Tài nguyên nước mặt lưu vực sông Gianh

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-1758 166 Tài nguyên nước mặt lưu vực sông Gianh Nguyễn Thị Nga*, Nguyễn Phương Nhung Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 29 tháng 4 năm 2011 Tóm tắt. Sông Gianh có tổng diện tích lưu vực 4680 km2, chảy qua và cung cấp nước cho các huyện Minh Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Bố Trạch (1 phần) của tỉnh Quảng Bình và 1 phần huyện Kỳ Anh của tỉnh Hà Tĩnh. Bởi vậy, nghiên cứu đánh giá tài nguyên nước lưu vực sông Gianh là vấn đề cần thiết và có nghĩa thực tiễn. Tuy nhiên, do rất thiếu số liệu thực đo dòng chảy nên tài nguyên nước lưu vực sông Gianh trước đây chưa được nghiên cứu đầy đủ. Bài báo này công bố kết quả đánh giá tài nguyên nước mặt lưu vực sông Gianh dựa trên cơ sở dữ liệu bao gồm các số liệu đo mưa tại các trạm trong và lân cận lưu vực tính đến năm 2008, chuỗi số liệu dòng chảy thực đo 21 năm (1961-1981) duy nhất tại trạm Đồng Tâm trên sông Rào Nậy và chuỗi số liệu dòng chảy khôi phục được nhờ ứng dụng mô hình MIKE-NAM tại các vị trí cần thiết trên các sông thuộc lưu vực. Các kết quả nghiên cứu cho thấy: Lượng mưa hàng năm trên lưu vực sông Gianh thuộc loại phong phú. Chính vì vậy lượng dòng chảy hàng năm trên các sông suối cũng thuộc loại dồi dào. Tuy nhiên, do dòng chảy phân phối không đều theo cả không gian và thời gian nên việc sử dụng tài nguyên nước lưu vực sông Gianh gặp phải những khó khăn không nhỏ. 1. Điều kiện địa lí tự nhiên [1, 2]  Lưu vực sông Gianh nằm trong phạm vi từ vĩ tuyến 17o23’ đến 18o07’ vĩ bắc và từ kinh tuyến 105o37’ đến 106030’ kinh đông, phía bắc giáp lưu vực sông Rào Cái và Ngàn Sâu với đường phân nước là dãy Hoành Sơn và dãy Động Chùa-Mốc Lèn, phía tây giáp Lào với đường phân nước là đỉnh của dãy Trường Sơn, phía nam giáp lưu vực sông Kiến Giang và phía đông giáp biển Đông (hình 1). Do địa hình cacxtơ phát triển nên đường phân nước phía tây nam và nam của lưu vực không xác định được rõ ràng. _______  Tác giả liên hệ. ĐT: 84-4-38584943 E-mail: ngant@vnu.edu.vn Lưu vực sông Gianh có độ cao bình quân 360 m, độ dốc trung bình 19,2%. Địa hình đồi núi chiếm hầu hết diện tích lưu vực, địa hình đồng bằng rất hẹp, giáp biển là các cồn cát di động ảnh hưởng lớn đến việc thoát nước của cửa sông. Hướng chủ yếu của các dãy núi trên lưu vực là tây bắc-đông nam, riêng dãy Hoành Sơn ở phía bắc có hướng tây-đông. Nham thạch phân bố trong lưu vực chủ yếu là đá vôi và đá trầm tích, rải rác có đá granit. Đá vôi phân bố ở phía nam, chiếm khoảng 25-30% diện tích lưu vực 1160 km2) và là vùng hoang vắng vì không có nước mặt nhưng có nhiều hang động ngầm (lớn nhất là động Phong Nha: dài 1500 m, rộng 8-35 m, cao 40 m). N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 167 Đất trên lưu vực sông Gianh được tạo