häc sinh c¸c ý sau: Y Tỉ tiªn cđa ®éng vËt nu«i lµ c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. Y §−ỵc con ng−êi thuÇn hãa vµ quen víi viƯc ®−ỵc con ng−êi ch¨m sãc. Ỵ §éng vËt nu«i cã nguån gèc lµ c¸c loµi ®éng vËt hoang d·. C¸c loµi ®éng vËt nu«i hiƯn nay nh−: Chã, mÌo, tr©u, bß... ®· ®−ỵc thuÇn hãa vµ quen víi sù ch¨m sãc cđa con ng−êi. 2. Vai trß cđa ®éng vËt nu«i. Gi¸o viªn cho c¸c em lµm viƯc theo nhãm vµ kĨ tªn c¸c loµi ®éng vËt nu«i theo c¸c vai trß sau: > C¸c loµi ®éng vËt nu«i cã thĨ coi nhµ, b¾t chuét. > C¸c loµi ®éng vËt nu«i cã thĨ giĩp cho viƯc ®ång ¸ng, chuyªn chë. Chương trình Giáo dục Môi trường 146 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 > C¸c loµi ®éng vËt nu«i cã thĨ cung cÊp thùc phÈm cho con ng−êi. > C¸c loµi ®éng vËt nu«i ®−ỵc dïng ®Ĩ lµm c¶nh, diƠn xiÕc. Ngoµi c¸c vai trß trªn, nhiỊu loµi ®éng vËt nu«i cßn ®−ỵc con ng−êi thuÇn hãa vµ huÊn luyƯn ®Ĩ lµm c¸c c«ng viƯc kh¸c nh−: Hç trỵ ng−êi mï, ®¸nh h¬i t×m chÊt nỉ, s¨n b¾t (chã, chim −ng ...). 3. Ch¨m sãc ®éng vËt nu«i. a. Gi¸o viªn lÇn l−ỵt nªu tªn mét sè vËt nu«i phỉ biÕn ë ®Þa ph−¬ng vµ hái c¸c em xem thøc ¨n cđa chĩng lµ g× ? Chĩng cÇn chç trĩ ngơ nh− thÕ nµo (Dïng b¶ng víi « trèng ®Ĩ c¸c em ®iỊn vµo). Nhãm vËt nu«i Thøc ¨n + N−íc uèng N¬i trĩ ngơ Chã, mÌo Heo, gµ Tr©u, bß C¸ Voi (Gi¸o viªn l−u ý viƯc ph¶i th−êng xuyªn lµm vƯ sinh chuång tr¹i vµ chç ë cđa c¸c loµi vËt nu«i). b. Khi vËt nu«i bÞ bƯnh th× nªn lµm thÕ nµo? - T¸ch ra khái bÇy ®Ĩ tr¸nh l©y bƯnh cho c¸c con kh¸c. - Mêi c¸n bé thĩ ý ®Õn kh¸m bƯnh cho chĩng. - Lµm vƯ sinh chuång tr¹i vµ cho ¨n theo h−íng dÉn cđa c¸n bé thĩ y. III. Tãm t¾t Nh÷ng loµi vËt nu«i rÊt cã Ých cho con ng−êi. Chĩng kh«ng chØ cung cÊp thÞt, s÷a, trøng cho con ng−êi lµm thøc ¨n mµ con giĩp Ých cho c¸c c«ng viƯc ®ång ¸ng, chuyªn chë... Chĩng ta cÇn häc c¸ch ch¨m sãc c¸c loµi vËt nu«i. Chương trình Giáo dục Môi trường 15 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 IV. Bµi tËp vỊ nhµ 1. Em h·y vÏ con vËt nu«i mµ em −a thÝch. 2. Loµi vËt nu«i nµy cã lỵi Ých thÕ nµo ?. 