Tiểu luận Dựa vào nguyên tắc hoạt động báo chí để đánh giá hiệu quả báo chí

Đề bài:Dựa vào nguyên tắc hoạt động báo chí để đánh giá hiệu quả báo chí Hiệu quả (tiếng La Tinh “effectus”) có nghĩa là kết quả,tác dụng của việc làm mang lại theo mục đich đã định. Hiệu quả là mục tiêu mà con người phải tính đến trong hoạt động của mình.Đặc trưng chủ yếu để phân biệt lao động của con người với hoạt động sinh tồn của các loài sinh vật khác là luôn tính đến mục đích hoạt động của mình.Do hoạt động có mục đích nên con người luôn tính đến hiệu quả công việc mình làm.Hoạt động báo chí là hình thức hoạt động thông tin chính trị xã hội.Vì thế,yêu cầu về tính hiệu quả lại càng đặt lên hàng đầu. Dù bất cứ chế độ nào thì báo chí vẫn là công cụ của một giai cấp,trong cuộc đấu tranh đẻ xác lập hình thái kinh tế -xã hội,bao gồm cơ sở kinh tế và kiến trúc thượng tầng,phù hợp với lợi ích lâu dài của nó. Hiểu theo nghĩa hẹp,hoạt động báo chí nhằm mục tiêu góp phần làm cho hệ tư tưởng của giai cấp đang đóng vai trò quyết định chiều hướng sự phát triển của lịch sử,trở thành hệ tư tưởng chủ đạo trong xã hội. Từ đó ta có thể hiệu được hiệu quả của báo chí chính là : Việc vận dụng các quy luật, nguyên tắc, hình thức , phương thức hoạt động bao chí giúp cho nó thực hiện tốt chức năng , nhiệm vụ của mình nhằm đạt mục đích được gọi là hiệu quả báo chí. Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển khi trình độ dân trí đã cao,tính tự giác của quần chũng có tác dụng như một động lực của sự phát triển xã hội,báo chí với tư cách là vũ khí sắc bén càng có trách nhiệm nặng nề đối với sự nghiệp xây dựng nề kinh tế xã hội theo cơ chế quản lý mới. Vì thế khi xét đến hiệu quả báo chí phải xuất phát từ sự tồn tại của bản thân báo chí.Phải phân biệt hiệu quả báo chí khác với hiệu quả của lao động sản xuất.Nếu hiệu quả của lao động sản xuất là có thể lượng hóa bằng cách cân đong đo đếm qua số lượng và chất lượng sản phẩm,hao phí lao động hoặc qua khả năng sử dụng của sản phẩm thì hiệu qảu báo chí ít biểu hiện cụ thể khó đo lường và không phải khi nào cũng là trực tiếp.Thông thường hiệu quả báo chí phải đi đường vòng phản ánh qua nhiều bậc trung gian đa dạng.Mục đích cao nhất của báo chí là cung cấp nhưng thông tin mới nhất về các hoạt động xã hội đời sống,kinh tế khoa học và công nghệ…trong nước cũng như quốc tế,có tác dụng thuyết phục đối với quần chúng nhân dân qua nhiều mặt.Nếu nhìn tổng quát thì sau một quá trình nhất định hiệu quả hoạt động của báo chí thế nào cũng sẽ được biểu hiện cụ thể qua sự tác động vào nhận thức và ứng sử của con người vào tâm lý xã hội đưa đến hành động có thực tiễn có tính cổ vũ phong trào quần chúng.trên cơ sở đó hoạt động của quần chúng ở các lĩnh vực kinh tế chính trị xã hội có thể chuyển đổi nhờ sự nhận thức cái mới và nhờ đó đạt được hiệu quả lao động cao hơn.Như vậy có thể nói,để đạt được hiệu quả báo chí phải vận dụng các quy tắc quy luật,nguyên tắc phương thức hoạt động đảm bảo cho báo chí thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ của mình và đạt mục đích đã định.nói đến hiệu quả báo chí là nói đến mục đích mà thông tin báo chí mang đến công chúng. Từ những điều trên ta có những yêu cầu về hiệu quả báo chí . Dù là lại báo chí nào đi chăng nữa thì đều có một lĩnh vực hoạt động nhất định đó là lĩnh vực hoạt động của truyền thông đại