Mục Lục
A.Lời mở đầu 1
B.Nội dung 2
Phần 1.Tổng quan lý thuyết. 2
1.Nội dung và vai trò của chiến lược phát triển công nghiêp. 2
1.1 Nội dung. 2
1.2.Vai trò của chiến lược phát triển công nghiệp. 2
1.3 Các mô hình chiến lược phát triển công nghiệp. 3
2. Kh¸i qu¸t chung vÒ xuÊt khÈu hµng hãa. 3
2.1. Thùc chÊt xuÊt khÈu 3
2.2. Các lý thuyết chính về thương mại quốc tế. 4
2.3.Vai trò của xuất khẩu trong nền kinh tế. 5
2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu. 7
2.4.1 Các nhân tố trong nước. 7
2.4.2 Môi trường quốc tế. 9
Phần II.Thực trạng ngành công nghiệp rau,quả của Viêt Nam. 10
1.Khoa học công nghệ. 10
2. S¶n phÈm vµ thÞ trêng. 11
3. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh. 12
3.1. Thµnh tùu : 12
3.2.Những khó khăn của ngành công nghiệp rau,quả. 12
Phần III.Giải pháp phát triển ngành công nghiệp chế biến rau,quả. 13
1. Liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a bèn nhµ : gåm nhµ s¶n xuÊt, nhµ khoa häc, nhµ n«ng vµ nhµ cung cÊp tµi chÝnh. 13
2. Giải pháp cña nhµ níc. 14
C.Kết luận 16
Danh mục tài liệu tham khảo. 17
18 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 1667 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Chiến lược phát triển công nghiệp hướng về xuất khẩu, liên hệ với ngành công nghiệp rau, quả của Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ngo¹i th¬ng cã lµm thñ tôc nhËp khÈu hµng ho¸ vµo ViÖt Nam råi l¹i lµm thñ tôc xuÊt khÈu mµ kh«ng qua gia c«ng chÕ biÕn.
- ChuyÓn khÈu: Mua hµng cña níc nµy b¸n cho níc kh¸c, kh«ng lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu
- DÞch vô xuÊt khÈu
2.2. Các lý thuyết chính về thương mại quốc tế.
* Lý thuyết về lợi thế tuyệt đối.
Theo Adam Smith thì nếu quốc gia A có thể sản xuất mặt hàng X rẻ hơn so với nước B, và nước B có thể sản xuất mặt hàng Y rẻ hơn so với nước A,thì lúc đó mỗi quốc gia nên tập trung vào sản xuất mặt hàng mà mình có hiẹu quả hơn và xuất khẩu mặt hàng này sang quốc gia kia. Trong trường hợp này mỗi quốc gia được coi là có lợi thế tuyệt đối về sản xuất từng mặt hàng cụ thể. Nói cách khác, một quốc gia sẽ được coi là có lợi thế tuyệt đối về một mặt hàng nếu với cùng một đơn vị nguồn lực, quốc gia đó có thể sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn, nghĩa là có năng suất cao hơn.
*Lý thuyết về lợi thế so sánh.
Theo David Ricardo: một quốc gia sẽ xuất khẩu những mặt hàng có giá cả thấp hơn một cách tương đối so với quốc gia kia. Nói cách khác, một quốc gia sẽ xuất khẩu những mặt hàng mà quốc gia đó có thể sản xuất với hiệu quả cao hơn một cách tương đối so với quốc gia kia.
*Thương mại quốc tế dựa trên quy mô.
Một trong những lý do quan trọng dẫn đến thương mại quốc tế là tính hiệu quả tăng dần theo quy mô. Sản xuất được coi là có hiệu quả nhất khi được tổ chức trên quy mô lớn.Lúc đó một sự ia tăng đầu vào với một tỷ lệ nào đó sẽ dẫn tới sự ia tăng đầu ra với tỷ lệ cao hơn. Trong trường hợp hiệu suất tăng dần thì đường giới hạn khả năng sản xuất thường là một đường cong lồi về phía gốc tọa độ, và khi đó chi phí cơ hội là giảm dần. Điều này cho phép thương mại giữa các nền kinh tế giống nhau diễn ra một cách cùng có lợi.
