Tiểu luận Các thể loại thông tấn truyền hình bao gồm: phỏng vấn, tin và phóng sự

n giả được tiếp nhận thông tin khách quan trung thực và cần thiết cho cuộc sống. Cách trình bày những hình ảnh sinh động và âm thanh trung thực gây ấn tượng sâu đậm, lời bình dễ nhớ làm cho khán giả như cùng đang chứng kiến sự kiện. Tác giả tin truyền hình sử dụng thành thạo các quy tắc bố cục, các cỡ cảnh hợp như lý theo đúng ngữ pháp truyền hình sạch sẽ, thẩm mỹ sẽ tạo ra chất lượng cao cả về nội dung, kỹ thuật về nghệ thuật . VD: Biên tập các cảnh ghi hình sắp xếp như sau: + Các cảnh đầu Toàn thường LS và toàn vẹn MLS: giới thiệu bối cảnh chung, không gian, thời gian diễn ra sự kiện. Trả lời các câu hỏi: Sự kiện gì vừa xảy ra (what's happened) ? Sự kiện xảy ra khi nào (when) ? Sự kiện xảy ra ở đâu (where) ?Tại sao xảy ra sự kiện xảy ra ở đâu (where)? + Các cảnh Trung cận MS, MCU: Tiếp cận gần vào với sự kiện, cho thấy nội dung chính của sự kiện: Trả lời cho các câu hỏi: Ai liên quan đến sự kiện (who)? + Các cảnh ba cận cận đặc tả CU, BCU, ECU: xác định rõ chi tiết sự kiện, trả lời cho các câu hỏi : Tại sao sự kiện sảy ra? Sự kiện sảy ra như thế nào? + Các cảnh cận tiếp theo phỏng vấn nhân vật, nhân chứng trong sự kiện kèm theo các cảnh trám vào đoạn giữa minh hoạ cho lời thuật. Các cảnh phỏng vấn sẽ dẫn dắt nội dung thân bài một cách sinh động trung thực, không có cái tôi trong tin và không mang tính lễ tân hội nghị . + Các cảnh trung toàn MS-LS sẽ bổ sung thêm những chi tiết phụ và kết thúc tin hợp lí và hoàn chỉnh về ngữ pháp hình ảnh, gây ấn tượng sâu đậm, kết luận dễ nhớ. Lời bình ngắn gọn xúc tích khách quan, không có cái tôi tác giả. IV. KỊCH BẢN TIN TỨC TRUYỀN HÌNH Phóng viên phải xây dựng được kịch bản rõ ràng, dự báo sự kiện xảy ra, đón đầu các sự kiện. Kịch bản tin là dạng đề cương để phóng viên chủ động chiếm lĩnh trận địa hiến trường, chuẩn bị thiết bị đầy đủ với mọi hoàn cảnh xảy ra. Thực tế khi làm tin người ta không dùng đến kịch bản vì tác giả đã nhuần nhuyễn nội dung và phương pháp thể hiện kịch bản. Kịch bản tin phải khái quát hoá toàn bộ câu chuyện kể lại bằng hình ảnh và tiếng động một cách ngắn gọn xúc tích. Lời thoại hình có thể xen vào ngắn gọn, chọn từ ngữ chính xác,kết nối hài hoà uyển chuyển với cảnh ghi hình hiện trường và cảnh cận nhân vật tự thuật để khán giả cũng có cơ hội nắm bắt vấn đề chính xác. Lời thoại hình chỉ được sử dụng văn nói xúc tích ngắn gọn, dùng câu nói đơn giản diến xuất tự nhiên sinh động, dễ hiểu, mệnh đề chủ động, động từ trực tiếp thì hiện tại.Lời không kể lể lan man dài dòng, thanh giọng đều đều đơn điệu. Nói chung biên tập hình ảnh trước sau đó soạn thêm lời để bình luận giải nghĩa nhưng phải ăn khớp đồng bộ với nội dung hình ảnh góp phần bổ sung những thông tin mà hình ảnh còn thiếu hoặc không thể hiện hiết ý nghĩa của tin. Không đọc lời đơn điệu, buồn chán, nội dung lời không liên quan đến nội dung hình ảnh. Không viết lời bình lệch đồng bộ hình ảnh, không viết lời trước khi sự kiện xảy ra, không viết lời dựa theo báo chí vì dễ làm mất tính khách quan của sự kiện. Lời bình là ngôn ngữ nói dạng trực tiếp, ngắn gọn và hấp dẫn. Không