Tiểu luận Các nghiệp vụ và biện pháp phòng ngừa, hạn chế rủi ro lãi suất

Lêi nãi ®Çu BÊt cø mét quèc gia nµo dï lµ quèc gia ®ã ®· ph¸t triÓn thÞnh v­îng hay lµ quèc gia ch­a ph¸t triÓn th× còng kh«ng thÓ thiÕu ®i nh÷ng Ng©n hµng ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ. Sù æn ®Þnh vµ ®i lªn cña ®Êt n­íc t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng, ng­îc l¹i sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh cña toµn bé hÖ thèng Ng©n hµng l¹i ¶nh h­ëng lín ®Õn nÒn kinh tÕ cña mét ®Êt n­íc. ChÝnh v× vai trß rÊt quan träng cña hÖ thèng Ng©n hµng nªn nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m nghiªn cøu hµng ®Çu. MÆt kh¸c do tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng Ng©n hµng mang tÝnh rñi ro cao nªn viÖc b¶o vÖ Ng©n hµng khái c¸c rñi ro lµ rÊt quan träng. §Ó cã thÓ lµm ®­îc viÖc ®ã tr­íc hÕt chóng ta ph¶I t×m hiÓu xem Ng©n hµng ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng rñi ro nh­:rñi ro nguån vèn,rñi ro l·i suÊt,rñ ro hèi ®o¸i,rñi ro tÝn dông. Mét trong nh÷ng rñi ro mµ Ng©n hµng cÇn tr¸nh ®ã lµ rñi ro l·i suÊt. Trong ®Ò ¸n ®· tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ rñi ro l·i suÊt vµ c¸c biÖn ph¸p gióp Ng©n hµng h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt. Do thêi gian cã h¹n nªn bµi viÕt nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt, nh­ng dï sao em còng mong r»ng bµi nµy sÏ lµ mét h¹t c¸t nhá ®ãng gãp vµo b­íc ®­êng nghiªn cøu nh»m x©y dùng mét hÖ thèng Ng©n hµng ngµy cµng æn ®Þnh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ dÉn tËn t×nh cña c¸c thÇy c«. Ch­¬ng I: Rñi ro l·i suÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng Rñi ro l·i suÊt: Nh­ gi¸ c¶ cña mäi hµng ho¸ kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng,l·I suÊt còng th­êng xuyªn thay ®æi, ¶nh h­ëng ®Ðn thu nhËp vµ chi phÝ cña nh÷ng chñ thÓ ho¹t ®äng trong thÞ tr­êng tµI chÝnh. Tr­íc khi x¸c ®Þnh møc rñi ro do ¶nh h­ëng cña viÖc thay ®æi l·I suÊt trªn thÞ tr­êng ta xÕt c¸c th«ng sè sau: a, Vßng quay vèn tÝn dông: Vßng quay vèn x¸c ®Þnh tÝnh láng cña c¸c tµI s¶n cã: cho vay vµ ®Çu t­ kinh doanh kh¸c.Vßng quay cµng lín th× c¸c tµI s¶n cã cµng láng(mét tµI s¶n láng lµ mét tµi s¶n cã thÓ chuyÓn ®æi sang tiÒn mÆt mét c¸ch nhanh chãng vµ Ýt tèn kÐm nÕu nh­ cã sù chuyÒn ®æi x¶y ra).Khi cã sù biÕn ®éng vÒ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng th× møc ®é rñi ro sÏ Ýt h¬n v× ng©n hµng dÔ chuyÓn ®æi c¸c tµi s¶n ®ã sang d¹ng kh¸c. Tû träng cho vay ng¾n h¹n(trung - dµi h¹n) /Tæng d­ nî cã liªn quan tr­îc tiÕp víi vßng quay cña vèn tÝn