Tiểu luận Giải pháp kiềm chế lạm phát phi mã và siêu lạm phát ở nước ta trong nền kinh tế thị trường

LêI Më §ÇU L¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t lµ b¹n ®ång hµnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong thêi ®¹i hiÖn nay, l¹m ph¸t lµ vÊn ®Ò trung t©m vµ nhËy c¶m hµng ®Çu cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi c¶ ë c¸c cÊp quèc gia vµ trªn thÕ giíi. Víi t­ c¸ch lµ kÕt qu¶ tæng hoµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi vÜ m«, còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vÜ m« trong sù hoµ quyÖn vµ ¶nh h­ëng t­¬ng t¸c vãi bèi c¶nh chung cña nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi , l¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t ®· cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn toµn bé c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña chÝnh phñ, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n, c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña quèc gia vµ t¸c ®éng ®Õn t×nh h×nh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi víi møc ®é tuú theo vÞ thÕ kinh tÕ chÝnh trÞ mµ n­íc ®ã ®¶m nhËn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. V× vËy, nghiªn cøu l¹m ph¸t vµ thiÓu ph¸t ®Ó t×m ra nguyªn nh©n va t×m c¸ch kh¾c phôc hËu qu¶ l¹m ph¸t, kh«ng chi cã ViÖt nam mµ hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu quan t©m tíi. Do vËy viÖc xem xÐt nghiªn cøu nh»m môc ®Ých t×m gia nguyªn nh©n dÉn ®Õn l¹m ph¸t vµ t×m c¸ch kh¾c phôc nh­ thÕ nµo lµ v« cïng cÊp thiÕt. Chän ®Ò tµi nµy lµm tiÓu luËn víi kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cßn khiªm tèn vÒ l¹m ph¸t cho nªn em chØ ®­a ra lo¹i l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t tõ ®ã t×m ra c¸ch kh¾c phôc nã mµ ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ¸p dông trong thêi kú ®æi míi ®Êt n­íc. Trong bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt mong thÇy c« bá qua cho. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n va rÊt mong cã ®­îc ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« ®Ó bµi tiÓu luËn nµy hoµn thiÖn h¬n n÷a I Lý LUËN CHUNG VÒ L¹M PH¸T 1.Kh¸i niÖm vÒ l¹m ph¸t L¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng cña tiÒn tÖ, ®­îc biÓu hiÖn ë sù mÊt gi¸ cña tiÒn tÖ, mµ sù mÊt gi¸ cña tiÒn tÖ l¹i biÓu hiÖn râ rÖt nhÊt ai còng thÊy ®­îc sù t¨ng gi¸ b×nh qu©n cña tÊt c¶ mäi thø hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng dï lµ tiÒn vµng hay tiÒn giÊy ®Òu cã thÓ bÞ mÊt gi¸. TiÒn vang bÞ mÊt gi¸ khi gi¸ vµng xuèng gi¸ vµ lªn gi¸ khi gi¸ vµng cao lªn TiÒn giÊy kh«ng ®ái ®­îc lÊy tiÒn vµng nÕu sè l­îng vµng cÇn thiÕt cho l­u th«ng ( M=PQ/V) th× gi¸ trÞ ®¹i diÖn vµng cña tiÒn giÊy kh«ng thay ®æi, gi¸ c¶ hµng ho¸ vÉn æn ®Þnh, søc mua tiÒn giÊy vÉn æn ®Þnh. NÕu nhµ n­íc ph¸t hµnh mét l­îng tiÒn giÊy lín h¬n l­îng vµng cÇn thiÕt cho l­u th«ng( M>PQ/V) th× gi¸ trÞ ®¹i diÖn vµng cña mçi ®¬n vÞ tiÒn giÊy nhá ®i, ph¶i cã mét l­îng tiÒn giÊy nhiÒu h¬n tr­íc míi mua ®­îc mét l­îng hµng ho¸ nh­ tr­íc. Trªn thÕ giíi tõ x­a ®Õn nay chØ cã l¹m ph¸t tiÒn giÊy, kh«ng hÒ cã l¹m ph¸t tiÒn vµng. Bëi v×, trong chÕ ®é l­u th«ng tiÒn vµng nÕu khèi l­îng tiÒn vµng v­ît qu¸ nhu cÇu l­u th«ng th× phÇn thuõa sÏ tù ®éng rót khái l­u th«ng ®Ó lµm ph­¬ng tiÖn cÊt tr÷. TiÒn vµng kh«ng mÊt gi¸ trong tr­êng hîp nµy. Trong chÕ ®é l­u th«ng tiÒn giÊy, th× mçi khi ph¸t hµnh nã vµo l­u th«ng qu¸ møc, nã kh«ng tù ®éng tho¸t khái l­u th«ng ®­îc. VËy l¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng ph¸t hµnh thõa tiÒn giÊy so víi l­îng tiÒn cÇn thiÕt cho l­u th«ng lµm cho gi¸ c¶, mäi thø hµng ho¸ t¨ng lªn. L¹m ph¸t cµng cao th× ®ång tiÒn mÊt gi¸ cµng nhiÒu. 2. C¸ch x¸c ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t gp =[ip/ip-1].100 Trong ®ã: gp lµ tØ lÖ l¹m ph¸t (%) Ip lµ chØ sè gi¸ c¸ cña thêi kú nghiªn cøu Ip-1 lµ chØ sè gi¸ c¶ thêi kú tr­íc ®ã Tuú theo møc l¹m ph¸t ng­êi ta chia l¹m ph¸t mµ ng­êi ta chia l¹m ph¸t thµnh 3 lo¹I _L¹m ph¸t võa ph¶i, hay cßn gäi l¹m ph¸t mét con sè cã tû lÖ l¹m ph¸t d­íi 2 con sè trong mét n¨m. L¹m ph¸t ë møc ®é nµy kh«ng g©y ra nhiÒu t¸c ®éng ®¸ng kÓ ®èi víi nÒn kinh tÕ _L¹m ph¸t phi m· khi gi¸ t¨ng t­¬ng ®èi nhanh víi tû lÖ 2 hoÆc 3 con sè mét n¨m. Lo¹i l¹m ph¸t nµy khi ph¸t triÓn chÝn mïi sÏ g©y nªn nh­ng biÕn d¹ng kinh tÕ nghiªm träng. _Siªu lam ph¸t khi l¹m ph¸t ®ét biÕn t¨ng lªn víi tèc ®é cao, v­ît xa lam ph¸t phi m· tõ 3 con sè trë lªn. Siªu l¹m ph¸t th­êng xÈy ra nh÷ng thiÖt h¹i nghiªm träng ®èi víi niÒn kinh tÕ Ngoµi 3 lo¹i l¹m ph¸t trªn cßn cã thiÓu ph¸t II. diÔn biÕn cña l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t ë n­íc ta L¹m ph¸t ë n­íc ta cã mÇm mèng tõ rÊt l©u trong nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕnnh­ng ®Æc biÖt râ nÐt lµ b­íc vµo nh÷ng n¨m sau kh¸ng chiÕn thèng nhÊt ®Êt n­íc. L¹m ph¸t xÈy ra do nhiÒu nguyªn nh©n phøc t¹p vµ hËu qu¶ lµ sù rèi lo¹n hÖ thèng tiÒn tÖ, c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña x· héi ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®êi sèng nh©n d©n. L¹m ph¸t phi m· ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m 1986 lµ 557,35% vµ cho ®Õn n¨m 1990 rót suèng cßn 67,4%..TØ lÖ l¹m ph¸t cao nh­ vËy g©y hËu qu¶ nghiªm träng ®èi víi nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt nã ¶nh h­ëng ®Õn hÖ thèng tiÒn tÖ tÝn dông ng©n hµng. §ång tiÒn ViÖt nam trong thêi kú(1985-1991) mÊt gi¸ liªn tôc, søc mua gi¶m liªn tôc qua c¸c n¨m, cßn gi¸ c¶ ®Èy lªn hµng ngµy, kÐo theo nã lµ n¹n ®Çu c¬ hµng ho¸. Hµng ho¸ nhËp khÈu lóc nµy cã ­u thÕ h¬n nªn å ¹t trµn vµo