*Lý thuyết về lợi thế cạnh tranh quốc gia.
Theo lý thuyết này, lợi thế cạnh tranh quốc gia được thể hiện ở sự liên kết của bốn nhóm yếu tố. Mối liên kết của 4 nhóm này tạo thành mô hình kim cương. Các nhóm yếu tố đó bao gồm: điều kiện các yếu tố sản xuất, điều kiện về cầu, các ngành công nghiệp hỗ trợ và có liên quan, chiến lược, cơ cấu và mức độ cạnh tranh của ngành. Lý thuyết này được xây dựng dựa trên cơ sở lập luận rằng khả năng cạnh tranh của một ngành công nghiệp được thể hiện tập trung ở khả năng sáng tạovà đổi mới của ngành đó.
2.3.Vai trò của xuất khẩu trong nền kinh tế.
* XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc.
C«ng nghiÖp hãa ®Êt níc theo nh÷ng bíc ®i thÝch hîp lµ tÊt yÕu ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo vµ chËm ph¸t triÓn ë níc ta. §Ó c«ng nghiÖp hãa ®Êt níc trong mét thêi gian ng¾n ®ßi hái ph¶i cã mét sè vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn.
Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån nh : §Çu t níc ngoµi, vay, viÖn trî, thu hót tõ häat ®éng du lÞch, dÞch vô thu ngo¹i tÖ, xuÊt khÈu søc lao ®éng.
C¸c nguån vèn nh ®Çu t níc ngoµi, vay, viÖn trî tuy quan träng nhng råi còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c ë thêi kú sau nµy. Nguån vèn quan träng ®Ó nhËp khÈu cho ®Êt níc lµ xuÊt khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng trëng cña nhËp khÈu.Ở níc ta thêi kú 1986 - 1990 nguån thu vÒ xuÊt khÈu ®¶m b¶o trªn 55% nhu cÇu ngo¹i tÖ cho nhËp khÈu. T¬ng tù thêi kú 1991 - 1995 vµ 1996 -2000 lµ 75.3% vµ 84.5%. Gần đây nhất là năm 2008 nguồn thu từ xuất khẩu đảm bảo 77.78% nhu cầu cho xuất khẩu. Trong t¬ng lai nguån vèn bªn ngoµi sÏ t¨ng lªn, nhng mäi c¬ héi ®Çu t vµ vay nî cña níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ chØ thuËn lîi kinh c¸c chñ ®Çu t vµ ngêi cho vay thÊy ®îc kh¶ n¨ng xuÊt khÈu nguån vèn duy nhÊt ®Ó tr¶ nî thµnh hiÖn thùc.
* §ãng gãp cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµo n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm :
Đối víi ViÖt Nam ®Ó héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc th× víi ®iÒu kiÖn lµ mét níc ®i sau vµ cã tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ n¨ng lùc c«ng nghÖ thÊp kÐm nÕu chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cßn cha cao, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao nªn søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ cßn rÊt thÊp so víi hµng ho¸ cña c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi, v× vËy ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc th× níc ta ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm... t¹o søc c¹nh tranh cho hµng ho¸ trong níc, ®Æc biÖt lµ khi níc ta tham gia AFTA, APEC, WTO th× hµng ho¸ cña níc ta cµng ph¶i chÞu ¸p lùc c¹nh tranh rÊt lín trªn thÞ trêng thÕ giíi vµ khu vùc còng nh thÞ trêng trong níc v× vËy n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹o søc c¹nh tranh m¹nh mÏ cho hµng ho¸ cña níc ta lµ yªu cÇu mang tÝnh tÊt yÕu khi tham gia héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc.
VËy thông qua sù c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ trêng xuÊt khÈu tøc lµ th«ng qua tiÕn hµnh héi nhËp kinh tÕ mµ chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ trªn toµn thÕ giíi nãi chung vµ cña níc ta nãi riªng ngµy mét ®îc n©ng cao.
* §ãng gãp cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµo chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ híng ngo¹i :
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ do t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu yÕu tè nh tiÕn bé khoa häc kü thuËt, tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ.