dông.NÕu tû sè ®ã cïng lín th× vßng quay vèn tÝn dông sÏ lín.Do vËy,trong mét sè tr­êng hîp cô thÓ,ta cã thÓ xem xÕt tû träng Cho vay ng¾n h¹n/Tæng d­ nî thay cho viÖc tÝnh vßng quay vèn tÝn dông.Vßng quay vèn tÝn dông d­îc tÝnh nh­ sau: Vßng quay vèn tÝn dông=Doanh sè cho vay vµ ®Çu t­ kh¸c/D­ nî b×nh qu©n b, Vßng quay vèn huy ®éng X¸c ®Þnh tÝnh æn ®Þnh cña nguån vèn. Nguån vèn cµng «n ®Þnh th× kh¶ n¨ng chñ ®éng trong ®iÒu hµnh c¬ cÊu Tµi s¶n cã cµng cao. HiÖn nay,ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng,do thu nhËp thÊp nªn tÝch luü ch­a cao,céng víi thÞ tr­íng tµi chÝnh tiÒn tÖ thiÕu æn ®Þnh,viÖc huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n bÞ h¹n chÕ ¶nh h­ëng ®Õn cho vay trung vµ dµi h¹n-Lµ cho vay chiÒu s©u nhÇm thùc hiÖn chÝnh s¸ch t¹o cÇu tÝn dông.V× khi doanh nghiÖp thiÕu vèn ®Çu t­ chiÒu s©u,c«ng nghÖ l¹c hËu,n¨ng lùc c¹nh tranh kÐm,hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp lµm cho nhu cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng cao.Trong ®iÒu kiÖn ®ã ®ßi hái Ng©n hµng ph¶i cã biÖn ph¸p kÝch cÇu b»ng viÖc cho vay trung vµ dµi h¹n. Vßng quay vèn huy ®éng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc Vßng VH§=Tæng doanh sè huy ®éng/sè huy ®éng b×nh qu©n Tõ hai chØ tiªu tµi chÝnh trªn ta tÝnh ®­îc hai chØ tiªu sau: Kho¶ng thêi gian tån t¹i tb cña c¸c mãn vay=vßng quay VTD n¨m/12 th¸ng Kho¶ng thêi gian tån t¹i tb cña VH§=vßng quay VH§ n¨m/12 th¸ng Nh÷ng chØ tiªu tµi chÝnh trªn lµ c¸c yÕu tè ®Ó x¸c ®Þnh møc rñi ro khi cã thay ®æi vÒ l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ. 2, Kh¸i niÖm Rñi ro l·i suÊt lµ tr­êng hîp lîi nhuËn kinh doanh cña Ng©n hµng gi¶m do biÕn ®éng cña l·i suÊt (t¨ng hoÆc gi¶m) Ch­¬ng II: c¸c NGHIÖP Vô phßng ngõa h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt Hîp ®ång kú h¹n: Mét sè kh¸i niÖm: Hîp ®ång giao ngay – Spot Contract: Hîp ®ång giao ngay lµ sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¹i thêi ®iÓm t = 0, khi ng­êi b¸n ®ång ý giao tµi s¶n cho ng­êi mua vµ ng­êi mua ®ång ý thanh to¸n cho ng­êi b¸n trong vßng hai ngµy lµm viÖc kÓ tõ khi hîp ®ång ®­îc ký kÕt. Hîp ®ång kú h¹n – Forward Contract: Hîp ®ång kú h¹n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¹i thêi ®iÓm t =0 r»ng ng­êi mua sÏ thanh to¸n theo gi¸ kú h¹n ®· ®­îc tho¶ thuËn t¹i thêi ®iÓm t = 0 vµ ng­êi b¸n sÏ trao hµng cho ng­êi mua t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai. Hîp ®ång t­¬ng lai – Futures Contract: Hîp ®ång kú h¹n lµ sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n t¹i thêi ®iÓm t =0 r»ng viÖc thanh to¸n vµ giao