trong n­íc d­íi nhiÒu h×nh thøc g©y t×nh tr¹ng thua lç ®×nh ®èn s¶n xuÊt trong n­íc, ng©n s¸ch nhµ n­íc th©m hôt nÆng do thu kh«ng ®ñ chi nhÊt lµ thuÕ . §êi sèng cña ng­êi d©n ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng trë nªn bÊp bªnh vµ tôt xuèng nhiÒu, trong x· héi nÈy sinh t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp do nhiÒu nhµ m¸y lµm ¨n thua lç ngõng ho¹t ®éng. Thùc tr¹ng kinh tÕ x· héi lóc ®ã ®ßi hái ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ph¶i ®Ò ra chÝng sach, biÖn ph¸p chèng l¹m ph¸t. Cã nh­ vËy chóng ta míi t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Nh÷ng n¨m võa qua do cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®æi míi trong chÝnh s¸ch vÜ m« vµ hÖ thèng ng©n hµng møc l¹m ph¸t cña n­íc ta dÇn dÇn bÞ ®Èy lïi. L¹m ph¸t tõ 557,4% n¨m 1986 suèng cßn 67,6% n¨m 91 vµ ®Õn n¨m 93 suèng cßn 5,2 %. Nh­ng bªn c¹nh nh÷ng thµnh qu¶ b­íc ®Çu sè l¹m ph¸t vÉn cã nguy c¬ gia t¨ng nh­ c¬n sèt gi¸ xi m¨ng võa qua. §iÒu ®ã ®ßi hái chóng ta cÇn rót kinh nghiÖm tõ chèng l¹m ph¸t tr­íc ®©y, chÊn chØnh hÖ thèng c«ng cô vÜ m« mµ ®Æc biÖt lµ vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc va ng©n hµng trung ­¬ng ®Ó tiÕp tôc duy tr× nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®­îc vµ chèng l¹m ph¸t gia t¨ng cã hiÖu qu¶. Thùc tÕ nhiÒu n¨m khñng ho¶ng l¹m ph¸t ë n­íc ta, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do chÝnh s¸ch sö dông ng©n s¸ch cña chÝnh phñ. Nh÷ng n¨m ®ã do c¬ chÕ kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp nhµ n­íc lµ chñ thÓ kinh tÕ thùc hiÖn viÖc bao cÊp cho c¸c nghµnh s¶n xuÊt vµ do nhu cÇu ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng b×nh th­êng cña kinh tÕ trong thêi k× suy tho¸i ng©n s¸ch nhµ n­íc bÞ th©m hôt nËng nÒ , thu kh«ng ®ñ chi b¾t buéc ph¶i ph¸t hµnh tiÒn ®Ó trang tr¶i chi tiªu, v× vËy l¹m ph¸t ®· xÈy ra rÊt nhanh qua b¶ng thèng kª sau chóng ta cã thÓ nh×n thÊy ®­îc N¨m ThÞ tr­êng nhµ n­íc kiÓm so¸t ThÞ tr­êng tù do 1981 202,0 147,4 1982 207,0 165,0 1983 242,8 157,5 1984 155,8 176,3 1985 210,9 154,7 1986 1557,4 682,3 1987 389,9 429,2 1988 313,2 400,0 Theo nguån tin tõ tæng côc thèng kª cho biÕt tØ lÖ l¹m ph¸t trong c¸c n¨m 1987-1997 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 774,7 393,8 34,7 76,1 67,5 17,5 5,2 14,4 12,7 4,5 3,6 VÊn ®Ò gi¶m nh÷ng con sè l¹m ph¸t kh«ng ph¶i lµ chuyÖn dÔ dµng vµ co thÓ gi¶i quyÕt ngay ®­îc. Tuy l¹m ph¸t cã gi¶m nhiÒu trong vßng tõ n¨m 90 trë l¹i ®©y, nh­ng ®Õn nay nã vÉn lµ vÊn ®Ò cÇn th¸o gì theo sè liÖu trªn th× n¨m 91 l¹m ph¸t ë møc mét con sè th× n¨m 94 ®· v­ît lªn møc 2 co sè, ë møc 14,4% tuy vËy vÉn thÊp h¬n n¨m 92 (17%). Nguyªn nh©n trùc tiÕp lµ do viÖc t¨ng gi¸ ®Çu vµo ®èi víi mét sè hµng ho¸, c¶i tiÕn tiÒn l­¬ng vµ nhÊt lµ do gi¸ l­¬ng thùc, thùc phÈm t¨ng