3. Loµi vËt nu«i nµy ¨n thøc ¨n g× vµ cÇn n¬i trĩ ngơ nh− thÕ nµo ?. V. PhÇn tham kh¶o 1. NhËn d¹ng con vËt vµ thøc ¨n. Chia líp thµnh hai ®éi. Gi¸o viªn ®−a ra tr−íc líp tªn c¸c loµi vËt vµ hái c¸c ®éi thøc ¨n cđa loµi ®ã lµ nh÷ng g× ? §éi nµo ®−a ®−ỵc nhiỊu lo¹i thøc ¨n vµ ®ĩng h¬n th× sÏ th¾ng cuéc. 2. ChuyƯn vỊ chĩ mÌo trung thµnh. ChuyƯn kĨ r»ng : ë TØnh §ång Nai, cã mét bµ cơ gãa bơa, sèng mét m×nh n¬i m¸i nhµ tranh gÇn b×a rõng ®· nu«i mét con mÌo ®Ĩ lµm bÌ b¹n vµ ®Ỉt tªn lµ Linh Miªu. Sau khi bµ chÕt, ng−êi hµng xãm mang Linh Miªu vỊ nu«i nh−ng nã trë l¹i n−¬ng n¸u trong tĩp lỊu cđa bµ cơ cho tíi khi tĩp lỊu bÞ m−a giã lµm sËp nã míi chÞu bá vµo rõng. Tuy nhiªn ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng vÉn th−êng b¾t gỈp Linh Miªu lai v·ng n¬i nÊm må hiu qu¹nh cđa bµ cơ víi nh÷ng tiÕng kªu buån th¶m. Bçng mét ngµy kia, trỴ ch¨n tr©u trong lµng ph¸t hiƯn Linh Miªu n»m chÕt bªn mé cđa bµ cơ. Nh− vËy lµ sau nhiỊu n¨m, khi biÕt m×nh s¾p chÕt, con mÌo ®· ®Õn bªn nÊm må cđa ng−êi chđ tõng yªu th−¬ng nu«i nÊng nã ®Ĩ ®−ỵc m·i m·i n»m bªn bµ. D©n lµng khi hay tin cho r»ng Linh Miªu lµ con mÌo trung thµnh nªn ®· ®µo mét c¸i huyƯt nhá d−íi ch©n mé cđa bµ cơ ®Ĩ an t¸ng cho con mÌo cã nghÜa. Chương trình Giáo dục Môi trường16 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Bµi sè 5 : T×m hiĨu vỊ loµi voi Mơc ®Ých - Giĩp c¸c em häc sinh hiĨu s¬ bé vỊ ®Ỉc ®iĨm cđa loµi voi. - Giĩp c¸c em thÊy ®−ỵc vai trß cđa voi trong cuéc sèng vµ v× sao chĩng ta cÇn ph¶i b¶o vƯ loµi voi. I. Giíi thiƯu chung Voi lµ loµi ®éng vËt lín nhÊt, nỈng nhÊt sèng trªn c¹n. Trong sè c¸c loµi ®éng vËt ®−ỵc con ng−êi thuÇn hãa, voi ®−ỵc xem lµ loµi th«ng minh nhÊt. Trong thÕ giíi ®éng vËt. Voi lµ loµi cã mịi vµ r¨ng cưa dµi nhÊt (Vßi vµ ngµ). Vßi voi kh«ng chØ c¬ ®éng dƠ dµng theo h−íng lªn xuèng, tr¸i, ph¶i mµ cßn co duçi l¹i ®−ỵc. Voi cã thĨ dïng vßi ®Ĩ t×m kiÕm thøc ¨n trªn mỈt ®Êt cịng nh− ë trªn c©y cao, cã thĨ luån vµo nh÷ng hèc ®¸ hoỈc c¸c kÏ nøt ®Ĩ t×m n−íc. Voi lµ ®éng vËt ¨n cá. Voi cã b¶n tÝnh hiỊn hßa, dƠ thuÇn d−ìng. Loµi voi Ch©u ¸ cao kho¶ng tõ 2,5m ®Õn 3,2m vµ nỈng tõ 4.000 kg ®Õn 5.000kg. 1. T¹i sao chĩng ta ph¶i b¶o vƯ loµi voi ?. Trong suèt nh÷ng n¨m 80, hµng n¨m cã kho¶ng 70 ngh×n ®Õn 100 ngh×n con voi ®· bÞ giÕt ®Ĩ cung cÊp cho thÞ tr−êng bu«n b¸n ngµ voi trªn kh¾p thÕ giíi. Trong sè ®ã cã 94% bÞ giÕt bëi nh÷ng kỴ s¨n trém vµ x¸c ®Ĩ mỈc cho thèi r÷a, cßn voi con th× bÞ bá cho chÕt ®ãi. Da voi cịng cã gi¸ trÞ, nh÷ng tªn s¨n trém b¸n da voi cho nh÷ng ng−êi lµm giµy