Trong ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét yÕu tè t¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thËt vËy kÓ tõ khi §¶ng vµ Nhµ níc ta ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ dùa trªn m« h×nh híng vÒ xuÊt kh©ñ kÕt hîp song song víi m« h×nh thay thÕ nhËp khÈu ®· vµ ®ang lµm cho c¬ cÊu kinh tÕ cña níc ta chuyÓn dÞch tÝch cùc vµ nã lµm cho c¬ cÊu kinh tÕ cña níc chuyÓn dÞch phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc.
Sù t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã thÓ ®îc nh×n nhËn theo c¸c híng sau
- XuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña níc ta cho níc ngoµi
- XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ c¸c níc kh¸c cÇn, ®iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
- XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn thuËn lîi.
- XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô, cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt trong níc.
- XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ kü thuËt nh»m ®æi míi thêng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc.Nãi c¸ch kh¸c xuÊt lµ c¬ së t¹o thªm vèn vµ kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ níc ta.
- Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt lîng. Cuéc c¹nh tranh ®ßi hái ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ trêng.
- XuÊt khÈu cßn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp hoµn thiÖn vµ ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh n©ng cao chÊt lîng h¹ gi¸ thµnh.
* §ãng gãp cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµo gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
T¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®Õn ®êi sèng bao gåm rÊt nhiÒu mÆt,tríc hÕt s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu lµ n¬i thu hót hµng triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã thu nhËp kh«ng thÊp. XuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng ngµy mét phong phó thªm nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n.
Ở níc ta hiÖn nay, kÓ tõ khi §¶ng vµ Nhµ níc thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña níc ta kh«ng ngõng t¨ng lªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn, t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch vµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu lao ®éng.
* XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i :
XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®· lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta g¾n chÆt víi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Th«ng thêng ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra ®êi sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nªn nã thóc ®Èy c¸c quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n, xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng ho¸ thóc ®Èy c¸c quan hÖ tÝn dông, ®Çu t, vËn t¶i quèc tÕ.... ®Õn lù¬t nã chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cho më réng xuÊt khÈu.
Tãm l¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®îc coi lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn toµn thÕ giíi vµ nã lµ c¬ héi cho mçi quèc gia héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc.
XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã sè vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ kü thuËt vËt t vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn.
Nguån vèn nhËp khÈu cã thÓ sö dông tõ c¸c nguån
- Liªn doanh ®Çu t níc ngoµi víi níc ta
- Thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô
- XuÊt khÈu søc lao ®éng
Trong c¸c nguån vèn nh ®Çu t níc ngoµi, vay nî vµ viÖn trî... còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c ®Ó nhËp khÈu nguån vèn quan träng nhÊt lµ tõ xuÊt khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña nhËp khÈu.
Năm 2007 được đánh giá là năm thành công lớn của xuất khẩu Việt Nam, với kim ngạch đạt 48 tỷ USD, tăng 20,5% so với năm 2006. Đó cũng là tiền đề thuận lợi để nước ta bước sang năm 2008 với kim ngạch xuất khẩu đạt 62,9tỷ USD, tăng 29,5% so với năm 2007.
2.4 Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu.
2.4.1 Các nhân tố trong nước.
*M«i trêng kinh tÕ :
Tríc hÕt ViÖt Nam tù hµo vÒ nguån kho¸ng s¶n giµu cã vµ ®a d¹ng, cßn Ýt ®îc khai th¸c, chñ yÕu lµ dÇu löa, quÆng s¾t, b« xÝt vµ c¸c kho¸ng s¶n quý hiÕm kh¸c. Nguån kho¸ng s¶n nµy t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ ®a d¹ng vµ tham gia tÝch cùc vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Æc biÖt lµ viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn viÖc khai th¸c tÊt c¶ c¸c nguån tµi nguyªn nµy ®ßi hái mét sè vèn lín víi c«ng nghÖ thÝch hîp, kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tèt. §©y lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc th«ng qua ®ã nã cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm k×m h·m ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
KhÝ hËu vµ c¸c nguån tµi nguyªn ®Êt ®ai, sinh vËt vµ du lÞch gióp t¹o kh¶ n¨ng tèt cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña n«ng nghiÖp ®Æc biÖt ®èi víi c©y c«ng nghiÖp nhiÖt ®íi, hoa qu¶ t¬i vµ rau xanh, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nu«i trång thuû s¶n, trång rõng... chÝnh yÕu tè nµy lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng nghiÖp cña níc ta lµm cho kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng nghiÖp cña níc ta kh«ng ngõng t¨ng lªn : xuÊt khÈu g¹o ®øng vÞ trÝ thø 2 trªn toµn thÕ giíi, xuÊt khÈu ca phª vèi ®øng vÞ trÝ thø 2 trªn thÕ giíi...