cao. Tuy v¹y ®êi sèng tÇng líp nh©n d©n vÉn æn ®Þnh vµ ®­îc c¶i thiÖn. TiÒn l­¬ng danh nghÜa cña c«ng nh©n viªn chøc nhµ n­íc t¨ng gÊp ®«i sau hai lÇn c¶i c¸ch tiÒn l­¬ng, gi¸ dÞch vô t¨ng 9%, gi¸ vµng vµ ®« la æn ®Þnh vµ theo thêi b¸o kinh tÕ sè 145 (6-7-1995) ®­a ra chØ sè l¹m ph¸t ®ßi hái chÝng phñ cã biÖn ph¸p k×m h·m l¹m phat d­íi møc 15% trong c¶ n¨m 1995 vµ thùc tÕ lµ 12,7% c¶ n¨m 95 quan träng h¬n n÷a chung ta ph¶i duy tr× l¹m ph¸t ë mét tØ lÖ phï hîp nh»m môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ ®iÒu ®ã ®ßi hái ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ph¶i ®Æt ra c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph­¬ng h­íng hµnh ®éng sao cho mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. III. Mét sè nguyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t í n­íc ta L¹m lµ kÕt qu¶ cña tæng hoµ nhiÒu nguyªn nh©n kinh tÕ x· héi ; mçi lo¹i l¹m ph¸t cã nh÷ng nguyªn nh©n vµ ®Æc tr­ng riªng vµ nh÷ng nguyªn nh©n ®ã còng kh«ng gièng nhau ë mçi nhãm n­íc kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y ra l¹m ph¸t ë ViÖt nam 1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan Lµ do nÒn kinh tÕ n­íc ta l¹c hËu, chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp l¹i g¸nh chÞu hËu qu¶ nÆng nÒ cña hai cuéc chiÕn tranh lín, chèng Ph¸p vµ chèng Mü ®ßi hái ph¶i cã mét nguån chi ng©n s¸ch to lín ®Ó kh¾c phôc hËu qu¶ vµ kh«i phôc nÒn kinh tÕ. Cho nªn nhu cÇu chi tiªu lín trong khi nguån thu ng©n s¸ch l¹i cã h¹n.cho nªn nhµ n­íc ®· ph¸t hµnh tiÒn v× vËy mµ sù bµnh tr­íng cung øng tiÒn tÖ qu¸ lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu x· héi ®· g©y nªn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. 2. Nguyªn nh©n chñ quan quan C¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­ kh«ng hîp lý lµm cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn chËm trong khi d©n sè t¨ng nhanh, g©y mÊt c©n ®èi nhiÒu mÆt, thu nhËp quèc d©n trong s¶n xuÊt trong n­íc chØ ®¶m b¶o 80-90% quü tiªu dïng x· héi. Trong t×nh h×nh Êy ng©n s¸ch nhµ n­íc kh«ng thÓ ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i v­ît qu¸ sè cña c¶i trong n­íc lµm ra céng víi sè vay nî. Sù ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i th«ng qua tµi chÝnh tuy cã nh÷ng yÕu kÐm nhÊt ®Þnh nh­ng kh«ng ph¶i lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra l¹m ph¸t mµ lµ hÖ qu¶ cña c¬ cÊu ®Çu t­ , c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng hîp lý. MÆt kh¸c, bé m¸y hµnh chÝnh qu¸ cång kÒnh, ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. V× vËy mµ nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, lu«n trong t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi, th©m hôt ng©n s¸ch cao. Do ®ã ph¶i bï ng©n s¸ch b»ng c¸ch ph¸t hµnh tiÒn qu¸ møc cho phÐp g©y