dùng nhiều tính từ, trạng từ trừu tượng bóng bảy khó hiểu, từ ngữ không lặp đi lặp lại, trùng âm, mệnh đề phức hợp Không tả lại bằng lời những gì mà hình ảnh đã thể hiện, chỉ được giải thích những gì mà hình ảnh không thể hiện được. Không sửa khi cấp trên đã duyệt nội dung . Nếu có phỏng vấn nên phỏng vấn ở những địa điển phù hợp với đề tài phỏng vấn Chú ý ghi cẩn thận, chính xác tên, tuổi, chức danh, địa chỉ của người được phỏng vấn. Nếu cần trích dẫn tư liệu phải ghi hình một cảnh cận qua vai nhìn thấy bảng ssố liệu để biên tập vào tin . Tuyết đối tránh tình trạng lời thoại hình lệch lạc với hình ảnh. Các cảnh ghi hình không đủ nhiều phải dùng lặp đi lặp lại để chờ lời đọc qua dài quá thừa và sai lạc với nội dung hình ảnh, làm sai lệch toàn bộ nội dung và tư tưởng vấn đề cần thông báo. Khi lời bình hoặc lời thoại khớp với hình ảnh thì sẽ đem lại ấn tượng mạnh mẽ hơn về toàn bộ nội dung sự kiện. Cần có hai phát thanh viên đổi giọng khi nói trong hai tin sắp xếp kề cận nhau để tránh nhàm chán. Trong hai tin truyền hình sử dụng lời thoại nhân vật, lời tự thuật của nhân chứng điển hình trong sự kiện để cung ccấp những thông tin giá trị nguyên bản, diễn đạt đầy đủ nội dung tư tưởng của tin. Tiếng động luôn giữ nguyên, có thể tăng giảm âm lượng để minh chứng sống động cho hình ảnh là đúng sự thật, chú ý phát huy vai trò tích cực của tiếng động đặc trưng và tiếng động lặng im, lời thoại thổ ngữ cũng rất giá trị cho tin truyền hình . V. TIN TRUYỀN HÌNH CÓ PHỎNG VẤN Phương pháp phỏng vấn nhân vật tại hiện trường sự kiện làm cho tin có yếu tố tiiếng động tự nhiên cùng với lời thoại của nhân vật và lời tự thuật của nhân chứng. Các nhân vật tự trình bày và nêu ý kiến về những gì họ biết được ngay tại hiện trường làm tăng sức thuyết phục cho khán giả tin tưởng vào câu chuyện thực được kể lại vắn tắt bằng hình ảnh. Khi ghi hình tại hiện trường phóng viên phải chủ động đón đầu các sự kiện sao cho toàn bộ nội dung sự kiện được truyền đạt bằng các cảnh sắp xếp dồn nén logic kèm theo tiếng động tự nhiên và lời thoại trung thực thoải mái như không có sự can thiệp của phóng viên, làm tăng tính khách quan trung thực của ti. Biên tập tin tức truyền hình theo phương pháp sử dụng nhân vật và nhân chưng liên quan trực tiếp đến sự kiện và sự việc nói thay lời bình sẽ nâng cao tính sinh đông hấp dẫn và trung thực khách quan. Tin sẽ không mang nặng tính lễ tân hình thức gò bó cứng nhắc. Nội dung toàn cảnh hội nghị với các đại biểu giống nhau một cách đơn điệu đén vô nghĩa như các đài truyền hình hiện nay vẫn làm cần phải thay đổi. Phương pháp phỏng vấn với câu hỏi mở se thu được nhiều thông tin quan trọng và trung thực hơn. PHÓNG SỰ TRUYỀN HÌNH I. ĐỊNH NGHĨA Phóng sự truyền hình là thể loại chính luận truyền hình phản ánh và phân tích những sự kiện nóng bỏng nổi cộm có vấn đề đang xảy ra trong một qua trình phát sinh và phát triển để khám phá bản chất vấn đề mà khán giả quan tâm. Qua đó tác giả kiến nghị và đề suất những giải pháp để giải quyết vấn đề đó. đôi khi phóng sự truyền hình có thể để phóng viên trực tiếp xuất hiện trước ống kính để dẫn dắt, giải thích bình luận về vấn đề mà khán giả đang