VÞ trÝ ®Þa lý mang l¹i nhiÒu thuËn lîi cho ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nãi riªng v× ViÖt Nam n»m ë khu vùc cã nhiÒu ®êng hµng kh«ng vµ hµng h¶i, ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i quèc tÕ vµ x©y dùng c¸c trung t©m th¬ng m¹i, tuy nhiªn ®iÒu nµy ®ßi hái ®Çu t vèn lín vµo kÕt cÊu h¹ tÇng tøc lµ ph¶i cã mét hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng t¬ng ®èi ph¸t triÓn nhng thùc tr¹ng cña hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng cña níc ta hiÖn nay hÕt søc l¹c hËu ®iÒu nµy ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng.
Lùc lîng lao ®éng phong phó vµ dåi dµo lµ tiÒm n¨ng lín cña ®Êt níc, møc l¬ng qu¸ thÊp còng lµ mét lîi thÕ ®¸ng kÓ trong viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¹o søc c¹nh tranh m¹nh mÏ cho hµng ho¸ cña níc ta. Tõ ®ã mµ nã cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn cña hµng níc ta trªn thÞ trêng trong níc còng nh trªn thÞ trêng thÕ giíi, tøc lµ nã lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc më réng thÞ trêng cho hµng xuÊt khÈu cña níc ta. Tuy nhiªn, lùc lîng lao ®éng cña níc ta cã chÊt lîng thÊp cÇn ph¶i ®Èy m¹nh ®µo t¹o kü n¨ng nghÒ nghiÖp vµ qu¶n lý, mÆt kh¸c lùc lîng lao ®éng cña níc ta cßn cha ®îc khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶. CÈn ph¶i khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n ®Ó t¹o lîi thÕ so víi c¸c níc kh¸c trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt nãi chung vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu.
* M«i trêng ChÝnh trÞ - x· héi
Cïng víi qu¸ tr×nh më cöa ®Ó héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· chñ trëng ph¸t triÓn ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng theo híng
- Nhµ níc qu¶n lý thèng nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng theo chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, ®ång thêi më réng quyÒn h¹n cho c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng vµ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh hµng xuÊt khÈu thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, xo¸ bá t×nh tr¹ng ®éc quyÒn trong s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu.
- Mäi doanh nghiÖp ®Òu ®îc phÐp kinh doanh xuÊt khÈu trùc khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña nhµ níc.
- Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸ thÞ trêng : nh÷ng thÞ trêng quan träng cña ViÖt Nam lµ ASEAN, NhËt B¶n, EU, Nga, Trung Quèc vµ t¬ng lai lµ Mü.
Nhê chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thóc ®©û ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ph¸t triÓn vµ nã lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t triÓn liªn tôc víi tèc ®é cao ( 22%/ n¨m ) trong thêi gian qua.
2.4.2 Môi trường quốc tế.
* Thuận lợi.
Th«ng qua xu híng toµn cÇu ho¸ th× m«i trêng kinh tÕ quèc tÕ ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo nÒn kinh tÕ níc ta nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta nãi riªng.
Toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ®· ®a ®Õn hÖ qu¶ tÊt yÕu ®ã lµ c¸c quèc gia ph¶i më cöa ®Ó héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ViÖt Nam ®· vµ ®ang tÝch cùc tham gia vµ xu thÕ nµy, tõng bíc ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng, khu vùc vµ ®a ph¬ng. §Õn nay níc ta ®· lµ thµnh viªn cña tæ chøc khu vùc th¬ng m¹i tù do ASEA ( AFTA ), vµ diễn đàn kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng ( APEC), ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng víi Mü,là thành viên thứ 150 của tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO ), quan hÖ th¬ng m¹i víi NhËt B¶n, EU, Nga, Trung Quèc.... ®ang tiÕp tôc më réng.Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ níc ta cã thªm nhiÒu c¬ héi míi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng.
Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang t¹o ®iÒu kiÖn, c¬ héi cho níc ta ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®Ó khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ so s¸nh vÒ lao ®éng, tµi nguyªn cña níc ta ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc th«ng qua ®ã ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu vµ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi.
* Khã kh¨n.
Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi th× th«ng qua qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ th× m«i trêng thÕ giíi còng ®Æt ra cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc.
Tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ®i ®Õn tù do ho¸ th¬ng m¹i tøc lµ chÊp nhËn t c¸ch thµnh viªn c¹nh tranh ngang b»ng víi c¸c níc kh¸c, nhng hiÖn nay níc ta vÉn cßn bÞ tôt hËu kh¸ xa ho¸ cña níc ta cßn kÐm xa c¸c níc kh¸c do ®ã mµ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ níc ta cßn kÐm xa søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ c¸c níc kh¸c. V× vËy hµng ho¸ cña níc ta ph¶i c¹nh tranh ngang b»ng víi hµng ho¸ níc kh¸c th× ®ã lµ mét khã kh¨n rÊt lín cho hµng ho¸ níc ta tån t¹i, ®øng v÷ng, ph¸t triÓn ®îc trªn thÞ trêng tríc sù c¹nh tranh quyÕt liÖt cña hµng ho¸ c¸c níc kh¸c.
Trªn thÞ trêng thÕ giíi níc ta míi xuÊt khÈu chñ yÕu lµ c¸c nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm s¬ chÕ, nh dÇu th«, g¹o, cµ phª, chÌ, cao su. Cßn c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn nhÊt lµ s¶n phÈm chÊt lîng cao cßn Ýt, søc c¹nh tranh yÕu. Trong khi ®ã gi¸ c¶ c¸c mÆt hµng nguyªn liÖu vµ s¬ chÕ l¹i bÊp bªnh hay bÞ t¸c ®éng xÊu bÊt lîi cho níc xuÊt khÈu.
Ngoµi ra, m«i trêng quèc tÕ cßn ®Æt ra cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña níc ta nhiÒu khã kh¨n bÊt lîi nh t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, hÖ thèng hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cña c¸c níc ®Æt ra, t×nh tr¹ng gian lËn th¬ng m¹i..... lµ nh÷ng yÕu tè cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn thÞ trêng, gi¸ c¶ cña hµng ho¸ xuÊt khÈu cña níc ta, do ®ã mµ m«i trêng quèc tÕ cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i, ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn cña hµng ho¸ níc ta.
Phần II.Thực trạng ngành công nghiệp rau,quả của Viêt Nam.
1.Khoa học công nghệ.
ViÖc ®Çu t m¸y mãc,thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn bÞ ¶nh hëng bëi viÖc quy ho¹ch c¸c vïng chuyªn canh rau qu¶. S¶n xuÊt,canh t¸c rau qu¶ mang tÝnh chÊt manh món, nhá lÎ cßn phæ biÕn nªn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn rau ë quy m« c«ng nghiÖp. C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau xuÊt khÈu cha thËt sù g¾n bã víi vïng nguyªn liÖu nªn x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu nguyªn liÖu ®¶m b¶o chÊt lîng phôc vô cho chÕ biÕn, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ thêng bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng ho¹t ®éng díi c«ng suÊt thiÕt kÕ. §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®îc liªn tôc, hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ cÇn ®Çu t ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu song song víi qu¸ tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghÖ.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phôc vô nhu cÇu thÞ trêng trong níc th× c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®¬n gi¶n, viÖc ®Çu t x©y dùng, më réng c¸c c¬ së chÕ biÕn, b¶o qu¶n cßn chËm.C«ng nghÖ chÕ biÕn cßn nhiÒu c«ng ®o¹n ph¶i thùc hiÖn b»ng thñ c«ng.C«ng nghÖ cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®«ng l¹nh vµ cÊp ®«ng phôc vô cho xuÊt khÈu th× tiªn tiÕn h¬n ®iÒu chØnh b»ng c«ng nghÖ b¸n tù ®éng, tù ®éng cho n¨ng suÊt cao h¬n,chÊt lîng s¶n phÈm tèt h¬n.Nh×n chung, trong chÕ biÕn rau qu¶ viÖc lùa chän ph©n lo¹i nguyªn liÖu lµm b»ng thñ c«ng tiªu hao nhiÒu c«ng lao ®éng,cßn l¹i viÖc c¾t,th¸i,rµ kim lo¹i,vá bao b×, b¶o qu¶n s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ b¸n tù ®éng.Tuy nhiªn trong t¬ng lai kh«ng xa, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn rau qu¶ ®Òu ph¶i tiÕn tíi ®Çu t c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn hiÖn ®¹i ho¹t ®éng b¸n tù ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm chÊt lîng tèt,®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng.