nªn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t lªn tíi møc 2-3 con sè. ChÝnh s¸ch ®æi tiÒn vµ t¨ng gi¸ lµ mét chÝnh s¸ch ph¸ gi¸ ®ång tiÒn. Tõ nh÷ng n¨m 80 ®Õn nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Nhµ n­íc ®· 3 lÇn ®iÒu chØnh gi¸ víi møc qu¸ lín, kh«ng ®ång bé. Sù ®iÒu chØnh ®· kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ l¹i cßn g©y t×nh tr¹ng gi¸ c¶ t¨ng vät vµ buéc ph¶i chÊp nhËn c¬ chÕ tr­ît gi¸ trong viÖc thu mua n«ng s¶n, thùc phÈm vµ bï gi¸ vµo l­¬ng. Thêi kú nµy nhiÒu ngµnh, nhiÒu ®Þa ph­¬ng ®· tù ®iÒu chØnh gi¸ ®Ó kiÒm chÕ sù chªnh lÖch gi¸. T×nh h×nh nµy ®· g©y ¸ch t¾c s¶n xuÊt, thÞ tr­êng rèi ren vµ lµm t¨ng béi chi ng©n s¸ch. ViÖc bu«ng láng qu¶n lÝ ngo¹i th­¬ng, thÞ tr­êng ngo¹i hèi còng g©y t¸c h¹i lín cho ng©n s¸ch vµ l­u th«ng tiÒn tÖ. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu ®· ph¸t sinh hiÖn t­îng tranh mua,®Þa ph­¬ng nµy treo gi¸ cao ®Ó thu hót hµng cña c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c ®Èy gi¸ mua hµng néi ®Þa ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trong n­íc.Trªn thÞ tr­êng cã sù c¹nh tranh b¸n ,nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu cña ta bÞ Ðp gi¸ g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých quèc gia. Mçi n¨m ng©n s¸ch nhµ n­íc ph¶i bï lç xuÊt nhËp khÈu. §ã còng lµ nghuyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t . Trong thêi kú ®ã n­íc ta vèn lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ ®i tõ chÕ ®é c«ng h÷u trµn lan sang nÒn kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp, mÖnh lÖnh vµ khÐp kÝn. Cho nªn nã ®· lµm cho ViÖt Nam cã mét nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. Chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng lªn, t¸ch rêi víi nhu cÇu vµ c« lËp víi thÞ tr­¬ng thÕ giíi. Do vËy kh«ng t¹o ®­îc m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp c¸c c«ng ty... Bªn c¹nh ®ã nÒn kinh tÕ n­íc ta vèn ®· yÕu kÐm chËm ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt, hiÖu qu¶ ®Çu t­ kh«ng cao, ch­a cã chän läc. Qu¸ ­u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng trong khi ch­a chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ c¬ së vËt chÊt cho nã. V× vËy lµm nÒn kinh tÕ mÊt c©n ®èi, ch­a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc, nÕu cã l¹i sö dông kÐm hiÖu qu¶ ; ch­a huy ®éng ®­îc søc m¹nh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Vµ ®Æc biÖt lµ do sù chñ quan duy ý chÝ, gi¸o ®iÒu dËp khu«n cña c¸c cÊp l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m qua ch­a biÕt ®­a lÝ luËn ®Ó ¸p dông vµo thùc tiÔn ®Êt n­íc IV HËu qu¶ cña l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t ë n­íc ta trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng L¹m ph¸t lµ mét hiÖn t­îng phæ biÕn ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tuú theo møc ®é l¹m ph¸t mµ cã t¸c ®éng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc gia, tuy nhiªn l¹m ph¸t kh«ng ph¶i lóc nµo còng lµ tai ho¹ ®èi víi x· héi mµ l¹m ph¸t cung cã thÓ thóc ®Èy s­ t¨ng tr­ëng cña x· héi nh­ng chóng ta còng nhËn thÊy nh×n chung l¹m ph¸t cã t¸c h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ. T¸c h¹i cña l¹m ph¸t tû lÖ thuËn víi tèc ®é l¹m ph¸t, víi møc ®é c¸c tiÕn triÓn kh«ng thÓ dù b¸o trùc vµ v­ît ra khái kh¶ n¨ng cña sù ®iÒu tiÕt k×m chÕ cña chÝnh phñ. L¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t lµ nh÷ng tai ho¹ khñng khiÕp cho ®êi sèng kinh tÕ x· héi. ¶nh h­ëng l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t ë viÖt nam trong thËp kû 80 ®· lµm rèi lo¹n chøc n¨ng th­íc ®o gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ, bãp mÐo ,lµm biÕn d¹ng c¸c yÕu tè vµ tÝn hiÖu thÞ tr­êng, lµm cho toµn bé c¸c ho¹t ®äng kinh tÕ x· héi , ®Æc biÖt lµ c¸c ho¹t ®éng s¸n xuÊt kinh doanh kh«ng thÓ tiÕn hµnh b×nh th­êng ®­îc. B¶n th©n vai trß ®iÒu tiÕt cña chÝnh phñ th«ng qua tiÒn tÖ vµ thuÕ còng bÞ suy gi¶m thËm chÝ bÞ v« hiÖu ho¸ , do møc thuÕ trë nªn v« nghÜa tr­íc tèc ®é t¨ng l¹m ph¸t thêi kú phi m· vµ siªu l¹m ph¸t L¹m ph¸t lµm biÕn d¹ng hµnh vi kinh doanh,lµm mÊt kh¶vn©ng thanh to¸n hîp lý vÒ lîi nhuËn,k×m h·m ®Çu t­ dµi h¹n, trong lÜnh vùc s¶n xuÊt Lµm suy yÕu thÞ th­êng vèn vµ tÝn dông vµ lµm bÊt æn ®Þnh vÒ gi¸ c¶ vµ g©y t¸c ®éng sÊu ®Õn ng©n hµng tiÕc kiÖm vµ quü phóc lîi cña chÝnh phñ ®ång thêi còng lµm suy tho¸i kinh tÕ ViÖc ph©n phèi thu nhËp thÞ tr­êng kh«ng ®ång ®Òu trong thêi kú l¹m ph¸t . Mét sè ng­êi n¾m gi÷ c¸c hµng ho¸ cã gi¸ , gi¸ c¶ t¨ng ®ét biÕn trë nªn giÇu cã vµ ng­îc l¹i nh÷ng ng­êi cã hµng ho¸ , tµi s¶n mµ gi¸ c¶ kh«ng t¨ng hoÆc t¨ng chËm bÞ nghÌo ®i, møc l­¬ng thùc tÕ còng bÞ sôt gi¶m lµm tæn h¹i ®Õn møc sèng thùc tÕ cña ng­êi cã thu nhËp thÊp vµ cã møc l­¬ng cè ®Þnh. Sù mÊt æn ®Þnh gi¸ c¶ vµ tiÒn tÖ cßn lµm m«i tr­êng kinh doanh trong n­íc xÊu ®i , l¹m ph¸t kÐo theo gi¸ c¶ hµng nhËp khÈu trë nªn ®¾t ®á h¬n , h¹n chÕ viÖc nhËp nh÷ng hµng ho¸,vËt t­ cÇn thiÕt ,vµ lu«n g¾n víi th©m hôt tµi chÝnh th©m hôt tµi chÝnh línvµ th©m hôt ®ã trë nªn nÆng nÒ h¬n, nhÊt lµ th©m hôt ng©n s¸ch. V C¸C BIÖN PH¸P K×M CHÕ L¹M PH¸T §iÒu tiÕt vµ k×m chÕ l­îng cÇu ®ang g©y søc Ðp lµm xuÊt hiÖn vµ gia t¨ng l¹m ph¸t, chÝnh phñ cÇn t¨ng c­êng nh÷ng gi¶i ph¸p tµi chÝnh tiÒn tÖ theo h­íng th¾t chÆt, bao gåm gi¶m ph¸t thµnh tiÒn thu hÑp tÝn dông n©ng tû lÖ dù ch÷ b¾t buéc, t¨ng l·i xuÊt ph¸t hµnh c«ng tr¸i vµ khuyÕn khÝch göi tiÒn tiÕt kiÖm; thu ng©n s¸ch gi¶m chi tiªu chÝnh phñ nhÊt lµ chi tiªu phi s¶n xuÊt vµ ®iÒu chØnh quy m«, tÊc ®é ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n theo h­íng thu hÑp vµ chËm