chúng. Theo quan điểm báo chí cách mạng, hoạt động báo chí là hình thức hoạt động mang nhiều nét đặc thù. HIệu quả của báo chí được đánh giá dựa trên nhiều mức độ báo chí thực hiện các nhiệm vụ, chức năng của mình như thê nào. Mỗi loại báo chí lại có nhưũng đặc trưng riêng, những đối tượng phục vụ khác nhau. Nhưng xét về tổng thể thì có các yêu cầu về nội dung và hình thức để báo chí Việt Nam hoạt động có hiệu quả trong giai đoạn hiện nay. Trước hết về nội dung tác phẩm báo chí phải phong phú mang lại cho công chúng một lượng thông tin mới,phản ánh đúng hiện thực,thể hiện rõ những quan điểm đúng,đáp ứng yêu cầu từng lúc công tác tư tưởng của Đảng Nội dung tác phẩm báo chí phải đạt các yêu cầu: Góp phần chỉ đạo công tác tư tưởng các lĩnh vực của Đảng,nhà nước.Nội dung thông tin phải theo hai chiều từ trên xuống dưới và từ dưới lên. Các sự kiện, hiện tượng quá trình, nhân vật mà báo chí thông tin đến công chúng phải thực sự là thông tin cần thíêt, có chọn lọc, với số lượng và chất lượng thỏa đáng , qua đó hướng dẫn dư luận, thúc đẩy hành động cách mạng của quần chúng đáp ứng những yêu cầu theo từng giai đọan của công tác tư tưởng của Đảng. Góp phần nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn của mỗi đối tượng tiếp nhận nhằm thực hiện tốt những nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kì xây dựng đất nước. Giáo dục ý thức xã hội, quan điểm cách mạng theo tinh thần đổi mới của Đảng, nâng cao tính tự giác, tích cực trong việc xây dựng và cải tạo xã hội , tôn trọng pháp luật và có lối sống lành mạnh. Đẩy lùi hạn chế tiêu cực, tệ nạn xã hội dấu tranh chống các thế lực trong và ngoài nước. Làm cho nhân dân thế giới hiểu biết về Việt Nam và ngược lại, thúc đẩy quá trình hợp tác quốc tế theo xu hướng độc lập dân tộc, hòa bình, dân chủ, ổn định, hợp tác đôi bên cùng có lợi. Về mặt hình thức thì các tờ báo, tạp chí, chưong trình phát thanh, truyền hình phải hấp dẫn, thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ, tác động sâu sắc đến tình cảm và suy nghĩ của đối tượng. Tác phẩm báo chí phải được trình bày với sức thuyết phục, không chỉ làm cho quần chúng hứng thú mà còn khơi gợi sự suy nghĩ đúng đắn và thúc đẩy tích cưc của họ. Truyền thông đại chúng vừa tác động vào tình cảm mà còn tác động vào lí trí của họ, vưà có tác động trước mắt, vừa có tác động lâu dài trong tư duy và ý thức của công chúng. Có các yêu cầu mà truyền thông đại chúng phải thực hiện: Khuôn khổ của tờ báo, tạp chí, thời lưọng phát hành cần có tính ổn định tương đối, báo ra khuôn khổ nào , số trang bao nhiêu thời lượng một chương trình phát thanh dài hay ngắn là cần tùy thuộc vào đièu kiện phát hành. Mỗi một cơ quan truyền thông đại chúng cần có một phong cách riêng, một bản sắc khác biệt với các tờ báo khác. Yếu tố hình thức bên ngoài như trình bày báo, kết cấu và cách sử dụng ngôn ngữ, âm thanh trong chương trình phát thanh, sử dụng âm thanh mầu sắc trong chương trình truyền hình chính là yếu tố cần để tạo tính hấp dẫn cho tờ báo hay chuơng trình đó. Yếu tố hình thức này cần được vận dụng trên cơ sở nội dung thông tin phù hợp với nội dung trên. Việc sử dụng các yếu tố đồ họa, cách phối cảnh, dựng băng, lồng tiếng động, âm nhạc trong các chương trình truyền thông cũng cần tạo tính hấp dẫn. Việc sử dụng nhiều chuyên mục, thể loại khác nhau để tạo sự phong