dÐp, th¾t l−ng hoỈc lµm mỈt bµn cho kh¸ch du lÞch... 2. B¶o vƯ voi. §Ĩ voi kh«ng bÞ tuyƯt chđng, chĩng ta cÇn ph¶i ®¶m b¶o ®−ỵc hai ®iỊu: Mét lµ b¶o ®¶m n¬i m«i tr−êng sèng tù nhiªn. Hai lµ voi cÇn ®−ỵc b¶o vƯ. NÕu bän s¨n trém voi vÉn tiÕp tơc tµn s¸t voi th× viƯc gi÷ g×n n¬i sinh sèng cho voi sÏ ch¼ng cã t¸c dơng g×. Mäi ng−êi ®Ịu cã thĨ ng¨n chỈn n¹n s¨n trém b»ng c¸ch kh«ng mua, b¸n vµ ph¶n ®èi viƯc b¸n ngµ voi. Chương trình Giáo dục Môi trường 17 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 II. Ho¹t ®éng 1. Tr−íc khi cho häc sinh biÕt ®Ỉc ®iĨm sinh häc cđa loµi voi, gi¸o viªn cã thĨ cho häc sinh miªu t¶ ®Ỉc ®iĨm cđa con voi mµ c¸c em ®· tõng thÊy hoỈc qua h×nh ¶nh gi¸o viªn ®−a ra (Gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n h×nh cđa voi). - Voi sèng ë ®©u ? (M«i tr−êng sèng cđa voi) - trªn c¹n. - Voi th−êng ¨n nh÷ng lo¹i thøc ¨n nµo? (Cá, l¸, rƠ c©y...). Sau khi häc sinh ®· miªu t¶ voi xong gi¸o viªn míi bỉ sung thªm nh÷ng kiÕn thøc mµ c¸c em cßn ch−a biÕt vỊ loµi voi. 2. Voi cã vai trß g× trong cuéc sèng cđa con ng−êi ? Chĩng cã giĩp Ých g× cho con ng−êi hay kh«ng ?. Cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm ®Ĩ t×m ra vai trß cđa voi trong cuéc sèng con ng−êi Voi lµ ®éng vËt th«ng minh ®−ỵc huÊn luyƯn ®Ĩ lµm xiÕc. - Voi giĩp con ng−êi ®i l¹i vµ vËn chuyĨn nh÷ng ®å vËt nỈng. - Trong thêi xa x−a voi cßn ®−ỵc sư dơng ®Ĩ chiÕn ®Êu, t¶i l−¬ng thùc. - Voi cßn ®−ỵc sư dơng vµo ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch. 3. Sau khi gi¸o viªn kĨ cho häc sinh nghe c©u chuyƯn “Voi cịng biÕt b¶o vƯ nhµ cđa m×nh” cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm víi c©u hái sau: a. V× sao bÇy voi trong c©u chuyƯn trªn l¹i trë nªn hung tỵn nh− vËy ?. b. Chĩng ta ph¶i lµm g× ®Ĩ b¶o vƯ loµi voi. 4. Gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n c¸c bøc tranh vỊ c¸c lo¹i voi kh¸c nhau ®Ĩ giĩp häc sinh lµm quen : Voi Ch©u ¸, Voi Ch©u Phi. - Tai voi Ch©u Phi lín h¬n tai voi Ch©u ¸. - Gi÷a tr¸n cđa voi Ch©u ¸ cã mét vÕt lâm. - Tỉng chiỊu dµi mét con voi ®ùc Ch©u ¸ (TÝnh c¶ ®u«i vµ vßi) cã thĨ lªn ®Õn 8m trong khi ®ã chiỊu dµi cđa mét con voi ®ùc ch©u phi tÝnh tõ ®Çu ®Õn chãt ®u«i cì 9 m. Chương trình Giáo dục Môi trường18 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 III. Tãm