quan tâm Các loại phóng sự truyền hình : phóng sự thời sự, phóng sự trực tiếp, phóng sự vấn đề, phóng sự chuyên đề, phóng sự điều tra,phóng sự tổng hợp ... Nếu chia loại phóng sự theo mục đích thì hình thành 4 loại sau : 1. Phóng sự thời sự về sự kiện nóng bỏng Dạng phóng sự thời sự có thời lượng ngắn từ 2 – 3 phút xuất hiện trên chương trình thời sự rất phù hợp với các đài địa phương. Nó thường phản ánh sự kiện vừa mới diễn ra theo kêt cấu đơn giản vào thẳng ra thẳng nhằm cung cấp nhanh chóng diễn biến chớp nhoáng của sự kiện. Phóng sự thời sự rất ngắn ( như trên chương trình thời sự của đài TH Việt Nam ) là dạng tiêu biểu phù hợp với các sự kiện chớp nhoáng của địa phương . Phóng sự truyền thẳng là dạng đặc biệt phản ánh sự kiện xảy ra trên hiện trường được khán giả chứng kiến ngay trên hình mang tính thời sự khách quan trung thực đạt đến “lí tưởng”. Khi làm phóng sự truyền thẳng phải chuẩn bị kĩ lưỡng từ kịch bản đến kĩ thuật. Trong phóng sự truyền thẳng phóng viên là người dẫn chương trình, người xem tự bình luận trực tiếp sự việc, đòi hỏi phóng viên phải am hiểu sâu sắc về sự kiện chuẩn bị chu đáo để giảm thiểu sự cố 2. Phóng sự chuyên đề về những vấn đề nổi cộm Phóng sự chuyên đề hay vấn đề hay xuất hiện trên các chuyên mục chuyên mục như VKT,KCX,nông thôn ngày nay , an toàn giao thông ...phóng sự chuyên đề có thời lượng dài hơn phóng sự thời sự từ 5-10 phút. Đối tượng phản ánh trên phóng sự chuyên đề là những vấn đề nổi cộm, chủ yếu lấcc phóng sự chuyên đề về một thực trạng đang nảy sinh và phát triển cần giải quyết hoặc cần điều tra vụ việc tiêu cực, cần thu thập số liệu thống kê chính xác nhằm giải quyết thắc mắc cho công chúng khán giả. Ngoài ra phóng sự chuyên đề con các đề tài khác như: du lịch, khoa giao,tìm hiểu tri thức. 3. Phóng sự chân dung Đối tượng phản ánh của loại phóng sự nay là nhân vật nổi bật điển hình như: anh hùng, ca sĩ, nghệ sĩ, bác học, người lao động trung thực. Khi lam phóng sự chân dung người phóng viên phải tìm hiểu phân tích để nêu bật được những phẩm chất tốt đẹp điển hình cuả nhân vật. Đánh giá chính xác những phẩm chất ấy góp phần tạo hiệu quả giáo dục cho người xem. II. THỰC HIỆN PHÓNG SỰ THỜI SỰ NGẮN ÍT LỜI NGOẠI HÌNH NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHƯƠNG TRÌNH 1. Rút ngắn thời lượng của phóng sự truyền hình Sự ra đời của phóng sự ngắn truyền hình là xu hướng mới cải tiến nâng cao chất lượng chương trình, co ngắn thời lượng khoảng 3-5 phút để trình bày một vấn đề bằng hình ảnh khúc triết xúc tích không vòng vo, rườm ra.Phóng sự đòi hỏi dồn nén thông tin cao độ, đi thẳng vào vấn đề nhìn trực tiếp nội dung chính, tạo tiết tấu hình ảnh dồn dập nhanh như nhịp đập hời thở cuộc sống hiện tại. Truyền hình rất cần phóng sự có nội dung phong phú đa dạng cập nhật sựu kiện vấn đề mà người xem rất quan tâm chứ khônng cần các phóng sự nhạt nhẽo dài dòng không có vấn đề. Chương trình thời sự với những phóng sự vài phút sẽ có lượng thông tin cao, hình thức thể hiện hấp dẫn cho người xem. Chương trình thời sự sẽ tiết kiệm thời gian nhưng lượng thông tin cao, làm cho người xem có cảm tưởng đang được trực tiếp tham dự giao lưu