phú. Các chuyên mục phải được duy trì đều đặn , nội dung phong phú thiết thực. Kỹ thuật in ấn và phát sóng, trang thiết bị cần kịp thời đồng bộ và hiện đại. Khâu phát hành cần phải đảm bảo nhanh kịp thời . Tuy nhiên mỗi cơ quan báo chí lại có đối tượng phục vụ riêng.vì thế hiệu quả của chúng cũng có khác nhau về tính chất và mức độ.Nhưng xét một cách tổng quát thì yêu cầu về hiệu quả báo chí vô sản phải đạt được các mặt sau: -Phải cung cấp những thông tin cần thiết,bổ ích có chọn lọc cả về số lượng và chất lượng,tù đó hướng dẫn định hướng dư luận thúc đẩy hoạt động cách mạng cảu quần chúng -Phải góp phần nâng cao năng lực hoạt động thực tiễn của mỗi đối tượng,nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ cách mạng trong từng thời kỳ xây dựng và phát triển kinh tế,xã hội của đất nước. -Phải giáo dục ý thức xã hội và quan điểm cách mạng theo tinh thần đổi mới,nâng cao cảnh giác và bảo vệ tổ quốc,hình thành tâm lý xã hội phù hợp với đặc điểm của từng thời đại,xây dựng nền văn hóa mới và con người Việt Nam mới. -Phải làm cho nhân dân thế giới hiểu biết và yêu mến đất nước Việt Nam,con người Việt Nam đồng tình với đường lối chính sách phát triển kinh tế xã hội của nước ta. -Phải góp phần thúc đẩy tiến trình cách mạng thế giới,theo xu thế độc lập dân tộc,dân chủ hòa bình,ổn định hợp tác cùng có lợi và tiến bộ xã hội. Các cơ sở đánh giá hiệu quả báo chí : cần được biểu hiện ở nhiều mức độ, tính chất khác nhau, tùy theo sự ảnh hưởng và tác dụng của nó vào đời sống xã hội. Vì vậy để đánh gí hiệu quả báo chí cần phải : Dựa vào chức năng, nhiệm vụ của báo chí Dựa vào tác dụng và kết quả của hoặt động Dựa vào mục đích đạt được của hoạt động Về hoạt động,hiệu quả báo chí phải thể hiện trên hai mặt:Thứ nhất về tinh thần bao gồm:tri thức kiến thức tài năng tâm lý…tức là sự thay đổi trong nhận thức,cách ứng sử của mỗi con người trong môi trường lao động,trong sinh hoạt,thời gian nhà rỗi..những thay đổi này là do ảnh hưởng của thông tin mà họ nhận được.Kết quả này có thể viết dưới dạng: K=Mk-Mđ (trong đó K là kết quả;Mk là mức độ nhận thức kết thúc;Mđ là mức độ nhận thức ban đầu). Nhà báo không thể thờ ơ với kết quả mà họ đạt được.Vì vậy khi nói về hiệu quả cần phải đánh giá kết quả trong mối liên hệ giữa kết quả đạt được với mục đích mà nhà báo đặt ra.Một trong những khâu quan trọng đó là báo chí thực hiện các chức năng của mình trong việc hình thành nhận thức và hướng dẫn hoạt động cho công chúng. Thứ hai biểu hiện về mặt thực tiễn,có nghĩa là báo chí làm thay đổi tính cách,quan niệm lối sống nhân sinh quan thế giới quan,phong tục tập quán của dân chúng.Báo chí bằng cách tác động lên dư luận,bằng nhiều hình thức,thể tài khác nhau để từ đó có thể góp phần giúp công chúng có cách nhìn nhận đúng,thông qua những thông tin mà họ nhận được nghe được,xem được Từ mối quan hề giữa mục đích và kết quả đạt được cho ta khái niệm về cách đánh giá hiệu quả báo chí như sau: (mà kết quả K =Mk-Mđ) (Trong đó :H =hiệu quả;K là kết quả;M là mục đích;Mk là mức độ nhận thức kết thúc và Mđ là mức độ nhận thức ban đầu). Dovậy Nếu lấy kết quả của hoạt động báo chí trong việc đánh giá hiệu quả của nó thì phải xem xét hiệu quả trên nền mục đích mà báo chí luôn theo đuổi.Từ đó,vấn đề mục đích cũng cần phải được xem xét kỹ lưỡng. Muốn báo chí hoạt động có hiệu quả,ngoài những điều đã