t¾t Voi lµ loµi ®éng vËt lín nhÊt, nỈng nhÊt sèng trªn c¹n vµ th«ng minh nhÊt trong sè nh÷ng ®éng vËt ®−ỵc thuÇn ho¸. Voi ngµy nay cịng nh− sè hä hµng ®· bÞ tuyƯt chđng cđa chĩng ®· tõng sèng ë kh¾p mäi n¬i, trõ Ch©u ĩc vµ Ch©u Nam Cùc. §Ĩ voi kh«ng bÞ tuyƯt chđng, chĩng ta h·y b¶o vƯ m«i tr−êng sèng cđa voi, chĩng ta h·y nãi KH¤NG víi viƯc s¨n b¾n tµn s¸t voi cịng nh− viƯc mua b¸n ngµ vµ c¸c bé phËn cđa voi. IV. Bµi tËp vỊ nhµ 1. Yªu cÇu c¸c em vỊ nhµ tËp h¸t bµi “Chĩ voi con ë B¶n §«n”. Chĩ voi con ë B¶n §«n ch−a cã ngµ nªn cßn trỴ con. Tõ rõng giµ voi ®Õn víi ng−êi vÉn ham ¨n víi l¹i ham ch¬i. Voi con ¬i, voi con ¬i mau lín lªn víi ®«i ngµ to cã søc ®i kh¾p lµng gÇn xa kÐo gç cho bu«n lµng cđa ta. 2. VÏ h×nh mét chĩ voi mµ c¸c em thÝch. V. Bµi ®äc tham kh¶o VOI CŨNG BIẾT BẢO VỆ NHÀ CỦA MÌNH (Mét c©u chuyƯn cã thËt cđa Vị §×nh M−êi). ChuyƯn kĨ r»ng c¸ch ®©y vµi n¨m, ë mét ng«i lµng cđa ng−êi d©n téc £®ª trªn vïng cao nguyªn ViƯt Nam chỵt xuÊt hiƯn mét ®µn voi rõng d÷ tỵn chĩng tÊn c«ng d©n lµng. §µn voi nµy giÕt bÊt kú ai hay ph¸ ph¸ch mäi thø trªn ®−êng chĩng ®i. Chĩng r−ỵt ®uỉi d©n lµng, kÐo ®ỉ nhµ sµn, tµn ph¸ mïa mµng vµ ph¸ ho¹i c©y ¨n qu¶. Mäi ng−êi ®Ịu sỵ bÇy voi nµy nªn bá l¹i nhµ cưa phÝa sau vµ ch¹y ®i n¬i kh¸c. Mét sè lµng bªn cịng lo sỵ vỊ bÇy voi d÷ nµy vµ hä cịng chuyĨn ®i chç kh¸c sinh sèng. Chương trình Giáo dục Môi trường 19 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 D©n lµng kĨ r»ng, c¸ch ®©y l©u l¾m råi ë mäi n¬i ®Ịu cã rõng nh−ng råi con ng−êi dÇn dÇn chỈt ph¸ c©y ®Ĩ lÊy ®Êt lµm n−¬ng rÉy vµ hä cịng biÕn tÊt c¶ nh÷ng con suèi, dßng s«ng ch¹y qua vïng cao nguyªn thµnh së h÷u riªng cđa m×nh. Con ng−êi chiÕm hÇu nh− tÊt c¶ nh÷ng n¬i mµ ®µn voi tr−íc ®©y ®· tõng sinh sèng. N¬i sinh sèng cđa bÇy voi v× thÕ ngµy cµng bÞ thu hĐp l¹i vµ ch¼ng bao l©u n÷a chĩng cịng ch¼ng cßn n¬i nµo ®Ĩ sinh sèng. Lµ loµi vËt th«ng minh, Voi sím nhËn ra r»ng, con ng−êi råi sÏ ph¸ hđy c¸nh rõng cuèi cïng mµ chĩng sinh sèng. Cã lÏ v× thÕ ®µn voi ®ang cè g¾ng b¶o vƯ ng«i nhµ cđa chĩng b»ng c¸ch tÊn c«ng vµ xua ®uỉi con ng−êi. C¸c em nghÜ g× vỊ c©u chuyƯn nµy ? NÕu c¸c em lµ mét trong nh÷ng chĩ voi ®ã c¸c em sÏ lµm g× ? Chương trình Giáo dục Môi trường20 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Bµi sè 6 : gi÷ g×n nhµ cưa