nhËn hµng ho¸ ®­îc tiÕn hµnh t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai. Nh­ vËy hîp ®ång t­¬ng lai lµ rÊt gièng hîp ®ång kú h¹n. Sù kh¸c nhau gi÷a chóng cã thÓ nªu mét c¸ch tãm t¾t nh­ sau: Hîp ®ång t­¬ng lai ®­îc giao dÞch mét c¸ch cã tæ chøc, trong khi ®ã hîp ®ång giao dÞch kú h¹n lµ sù tho¶ thuËn song ph­¬ng kh«ng cã tæ chøc. Gi¸ cña hîp ®ång kú h¹n ®­îc Ên ®Þnh cè ®Þnh trong suèt thêi h¹n cña hîp ®ång. §èi víi hîp ®ång t­¬ng lai th× gi¸ cña hîp ®ång ®IÒu chØnh hµng ngµy theo ®iÒu kiÖn cña thÞ tr­êng. Do ®ã hµng ngµy gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ph¶i quyÕt to¸n víi nhau nh÷ng thay ®æi gi¸ trÞ cña hîp ®ång ®Ó phï hîp víi thay ®æi cña thÞ tr­êng. C¸c hîp ®ång kú h¹n lµ nh÷ng hîp ®ång tuú ý, phô thuéc vµo sù tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Trong khi ,nh÷ng hîp ®ång t­¬ng lai l¹i lµ nh÷ng hîp ®ång ®­îc tiªu chuÈn ho¸. C¸c hîp ®ång kú h¹n lµ nh÷ng hîp ®ång song ph­¬ng, lµ ®èi t­îng cña rñi ro tÝn dông cña ®èi t¸c tham gia hîp ®ång . Hîp ®ång kú h¹n vµ h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt: §Ó thÊy ®­îc t¸c dông to lín cña hîp ®ång kú h¹n trong viÖc b¶o ®¶m rñi ro l·i suÊt trùc tiÕp. Gi¶ dô nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng ®ang n¾m gi÷ trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n 1 triÖu $ c¸c tr¸i phiÕu cã kú h¹n 10 n¨m. B×nh th­êng tµi s¶n t¹i thêi ®IÓm t = 0, c¸c tr¸i phiÕu nµy cã gi¸ trÞ 97 $ trªn 100 $ mÖnh gi¸, tøc lµ tæng gi¸ trÞ tr¸i phiÕu lµ 970 000 $. T¹i thêi ®iÓm t = 0 nhµ qu¶n trÞ nhËn ®­îc tin dù b¸o r»ng l·i suÊt dù tÝnh sÏ t¨ng 2% tõ møc 12,5428% lªn 14,5428% trong thêi h¹n 3 th¸ng tíi. Víi sù hiÓu biÕt r»ng, khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng lªn nghÜa lµ gi¸ trÞ tr¸i phiÕu sÏ gi¶m xuèng, nhµ qu¶n trÞ tiÕn hµnh tÝnh to¸n thêi l­îng cña trÝa phiÕu cã kú h¹n 10 n¨m chÝnh x¸c lµ 6 n¨m. Nh­ vËy nhµ qu¶n trÞ cã thÓ dù tÝnh kho¶n lç vèn hay sù gi¶m gi¸ tr¸i phiÕu (AP) theo ph­¬ng tr×nh thêi l­îng nh­ sau: AP / P = - D * AR / (1 + R) Trong ®ã: AP lµ kho¶n lç cña tr¸i phiÕu P lµ thÞ gi¸ cña tr¸i phiÕu, tøc lµ P = 970 000 $ D lµ thêi l­îng cña tr¸i phiÕu, tøc lµ D = 6 n¨m AR lµ møc thay ®æi l·i suÊt dù tÝnh, tøc lµ AR = 0,02 1 + R = 1 + 12,5428% AP / 970 000 = -6 * 0,02 / 1,125428 AP = -103427,32 $ KÕt qu¶ lµ, nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng dù tÝnh sÏ chÞu mét kho¶n lç tõ viÖc n¾m gi÷ tr¸i phiÕu do l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng lµ 103427,32 $, hay gi¸ tr¸i phiÕu gi¶m 10,66% (AP / P = 10,66%). Tøc lµ gi¸ tr¸i phiÕu gi¶m tõ 97 $ xuèng 86,657 $ trªn 