vào các sự kiện vấn đề trong nước và quốc tế. 2. Lôi cuốn nhiều đối tượng khán giả xem phóng sự ngắn Chương trình thờ sự chiếm vị trí quan trọng, xuất hiện trang đầu báo chí truyền hình, đem đến cho người xem những thông báo và phân tích bình luận những thông tin cập nhật nóng bỏng về chính trị- kinh tế – xã hội trong và ngoài nước. Chương trình thời sự 30 phút cần nhiều thông tin thời sự nên phải dồn nén hình ảnh đến mức cô dọng xúc tích, càng nhiều thông tin càng tốt. Chương trình phóng sự cần nhiều phóng sự có vấn đề nổi cộm xuất hiện liên tục có phân tích định hướng nhận thức vấn đề đúng đắn. Muốn có một chương trình thời sự tốt cần những yêu cầu sau : + Nội dung chương trình có sự sắp xếp hợp lí cân đối giữa các tin bài thích hợp và quân bình về thời lượng . + Tường thuật tin phải có sự kiện vô tư không thiên lệch . + Chương trình nên loại bỏ những chi tiết giật mình kinh hoàng. + phải có sự trình bày rõ ràng để người xem không bị lẫn lộn giữa các thể loại như bình luận, phân tích, phản ánh, ghi nhanh, phóng sự, tài liệu . + Không lạm dụng hình ảnh tĩnh như : ảnh, panno, báo in...trong sự kiện đang xảy ra. + Chương trình phỏng vấn phải có sự thống nhất, công khai về câu hỏi mục đích, giới hạn phỏng vấn trước khi ghi hình và phát sóng. + Các chương trình đối thoại thì nội dung phải công khai, thực sự là vấn đề đang được quan tâm. Các ý kiến tranh luộn phải rõ ràng chính xác, công bằng và khoa học. Khi nghiên cứu đối tượng khán giả chương trình thời sự truyền hình: là đông đảo nhiều thành phần xã hội, nhiều lứa tuổi khác nhau nên nhận thức về hình ảnh âm thanh bằng cách giải mã thông điệp có những đặc điểm sau: + Người xem có quyền lựa chọn chương trình, tắt mở, chuyển kênh tuỳ theo sở thích . + Trí nhớ của người xem chỉ có thể lưu lại được một lượng thông tin nhất định vì truyền hình chỉ cho phép nghe và nhìn một lần. Vì vậy phải hạn chế số liệu trừu tượng, lời lẽ ngắn gọn, dễ hiểu, tốc đọ vùa phải. + Đối tượng khán giả tuy rất đông nhưng bị tách dời ra từng cá nhân như thể cuộc trao đổi giao lưu giữa hai phía: khán giả và đài. Hiện nay khi con người quá bận dộn với công việc thì họ chỉ có thể dành ra vài phút đồng hồ ngồi trước màn hình theo dõi tin tức và ngao du khắp moi nơi trên thế giới thông qua tin tức trực tiếp cùng với sự kiện đang diễn ra. Chính vì vậy khi điều tra đối tượng khán giả cần chú ý tới : + Trình độ hiểu biết của đối tượng khán giả mà chúng ta sẽ tác động đến . + Xác định giới hạn tri thức mà người xem đã hướng vào + Tìm ra những điều mới lạ có sức lôi cuốn người xem III. KẾT CẤU PHÓNG SỰ NGẮN TRUYỀN HÌNH 1. Kết cấu phóng sự truyền hình Không chỉ đi theo mạch tư tưởng được xác định trước của người phóng viên mà còn chịu tác động của các chất liệu sống động tại hiện trường đầy biến động. Kết cấu phón sự ngắn là sự phân chia, bố trí các phần các yếu tố hình ảnh và âm thanh theo nội dung và tư tưởng tác phẩm. đối với mỗi vấn đề, mỗi tác phẩm lại có một cách tiếp xúc và giải quyết khác nhau, không giống nhau tuyệt đối. Có phóng sự đi thẳng vào vấn dề, có phóng sự đi từ hiện tượng đến vấn đề . Có phóng sự sử dụng âm nhạc, có phóng sự không có lời bình