vµ khu vùc xung quanh s¹ch sÏ Mơc ®Ých - Giĩp c¸c em häc sinh n©ng cao ý thøc gi÷ g×n vƯ sinh c¸ nh©n. - Thùc hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ĩ b¶o vƯ m«i tr−êng xanh s¹ch ®Đp. I. Giíi thiƯu chung NÕu chĩng ta sèng s¹ch sÏ, søc kháe cđa chĩng ta sÏ tèt h¬n. NÕu chĩng ta ë bÈn sÏ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn søc kháe cđa chÝnh m×nh. §Ĩ b¶o vƯ chÝnh m×nh, tr−íc tiªn c¸c em ph¶i biÕt ¨n ë vµ gi÷ g×n nhµ cưa vµ khu vùc xung quanh s¹ch sÏ. 1. G×n gi÷ nhµ cưa, tr−êng líp s¹ch sÏ. Mçi ngµy, trong gia ®×nh hoỈc n¬i häc ®−êng, chĩng ta ph¶i biÕt gi÷ cho m«i tr−êng xung quanh ®−ỵc lu«n xanh, s¹ch, ®Đp. Chĩng ta cÇn ph¶i ®i tiĨu tiƯn vµ x¶ r¸c ®ĩng n¬i qui ®Þnh. §å dïng häc tËp vµ c¸c vËt dơng kh¸c cÇn ®−ỵc gi÷ s¹ch sÏ, ng¨n n¾p. Chĩng ta cÇn giĩp ®ì cha mĐ quÐt dän vµ lau chïi nhµ cưa th−êng xuyªn. §Ĩ gi÷ g×n vƯ sinh m«i tr−êng xung quanh, chĩng ta cÇn ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau: z Kh«ng ®−ỵc vøt c¸c thø bõa b·i ra nhµ, lÊy c¸i g× ë ®©u khi dïng xong ph¶i ®Ĩ vµo chç cị. z Lu«n quÐt dän nhµ cưa s¹ch sÏ. z §å dïng nh− : Nåi, xoong, ch¶o, b¸t, ®ịa... sau khi ¨n xong ph¶i rưa s¹ch sÏ. z Thøc ¨n thõa cÇn cho vµo mét chç ®Ĩ cho lỵn gµ ¨n, hoỈc hè đ ®Ĩ lµm ph©n bãn. z Nh÷ng thø khã ph©n hủ (tĩi ni l«ng, thđy tinh, chai lä...) nªn giỈt, rưa s¹ch ®Ĩ cã thĨ sư dơng l¹i nhiỊu lÇn. Chương trình Giáo dục Môi trường 21 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 2. Gi÷ g×n khu vùc xung quanh s¹ch sÏ. §Ĩ gi÷ g×n khu vùc xung quanh nhµ cđa b¹n ®−ỵc s¹ch sÏ, cÇn thùc hiƯn c¸c yªu cÇu sau: • Kh«ng ®−ỵc vøt c¸c thø bÈn ra khu vùc xung quanh. • §i vƯ sinh ®ĩng n¬i qui ®Þnh. • Kh¬i th«ng cèng r·nh, v× ®ã lµ m«i tr−êng thuËn lỵi ®Ĩ muçi sinh s«i n¶y në mÇm bƯnh. • Kh«ng nªn nhèt gia cÇm vµ gia sĩc d−íi sµn nhµ vµ c¸c khu vùc gÇn nhµ. • CÇn ph¶i trång nhiỊu c©y xanh xung quanh n¬i chĩng ta sinh sèng. II. Ho¹t ®éng 1. Gi¸o viªn cã thĨ thùc hiƯn bµi gi¶ng nµy ë ngoµi s©n cïng víi c¸c em häc sinh b»ng mét trß ch¬i ®¬n gi¶n sau: „ Yªu cÇu c¸c em ®øng thµnh mét vßng trßn lín sau ®ã c« gi¸o sÏ ®−a ra c¸c c©u hái vỊ néi dung cđa bµi häc vµ yªu cÇu c¸c em tr¶ lêi ®ĩng hay sai b»ng ®éng t¸c cđa tay: NÕu c¸c em cho lµ ®ĩng th× gi¬ mét c¸nh tay, nÕu cho lµ sai th× gi¬ hai c¸nh tay lªn cao. Em nµo tr¶ lêi sai sÏ bÞ ph¹t b»ng c¸ch ph¶i nh¶y cß cß mét vßng quanh s©n. „ Mét sè c©u hái gi¸o viªn cã thĨ sư dơng nh− sau: Kh«ng vøt r¸c bõa b·i ®ĩng hay sai, b¸t ¨n xong ph¶i rưa ngay ®ĩng hay sai, kh«ng cÇn rưa tay tr−íc khi ¨n ®ĩng hay sai, nhèt tr©u bß s¸t nhµ m×nh ë ®ĩng hay sai (Gi¸o viªn cã thĨ tù ®Ỉt thªm rÊt nhiỊu c©u hái n÷a). 