Tài liệu Xử lý tình huống công tác thẩm định đấu thầu

. STT TÊN NHÀ THẦU Giá đánh giá Xếp hạng 01 Công ty cổ phần XD giao thông C 2.983.842.000 1 02 Công ty TNHH Đầu tư và xây dựng D 2.987.932.328 2 Theo kết quả đánh giá trong bảng nêu trên của Tổ chấm thầu, thì Công ty cổ phần XD giao thông C là đơn vị được đề nghị trúng thầu với giá đề nghị trúng thầu là 2.983.842.000 đồng; thấp hơn giá gói thầu được duyệt là 33.611.120 đồng. Qua thẩm định kết quả xét chọn thầu nêu trên của Tổ chấm thầu, chuyên viên thẩm định xét thấy có thể đề nghị đơn vị trúng thầu là: - Hoặc Công ty TNHH xây dựng giao thông A có giá dự thầu thấp nhất, bằng cách đưa ông Phan Thế F từ phụ trách kỹ thuật thi công có đủ điều kiện làm Chỉ huy trưởng thi công công trình thay thế ông Phan Xuân E như đã được nhà thầu đề xuất trong hồ sơ dự thầu, mà vẫn đảm bảo có người làm phụ trách kỹ thuật thi công, đó là ông Dương Đức K; - Hoặc Công ty TNHH xây dựng đường bộ B có giá dự thầu thấp thứ hai nếu Tổ chấm thầu bỏ qua yếu tố Công ty này bị Trưởng ban - Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên xử phạt vi phạm về hoạt động xây dựng ở một công trình do Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên làm chủ đầu tư; thi công một số công trình khác (cũng do Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên làm chủ đầu tư) không đạt tiến độ, vì sự việc này không được thể hiện trong hồ sơ dự thầu, nghĩa là đánh giá trên hồ sơ dự thầu của nhà thầu này thì phần năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu đáp ứng được yêu cầu hồ sơ mời thầu; - Hoặc có thể chọn Công ty cổ phần XD giao thông C có giá dự thầu thấp thứ ba là nhà thầu trúng thầu theo báo cáo kết quả xét chọn thầu nêu trên của Tổ chấm thầu. II. Xác định mục tiêu xử lý. Để đảm bảo tính cạnh tranh công bằng trong đấu thầu và hướng xử lý tình huống này theo hướng có lợi nhất cho bên mời thầu nhưng vẫn đảm bảo đúng quy định nhằm đem lại hiệu quả cao nhất cho dự án, yêu cầu chuyên viên thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu làm cơ sở trình Lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên phê duyệt phải đảm bảo các mục tiêu sau đây: - Tính khách quan: Đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng và minh bạch trong quá trình thẩm định để lựa chọn nhà thầu có giá dự thầu hợp lý và mang lại hiệu quả cao nhất cho dự án, bảo đảm đáp ứng được yêu cầu của Hồ sơ mời thầu; - Tuân thủ các quy định theo Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 của Chính phủ về Quản lý dự án đầu tư và xây dựng công trình; Nghị định số 85/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ về Hướng dẫn thi hành Luật đấu thầu và lựa chọn nhà thầu xây dựng theo Luật Xây dựng, nhất là đánh giá hồ sơ dự thầu của các nhà thầu theo đúng hồ sơ mời thầu và tiêu chuẩn đánh giá trong hồ sơ mời thầu. Yêu cầu thực hiện xét chọn thầu đúng qui trình, thủ tục và đảm bảo cơ sở pháp lý; tiến hành các bước phải đúng thẩm quyền đã được nhà nước qui định. - Bảo vệ lợi ích chính đáng của các nhà thầu, ưu tiên cho các nhà thầu có giá dự thầu thấp; có đủ năng lực, kinh nghiệm cùng với các giải pháp kỹ thuật cũng như biện pháp tổ chức thi công một cách khoa học; cung ứng vật tư thiết bị, lắp đặt hợp lý và hiệu quả; thời gian thi công hoàn thành công trình vượt kế hoạch, nhưng vẫn đảm bảo tính khách quan và cạnh tranh công bằng trong đấu thầu. - Bảo đảm sự hài hòa giữa tính pháp lý, hiệu quả đem lại cho dự án và tiết kiệm ngân sách Nhà nước có hiệu quả cao nhất trong đấu thầu. III. Phân tích nguyên nhân và hậu quả. 1. Nguyên nhân. Qua phân tích sơ bộ các hồ sơ dự thầu của các nhà thầu nhận thấy cả 04 nhà thầu tham dự đều đáp ứng được yêu cầu của gói thầu nhưng khi phân tích cụ thể từng hồ sơ thì xuất hiện một số vấn đề như đã nêu ở cuối phần mô tả tình huống. Chuyên viên thẩm định đã đề xuất lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên mời Tổ chấm thầu của Ban Quản lý đầu tư hạ tầng Khu kinh tế Phú Yên và các phòng chuyên môn có liên quan để xử lý và chọn đơn vị trúng thầu sao cho hợp tình, hợp lý nhằm lại hiệu quả cao nhất cho dự án, nhưng phải đúng quy định và đảm bảo sự công bằng trong đấu thầu. Trong quá trình họp lấy ý kiến, có những ý kiến khác nhau và đã có 03 phương án đề xuất cho cả 03 nhà thầu được trúng thầu với những lý do chính đáng có thể chấp nhận được. Nguyên nhân dẫn đến những ý kiến trái ngược nêu trên là do nhiều nguyên nhân cả về khách quan lẫn chủ quan là Tổ chấm thầu chưa nghiên cứu kỹ hồ sơ dự thầu của các nhà thầu, đồng thời chính nhà thầu có những chủ quan và chưa nghiên cứu kỹ hồ sơ mời thầu,. cụ thể những nguyên nhân chính như sau: - Đối với bên mời thầu: + Tổ chấm thầu chưa nghiên cứu kỹ hồ sơ dự thầu của nhà thầu là Công ty TNHH xây dựng giao thông A, để có hướng xử lý linh hoạt, đó là chưa xét đến trường hợp đưa ông Phan thế F có đủ điều kiện năng lực và kinh nghiệm làm chỉ huy trưởng công trình thay thế ông Phan Xuân E không đủ năng lực do ông E có bằng Thạc sỹ kỹ thuật chuyên ngành thủy lợi chứ không phải là chuyên ngành giao thông theo như hồ sơ mời thầu . + Tổ chấm thầu có thành kiến đối với Công ty TNHH xây dựng đường bộ B, đó là mặc dù Công ty này có một số sai phạm như đã nêu trên, nhưng không được thể hiện trong hồ sơ dự thầu, tức là chấm trên hồ sơ dự thầu thì năng lực và kinh nghiệm của nhà thầu nêu trong hồ sơ dự thầu đáp ứng được yêu cầu hồ sơ mời thầu. Hơn nữa, bên mời thầu chưa phân tích các sai phạm trên phát xuất từ những nguyên nhân nào để có đánh giá xác đáng. Sau khi tìm hiểu kỹ thì được biết, nhà thầu này khi thi công một công trình có thay thế chủng loại vật tư có giá trị và chất lượng tương đương được đơn vị tư vấn giám sát chấp nhận, do vật tư này không còn sản xuất bán trên thị trường, nhưng chưa báo cáo xin ý kiến và được sự chấp thuận của Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên, nên Trưởng ban - Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên ra quyết định xử phạt vi phạm về hoạt động xây dựng. Còn việc nhà thầu này thi công một số công trình khác chậm tiến độ là do có công trình công tác đền bù giải phóng mặt bằng của bên mời thầu chậm, có công trình nhà thầu thi công trúng vào mùa mưa làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Như