thành do nhiều nguồn gốc, chủ yếu là đất phù sa bị nhiễm mặn hàng năm, ít màu mỡ và đất thềm dốc cao cấu tạo bởi sản phẩm phong hóa bở rời của các đá Feratic, sét, sa diệp thạch. Rừng trong lưu vực còn nhiều, chiếm khoảng 55% diện tích lưu vực. Khí hậu lưu vực sông Gianh mang những đặc điểm chung của khí hậu nhiệt đới gió mùa của miền Trung Trung bộ nhưng có nhiều nét riêng biệt. Nhiệt độ bình quân tháng cao (19-30 o), tăng dần từ tây sang đông và từ bắc xuống nam. Lượng bốc hơi năm dao động trong khoảng 800-1200 mm, có xu thế tăng dần về phía đông. Lượng mưa hàng năm trên lưu vực sông Gianh thuộc loại phong phú, trung bình khoảng 2400 mm. Mùa mưa muộn và ngắn hơn so với các tỉnh miền Bắc, bắt đầu từ tháng VIII hoặc IX và kết thúc vào tháng X, chiếm 60-70% tổng lượng mưa năm. Đây là vùng có nhiều ngày mưa trên 100 mm (chỉ sau Bắc Quang). Dòng chính sông Gianh dài 160 km, bắt nguồn từ núi Phu-cô-pi thuộc dãy Trường Sơn, chảy theo hướng đông bắc-tây nam và đổ ra biển Đông tại cửa Gianh. Lưu vực sông Gianh có dạng gần tròn, hệ số phát triển chiều dài đường phân nước là 1,55. Do có địa hình đá vôi nên mật độ lưới sông dao động trong phạm vi lớn, từ dưới 0,6 km/km 2 (vùng núi đá vôi) đến trên 1,5 km/km2 (vùng núi Phu-cô-pi và vùng núi phía bắc lưu vực), trung bình 1,04 km/km2. Hình 1. Bản đồ mạng lưới sông và các trạm khí tượng thủy văn lưu vực sông Gianh. N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 168 Sông Gianh có 13 sông nhánh cấp I, (8 ở bờ trái và 5 ở bờ phải. Hai nhánh cấp I lớn nhất là sông Trôi và Rào Trổ. Sông Trôi dài 84 km, có diện tích lưu vực 2390 km2 (trong đó xấp xỉ 50% là đá vôi), bắt nguồn từ độ cao 1350 m của núi Cô-Ta-Ram, đổ vào sông Gianh ở bờ phải tại Vạn Phúc, cách cửa Gianh 6 km. Sông Rào Trổ, dài 68,5 km, có diện tích lưu vực 556 km2, bắt nguồn từ Đông-Hồ-Nhanh có độ cao 375 m, chảy qua vùng đồi núi thấp và đổ vào sông Gianh từ bờ trái tại Cổ-Cẳng cách cửa Gianh 38 km. Mạng lưới sông và các trạm khí tượng thủy văn trong và lân cận lưu vực như hình 1. 2. Tài nguyên nước mưa 2.1. Chuẩn mưa năm và dao động của mưa năm trong thời kỳ nhiều năm Bản đồ đẳng trị chuẩn mưa năm (hình 2) được xây dựng dựa trên các giá trị chuẩn mưa năm tính toán cho 10 trạm đo mưa trong và lân cận lưu vực sông Gianh. Trong số 10 trạm này, 7 trạm (Đồng Tâm, Mai Hóa, Ba Đồn, Tân Mỹ, Kỳ Anh, Hương Khê, Đồng Hới) có tài liệu mưa năm dài và liên tục còn 3 trạm (Tuyên Hóa, Minh Hóa, Trường Sơn) có chuỗi số liệu mưa năm tương đối dài nhưng không liên tục. Chuẩn mưa năm tại 7 trạm có tài liệu dài và liên tục được tính bằng trị trung bình của thời kỳ tính toán đại biểu lựa chọn căn cứ vào đường cong lũy tích sai chuẩn mưa năm vẽ cho từng trạm (số liệu từ năm bắt đầu quan trắc đến năm 2008). Chuẩn mưa năm của 3 trạm còn lại được tính từ chuẩn mưa năm của