h¬n...t¨ng thu håi nî chèng thÊt tho¸t l·ng phÝ chi ng©n s¸ch; c¾t gi¶m biªn chÕ hµnh chÝnh nhµ n­íc ®ång thêi cÇn chó ý tíi tÝnh chÊt ®ång bé cña c¸c gi¶i ph¸p k×m chÕ tæng cÇu, nÕu kh«ng sÏ g©y t×nh tr¹ng chung hoµ thËm chÝ triÖt tiªu lÉn nhau. MÆt kh¸c, ®Ó thóc ®Èy tæng cung, gi¶m thiÕu hôt khan hiÕm vµ ®¸p øng víi sù t¨ng tr­ëng tæng cÇu trªn thùc tÕ cã nhiªï c¸ch tõ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸, gia t¨ng dÞch vô b»ng viÖc khai th¸c ®éng viªn nh÷ng nguån lùc tiÒm n¨ng trong n­íc ®Õn viÖc bæ xung b»ng nguån hµng vµ dÞch vô nhËp khÈu bªn ngoµi CÇn ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i tiÕn qu¶n lý vµ t¨ng n¨ng xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô cung øng. T¹o ®iªï kiÖn cho sù c¹nh tranh tù do vµ b×nh ®¼ng lµ ®iÒu cÇn thiÕt c¶ cho viÖc t¨ng tæng cung, lÉn gi¶m chi chi phÝ s¶n xuÊt, còng nh­ viÖc thùc hiÖn kiÓm so¸t tiÒn l­¬ng vµ gi¸ c¶. Níi láng chÝnh s¸ch tµi chÝnh-tÝn dông vµ c¾t gi¶m thuÕ, gi¶m l·i suÊt ng©n hµng, më réng tÝn dông. T¨ng c­êng sù can thiÖp cña nhµ n­íc nh­ gi¶m thuÕ gi¶m l·i suÊt khuyÕn khÝch ®Çu t­ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, gi¶m thÊt nghiÖp:KiÓm so¸t gi¸ c¶, tØ gi¸ hèi ®o¸i vµ kiÓm so¸t l­¬ng . ChØ sè ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh tÝn dông, tiÒn tÖ tiÒn l­¬ng, tøc lµ tÝnh tØ lÖ tr­ît gi¸ trong thuÕ suÊt vµ tiÒn l­¬ng. ThiÕt lËp khu«n khæ ph¸p luËt cho sù vËn hµnh nÒn kinh tÕ quèc gia nh»m ®¸p øng nh÷ng gi¸ trÞ vµ quan ®iÓm vÒ sù c«ng b»ng vµ hîp lý ®­îc ®ång t×nh réng r·i. Söa ch÷a, bæ khuyÕt c¸c thÊt b¹i cña thÞ tr­êng ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nh­ can thiÖp nh»m h¹n chÕ ®éc quyÒn, tr¸nh t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh lµm biÕn d¹ng cung cÇu gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña kinh tÕ, chÝnh phñ ph¶i trùc tiÕp ®¶m nhËn cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô c«ng céng mµ kh«ng thÓ giao cho t­ nh©n hay t­ nh©n kh«ng muèn ®¶m nhËn. §¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t nh÷ng th¨ng trÇm cña chu k× kinh doanh. ChÝnh phñ sö dông quyÒn lùc vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®Ó t¸c ®éng ®Õn s¶n l­îng, c«ng ¨n viÖc lµm vµ gi¸ c¶, gi÷ æn ®Þnh vµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn c¶ trong ph¹m vi quèc gia vµ thÕ giíi. Thñ tiªu kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, xo¸ bá c¬ chÕ hµnh chÝnh quan liªu, can thiÖp trùc tiÕp s©u réng cña nhµ n­íc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th¸o dì ®éc quyÒn nhµ n­íc, ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Tù do ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ më cöa nÒn kinh tÕ. Tù do ho¸ gi¸ c¶ th­¬ng m¹i vµ ngo¹i th­¬ng, thùc hiÖn chÕ ®é mét tØ gi¸ ngo¹i hèi cho toµn bé nÒn