2. Cuèi trß ch¬i, gi¸o viªn tËp chung nhÊn m¹nh l¹i mét lÇn n÷a nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n cđa bµi häc ®Ĩ c¸c em n¾m ®−ỵc râ h¬n. Chương trình Giáo dục Môi trường22 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 * C©u hái cho häc sinh : 1. T¹i sao ph¶i gi÷ g×n nhµ vµ xung quanh s¹ch sÏ ? (V× nã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoỴ cđa b¹n). 2. §Ĩ gi÷ nhµ cưa s¹ch sÏ, chĩng ta ph¶i lµm g× ? (Kh«ng ®−ỵc vøt c¸c thø bõa b·i, lu«n quÐt dän nhµ cưa s¹ch sÏ, kh«ng nªn nhèt vËt nu«i (tr©u, bß, gµ gÇn nhµ). 3. Lµm thÕ nµo ®Ĩ m«i tr−êng xung quanh chç chĩng ta sèng ®−ỵc s¹ch sÏ ? (Kh«ng x¶ r¸c bõa b·i, TiĨu tiƯn ®ĩng n¬i qui ®Þnh. Kh«ng vøt r¸c bÈn, kh¬i th«ng cèng r·nh, kh«ng nhèt vËt nu«i ë gÇn nhµ, trång nhiỊu c©y). III. Tãm t¾t §Ĩ b¶o vƯ søc kháe cho chÝnh m×nh, chĩng ta cÇn ph¶i biÕt lu«n gi÷ g×n m«i tr−êng xung quanh xanh s¹ch ®Đp b»ng c¸ch gi÷ g×n vËt dơng s¹ch sÏ, ng¨n n¾p; tiĨu tiƯn ®ĩng n¬i quy ®Þnh; th−êng xuyªn quÐt dän nhµ cưa, lau chïi bµn ghÕ vµ ®å ®¹c trong gia ®×nh. IV. Bµi tËp vỊ nhµ H·y quan s¸t vµ ghi nhí xem, mçi ngµy gia ®×nh c¸c em bá ®i nh÷ng thø g×, ë ®©u, nhèt tr©u bß vµ gia sĩc ë ®©u ? Yªu cÇu c¸c em kĨ l¹i vµo buỉi ngµy h«m sau vµ hái c¸c em xem nh− vËy ®· s¹ch sÏ ch−a, t¹i sao ? Chương trình Giáo dục Môi trường 23 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 Bµi sè 7 : B¶o vƯ nguån n−íc Mơc ®Ých - Giĩp häc sinh t×m hiĨu vai trß cđa n−íc ®èi víi cuéc sèng. - C¸c nguyªn nh©n g©y « nhiƠm. - N©ng cao ý thøc b¶o vƯ vµ sư dơng n−íc s¹ch. I. Giíi ThiƯu chung N−íc ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng cđa mçi con ng−êi vµ c¸c loµi sinh vËt. N−íc biĨn chøa nhiỊu muèi, cã vÞ mỈn nªn gäi lµ n−íc mỈn. N−íc mỈn chiÕm 97% l−ỵng n−íc trªn tr¸i ®Êt. N−íc mỈn chØ thÝch hỵp cho c¸c loµi ®éng, thùc vËt sèng ë biĨn. Trªn ®Êt liỊn, n−íc ë s«ng suèi, ao, hå vµ c¸c m¹ch ngÇm ®−ỵc t¹o thµnh tõ n−íc m−a. N−íc m−a kh«ng cã vÞ mỈn