trạm tương tự dựa theo phương trình hồi quy của quan hệ tương quan giữa từng cặp trạm (tính toán và tương tự). Phân tích bản đồ đẳng trị chuẩn mưa năm lưu vực sông Gianh có thể thấy: - Lượng mưa hàng năm trên lưu vực sông Gianh khá lớn, tính trung bình trên toàn lưu vực đạt cỡ 2400 mm. - Lượng mưa năm phân bố không đều trong phạm vi lưu vực, có xu thế tăng theo độ cao địa hình từ 1800 mm đến 2800 mm. Vùng trung và hạ lưu lưu vực mưa ít nhất (1800-2000mm), vùng bắc lưu vực mưa nhiều nhất (2600-2800 mm). N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 169 Hình 2. Bản đồ đẳng trị chuẩn mưa năm lưu vực sông Gianh. Kết quả tính hệ số biến đổi mưa năm trong thời kỳ nhiều năm và phân tích các đường cong lũy tích sai chuẩn mưa năm tại các trạm đo mưa trong phạm vi lưu vực sông Gianh cho thấy: - Mức độ dao động của mưa năm trong thời kỳ nhiều năm trên lưu vực sông Gianh thuộc loại trung bình. Hệ số biến đổi mưa năm tại các trạm dao động trong khoảng 0,19-0,23. - Dao động của mưa năm tại các trạm khá đồng pha với nhau, trong thời kỳ nhiều năm, những năm mưa nhiều liên tục thường xuất hiện xen kẽ với những năm mưa ít liên tục làm thành những chu kỳ mưa không hoàn toàn. Sự xuất hiện những năm mưa nhiều liên tục và những năm mưa ít liên tục này gây ra những khó khăn không nhỏ cho sản xuất và đời sống. 2.2. Phân phối mưa trong năm 2.2.1 Phân phối mưa năm theo mùa Cũng như các nơi khác của nước ta, chế độ mưa trong năm ở đây cũng phân hóa rõ rệt theo mùa. Kết quả phân mùa mưa-khô theo chỉ tiêu “vượt trung bình” cho các trạm đo mưa trong phạm vi lưu vực sông Gianh được thể hiện trong bảng 1. Qua đó có thể thấy: N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 170 - So với các tỉnh miền Bắc nước ta, mùa mưa trên lưu vực sông Gianh muộn và ngắn. Đa số các trạm có mùa mưa bắt đầu từ tháng VIII và kết thúc vào tháng XI, kéo dài 4 tháng. Riêng trạm Tân Mỹ có mùa mưa muộn và ngắn nhất, chỉ 3 tháng (IX-XI). - Sự phân hóa giữa hai mùa mưa khô khá sâu sắc. Mùa mưa chỉ kéo dài 3-4 tháng nhưng có tổng lượng mưa chiếm tới 67-73% tổng lượng mưa năm. Trong khi đó, mùa khô rất dài tới 8-9 tháng nhưng có tổng lượng mưa chỉ chiếm khoảng 27,5-32,8% tổng lượng mưa năm, gây rất nhiều khó khăn cho sản xuất và đời sống. Bảng 1. Kết quả phân mùa mưa-khô tại các trạm đo mưa trong phạm vi lưu vực sông Gianh TT Tên trạm Mùa mưa Mùa khô Thời gian (% so với Xnăm) Thời gian (%so với Xnăm) 1 Đồng Tâm VIII-XI 68,7 XI-VII 31,3 2 Minh Hóa VIII-XI 67,2 XI-VII 32,8 3 Mai Hóa VIII-XI 70,2 XII-VII 29,9 4 Tuyên Hóa VIII-XI 68,8 XI-VIII 31,2 5 Ba Đồn VIII-XI 72,5 XII-VIII 27,5 6 Tân Mỹ IX-XI 72,2 XII-VIII 27,8 Hình 4. Biểu đồ phân phối mưa trong năm tại các trạm đo mưa trong phạm vi lưu vực sông Gianh. N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 171 2.2.2. Phân phối mưa năm theo tháng Biểu đồ phân phối mưa năm theo tháng tại các trạm trong phạm vi lưu vực sông Gianh (hình 4) đều có dạng hai đỉnh (2 cực đại, 2 cực tiểu). Cực đại chính xuất hiện vào tháng X, cực tiểu chính xuất hiện vào tháng II hoặc III. Cực đại phụ do mưa tiểu mãn gây ra xuất hiện vào tháng V kéo theo cực tiểu phụ xuất hiện vào tháng VI hoặc VII. Mặc dù lượng không lớn nhưng sự xuất hiện của mưa tiểu mãn cũng góp phần làm giảm bớt tình trạng căng thẳng về nước đối với sản xuất nông nghiệp trong mùa khô. Lượng mưa năm không chỉ phân hóa sâu sắc theo mùa mà còn phân phối rất không đều theo tháng. Tháng mưa lớn nhất (X) có lượng mưa chiếm tới 25-29,5% lượng mưa năm, lớn gấp 12-16,5 lần lượng mưa của tháng mưa nhỏ nhất (II hoặc III). Ba tháng mưa lớn nhất (VIII- X hoặc IX-XI) có lượng mưa chiếm 58- 64,2% tổng lượng mưa năm, lớn gấp 9,3-11,3 lần lượng mưa của ba tháng khô nhất (I-III hoặc II- IV). Như vậy, mặc dù lượng mưa hàng năm trên lưu vực sông Gianh tương đối phong phú nhưng do phân phối rất không đều theo các tháng trong năm nên gây không ít khó khăn cho sản xuất và đời sống. 3. Tài nguyên nước sông, hồ 3.1. Chuẩn dòng chảy năm và dao động của dòng chảy năm trong thời kỳ nhiều năm Chuẩn dòng chảy năm là trị số dòng chảy năm trung bình trong thời kỳ nhiều năm, với điều kiện cảnh quan địa lý không thay đổi, cùng thuộc thời đại địa chất ngày nay và cùng mức độ khai thác kinh tế sông ngòi. Đây là một đặc trưng cơ bản và ổn định của nguồn nước của một lưu vực sông [3]. Bảng 2. Kết quả tính các đặc trưng chuẩn dòng chảy năm tại các trạm thực đo giả định trên lưu vực sông Gianh TT Trạm Diện tích lưu vực F (km 2 ) Lưu lượng dòng chảy chuẩn Qo (m 3 /s) Môđun dòng chảy chuẩn Mo (l/s/km 2 ) Lớp dòng chảy chuẩn yo (mm) Tổng lượng dòng chảy chuẩn Wo (10 6 m 3 ) Chuẩn mưa năm bình quân lưu vực xo (mm) Hệ số dòng chảy chuẩn o (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) 1 Đồng Tâm 1150 64,3 55,9 1763,5 2028,022 2375,9 0,74 2 Rào Trổ 556 31,2 56,2 1769,9 984,048 2579,5 0,69 3 Khe Trang 48,64 2,50 51,4 1621,1 78,85 2420,9 0,67 4 Rào Bòng 106 4,80 45,3 1428,2 151,392 2290,4 0,62 N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 172 Hình 5. Bản đồ chuẩn môđun dòng chảy năm lưu vực sông Gianh. Dựa trên 21 năm số liệu thực đo dòng chảy (1961-1981) tại trạm Đồng Tâm trên sông Rào Nậy và số liệu dòng chảy khôi phục từ mưa và bốc hơi nhờ ứng dụng mô hình MIKE-NAM [4] cho những năm không đo dòng chảy của trạm Đồng Tâm (1982-2008) và toàn bộ chuỗi số liệu dòng chảy đồng bộ với chuỗi số liệu mưa và bốc hơi cho 3 trạm thủy văn giả định: Rào Trổ (trên sông Rào Trổ), Khe Trang (trên sông Khe Trang) và Rào Bòng (trên sông Rào Bòng) (xem hình 2), các đặc trưng chuẩn dòng chảy năm của 4 lưu vực sông đã được tính toán (bảng 2). Bản đồ chuẩn môđun dòng chảy năm lưu vực sông