phân tích trên còn đòi hỏi phải có những yếu tố khác:con người, đối tượng, chiến lược thông tin và phương tiện thích hợp. Về yếu tố con người(đội ngũ những nhà làm báo,quản lý nhân viên kĩ thuật..)phải có phẩm chất chính trị tốt,được đào tạo bài bản,có trình độ lý luận,nghiệp vụ chuyên môn,kiến thức văn hóa,khao học kĩ thuật,yêu nghề,trung thành với lợi ích của dân tộc…Muốn vậy phải xây dựng một tổ chức và cơ chế chỉ đạo thoát khỏi ảnh hưởng của lối quản lý hành chính,quan lieu nhằm khuyến khích những tài năng sáng tạo báo chí. Đối tượng phục vụ của báo chí rất đặc biệt,bao gồm các giai tầng,các thành phần trong xã hội.Họ là những con người có trình độ chính trị có học vấn,đã từng trải.có kinh nghiệm trong lao động sản xuất và cuộc sống.Vì vậy họ không dễ dàng tin bất cứ điều gì mà ai đó muốn họ tin….Do vậy,những người làm báo cần nắm vững nghiệp vụ đưa tin chính xác,đúng định hướng để tăng cường và phát huy hiệu quả báo chí. Để hoạt động báo chí có hiệu quả trước hết cần có một đường lối,quan điểm,cơ chế đúng đắn,khoa học tiến bộ của Đảng và Nhà Nước.Nền tảng chính trị ổn định cùng với hệ tư tưởng chính thống và kinh tế văn hóa xã hội phát triển sẽ tạo điều kiện cho báo chí phát huy thế mạnh của mình.Nghị quyết Hội nghị thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII về xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc đã đề ra phương hướng phát triển văn hóa nói chung và thông tin nói riêng là:Phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống truyền thông đại chúng.Củng cố,xây dựng và phát triển,từng bước hiện đại hóa hệ thống truyền thông đại chúng.Sắp xếp lại và quy hoạch hợp lý hệ thống truyền hình…. Xây dựng và từng bước thực hiện chiến lược truyền thông quốc gia phù hợp với đặc điểm nước ta và xu thế phát triển thông tin đại chúng của thế giới…Đẩy mạnh thông tin đối ngoại.Không ngừng nâng cao trình độ chính trị và nghề nghiệm,chất lượng tư tưởng văn hóa của hệ thống truyền thông đại chúng.Khắc phục xu hướng thương mại hóa trong hoạt động báo chí xuất bản. Một trong những biểu hiện truyền thông đại chúng đạt hiệu quả cao trong hoạt động chính là việc truyền thông đại chúng đã đi đúng hướng hoạt động của mình.Để đạt được hiệu quả đó vấn đề cần đặt ra là cần hành lang pháp lý chặt chẽ hơn nữa cho hoạt động báo chí cùng với một kế hoạch tổng thể và đông bộ trong công tác và quản lý báo chí,góp phần xây dựng nề báo chí cách mạng là tiếng nói của Đảng,Nhà nước và các tổ chức xã hội,đồng thời là diễn đàn tin cậy của nhân dân. Về phương tiện cơ sở vật chất và kỹ thuật:Muốn đảm bảỏ sáng tạo tác phẩm báo chí tốt cần đảm bảo những phương tiện cơ sở vật chất kỹ thuật cần thiết như :trang thiết bị in ấn,điều kiện làm việc…đạt mục đích và yêu cầu và mức độ nhất định để phục vụ việc sáng tạo nội dung tốt.Nếu cơ sở vật chất kĩ thuật không tốt sẽ dẫn đến tình trạng kém chất lượng thậm chí không có hiệu quả..ví dụ một bài báo có ảnh chất lượng kém sẽ không ai muốn đọc…Trên thực tế,nội dung không tốt không tách rời kỹ thuật biểu hiện trên các phương tiện truyền dẫn thông tin,kỹ thuật tốt sẽ giúp cho nội dung bộc lộ hết thế mạnh của nó.Ngược lại,kỹ thuật tồi sẽ làm hại đến nội dung thậm chí có khi gây tác hại tiêu cực.Thực tiễn hoạt động báo chí đã chứng minh rất rõ điều đó. Xem xét hiệu quả báo chí,ngoài những yêu cầu nói trên còn phải