nªn gäi lµ n−íc ngät. N−íc ngät chØ chiÕm 3% l−ỵng n−íc trªn tr¸i ®Êt. N−íc, ®Ỉc biƯt lµ n−íc ngät ®ãng vai trß rÊt quan träng trong cuéc sèng cđa con ng−êi vµ c¸c loµi sinh vËt. H»ng ngµy chĩng ta cÇn n−íc ®Ĩ uèng, nÊu ¨n, t¾m giỈt. Con ng−êi cÇn cã n−íc ®Ĩ trång trät, s¶n xuÊt t¹o ra l−¬ng thùc vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ phơc vơ cho ®êi sèng. C¸c nguån n−íc rÊt dƠ bÞ « nhiƠm. Nguån n−íc « nhiƠm lµ n¬i c¸c lo¹i vi khuÈn, vi trïng ph¸t triĨn vµ lan truyỊn c¸c lo¹i dÞch bƯnh nh− sèt rÐt, dÞch t¶, th−¬ng hµn, tiªu ch¶y v.v... B¶o vƯ vµ sư dơng c¸c nguån n−íc mét c¸ch cã hiƯu qu¶ lµ b¶o vƯ søc khoỴ vµ sù sèng cđa chĩng ta. II. Ho¹t §éng 1. Trªn tr¸i ®Êt cã rÊt Ýt n−íc ngät (Gi¸o viªn sư dơng qu¶ ®Þa cÇu ®Ĩ gi¶i thÝch cho c¸c em biÕt sù kh¸c nhau gi÷a n−íc ngät vµ n−íc mỈn. L−u ý cã rÊt Ýt n−íc ngät trªn tr¸i ®Êt). Chương trình Giáo dục Môi trường24 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 a. N−íc bao phđ 3/4 diƯn tÝch bỊ mỈt cđa tr¸i ®Êt nh−ng hÇu hÕt lµ n−íc mỈn (BiĨn vµ c¸c §¹i d−¬ng). b. N−íc ngät chØ chiÕm 3%, trong ®ã 2% ®· bÞ ®ãng b¨ng ë c¸c vïng B¾c cùc vµ Nam cùc. c. N−íc ngät trong c¸c m¹ch n−íc ngÇm, s«ng suèi, ao hå chØ chiÕm gÇn 1% Ư N−íc ngät cã rÊt Ýt. 2. Vai trß cđa n−íc ®èi víi cuéc sèng cđa con ng−êi. Gi¸o viªn cã thĨ chia líp thµnh tõng nhãm nhá vµ cho c¸c em th¶o luËn xem con ng−êi dïng n−íc ®Ĩ lµm g×. ?. a. Trong sinh ho¹t hµng ngµy: - Gi¶i kh¸t (uèng) nÊu ¨n Ư Bï ®¾p l−ỵng n−íc tho¸t qua da. Giĩp cho viƯc th¶i ra c¸c chÊt thõa, ®éc h¹i cho c¬ thĨ. - T¾m giỈt ... Ư VƯ sinh cho c¬ thĨ, nhµ cưa. b. Trong s¶n xuÊt, trång trät vµ ch¨n nu«i - C¸c nhµ m¸y cÇn n−íc ®Ĩ s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ nh− : GiÊy viÕt, v¶i vãc ®Ĩ phơc vơ cho nhu cÇu cđa con ng−êi. - Con ng−êi dïng n−íc cho viƯc trång c¸c lo¹i c©y l−¬ng thùc nh−: Lĩa, ng«, rau qu¶... - Con ng−êi dïng n−íc ®Ĩ ch¨n nu«i c¸c loµi gia sĩc, t«m c¸... Ư N−íc cã vai trß rÊt quan träng trong cuéc sèng cđa con ng−êi. 3. Nh÷ng nguyªn nh©n lµm « nhiƠm nguån n−íc s¹ch. Gi¸o viªn chuÈn bÞ s½n mét chËu b»ng thđy tinh n−íc s¹ch hoỈc lµ mét lä b»ng thđy tinh n−íc s¹ch (mơc ®Ých sư dơng dơng cơ b»ng thđy tinh lµ giĩp c¸c em häc sinh dƠ dµng quan s¸t ®−ỵc). Gi¸o viªn ph©n c«ng mçi tỉ chuÈn bÞ s½n: §Êt hoỈc mïn c−a, r¸c