Mét thùc tr¹ng lµ m¸y mãc thiÕt bÞ cña d©y chuyÒn chÕ biÕn rau qu¶, ë møc trung b×nh trªn thÕ giíi (quy tr×nh c«ng nghÖ IOF).C¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®îc l¾p ®Æt ®ång bé nhËp tõ §µi Loan, NhËt vµ §an M¹ch, cßn cã thÓ chÊp nhËn trong nhiÒu n¨m tíi. D©y chuyÒn chÕ biÕn h¹t ®Òu ®îc l¾p ®Æt ®ång bé, thiÕt bÞ m¸y mãc do c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, chñ yÕu lµ s¬ chÕ, nªn cã thÓ chÊp nhËn ®îc trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hiÖn nay.
2. S¶n phÈm vµ thÞ trêng.
Các thị trường nhập khẩu trái cây chủ yếu của Việt Nam la: Hoa Kỳ, EU, Nga, Đài Loan, Trung Quốc, và một số nước trong khu vực Đông Nam Á. Trong đó 3 thị trường chính là Trung Quốc, Nga và Nhật Bản chiếm 45% tổng kim ngạch xuất khẩu rau qua của nước ta. Trung Quốc vẫn là thị trường đạt kim ngạch cao nhất với 30 triệu USD, tăng 7,3% so với cùng kỳ tháng 8 năm 2008. Nhu cầu nhập khẩu thanh long và khoai lang của Việt Nam đang tăng nhanh tại thị trường này. Tiếp đến là thị trường Nga với với kim ngạch xuất khẩu đạt 23,6 triệu USD, giảm16,2% so với cùng kỳ năm 2008.
C¸c s¶n phÈm cña ngµnh chÕ biÕn rau qu¶ chñ yÕu ®Ó xuÊt khÈu nh : ®Ëu nµnh, rau, b¾p non, ®Ëu b¾p, khoai cau, khãm, ngã sen, nÊm r¬m vµ h¹t ®iÒu nh©n. Trong thời gian gần đây, giá các loại trái cây của Việt Nam đang ngày càng tăng cao do các nhà trồng vườn trong nước đã chú trọng nhiều hơn đến chất lượng sản phẩm. Ví dụ như bưởida xanh tại thị trường Tiền Giang có giá 15.000đ/kg, cao gấp 3 lần so với giá bưởi trước đây. Hiện nay, thị trường EU đang có nhu cầu rất lớn về loại quả này. Sau bưởi da xanh, xoài, thanh long Tiền Giang và Long An cũng đang rất được quan tâm tại thị trường Nga. Chôm chôm, nhãn và ớt tươi cũng được xuất khẩu nhiều.
C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ chñ yÕu ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu ®· bá quªn mét thÞ trêng rÊt lín ®ã lµ thÞ trêng trong níc.Tuy thÞ trêng trong níc cha thùc sù hÊp dÉn nhng nã l¹i rÊt cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn.Trong t¬ng lai c¸c s¶n phÈm rau qu¶ kh«,níc Ðp tr¸i c©y,rau qu¶ ®ãng hép vµ c¸c lo¹i møt qu¶ sÏ ®îc sö dông réng r·i theo sù thay ®æi khÈu vÞ cña ngêi ViÖt,thãi quen ¨n uèng, phong c¸ch sèng,thuËn tiÖn vµ hµm lîng dinh dìng cao.Dù b¸o trong t¬ng lai, c¸c c«ng ty quy m« lín sÏ dÇn thay thÕ c¸c c«ng ty chÕ biÕn cã quy m« nhá ®Ó ®¶m b¶o s¶n lîng còng nh chÊt lîng c¸c s¶n phÈm cung øng ra thÞ trêng.
3. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh.
3.1. Thµnh tùu :
HiÖn,c«ng suÊt chÕ biÕn rau qu¶ cña c¶ níc ®¹t kho¶ng 290.000 tÊn s¶n phÈm mçi n¨m,®¹t 44% chØ tiªu cña ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010 nhng viÖc b¶o qu¶n tr¸i c©y t¬i ®îc thùc hiÖn rÊt khiªm tèn 20 - 30%. Ngµnh chÕ biÕn rau qu¶ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh vµ ®îc xÕp vµo trong nhãm 10 mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu cao cña ViÖt Nam.Gi¸ trÞ vµ chÊt lîng n«ng s¶n nãi chung vµ rau qu¶ nãi riªng t¨ng lªn: c«ng nghÖ sau thu ho¹ch cña ViÖt Nam mÆc dï míi ph¸t triÓn nhng ®· cã nh÷ng ®ãng gãp to lín cho n«ng nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc. §Æc biÖt trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng s¶n cña níc ta t¨ng lªn liªn tôc theo thêi gian : n¨m 1990 chØ cã 1,1 tû USD, ®Õn n¨m 1991 - 1999 mçi n¨m ®¹t trªn 3,3 tû USD vµ n¨m 2000 ®· ®¹t 4,1 tû USD. §ã lµ nh÷ng thµnh tùu trong qu¸ khø, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ níc ta thùc sù ®· chuyÓn m×nh m¹nh mÏ, ®Õn n¨m 2005 diÖn tÝch ®¹t 840.000 ha, s¶n lîng ®¹t 9,6 triÖu tÊn. DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ n¨m 2000 lµ 420.000 ha,s¶n lîng ®¹t 3,5 triÖu tÊn, ®Õn n¨m 2005 diÖn tÝch t¨ng lªn 766.900 ha,s¶n lîng ®¹t 6,5 triÖu tÊn. Mục tiêu đến năm 2010: cây ăn quả đạt diện tích 1triệu ha, sản lượng 10 triệu tấn; rau đạt diện tích 700.000ha, sản lượng 14 triệu tấn; hồ tiêu đạt diện tích 50.000ha sản lượng 120.000 tấn. C«ng suÊt chÕ biÕn toµn ngµnh ®¹t 290.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m,t¨ng gÊp hai lÇn so víi n¨m 1998. NÕu nh n¨m 1995,xuÊt khÈu c¶ ngµnh míi ®¹t 56,1 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2006 kim xuÊt khÈu rau qu¶ ®¹t 259 triÖu USD, trong ®ã riªng. Tæng C«ng ty rau qu¶, n«ng s¶n xuÊt khÈu ®¹t 76 triÖu USD. Năm 2009 dự đoán kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam có khả năng đạt 400-450 triệu USD. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu rau qu¶ chñ yÕu díi d¹ng chÕ biÕn nh : døa ®«ng l¹nh, c¸c s¶n phÈm rau giÊm, ch«m ch«m nh©n døa ®ãng hép, níc qu¶ t¬i vµ níc qu¶ c« ®Æc,rau ®«ng l¹nh, c¸c s¶n phÈm rau qu¶ t¬i xuÊt khÈu chiÕm tû träng thÊp nh :b¾p c¶i,xoµi,thanh long,chuèi, v¶i, nh·n ... Rau, qu¶ cña c¶ níc ta ®· xuÊt sang 50 thÞ trêng,trong ®ã nh÷ng thÞ trêng chÝnh lµ NhËt B¶n, Trung Quèc, Nga, Mü, Anh, Ph¸p, §øc ...
3.2.Những khó khăn của ngành công nghiệp rau,quả.