Gianh trên hình 5 được xây dựng dựa trên kết quả tính chuẩn mô đun dòng chảy năm của 4 lưu vực sông nói trên (cột 5 của bảng 2). Riêng khu tây nam lưu vực: do địa hình hoàn toàn đá vôi, mưa rơi xuống bị tổn thất hết do bốc hơi và thấm hút vào các hang động caxtơ, không hình thành được sông suối nên không có dòng chảy mặt mà chỉ có dòng chảy ngầm. Chuẩn mô đun dòng chảy năm của khu vực này coi như bằng 0. Các kết quả tính và vẽ cho thấy: - Nhờ có lượng mưa năm phong phú nên dòng chảy năm trên các sông của lưu vực sông Gianh rất dồi dào. Tuy nhiên, do tác dụng phân N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 173 phối lại của điều kiện địa hình địa chất, dòng chảy năm phân bố rất không đều trong phạm vi lưu vực sông Gianh. Khu vực đá vôi ở tây nam lưu vực hoàn toàn không có sự hiện diện của sông suối, mưa rơi xuống bị tổn thất hết do bốc hơi và thấm hút vào các khe nứt caxtơ nên không có dòng chảy mặt mà chỉ có dòng chảy ngầm. Các khu vực còn lại có chuẩn mô đun dòng chảy năm dao động trong khoảng 45-55 l/s/km 2 (tương đương với lớp dòng chảy năm 1400-1700 mm), nhỏ nhất ở hạ lưu, lớn nhất ở phía bắc, phù hợp với diễn biến theo không gian của mưa năm. - Hệ số dòng chảy chuẩn của khu vực hoàn toàn đá vôi bằng 0 còn của các khu vực còn lại khá lớn, dao động trong khoảng 0,62-0,74. Kết quả tính hệ số biến đổi dòng chảy năm trong thời kỳ nhiều năm và phân tích các đường cong lũy tích sai chuẩn dòng chảy năm tại trạm Đồng Tâm và 3 trạm thủy văn giả định cho thấy: - Mức độ dao động của dòng chảy năm trong thời kỳ nhiều năm trên lưu vực sông Gianh thuộc loại trung bình. Hệ số biến đổi dòng chảy năm tại các trạm dao động trong khoảng 0,26-0,31. - Dao động của dòng chảy năm tại các trạm khá đồng pha với nhau và đồng pha với mưa năm. Những năm mưa nhiều cũng là những năm dòng chảy năm phong phú và ngược lại. - Trong thời kỳ nhiều năm, những năm nhiều nước liên tục thường xuất hiện xen kẽ với những năm ít nước liên tục làm thành những chu kỳ nước không hoàn toàn. Sự xuất hiện những năm nhiều nước liên tục và những năm ít nước liên tục này gây ra những khó khăn không nhỏ cho sản xuất và đời sống. 3.2. Phân phối dòng chảy trong năm 3.2.1. Phân phối dòng chảy năm theo mùa Phù hợp với chế độ mưa mùa, dòng chảy năm trên các sông suối cũng phân hóa thảnh hai mùa lũ-kiệt rõ rệt. Kết quả phân mùa dòng chảy theo chỉ tiêu “vượt trung bình” [3] (bảng 3) cho thấy: - So với các sông miền Bắc, mùa lũ trên lưu vực sông Gianh muộn và ngắn, bắt đầu cùng hoặc sau mùa mưa 1 tháng (từ tháng VIII hoặc IX), kết thúc cùng với mùa mưa (tháng XI), chỉ kéo dài 3-4 tháng. - Sự phân hóa dòng chảy theo mùa khá sâu sắc: 3-4 tháng mùa lũ có lượng dòng chảy chiếm tới 64,6-72,2% tổng lượng dòng chảy năm còn mùa kiệt kéo dài tới 8-9 tháng nhưng có lượng dòng chảy chỉ chiếm 27,8-35,4% tổng