vậy, việc sai phạm của nhà thầu này không có gì nghiêm trọng, có thể chấp nhận được. - Đối với các nhà thầu tham dự đấu thấu thầu: Công ty TNHH xây dựng giao thông A chưa nghiên cứu kỹ các nội dung quy định của hồ sơ mời thầu, đó là trong hồ sơ mời thầu yêu cầu người chỉ huy trưởng công trình phải có bằng đại học chuyên ngành xây dựng giao thông, nhưng trong hồ sơ dự thầu của nhà thầu này lại bố trí ông Phan Xuân E có bằng thạc sỹ chuyên ngành thủy lợi làm chỉ huy trưởng không trình nên không đáp ứng được trình độ chuyên môn theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu. Tuy nhiên, trong hồ sơ dự thầu của nhà thầu có đề xuất ông Phan Thế F là người thay thế khi chỉ huy trưởng công trình (ông Phan Xuân E) đi vắng. Khi xem xét trình độ chuyên môn, năng lực và kinh nghiệm của chỉ huy trưởng công trình đối với ông F thì đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu. Như vậy, ông Phan Thế F có đủ điều kiện về trình độ chuyên môn, năng lực công tác và kinh nghiệm thay thế ông Phan Xuân E làm chỉ huy trưởng công trình mà vẫn đảm bảo có người phụ trách kỹ thuật thi công là ông Dương Đức K. 2. Hậu quả. Nếu không thận trọng trong việc xử lý tình huống này, có thể xảy ra những hậu quả sau: * Trường hợp để Công ty TNHH xây dựng đường bộ B trúng thầu, sẽ gây tổn thất cho ngân sách Nhà nước là 163.095.315 đồng (giá dự thầu của Công ty TNHH xây dựng đường bộ B so với giá dự thầu của Công ty TNHH xây dựng giao thông A); * Trường hợp để Công ty cổ phần XD giao thông C trúng thầu sẽ gây tổn thất cho ngân sách Nhà nước là 164.273.342 đồng (giá dự thầu của Công ty cổ phần xây dựng giao thông C so với giá dự thầu của Công ty TNHH xây dựng giao thông A); Công ty TNHH xây dựng đường bộ B có thể khiếu kiện vì bị loại do không đủ năng lực và kinh nghiệm như đã nêu ở phần mô tả tình huống, nhưng phần năng lực và kinh nghiệm trong hồ sơ dự thầu của nhà thầu đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu như đã nêu ở phần mô tả tình huống (đánh gá phần năng lực và kinh nghiệm). Để tránh tình trạng mắc phải những sai sót không đáng có trong quá trình tổ chức đấu thầu cũng như các khiếu kiện không đáng có, gây dư luận không tốt. Vì vậy khi có tình huống khó xử xảy ra đòi hỏi cơ quan quản lý Nhà nước về công tác đấu thầu cần tìm giải pháp hữu hiệu, giải quyết cho hợp tình hợp lý, đảm bảo tính công bằng, đúng pháp luật. Vì vậy, trong tình huống này Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên phải tổ chức nhiều cuộc họp để bàn bạc và tìm hướng giải quyết. IV. Xây dựng các phương án xử lý và phân tích phương án. Trong cuộc họp có đủ các thành phần tham gia gồm bên mời thầu và các phòng chuyên môn có liên quan, đã có nhiều ý kiến được đưa ra bàn bạc nhưng tập trung vào 3 phương án chính: *Phương án 1: Công ty cổ phần XD giao thông C được đề nghị trúng thầu. * Ưu điểm: - Về năng lực, kinh nghiệm: Nhiều năm hoạt động chuyên ngành xây dựng, giao thông và đã thi công một số công trình tương tự, đảm bảo chất lượng và đúng tiến độ. Số lượng, trình độ cán bộ, công nhân kỹ thuật bố trí cho công trình này đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu của gói thầu này, nhưng không có nhiều kinh nghiệm bằng đội ngũ cán bộ và công nhân kỹ thuật của Công ty TNHH xây dựng giao thông A. - Về năng lực tài chính: có văn bản cam kết ứng vốn thi công hoàn thành công trình đúng tiến độ. Chấp nhận thanh toán theo kế hoạch cấp vốn cho dự án và không tính lãi nếu thanh toán chậm. - Về tiến độ thi công: Thời gian thi công hoàn thành công trình không quá thời gian quy định trong hồ sơ mời thầu nên đáp ứng được yêu cầu. * Nhược điểm: Phương tiện, máy móc thi công, trình độ cán bộ và công nhân kỹ thuật đủ điều kiện năng lực và kinh nghiệm thi công gói thầu này, nhưng phương tiện máy móc thi công không hiện đại bằng phương tiện máy móc thi công của Công ty TNHH xây dựng giao thông A, đồng thời đội ngũ cán bộ và công nhân kỹ thuật không có nhiều kinh nghiệm bằng các nhà thầu khác. * Phương án 2: Công ty TNHH xây dựng giao thông A trúng thầu. - Trong điều kiện kinh tế tỉnh nhà còn nhiều khó khăn, Ngân sách nhà nước dành cho đầu tư để phát triển cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn hẹp. Việc lựa chọn nhà thầu có giá dự thầu thấp nhất để thực hiện công trình là vấn đề cần được quan tâm nhất. Nhưng cần xem xét về năng lực kinh nghiệm của Công ty nêu trong hồ sơ dự thầu, thì «ng Phan Xu©n E ®· tõng lµm chØ huy tr­ëng thi c«ng c«ng tr×nh t­¬ng tù gãi thÇu nµy mµ nhµ thÇu ®· thùc hiÖn hoµn thµnh; cã thêi gian c«ng t¸c trên 5 n¨m, nh­ng trình độ chuyên môn không phải chuyªn ngµnh giao th«ng. Nh­ vËy, theo yªu cÇu cña hå s¬ mêi thÇu th× «ng Phan Xu©n E ch­a ®¹t yªu cÇu vÒ chøc danh chØ huy tr­ëng thi c«ng c«ng tr×nh. Tuy nhiªn, ®èi chiÕu trong hå s¬ dù thÇu th× «ng Phan ThÕ F ®· tõng lµm chØ huy tr­ëng thi c«ng c«ng tr×nh t­¬ng tù gãi thÇu nµy, cã thêi gian c«ng t¸c >5 n¨m, cã b»ng tèt nghiÖp ®¹i häc chuyªn ngµnh giao th«ng, ®ñ ®iÒu kiÖn thay thÕ «ng Phan Xu©n E lµm chØ huy tr­ëng thi c«ng c«ng tr×nh (®· ®­îc nhµ thÇu ®Ò xuÊt trong hå s¬ dù thÇu), mà vẫn bảo đảm có người làm phụ trách kỹ thuật thi công, đó là ông Dương Đức K. Xét về góc độ này thì nhà thầu Công ty TNHH xây dựng giao thông A có đủ năng lực và kinh nghiệm theo quy định trong hồ sơ mời thầu. Vì vậy có thể đề nghị Công ty TNHH xây dựng giao thông A trúng thầu mà không trái với quy định. * Ưu điểm: - Về giá dự thầu: Có giá dự thầu thấp nhất, tiết kiệm được ngân sách nhà nước ở mức độ cao nhất. - Về năng lực tài chính: có văn bản cam kết chấp nhận tự ứng 100% vốn để thi công hoàn thành công trình đúng tiến độ. - Về năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật: là nhà thầu có uy tín, có nhiều năm hoạt động chuyên ngành giao thông, xây dựng và đã thực hiện nhiều hợp đồng xây dựng công trình tương tự, đảm bảo chất lượng tốt và đúng tiến độ. Số lượng, trình độ, kinh nghiệm của cán bộ, công nhân kỹ thuật cũng như phương tiện, máy móc thi công hiện đại, được bố trí cho công trình này vượt trội hơn các nhà thầu khác. - Về tiến độ thi công: Thời gian thi công hoàn thành công trình sớm hơn thời gian quy định trong hồ sơ mời thầu. Nhà thầu có tiến độ thi công phù hợp, có