ngoại hình.... Đối với phóng sự ngắn do yêu cầu dồn nén thông tin cao nên các tác giả thường đi thẳng vào vấn đề chứ không dẫn dắt dài dòng. Có thể có hai cách vào đề : + Lời dẫn của phóng viên ngắn độ 2 hoặc 3 câu. còn cách triển khai vấn đề thì tuỳ thuộc vào từng vấn đề và từng tác giả. Những phóng sự ngắn không dài dòng mà phải đi thẳng vào trọng tâm của vấn đề bằng những chi tiết đắt giá, lời thoại đắt giá nhằm nhanh chóng đặt vấn đề của tác phẩm, cũng như nhanh chóng đưa lời giải đáp cho vấn đề. + Sử dụng lời tự thuật của nhân vật và nhân chứng ngay trên bối cảnh hiện trường để mở đề đi thẳng vào sự kiện sự việc. Kết cấu một phóng sự ngắn gồm 3 phần sau: a. Đặt vấn đề: đặt tít đề trước hấp dẫn sát với chủ đề tư tưởng của phóng sự. Tít đề phải gây tò mò có tên gọi cụ thể không trừu tượng chung chung, to tát quá làm xao nhãng các nội dung chi tiết. Tít đề làm sợi chỉ đỏ định hướng xuyên suốt quá trình hình thành và thực hiện phóng sự từ đầu đến cuối, từ khi xây dựng đề cương đến khi đi cơ sở ghi hình, lấy tư liệu và hậu kì hoàn chỉnh . Chủ đề phải được chẻ nhỏ vừa vặn phù hợp vốn sống và trình độ tác giả, bám sát đời thực, đời thường. Đề tài không tham vong ôm đồm quá rộng vượt quá sức lực và tài năng của tác giả. Sử dụng nhân vật nhân chứng hoặc phóng viên trực tiếp trong bối cảnh nêu , giới thiệu vấn đề, nguồn góc xảy ra sự kiện. Phần này thường rất ngắn và đi thẳng vào trọng tâm của vấn đề. Có thể chọn những vấn đề bất thường để mở đầu cuốn hút trí tò mò của người xem. Hiện nay, xu thế phóng viên hiện hình và nói ngay tại hiện trường đang được mọi người ưa thích đối với các phóng sự thời sự trực tiếp làm cho vấn đề phóng sự trở nên cấp thiết, sinh động, chân thực và lội cuốn người xem, người xem luôn có cảm giác được cùng chứng kiến theo dõi sự kiện. b- Giải quyết vấn đề : tất ccả mọi thông tin chi tiết quan trọng, ý đồ chính của tac phẩm được trình bày trong phần này. Trong phóng sự ngắn, mọi mâu thuẫn, diễn biến chính của vấn đề, sự kiện nêu ra cô đọng xúc tích trong thời gian eo hẹp nên phải chon lọc cẩn thận các chi tiết, các lời thoại và tự thuật, dẫn giải đúng với nội dung vấn đề phóng sự. Tác giả phải có một cái nhìn thaamr định khách quan ngay từ đầu phóng sự và nhanh chóng đưa ra những biện pháp giải quyết mâu thuẫn vấn đề, đề đạt ý kiến định hường nhân thức khán giả chứ không áp đặt . Các nhân vật xuất hiện trong phóng sự truyền hình ngắn phải là người thật việc thật. Tác giả dùng tiếng nói của họ thông qua các câu trả lời từ câu hỏi phỏng vấn “mở” của mình, để nhân vật thực liên quan đến vấn đề trình bày thay cho mình hầu hết ý đồ và nội dung tư tưởng. Như vậy, cái Tôi tác giả ẩn kín đứng đằng sau sự việc làm cho khán giả thích thú tin cậy vào sự khách quan trung thực của tác giả. Phóng viên phải phát hiện được vấn đề bản chất để đề xuất kiến nghị đúng đắn các biện pháp giải quyết. Biết khéo kết hợp nhuần nhuyễn tính báo chí và nghệ thuật sẽ làm cho tác phẩm hấp dẫn khả năng truyền đạt cao: Về nghệ thuật (kiểu cấu trúc tam giác thuận) thì kịch bản được xây dựng theo các hình tượng nhân vật, mô tả cảnh thất và người thực, có thể sử dụng các biện pháp thủ pháp động tác camera điêu luyện thể hiện thẩm mĩ hoành tráng, tạo giây phút sảng khoái cảm nhận hình ảnh “sạch đẹp” nhưng khôn g cường điệu khoa trương... Về báo chí (kiểu câu trúc tam giác ngược): nội dung chính phải đảm bảo tóm lược tổng quan ngay theo cách vào thẳng vấn đề, ra thẳng vấn đề. Các chi tiết trong phần thân bài giải quyết vấn đề cụ thể rõ ràng, nếu có lời bình ngaọi hình thì định hướng nhận thức đúng đắn vấn đề cho khán giả và kiến nghị xác đáng cho các cấp có thẩm quyền giải quyết vấn đề . Tác phẩm phản ánh trung thực chính xác sẽ có giá trị chất lượng cao. Kết hợp tốt tính báo chí và nghệ thuật trong phóng sự truyền hình thì các hình ảnh thật của sự việc diễn biến từ đầu đến kết thúc được biên tập lựa chọn lấy những khuôn hình “sạch đẹp” mang ý nghía nội dung, tư tưởng của phóng sự truyền hình với các cỡ cảnh truyềnn hình, góc quay, động tác máy ( lia-zoom) thích hợp đạt được mục đích. Rút ngắn khoảng không gian và thời gian thực cũng như sự kiện được trình bày diễn ra trên màn hình. c- Kết thúc phóng sự ngắn: Nếu phần mở đầu là lời chào thì phần kết thúc làm cho khán giả thích thú. Phần kết của phóng sự ngắn khái quát hoá toàn bộ vấn đề đã nêu ra và giải quyết trong hành lang phạm vi chủ đề tư tưởng của phóng sự. Phần kết phóng sự ngắn vô cùng quan trọng. Phần kết phải sắc gọn và rõ ràng mà điều quan trọng nhất là toàn cảnh vấn đề sự việc được thu gọn trong lời thoại tự thuật của nhân vật , những kiến nghị hay giải pháp mà nhân vất điển hình có liên quan trách nhiệm đến vấn đề nêu ra trên cơ sở bình luận mọi diễn biến của sự kiện vấn đề. Xây dựng mối liên hệ ý giữa ý đồ kịch bản và thể hiện nội dung chủ đề tác phẩm. Bám sát tâm lí và nhu cầu của khán giả, cung cấp cái người ta cần, không phải cái mà ta có họ không cần. Kết cấu chung của phóng sự truyền hình ngắn là kết hợp chính luận với sự hấp dẫn, sống động đời thực khách quan không hư cấu, cái tôi ẩn kín không lộ liễu, tác phẩm không bị dàn dựng áp đặt chủ quan. Phóng sự truyền hình ngắn cũng có chủ đề, ý đồ rõ rệt, trình bày logic sắc xảo theo phương pháp trình tự của thời gian, vấn đề, tình huống hoặc kết quả ... Nội dung chính của phóng sự truyền hình ngắn cũng phải thể hiện lập trường quan điểm thái độ chính kiến rõ ràng, có tính chiến đấu. Tiếng động trung thực sống động có lời tự thuật phỏng vấn nhân chứng trong cuộc. Có thể có lời bình mang tính chính luận của tác giả đan xen nhưng hạn chế rất ít vì hình ảnh, tiếng động và lời thoại của nhân vật đã được biên tập chặt chẽ logic để thể hiện đầy đủ nội dung tư tưởng của tác phẩm. Có thể lồng nhạc theo phương pháp xen kẽ pha hoà vài nét nhạc có tiết tấu, giai điệu, âm hưởng và lời ca phù hợp với nội dung tư tưởng của hình ảnh. IV. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN PHÓNG SỰ NGẮN TRUYỀN HÌNH 1. Xác định đề tài, chủ đề Muốn có được đề cương sơ lược nhất cho một phóng sự thì tác giả phải nghiên cứu qua về một đề tài, một vấn đề mới nảy sinh trong cuộc sống. Phạm vi phản ánh của phóng sự truyền hình nói chung và phóng sự ngắn nói riêng là toàn bộ hiện thực cuộc sống xung quanh ta. Tuy nhiên không phải bất kì sự việc, đối tượng naò cũng có thể tuỳ tiện đưa vào phóng sự. Chỉ có những sự kiện vấn đề mới nảy sinh trong cuộc sống hay những vấn đề còn tồn tại nhưng còn gây nhiều tranh cãi, cần phải giả đáp ngay cho công chúng ... mới có thể trở thành đề tài của phóng sự ngắn. Hay nói cách khác, đối tượng của phóng sự ngắn chính là những hiện tượng, bối cảnh “ có vấn đề”. Thông qua tác phẩm, người phón viên trình bày toàn bộ diễn biến của sự kiện theo một ý đò, tư tưởng đã xác định . Chủ đề thường được xác định từ trước chuyến đi hay có thể được hình thành trong quá trình đi ưthực tế. Hoặc có thể chủ đề đã xác định được bổ sung trước thực tế phong phú của của cuộc sống. Khi xác định đề tài,chủ đề chung ta luôn nhớ rằng chủ đề, đề tài ấy phải đúng với chủ trương, chính sách và nhiệm vụ công tác tư tưởng của Đảng trong từng thời kì, và nó phải thực sự là mối quan tâm của quần chúng trong thời điểm ấy Từ chủ đề, đề tài và tìm hiểu sơ lược tình hình, Phóng viên sẽ nảy ra những việc cần làm cho việc thực hiện phóng sự. Tuy nhiên đây chỉ là bước khởi đầu cho sự ra đời của một tác phẩm phóng sự. Tất cả còn tuỳ thuộc vào quá trình thâm nhập thực tế và ghi hình sau này. 2. Kịch bản phóng sự ngắn truyền hình Phóng sự truyền hình và bất kì tác phẩm truyền hình nào ra đời nhờ sự phối hợp của một tập thể tác giả, phóng viên, biên tập, đạo diễn, quay phim, kĩ thuật. Vậy kịch bản được coi là sợi dây vô hình nối các thành viên của nhóm tác giả lại với nhau. Xây dựng kịch bản chính là sự xác định tưởng tượng ra những việc cần làm của các thành viên trên qua 3 khâu: Quay, biên tập và dàn dựng. Thông thường kịch bản dược chia làm 3 loại sau: + Kịch bản ý đồ : được xây dựng trên cơ sở tìm hiểu thực tế và nắm bắt được quá trình diến biến của chúng. Loại kich bản này thường dùng cho các phóng sự truyền hình dài hơi, phóng sự thời sự. + Kịch bản đề cương : thường được dùng cho những phóng sự có vấn đề phức tạp, diễn biến trong khoảng không gian, thời gian tương đối rộng và biến động như phóng sự điều tra. + Kịch bản chi tiết : thường được áp dụng cho sự kiện có diễn biến tương đối ổn định bền vững như phóng sự truyền thẳng trực tiếp của các hãng thông tấn quốc tế. Phóng sự ngắn thường sử dụng kịch bản đề cương dự kiến. Dù là loại gì kịch bản cũng có kĩ thuật phân cảnh thực thụ chứ không phải la v Phóng sự ngắn thường sử dụng kịch bản dề cương dự kiến. Dù là loại gì kịch bản cũng có kĩ thuật phân cảnh thực thụ chứ không phải vài dòng ý nghĩ sơ sài. Kịch bản cho một phóng sự ngắn trước hết phải ghi rõ đề tài và chủ đề của tác phẩm. Sau là nội dung chính đề cập và tương ứng với chúng là những hình ảnh gì thể hiện nội dung ấy, ghi hình phỏng vấn ai? Phạm vi câu hỏi như thế nào ?... Nếu coi thường việc xây dựng kịch bản trước khi thực hiện tác phẩm thì không thể có sự thống nhất tuyệt vời về ý tưởng tác phẩm, rất khó tạo ra những hình ảnh đắt giá phục vụ đắc lực cho chủ đề phóng sự . Chỉ nhờ có kịch bản trước mà phóng viên có thể sử lí các tình huống ngoài dự kiến như : trời mưa, nhân vật phỏng vấn đi vấng ... Tất nhiên kịch bản chỉ là điều kiện cần cho quá trình sản xuất một tác phẩm truyền hình. 3. Thu thập tài liệu Nếu chủ đề là