lượng dòng chảy năm. 3.2.2. Phân phối dòng chảy năm theo tháng Biểu đồ phân phối dòng chảy trong năm tại các trạm thực đo và giả định trên lưu vực sông Gianh (hình 6) cho thấy: - Phù hợp với phân phổi mưa trong năm, biểu đồ phân phối dòng chảy trong năm cũng có dạng 2 đỉnh. Cực đại chính thường do mưa lớn gây bởi sự kết hợp của các hình thế thời tiết như: bão, áp thấp nhiệt đới, không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới... và thường xuất hiện vào tháng X. Cực đại phụ do mưa tiểu mãn gây ra thường xuất hiện vào tháng V hoặc VI, tuy có lượng không lớn (3,6-4,7% tổng lượng dòng chảy năm) nhưng góp phần làm giảm nhẹ tình trạng căng thẳng vì thiếu nước trong mùa kiệt đối với sản xuất nông nghiệp. Cực tiểu chính thường xuất hiện vào tháng (II hoặc IV và cực tiểu phụ thường xuất hiện vào tháng VII. - Biên độ dao động của dòng chảy tháng trong năm khá lớn. Lượng dòng chảy của tháng có dòng chảy lớn nhất (tháng X) chiếm 29,5- 33,5% tổng lượng dòng chảy năm và lớn gấp 14-22 lần lượng dòng chảy của tháng nhỏ nhất (tháng II hoặc IV). - Ba tháng liên tục có dòng chảy lớn nhất là IX-XI có tổng lượng dòng chảy chiếm 62-68% tổng lượng dòng chảy năm và lớn gấp 9-11 lần tổng lượng dòng chảy của ba tháng liên tục kiệt nhất (II-IV). N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 174 Bảng 3. Kết quả phân mùa dòng chảy tại các trạm thực đo và giả định trên lưu vực sông Gianh TT Tên trạm Tên sông Mùa lũ Mùa kiệt Thời gian (% so với Wnăm) Thời gian (%so với Wnăm) 1 Đồng Tâm Rào Nậy VIII-XI 70,35 XI-VII 29,65 2 Rào Trổ Rào Trổ IX-XI 64,63 XII-VIII 35,37 3 Khe Trang Khe Trang VIII-XI 72,17 XII-VII 27,83 4 Rào Bòng Rào Bòng IX-XI 67,96 XII-VIII 32,04 Hình 6. Biểu đồ phân phối dòng chảy trong năm tại các trạm thực đo và giả định trên lưu vực sông Gianh. Như vậy, mặc dù nhìn chung tổng lượng dòng chảy năm trên lưu vực sông Gianh khá phong phú nhưng do phân phối không đều trong năm, mâu thuẫn với nhu cầu dùng nước nên gây khó khăn cho sản xuất và sinh hoạt. 3.2.3. Chất lượng nước sông Chất lượng nước mặt trên sông Gianh hiện không đáp ứng đủ tiêu chuẩn chất lượng nước uống về chỉ số hữu cơ. Chỉ số BOD5 trong nước sông tăng từ 1,4 đến 2 lần so với tiêu chuẩn quy định cho nước sinh hoạt loại A [5]. N.T. Nga, N.P. Nhung / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ 27, Số 1S (2011) 166-175 175 3.2.4. Tài nguyên nước hồ Trên phạm vi lưu vực sông Gianh có tổng cộng 17 hồ chứa nước nhỏ xây dựng trên các sông ở hai bên tả hữu phần hạ lưu lưu vực với tổng diện tích mặt hồ xấp xỉ 10,11 km2, trong đó 7 hồ ở phía bờ trái và 10 hồ ở phía bờ phải [6]. Hồ chứa nước lớn nhất xây dựng trên sông Khe Trang cũng chỉ có diện tích 2,253 km2. Hồ chứa nước lớn thứ hai xây dựng trên nhánh cấp I của sông Rào Trổ có diện tích 1,275 km2. Các hồ chứa nước còn lại đều có diện tích dưới 1 km 2 . Ngoài ra còn có một số hồ bãi bồi nằm rải rác ven hai bên đoạn hạ lưu của sông chính. 