100 $ mÖnh gi¸. §Ó cã thÓ bï ®¾p ®­îc sù thua lç nµy, tøc lµ gi¶m rñi ro xuèng sè 0, nhµ qu¶n trÞ cã thÓ tiÕn hµnh th«ng qua c¸c nghiÖp vô ngo¹i b¶ng b»ng c¸ch b¸n kú h¹n 1 triÖu % mÖnh gi¸ cña c¸c tr¸i phiÕu nµy víi kú h¹n lµ 3 th¸ng. C¸i g× sÏ x¶y ra nÕu l·i suÊt thùc sù t¨ng 2% sau thêi gian 3 th¸ng? §ã lµ gi¸ tr¸i phiÕu sÏ gi¶m 10,66% t­¬ng ®­¬ng víi mét kho¶n lç vèn lµ 103427,32 $. MÆt kh¸c sau khi l·i suÊt t¨ng 2%, nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng cã thÓ mua 1 triÖu $ mÖnh gi¸ c¸c tr¸i phiÕu cã kú h¹n 10 n¨m trªn thÞ tr­êng giao ngay víi gi¸ lµ 866,573 $ vµ giao sè tr¸i phiÕu mua ®­îc nµy cho ®èi t¸c theo hîp ®ång 1 tr $ mÖnh gi¸ lµ 970 000 $. Do ®ã lîi nhuËn thu ®­îc tõ hîp ®ång giao dÞch kú h¹n lµ: 970 000 $ - 866 573 $ = 103 427 $ Do ®ã sù thua lç trªn b¶ng c©n ®èi tµi s¶n lµ 103 427 $ ®­îc bï ®¾p ®Çy ®ñ bëi lîi nhuËn thu ®­îc tõ hîp ®ång b¸n kú h¹n .Nh­ vËy rñi ro l·i suÊt ®èi víi Ng©n hµng ®­îc b¶o ®¶m, tøc b»ng 0. Hîp ®ång t­¬ng lai: Gi¶i thÝch mét sè thuËt ng÷: B¶o ®¶m Vi M« - Microhedging: Mét Ng©n hµng tiÕn hµnh b¶o ®¶m Vi M« khi nã sö dông c¸c hîp ®ång t­¬ng lai (hoÆc kú h¹n) ®Ó b¶o ®¶m rñi ro cho tõng bé phËn tµi s¶n (cã hoÆc nî) mét c¸ch riªng biÖt B¶o ®¶m VÜ M« - Macrohedging: B¶o ®¶m vÜ m« xuÊt hiÖn khi nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng muèn sö dông c¸c nghiÖp vô giao dÞch t­¬ng lai, giao dÞch kú h¹n hay c¸c giao dÞch ph¸t sinh kh¸c ®Ó b¶o ®¶m rñi ro¹ kh«ng c©n xøng vÒ thêi l­îng cña hai vÕ b¶ng c©n ®èi tµi s¶n. Nh­ vËy: B¶o ®¶m vi m« lµ viÖc nhµ qu¶n trÞ x¸c ®Þnh bé phËn tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m rñi ro mét c¸ch riªng biÖt vµ sö dông nh÷ng hîp ®ång t­¬ng lai hay c¸c hîp ®ång ph¸t sinh kh¸c ®Ó b¶o ®¶m rñi ro ®èi víi tõng tµi s¶n ®ã. Trong khi ®ã, b¶o ®¶m vÜ m« chØ quan t©m ®Õn toµn bé danh môc tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî cña b¶ng c©n ®èi tµi s¶n. Do ®ã, nã cho phÐp tån t¹i tr¹ng th¸i rßng tµi s¶n vÒ møc ®é nh¹y c¶m l·i suÊt, Do b¶n chÊt kh¸c nhau gi÷a b¶o ®¶m vi m« vµ b¶o ®¶m vÜ m« cho nªn cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng chiÕn l­îc vµ kÕt qu¶ hoµn toµn kh¸c nhau lµ: B¶o ®¶m th«ng th­êng vµ b¶o ®¶m chän läc: B¶o ®¶m th«ng th­êng lµ khi Ng©n hµng tiÕn hµnh b¶o ®¶m toµn bé hai vÕ cña b¶ng c©n ®èi tµi s¶n (b¶o ®¶m vÜ m«) hoÆc tiÕn hµnh b¶o ®¶m toµn bé mét bé phËn tµi s¶n thuéc tµi s¶n cã hoÆc tµi s¶n nî nh»m ®¹t ®­îc møc rñi ro thÊp nhÊt Ngoµi tr­êng hîp b¶o ®¶m rñi ro th«ng th­êng, rÊt nhiÒu Ng©n hµng lùa chän ph­¬ng ¸n chÊp nhËn mét bé phËn tµi s¶n kh«ng tham gia b¶o ®¶m, hoÆc tiÕn hµnh b¶o ®¶m qu¸ møc gäi lµ b¶o ®¶m rñi ro chän läc. b)Hîp ®ång t­¬ng lai vµ h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt: Cã bao nhiªu hîp ®ång giao dÞch t­¬ng lai mµ nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng cÇn ph¶i mua hoÆc b¸n ®Ó b¶o ®¶m rñi ro lµ phô thuéc vµo: Møc ®é rñi ro (møc ®é thay ®æi) cña l·i suÊt Xu h­íng biÕn ®éng cña l·i suÊt (t¨ng hay gi¶m) Mèi quan hÖ gi÷a rñi ro vµ lîi tøc trong c¸c tr­êng hîp b¶o ®¶m hoµn toµn hay b¶o ®¶m chän läc. Giao dÞch quyÒn chän: §Æc ®IÓm c¬ b¶n cña giao dÞch quyÒn chän: “Mua quyÒn chän mua” lµ chiÕn l­îc quyÒn chän thø nhÊt. Ng­êi mua quyÒn chän mua gäi lµ ng­êi mua, cã quyÒn (kh«ng ph¶i lµ nghÜa vô) mua chøng kho¸n t¹i mét møc gi¸ cè ®Þnh X ®· ®­îc tho¶ thuËn tr­íc, gäi lµ gi¸ giao dÞch .§Ó cã ®­îc quyÒn chän mua chøng kho¸n, ng­êi mua ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ cho ng­êi b¸n lµ C, gäi lµ phÝ chon mua .PhÝ chän mua ph¶i ®­îc thanh to¸n cho ng­êi b¸n t¹i thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång mua quyÒn chän mua vµ ®ång thêi ng­êi mua trë thµnh ng­êi tiÒm n¨ng thu lîi nhuËn nÕu gi¸ tr¸i phiÕu t¨ng trªn møc gi¸ giao dÞch (X) céng víi kho¶n phÝ chän mua (C). B¸n quyÒn chän mua tr¸i phiÕu lµ chiÕn l­îc thø hai cña giao dÞch quyÒn chän. §èi víi hîp ®ång b¸n quyÒn chän mua, ng­êi b¸n quyÒn chän mua nhËn ®­îc mét kho¶n phÝ gäi lµ phÝ b¸n quyÒn chän mua vµ ph¶i lu«n lu«n s½n sµng b¸n tr¸i phiÕu cho ng­¬× mua t¹i møc gi¸ cè ®Þnh ®· ®­îc tho¶ thuËn tr­íc, gäi lµ gi¸ giao dÞch. ChiÕn l­îc thø ba lµ mua quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu. Ng­êi mua quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu cã quyÒn b¸n tr¸i phiÕu cho ng­êi b¸n quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu t¹i mét møc gi¸ cè ®Þnh ®· ®­îc tho¶ thuËn tr­íc .Ng­îc l¹i, ng­êi mua ph¶I tr¶ cho ng­êi b¸n mét kho¶n phÝ, gäi lµ phÝ chän b¸n (P). ChiÕn l­îc thø t­ lµ b¸n quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu. Trong tr­êng hîp b¸n quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu, ng­êi b¸n nhËn ®­îc mét kho¶n phÝ P vµ ng­êi b¸n lu«n ph¶i s½n sµng mua tr¸i phiÕu t¹i møc gi¸ giao dÞch X khi ng­êi mua thùc hiÖn quyÒn chän b¸n cña m×nh. Giao dÞch quyÒn chän vµ h¹n chÕ rñi ro l·i suÊt: §èi víi nh÷ng Ng©n hµng nhá th× chiÕn l­îc thÝch hîp lµ thùc hiÖn quyÒn chän mua h¬n lµ quyÒn chän b¸n.Bëi v× ,lý do vÒ kinh tÕ vµ lý do vÒ qui chÕ. Tuy nhiªn, ®èi víi nh÷ng Ng©n hµng lín th× nh÷ng giao dÞch quyÒn chon mua, quyÒn chän b¸n ®Òu lµ nh÷ng giao dÞch phæ biÕn. Lý do kinh tÕ gi¶I thÝch t¹i sao c¸c Ng©n hµng nhá l¹i kh«ng chän