th¶i, n−íc xµ phßng, hãa chÊt (dïng mùc viÕt thay thÕ). Gi¸o viªn míi lÇn l−ỵt yªu cÇu ®¹i diƯn tõng tỉ lªn bá c¸c chÊt g©y « nhiƠm vµ trong chËu n−íc s¹ch. Lĩc nµy chËu n−íc s¹ch chuyĨn thµnh n−íc bÈn (n−íc bÞ « nhiƠm) nªn kh«ng sư dơng ®−ỵc. Chương trình Giáo dục Môi trường 25 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 VËy th× c¸c em h·y kĨ xem nh÷ng nguyªn nh©n nµo g©y « nhiƠm nguån n−íc s¹ch ? ™ X¶ r¸c, ®i tiĨu tiƯn bõa b·i kh«ng ®ĩng n¬i quy ®Þnh. ™ §ỉ n−íc bÈn ®· sư dơng gÇn nguån n−íc s¹ch. ™ Phun thuèc trõ s©u. ™ Ph¸ rõng lµm ®Êt bÞ xãi mßn, r¸c, bơi, ®Êt chÊt bÈm bÞ cuèn tr«i theo dßng n−íc g©y ra « nhiƠm. 1. C¸c em cã thĨ lµm g× ®Ĩ b¶o vƯ nguån n−íc. Gi¸o viªn cho häc sinh lµm viƯc theo nhãm th¶o luËn xem nh− vËy ®Ĩ b¶o vƯ nguån n−íc th× chĩng ta ph¶i lµm g×. Yªu cÇu c¸c em liƯt kª c¸c biƯn ph¸p b¶o vƯ nguån n−íc khái bÞ « nhiƠm lªn b¶ng. ™ Kh«ng nÐm ®Êt, ®¸ mïn c−a... xuèng s«ng suèi. ™ Kh«ng vÊt r¸c bÈn nh−: C¸c tĩi nylon, giÊy, chai thđy tinh vµ nh÷ng thø bá ®i kh¸c xuèng s«ng suèi. ™ Kh«ng th¶i n−íc xµ phßng khi giỈt giị vµo c¸c nguån n−íc ™ Kh«ng tiĨu tiƯn, phãng uÕ bõa b·i. ™ Sư dơng n−íc mét c¸ch tiÕt kiƯm. ™ Tham gia c¸c ho¹t ®éng cỉ vị cho viƯc b¶o vƯ nguån n−íc (Trång c©y, thu gom r¸c...) III. Tãm t¾t N−íc, ®Ỉc biƯt lµ n−íc ngät cã vai trß quan träng trong cuéc sèng cđa con ng−êi vµ c¸c loµi sinh vËt. Nguån n−íc rÊt dƠ bÞ « nhiƠm. B¶o vƯ vµ sư dơng n−íc cã hiƯu qu¶ lµ b¶o vƯ cuéc sèng cđa chÝnh chĩng ta. Chương trình Giáo dục Môi trường26 VƯỜN QUỐC GIA YOK ĐÔN Chương trình Giáo dục Môi trường – LỚP 3 IV. Bµi tËp vỊ nhµ H·y cho biÕt ng−êi d©n ë n¬i em sinh sèng cã lµm « nhiƠm nguån n−íc b»ng nh÷ng c¸ch mµ c¸c em ®· ®−ỵc biÕt hay kh«ng ?. V. Bµi tham kh¶o GÇn lµng Kima cã mét con s«ng rÊt ®Đp. Hai bªn bê s«ng lµ nh÷ng c¸nh rõng xanh t−¬i. N−íc s«ng trong v¾t. Qua bao thÕ hƯ, dßng s«ng trë nªn g¾n bã th©n thuéc víi d©n lµng Kima. Cuéc sèng cđa mäi ng−êi d©n ®Ịu phơ thuéc vµo dßng s«ng. §ã lµ nguån n−íc s¹ch, rÊt tèt cung cÊp n−íc cho c¶ lµng. Mét h«m cã ng−êi n«ng d©n sèng trong khu lµng ®ã muèn cã nh÷ng tÊm v¸n ®Ĩ lµm cho gia ®×nh m×nh mét ng«i nhµ míi, anh ta biÕt r»ng ven s«ng cã rÊt nhiỊu c©y gç to nªn anh ta quyÕt ®Þnh ra bê s«ng vµ chỈt toµn bé c©y xung quanh s«ng. Mét tuÇn sau, trêi ®ỉ m−a to vµ lÇn