* Giá thành cao
Hiện tại so với một số quốc gia xuất khẩu thì giá thành của Việt Nam còn thấp.Dù
Việt nam có nguồn lao động rồi rào nhưng do năng suất thấp, cộng với các chi phí giao dịch marketing cao,công nghệ chế biến lạc hậu ,cơ sở hạ tầng yếu kém nên chi phí xuất khẩu của Việt Nam còn cao.
* Chất lượng chưa cao
Có nhiều nguyên nhân làm cho chất lượng rau quả của ta còn thấp và chưa đồng đều. Trong đó nguyên nhân chủ yếu là do giống, phương pháp canh tác còn yếu, vườn tạp nhiều, trình độ phòng bệnh, chăm sóc kém, dư lượng trừ sâu còn nhiều.
Bên cạnh dó, công nghệ chế biến lạc hậu cũng ảnh hưởng tới chất lượng rau quả. Ngoài ra, việc thiếu các phương tiện vận chuyển lạnh, phương tiện bảo quản hiện đại cũng là những lý do ảnh hưởng đến chất lượng quả. Hơn nữa việc thu hái, phương pháp thu hái cũng có những tác động tích cực tới chất lượng rau quả. Một nguyên nhân nữa là do các tiêu chuẩn chất lượng của Việt Nam tương đối lạc hậu so với các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này cũng tạo những khoảng cách nhất định.
* Thiếu thương hiệu
Hiện nay, nông sản Việt nam nói chung và rau quả xuất khẩu nói riêng vẫn chưa có thương hiệu mạnh. Chính vì thế việc bán dưới dạng thô hoặc sơ chế chưa tạo ra giá trị cao.
* Thiếu các hiệp định Quốc tế
Bài học từ Hiệp định thương mại quả của Trung Quốc và Thái lan cho thấy rõ nhất về vấn đề này. Nếu có thể có những hiệp định thương mại giữa các nước với những ưu đãi thương mại sẽ tạo ra cánh cửa tốt cho sản phẩm của Việt Nam xâm nhập vào thị trường các đối tác.
* Thiếu các kiến thức về hội nhập
Đây là hạn chế chung của các doanh nghiệp Việt Nam nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này cần phải được chuẩn bị tốt giúp cho các doanh nghiệp chủ động hội nhập, phát huy lợi thế của mình để có được những chiến lược hiệu quả.
Phần III.Giải pháp phát triển ngành công nghiệp chế biến rau,quả.
1. Liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a bèn nhµ : gåm nhµ s¶n xuÊt, nhµ khoa häc, nhµ n«ng vµ nhµ cung cÊp tµi chÝnh.
§Ó ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ hµng ho¸ quy m« lín, ®a d¹ng,cã n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cao, ®Þnh híng thÞ trêng. CÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt - tiªu thô th«ng qua hîp ®ång gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ ngêi n«ng d©n (hîp t¸c x·, hé n«ng d©n, trang tr¹i häc ®¹i diÖn cho hé n«ng d©n),trong ®ã c¸c doanh nghiÖp ®ãng vai trß chñ ®¹o. Do ®ã,cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng,tÝch cùc triÓn khai ký kÕt hîp ®ång víi ngêi s¶n xuÊt, t¹o nªn sù tin cËy gi÷a hai bªn,g¾n kÕt chÆt chÏ tr¸ch nhiÖm vµo quyÒn lîi mçi bªn trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång, g¾n s¶n xuÊt víi b¶o qu¶n, s¬ chÕ, chÕ biÕn hµng ho¸, t¹o ra vïng nguyªn liÖu æn ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o cho s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp ký kÕt hîp ®ång víi ngêi n«ng d©n ngay tõ ®Çu vô víi nhiÒu h×nh thøc nh øng tríc vèn, vËt t n«ng nghiÖp(gièng,ph©n bãn,thuèc b¶o vÖ thùc vËt ...), hç trî vÒ kü thuËt canh t¸c, c«ng nghÖ b¶o qu¶n, s¬ chÕ vµ mua l¹i rau qu¶ hµng ho¸; b¸n vËt t n«ng nghiÖp vµ mua l¹i rau q
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Chiến lược phát triển công nghiệp hướng về xuất khẩu - liên hệ với ngành công nghiệp rau, quả của Việt Nam.DOC