kinh tÕ vµ ®iÒu tiÕt chñ yÕu theo cung- c©ï thÞ tr­êng. C¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng tõ cÊp mét thµnh hai cÊp, kinh doanh theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng. T«n träng c¸c qui luËt l­u th«ng tiÒn tÖ, qui luËt gi¸ trÞ vµ c¸c qui luËt kh¸c cña kinh tÕ thÞ tr­êng. C¶i thiÖn c©n ®èi c¸n c©n mËu dÞch, thanh to¸n, thu – chi ng©n s¸ch vµ c¬ cÊu kinh tÕ quèc gia cho phï hîp t×nh h×nh thùc tiÔn. Thùc hiÖn d©n chñ ho¸ x· héi, x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt quèc gia, x©y dùng nhµ n­îc ph¸p quyÒn v÷ng m¹nh, ®ñ søc ®¶m b¶o sù vËn hµnh toµn bé nÒn kinh tÕ x· héi trªn nguyªn t¾c thÞ tr­êng, d©n chñ vµ ph¸p luËt. IV. kÕt luËn Tãm l¹i qua nh÷ng ph©n tÝch s¬ l­îc ë trªn vÒ hiÖn t­îng l¹m ph¸t chóng ta b­íc ®Çu cã thÓ hiÓu kh¸i qu¸t vÒ hiÖn t­îng x¶y trong nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng l¹m ph¸t lµ hiÖn t­îng rÊt nh¹y c¶m víi tr¹ng th¸i cña nÒn kinh tÕ, nã do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n t¸c ®éng ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhaug©y nªn. L¹m ph¸t chØ næ ra kh«ng ph¶i chØ ë c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn mµ ngay c¶ trong nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn còng chøa ®ùng nh÷ng mÇm mèng cña l¹m ph¸t. L¹m ph¸t g©y rÊt nhiÒu t¸c h¹i cho nÒn kinh tÕ. Cã thÓ nãi sù t¸c ®éng cña l¹m ph¸t tíi nÒn kinh tÕ vµ c¸c mÆt chÝnh trÞ x· héi, m©u thuÉn gi÷a c¸c tÇng líp lµ rÊt lín ®ßi hái nÕu kh«ng cã biÖn ph¸p phßng vµ chèng th× nguy c¬ khñng ho¶ng lµ ®iÒu tÊt yÕu mµ viÖc kh¾c phôc l¹m ph¸t ra t¨ng tiªu tèn rÊt nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cña ®Êt n­íc vµ c«ng søc con ng­êi. Do vËy c¸c quèc gia trªn thÕ giíi trong ®ã cã ViÖt Nam ®ßi hái chóng ta cÇn thùc hiÖn kiªn tr× l©u dµi c¸c biÖn ph¸p toµn diÖn nh»m khèng chÕ vµ ®­a l¹m ph¸t vÒ møc kh«ng h¹i tíi nÒn kinh tÕ t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc ta trong thêi k× ®æi míi. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh s¸ch gi¸o khoa tr­êng §HQL&KD T¹p chÝ thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam 1992 –1998 T­ liÖu bé m«n kinh tÕ thèng kª C¸c t¹p chÝ céng s¶n 9/ 1989 12/1989 6/1991 Tin tõ tæng côc thèng kª Tµi chÝnh 1+2/2002 Mét vµi vÊn ®Ò vÒ l¹m ph¸t B161 Môc lôc LêI Më §ÇU I . Lý LUËN CHUNG VÒ L¹M PH¸T 1 Kh¸i niÖm vÒ l¹m ph¸t 2 C¸ch x¸c ®Þnh tû lÖ l¹m ph¸t II. diÔn biÕn cña l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t ë n­íc ta III . Mét sè nguyªn nh©n g©y ra l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t í n­íc ta 1. nguyªn nh©n kh¸ch quan 2. Nguyªn nh©n chñ quan quan IV. HËu qu¶ cña l¹m ph¸t phi m· vµ siªu l¹m ph¸t ë n­íc ta trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng V. C¸C BIÖN PH¸P K×M CHÕ L¹M PH¸T VI. kÕt luËn