linh hồn của một tác phẩm phóng sự thì tài liệu chính là phần vật chất để thể hiện các linh hồn ấy. Do vậy phần “vật chất” này, từ lúc sưu tầm tới khi sử dụng phải đạt được sự thống nhất giữa nó với “linh hồn “ của bài. Để lấy tài liệu cho phóng sự ngắn, phóng sự truyền hình, phóng viên cần phải ghi nhớ nguyên tắc “mắt thấy tai nghe”. Phóng viên phải đi sâu vào thực tế cuộc sống, tới nơi xảy ra sự việc để sưu tầm tài liệu một cách trực tiếp và cụ thể như Lê Nin đã từng nói “Muốn viết thực sự đúng và hay về công việc thành phố thì cần phải biết rõ những công việc ấy và không phải chỉ biết xuyên qua sách...” Và tài liệu cũng không sinh ra bởi sự tưởng tượng của người viết sau quá trình tích luỹ vốn sống rồi hư cấu thành bài. Hiện nay một số phóng viên thường lấy tư liệu bằng cách liên hệ với cơ sở, làm việc một lần rồi lấy những số liệu thống kê trên sổ sách, cộng với những kinh nghiệm cá nhân rồi sau đó cho ra bài trên những dữ liệu ấy. Với thực trạng này đã có không ít những phóng sự ngắn đã phát sóng chỉ là một bản báo cáo bằng hình ảnh tổng kết công tác tại địa phương. Thêm vào đó,phóng sự ngắn là một thể loại báo chí yêu cầu tính thời sự rất cao nên tài liệu của phóng sự phải rất mới, được ghi nhận tại thời điểm hiện tại xảy ra sự việc. Tuy nhiên yêu cầu nhanh, mới kịp thời của tài liệucho phóng sự nhắn không cao như in. Một nguồn tư liệu quý giá cho phóng sự truyền hình chính là câu trả lời phỏng vấn. Đối với phóng sự thời sự không có lời ngoại hình mà dùng phương pháp phỏng vấn tự cung cấp tư liệu thì những phỏng vấn phóng sự không cần thực hiện ở một địa điểm duy nhất và toàn bộ cuộc phỏng vấn tiến hành trong một lần. Sự thay đổi về địa điếmẽ tạo ra tính năng động hơn cho sự kiện và người được phỏng vấn cũng có xu thế hưởng ứng phỏng vấn ở mọi địa điểm khác nhau. Trong quá trình biên tập những phần khác nhau của bài phỏng vấn không nên biên tập đoạn này nối tiếp đoạn kia mà phải xen lẫn các hình ảnh một cách tự nhiên cùng với những lời dẫn. Cũng cần có những phần gián đoạn trong cấu trúc của bài đã biên tập (Đoạn tạm nghỉ để thở) , để cho người xem tiếp thu thông tin trước khi theo dõi tiếp những thông tin tiếp theo. Hãy sử dụng tốt những âm thanh tự nhiên. Nhịp độ phân chia lời dẫn nên chậm hơn thông tin và nên nhấn mạnh hơn . Phỏng vấn được sử dụng trong phóng sự ngắn, phóng sự truyền hình với nhiệm vụ cung cấp, bổ sung tư liệu, thông tin cho phóng sự. Đối tượng phỏng vấn là những người trực tiếp tham gia sự kiên, sự việc, những người có thẩm quyền hoặc có kiến thứcchuyên môn sâu về vấn đề nêu ra trong phóng sự. Mặc dù câu trả lời của những người được phỏng vấn thường mang tính chủ quan nhưng việc sử dụng phỏng vấn trong phỏng sự ngắn lai đem lai hiệu quả cao trong việc làm tăng tính chân thực, sức thuyết phục cho phóng sự. Đặc biệt sức hấp dẫn của phóng sự ngày càng được nâng cao nếu như câu trả lời phỏng vấn là những ý kiến khác nhau của nhiều thành phần xã hội về một vấn đề. Phỏng vấn trong phóng sự ngắn thường được xuất hiện xen kẽ với lời bình một cách khéo léo, người xem khó mà phân biệt rạch ròi giữa lời bình và phỏng vấn. Với vai trò quan trọng như vậy nên