các giải pháp kỹ thuật, biện pháp tổ chức thi công khoa học, cũng như cung ứng vật tư thiết bị, lắp đặt hợp lý và hiệu quả nhất so với các nhà thầu khác. - Về mặt xã hội: Đây là doanh nghiệp Nhà nước, đã nhận phụng dưỡng nhiều Bà mẹ Việt Nam anh hùng, có nhiều đóng góp trong việc ủng hộ bão lụt, quỹ vì người nghèo, quỹ khuyến học, tặng nhiều nhà tình nghĩa cho các đối tượng chính sách và có nhiều hoạt động xã hội khác, đã được các Bộ, ngành Trung ương và Tỉnh tặng nhiều bằng khen. * Nhược điểm: Chấp nhận thanh toán vốn theo kế hoạch cấp vốn cho dự án và tính lãi theo lãi suất ngân hàng nếu thanh toán vốn chậm. *Phương án 3: Công ty TNHH xây dựng đường bộ B được đề xuất trúng thầu. Tuy nhà thầu này bị Trưởng ban - ra quyết định xử phạt vi phạm về hoạt động xây dựng tại một công trình (do Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên làm chủ đầu tư), với số tiền là 10 triệu đồng; thi công một số công trình khác (cũng do Ban Quản lý Khu kinh tế Phú Yên làm chủ đầu tư) chậm tiến độ, làm cho các công trình này chậm phát huy hiệu quả. Nhưng trong hồ sơ dự thầu, nhà thầu không liệt kê những công trình này mà chỉ liệt kê những công trình tương tự gói thầu này đã được nhà thầu thi công đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình (có xác nhận của các chủ đầu tư). Xét về góc độ này thì nhà thầu Công ty TNHH xây dựng đường bộ B có đủ năng lực và kinh nghiệm theo hồ sơ mời thầu. Vì vậy có thể đề xuất Công ty TNHH xây dựng đường bộ B trúng thầu mà không trái với quy định. * Ưu điểm: - Về năng lực tài chính: Khi mở thầu, hồ sơ dự thầu tuy không có văn bản cam kết chấp nhận tự ứng 100% vốn để thi công hoàn thành công trình đúng tiến độ, nhưng có văn bản của Ngân hàng bảo lãnh cam kết hỗ trợ vốn cho Công ty TNHH xây dựng đường bộ B thi công hoàn thành công trình đúng tiến độ. - Về năng lực, kinh nghiệm và kỹ thuật: Nhiều năm hoạt động chuyên ngành giao thông và thực hiện nhiều hợp đồng xây dựng công trình tương tự, phần lớn đảm bảo chất lượng và đúng tiến độ. Số lượng, trình độ cán bộ, công nhân kỹ thuật bố trí cho công trình này đáp ứng được yêu cầu của hồ sơ mời thầu của gói thầu này. - Về tiến độ thi công: Thời gian thi công hoàn thành công trình không quá thời gian quy định trong hồ sơ mời thầu nên đáp ứng được yêu cầu. * Nhược điểm: - Giá dự thầu không phải là thấp nhất trong số 04 nhà thầu tham dự. - Văn bản của Ngân hàng bảo lãnh cam kết hỗ trợ vốn cho Công ty TNHH xây dựng đường bộ B không đủ cơ sở để đảm bảo Công ty TNHH xây dựng đường bộ B có thể tự ứng 100% vốn để thi công hoàn thành công trình đúng tiến độ. Văn bản này chỉ có giá trị giữa Ngân hàng với Công ty TNHH xây dựng đường bộ B và hoàn toàn không có giá trị gì đối với cơ quan quản lý dự án. Như vậy năng lực tài chính không bằng các nhà thầu khác, phải dựa quá nhiều vào khả năng vay vốn của Ngân hàng để thi công gói thầu này. - Bên mời thầu có đủ cơ sở pháp lý chứng minh Công ty TNHH xây dựng đường bộ B chưa đủ điều kiện năng lực và kinh nghiệm thi công gói thầu này. Hơn nữa sự chênh lệch giá dự thầu giữa Công ty cổ phần XD giao thông C và Công ty TNHH