4. Kết luận Các kết quả đánh giá tài nguyên nước mặt lưu vực sông Gianh nói trên là đáng tin cậy, có thể sử dụng làm cơ sở khoa học cho việc lập quy hoạch khai thác sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nói chung và tài nguyên nước nói riêng trên lưu vực sông Gianh. Lời cảm ơn Nghiên cứu này được hoàn thành với sự hỗ trợ kinh phí của đề tài cấp cơ sở mã số TN-10-47. Các tác giả xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nói trên. Tài liệu tham khảo [1] Trần Tuất, Nguyễn Đức Nhật. Khái quát địa lý thủy văn sông ngòi Việt Nam, Phần một, Miền Bắc, 1981. [2] Trần Tuất và nnk, Đặc trưng hình thái lưu vực sông Việt Nam, Tổng cục Khí tượng Thủy văn - Viện Khí tượng Thủy văn, 1985. [3] K.P. Klibasev, I.F. Goroskov, Tính toán thủy văn (Bản dịch từ Tiếng Nga của Ngô Đình Tuấn và Lê Thạc Cán), Nhà xuất bản Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội, 1975. [4] Nguyễn Thị Nga, Nguyễn Phương Nhung, Kết quả ứng dụng mô hình NAM trong MIKE 11 khôi phục số liệu dòng chảy lưu vực sông Gianh - tỉnh Quảng Bình, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Tập 26, số 3S (2010) 405. [5] Nguyễn Công Thành, Ngành cấp thoát nước đô thị Việt Nam và những thách thức của đô thị hóa và biên đổi khí hậu, Báo cáo tham luận tại Hội thảo khoa học “Nước cho phát triển đô thị” Thành phố Phan Rang-Tháp Chàm 21 tháng 3 năm 2011. [6] Bản đồ địa hình tỉnh Quảng Bình (tỷ lệ 1:50000). Surface water resources of Gianh watershed Nguyen Thi Nga, Nguyen Phuong Nhung Faculty of Hydro-Meteorology & Oceanography, Hanoi University of Science, VNU, 334 Nguyen Trai, Hanoi, Vietnam Gianh watershed has total area of 4680 km 2 . Gianh river flows through and provides water for 4 districts of Minh Hoa, Tuyen Hoa, Quang Trach, Bo Trach of Quang Binh province and Ky Anh of Ha Tinh province. Therefore, studying to assessement of water resources of Gianh river basin is very necessary. However, because measureed flow data are very limited so previous water resources of Gianh river watershed does not study fully. This paper publishes results of assessment surface water resources of Gianh watershed based on database, that include rainfall measure data at stations inside and next to Gianh watershed up to 2008, series of flow measure data at Dong Tam on Rao Nay river in 21 years (1961-1981) and series of restored flow data by MIKE-NAM model at nessesary potitions on the rivers belong to Gianh watershed. The study results show that because annual rainfall on the wathershed is rich so annual flow quantity in the rivers also is plentiful. However because flows distribute irregular to space and to time so use water in the wateshed encountered not less dificulties.