quyÒn b¸n: ®èi víi viÖc b¸n quyÒn chän th× lîi nhuËn tiÒm n¨ng thu ®­îc lµ bÞ giíi h¹n, nh­ng kh¶ n¨ng ph¸t sinh lç th× kh«ng cã giíi h¹n. Nh­ chóng ta thÊy, b»ng c¸ch b¸n quyÒn chän mua Ng©n hµng cã thÓ b¶o ®¶m ®­îc rñi ro l·i suÊt trong tr­êng hîp l·i suÊt thÞ tr­êng gi¶m, gi¸ tr¸i phiÕu t¨ng lªn.Trong tr­êng hîp ng­îc l¹i, khi l·i suÊt thÞ tr­êng t¨ng th× kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc tõ hîp ®ång b¸n quyÒn chän mua cã thÓ kh«ng ®ñ ®Ó bï ®¾p cho sù gi¶m gi¸ cña tr¸i phiÕu trong danh môc ®Çu t­ cña Ng©n hµng.Ng­îc l¹i, tr­êng hîp b¶o ®¶m rñi ro l·i suÊt b»ng c¸ch mua quyÒn chän b¸n tr¸i phiÕu sÏ cung cÊp cho nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng ph­¬ng ¸n lùa chän hÊp dÉn h¬n nhiÒu. Lý do h¹n chÕ c¸c hîp ®ång quyÒn b¸n: Theo quan ®iÓm cña c¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch, th× c¸c hîp ®ång quyÒn b¸n mµ ®Æc biÖt lµ c¸c hîp ®ång kh«ng nh»m môc ®Ých b¶o ®¶m rñi ro tµi s¶n th× rÊt rñi ro, bëi v× Ng©n hµng ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro lç vèn lµ kh«ng h¹n chÕ. Ch­¬ng III: C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro l·i suÊt trong tr­êng hîp ViÖt Nam: Dù b¸o vÒ biÕn ®éng l·i suÊt: C¸c nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng cÇn ph¶i ph©n tÝch vµ ®­a ra dù b¸o vÒ biÕn ®éng l·i suÊt trªn thÞ tr­êng ®Ó bè trÝ c¬ cÊu b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cho phï hîp. C¸c nhµ dù b¸o cã thÓ sö dông c¸c m« h×nh lý thuyÕt hoÆc thùc nghiÖm vÒ diÔn biÕn cña l·i suÊt ®Ó ®­a ra c¸c dù b¸o l·i suÊt ®­îc chÝnh x¸c ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ta cã thÓ biÕt tr­íc ®­îc xu h­íng biÕn ®éng cña l·i suÊt nÕu dù ®o¸n chÝnh x¸c. Tõ ®ã mµ Ng©n hµng cã thÓ cã nh÷ng nghiÖp vô vµ ho¹t ®éng kh¸c ®Ó tr¸nh rñi ro l·i suÊt. Nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ viÖc dù b¸o xu h­íng biÕn ®éng cña l·i suÊt lµ rÊt khã kh¨n, nÕu dù b¸o sai cã thÓ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i rÊt lín cho Ng©n hµng. H¹n chÕ n÷a lµ khi Ng©n hµng thay ®æi l¹i c¬ cÊu cña b¶ng c©n ®èi tµi s¶n th× sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ chi phÝ vµ thêi gian, nhÊt lµ ë nh÷ng n­íc cã thÞ tr­êng tµI chÝnh ch­a ph¸t triÓn nh­ ë ViÖt Nam. Theo dâi tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt cña c¸c tµi s¶n: Ngoµi ph­¬ng ph¸p trªn Ng©n hµng cã thÓ theo dâi tÝnh nh¹y c¶m víi l·i suÊt cña c¸c tµi s¶n th«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p: ph©n tÝch kho¶ng c¸ch, ph©n tÝch kho¶ng c¸ch thêi gian tån t¹i. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ cho ta biÕt ®­îc møc ®é ®èi mÆt cña Ng©n hµng tr­íc rñi ro l·i suÊt mét c¸ch chÝnh x¸c. Nh­ng nã còng cã h¹n chÕ ë chç: nÕu chØ biÕt ®­îc møc ®é ®èi mÆt cña Ng©n hµng th× ch­a ®ñ mµ Ng©n hµng ph¶i kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nh­ dù b¸o biÕn ®éng l·i suÊt. ¸p dông chÝnh s¸ch mÒm dÎo cho c¸c kho¶n vay: §Ó phßng ngõa cho Ng©n hµng gÆp ph¶i rñi ro l·i suÊt Ng©n hµng cã thÓ ®­a ra chÝnh s¸ch l·i suÊt mÒm dÎo cho c¸c kho¶n vay vµ c¸c tµi s¶n cña Ng©n hµng cã kú h¹n dµi. §èi víi c¸c kho¶n vay cã kú h¹n dµi Ng©n hµng cã thÓ ®­a ra c¸c møc l·i suÊt thay ®æi theo l·i suÊt trªn thÞ tr­êng theo tõng th¸ng, tõng quý, nöa n¨m, mét n¨m. Ngoµi ra Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông møc l·i suÊt thay ®æi theo thÞ tr­êng nhÊt lµ khi l·i suÊt ë trong thêi kú th­êng xuyªn biÕn ®éng BiÖn ph¸p ®æi chÐo l·i suÊt: §æi chÐo l·i suÊt gióp mét tæ chøc tµi chÝnh cã nhiÒu tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m vÒ l·i suÊt h¬n so víi nh÷ng tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m vÒ l·i suÊt. Nhê vËy gi¶m ®­îc rñi ro l·i suÊt cho c¶ hai phÝa. Ch¼ng h¹n Ng©n hµng th­¬ng m¹i A vµ ng©n hµng th­¬ng mai B cã b¶ng c©n ®èi tµi s¶n nh­ sau Ng©n hµng th­¬ng m¹i A 1. Nh÷ng tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt: 30 tr ®ång 2. Nh÷ng tµi s¶n cã lo¹i cã l·i suÊt cè ®Þnh: 70 triÖu ®ång 1. Nh÷ng tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt : 50 tr ®ång 2. Nh÷ng tµi s¶n nî lo¹i cã l·i suÊt cè ®Þnh: 50triÖu ®ång Ng©n hµng th­¬ng m¹i B 1. Nh÷ng tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt: 70 tr ®ång 2. Nh÷ng tµi s¶n cã lo¹i cã l·i suÊt cè ®Þnh: 30 triÖu ®ång 1. Nh÷ng tµi s¶n nî lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt : 50 tr ®ång 2. Nh÷ng tµi s¶n nî lo¹i cã l·i suÊt cè ®Þnh: 50triÖu ®ång Ng©n hµng th­¬ng m¹i A vµ Ng©n hµng th­¬ng m¹i B sÏ thùc hiÖn ®æi chÐo l·i suÊt b»ng c¸ch: Ng©n hµng th­¬ng m¹i A thanh to¸n thu nhËp tõ 20 triÖu ®ång tµi s¶n cã l·i suÊt cè ®Þnh cho Ng©n hµng th­¬ng m¹i B, cßn Ng©n hµng th­¬ng m¹i B thanh to¸n thu nhËp tõ 20 triÖu ®ång tµi s¶n cã lo¹i nh¹y c¶m víi l·i suÊt cho Ng©n hµng th­¬ng m¹i A. Tõ ®ã gióp cho c¶ hai Ng©n hµng cã thÓ tr¸nh ®­îc rñi ro l·i suÊt. ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ kh«ng ®ßi c¸c Ng©n hµng ph¶i s¾p xÕp l¹i b¶n quyÕt to¸n tµi s¶n cña m×nh nªn Ýt tèn kÐm trong viÖc gi¶m rñi ro l·i suÊt. H¹n chÕ cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ c¸c Ng©n hµng khã cã thÓ biÕt ®­îc th«ng tin vÒ nhau ®Ó thùc hiÖn ®æi chÐo l·i suÊt. §Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nµy trªn thÞ tr­êng ®· xuÊt hiÖn c¸c trung gian m«i giíi cho c¸c Ng©n hµng. H¹n chÕ thø hai lµ khã c¸c Ng©n hµng nµo mµ b¶ng quyÕt to¸n trïng khíp nh­ ë vÝ dô trªn. KÕt luËn Cã mét nhµ kinh tÕ häc nµo ®ã ®· nãi r»ng: “BÊt chÊp nh÷ng bé comple ®en cña c¸c nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng, ho¹t ®éng Ng©n hµng vÉn lu«n lµ ho¹t ®éng rÊt ®a d¹ng vµ mang tÝnh rñi ro cao”. MÆt kh¸c trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay còng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ Ng©n hµng ph¶i lµ nh÷ng ng­êi tµi giái c¶ trong lý thuyÕt vµ thùc tiÔn th× míi cã thÓ gióp cho c¸c Ng©n hµng ho¹t ®éng tèt. §©y lµ mét viÖc lµm rÊt khã nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng thÓ lµm ®­îc. V× vËy ®Ó chuÈn bÞ chóng ta ph¶i häc tËp vµ nghiªn cøu mét c¸ch thùc sù nghiªm tóc. Lµ mét sinh viªn cña khoa Ng©n hµng – Tµi chÝnh cã truyÒn thèng häc tËp tèt, em sÏ cè g¾ng h¬n n÷a ®Ó trë thµnh con ng­êi cã Ých cho x· héi. Môc lôc Lêi nãi ®Çu……………………………………………………………….1 Néi dung………………………………………………………………….2 Ch­¬ng I : Rui ro l·I suÊt trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng ………2 1.Rñi ro l·I suÊt.…………………………………………………………..2 a,Vßng quay vèn tÝn dông………………………………………………2 b,Vßng quay vèn huy ®éng……………………………………………..2 2,Kh¸I niÖm………………………………………………………………..3 Ch­¬ng II : C¸c nghiÖp vô phßng ngõa h¹n chÕ rñi ro l·I suÊt……………3 1,Hîp ®ång kú h¹n………………………………………………………...3 a,Mét sè kh¸I niÖm……………………………………………………..3 b,Hîp ®ång kú h¹n vµ h¹n chÕ rñi ro l·I suÊt…………………………..4 2,hîP §Ång t­¬ng lai…………………………………………………….5 a,Gi¶I thÝch mét sè thuËt ng÷….……………………………………….5 b,Hîp ®ång t­¬ng lai vµ han chÕ rñi ro l·I suÊt………..……………….6 3,Giao dÞch quyÒn chän……………………………………………………6 a,§Æc ®Ióm c¬ b¶n cña giao dÞch quyÒn chän………………………….6 b,Giao dÞch quyÒn chän vµ h¹n chÕ cña rñi ro l·I suÊt………………….7 Ch­¬ng III : C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa rñi ro l·I suÊt trong ë ViÖt Nam…7 1,Dù b¸o vÒ biÕn ®éng l·I suÊt…………………………………………….7 2,Theo dâi tÝnh nh¹y c¶m víi l·I suÊt cña c¸c tµI s¶n…………………….8 3,¸p dông chÝnh s¸ch mÒm dÎo cho c¸c kho¶n vay……………………….8 4,BiÖn ph¸p ®æi chÐo tµI s¶n………………………………………………8 KÕt luËn…………………………………………………………………10 Môc lôc TµI liÖu tham kh¶o Tµi liÖu tham kh¶o TiÒn vµ ho¹t ®éng Ng©n hµng – Mishkin Nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng T¹p chÝ Ng©n hµng sè 11 th¸ng / 1998 ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 13/1999 T¹p chÝ Ng©n hµng sè 1 th¸ng 1/1999 6) ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè10/1998 7) RuØ ro trong ho¹t ®äng tµI chÝnh-Hoµng Xu©n QuyÕn