chú ý đến bối cảnh trong nước và quốc tế.Vì bối cảnh xã hội biến đổi sẽ kéo theo sự biến đổi về tâm lý,nhận thức và hiểu biết của quần chúng về các lĩnh vực.Bối cảnh xa hội thay đổi sẽ hình thành nhưng quan hệ mới tạo ra những bước chuyển đổi từ lượng đến chất theo trình tự logic khoa học.Trong đó công chúng mới của báo chí cũng tăng lên rõ rệt. Ngày nay sinh hoạt văn hóa tinh thần cua nhân dân ngày một phong phú đa dạng.Tâm lý xã hội đang có sự thay đổi theo chiều hướng ngày càng phù hợp với quan hệ sản xuất theo cơ chế chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường,báo chí ngày càng có thêm công chúng mới.Trên thê giới đang trải qua sự phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ,trình độ làm báo của các nước phát triển đạt đến mức cao,nghiệp vụ báo chí của các nước tưu bản lớn rất tinh xảo,chưa kể đến phương tiện ký thuật làm báo rất hiện đại.Người viết các bài báo,bình luận quan trọng bao giờ cũng là nhưng chuyên gia giỏi về chính trị cũng như về chuyên môn.Trước tình hình đó một yêu cầu đặt ra đối với báo chí nước ta là phải hướng vào phục vụ cách mạng khoa học kỹ thuật và công nghệ,đồng thời lại phải phấn đấu nâng cao trình độ của cán bộ và trang thiết bị kỹ thuật để khỏi lạc hậu quá xa với thế giới. Trong thời đại ngày nay sự giao lưu giữa các dân tộc ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu.Các nề văn minh,các dạng văn hóa xen kẽ nhau,ảnh hưởng lẫn nhau.Trong bối cảnh tình hình thế giới đang có những biến đổi phức tạp,tác động trức tiếp đến nhiều dân tộc trên thê giới,báo chí chúng ta trước hết phải biết thuyết phục công chúng,đồng thời còn phải đối phó với các âm mưu,thủ đoạn của các thế lực thù địch,hơn nữa còn phải chủ động tiến công. Trong bối cảnh trong nước và quốc tế như vậy,nếu báo chí nước ta không đáp ứng được nhu cầu thông tin cho công chúng thì tự nhiên họ sẽ tìm đến các nguồn thông tin khác,nếu chỗ nào ta lơ là mất cảnh giác hoặc bỏ trống trận địa lập tức những thông tin khác sẽ tràn tới và lấp vào chỗ trống ấy.Bởi vậy,nếu biết kết hợp một cách tổng hợp các yếu tố trên sẽ tạo được hiệu quả cao trong hoạt động báo chí. Ngoài ra các nguyên tắc trong hoạt động báo chí cũng sẽ đóng góp một phần không nhỏ vào thành công hiệu quả của báo chí đó là: -Tính khuynh hướng của báo chí -Nguyên tắc tính Đảng -Tính chân thật và khách quan -Tính dân chủ và nhân dân -Tính nhân văn và nhân đạo -Ý thức dân tộc và tính quốc tế Bởi vậy,nếu biết kết hợp một cách tổng thể các yêu cầu và yếu tố trên sẽ tạo được hiệu qảu cao trong hoạt động thông tin tuyên truyền. Tóm lại,hiệu quả báo chí là một chỉnh thể thống nhất bao gồm nhiều bộ phận cấu thành có quan hệ hữu cơ mật thiết với nhau.Muốn nâng cao hiệu quả báo chí phải tăng cường sự hợp tác giữa các bộ phận,các yếu tố.Mặt khác,hiệu quả báo chí còn phụ thuộc vào sức hấp dẫn của việc truyền thông tin.Cho nên,việc lựa chọn những hình thức biểu hiện thông tin một cách sinh động,gây được những xúc cảm tốt cũng là yêu cầu đối với báo chí làm cho báo chí phát huy tác dụng thực sự trong việc hướng dẫn dư luận và đáp ứng nhu cầu thông tin của công chúng Tài liệu tham khảo 1.Cơ sở lý luận báo chí truyền thông-Dương Xuân Sơn,Đinh Văn Hường,Trần Quang 2.Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiễn-Hà Minh Đức 3.Bước đầu tìm hiểu về hiệu quả báo chí-Dương Xuân Sơn