MỤC LỤC
Mở Đầu 1
1. Tính cấp thiết của đề tài. 1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. 2
3. Mục đích ý nghĩa nghiên cứu. 3
4. Phương pháp nghiên cứu. 3
5. Kết cấu tiểu luận. 4
Chương I:Văn Hoá Việt Nam – Nhận Thức Và Quan Điểm 5
1. Văn Hoá Và Bản Sắc dân tộc . 5
1.1 Khái niệm . 5
1.2 Bản sắc văn hoá dân tộc trong quá trình giao lưu và phát triển . 6
2. Quan điểm của nhà nước ta về vấn đề bản sắc văn hoá dân tộc. 8
2.1 Xác định các giá trị bản sắc của văn hoá Việt Nam . 8
2.2 Phương hướng gìn giữ phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam. 8
Chương II: Báo chí với vai trò gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá nghệ thuật 11
1. Mối quan hệ với báo chí việt nam và bản sắc văn hoá dân tộc. 11
2 . nhiệm vụ của báo chí trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá việt nam. 13
Chương III: Một số nhận xét về hình thức thể hiện của tác phẩm báo chí viết về văn hoá nghệ thuật trên báo thanh niên 16
1. Các thể loại báo chí được sử dụng . 16
1.1 Tin. 18
1.2 Phản ánh . 19
1.3 Phóng sự . 19
1. 4 Phỏng vấn . 21
1.5 Phê bình . 22
1.6Trần thuật . 22
1.7 Ý kiến . 24
1.8 Ký sự . 24
1.9 Thư tín . 25
2 Khảo sát trên báo Văn Hoá: 26
2.1 Tin: 27
2.2 Bài Phản ánh: 27
2.3 Bài Phóng sự: 27
2.4 Phỏng vấn: 27
2.5 Tường thuật: 28
2.6 Ghi chép: 28
2.7 Bình Luận: 28
Kết Luận 31
* Danh mục tài liệu tham khảo .34
* Phụ lục .35
39 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 4035 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Giữ gìn và phát huy văn hoá nghệ thuật trên báo Thanh Niên, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng giá trị của thời đại trước, mà là sự kế thừa có chọn lọc, có phê phán và có sáng tạo những giá trị tinh thần và văn hoá của dân tộc cũng như văn minh nhân loại. Sinh thời Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “ khôi phục vốn cũ thì nên khôi phục những cái gì tốt còn cái gì không tốt thì phải loại dần ra” việc xác định đúng yếu tố “tốt” tiến bộ trong di sản văn hoá truyền thống. Để xây dựng cái mới không đơn giản, song được Đảng ta chỉ ra rất rõ ràng là “kế thừa và phát huy các giá trị tinh thần, đạo đức và thẩm mỹ, các di sản văn hoá nghệ thuật của dân tộc”.
Trong lĩnh vực văn hoá nghệ thuật và các lĩnh vực khác của đời sống văn hoá, Đảng và nhà nước luôn xác định “ phát triển văn hoá- nghệ thuật mang bản sắc dân tộc Việt Nam là trách nhiệm, nghĩa vụ của toàn dân”. Vai trò của các cơ quan lãnh đạo là “ tạo điều kiện xây dựng cơ sở hạ tầng và phương tiện cho việc phát triển”.
Như vậy vấn đề và phát huy gìn giữ bản sắc văn hoá dân tộc đã được khơi dậy trong tất cả các lĩnh vực hoạt động văn hoá, và không chỉ có thế, Đảng và nhà nước ta còn đặt ra mục tiêu làm cho bản sắc dân tộc và tính chất tiên tiến của nền văn hoá phải được thấm đậm cả trong mọi hoạt động xây dựng, sáng tạo, ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật công nghệ giáo dục và đào tạo sao cho trong mọi lĩnh vực chúng ta có cách tư duy độc lập, có cách làm vừa hiện đại vừa mang sắcthái Việt Nam.
Thực hiện tinh thần của nghị quyết nhà nước đã tăng cường các biện pháp đẩy mạnh sự phát triển của phong trào “ toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” trên cả nước trong mọi tầng lớp nhân dân . Hệ thống các văn bản luật pháp và chính sách liên quan đến văn hoá đang được xúc tiến xây dựng, trong đó đáng chú ý là luật di sản văn hoá.
Tóm lại đường lối văn hoá của Đảng ta luôn nhất quán .Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội. Những chủ trương chính sách kịp thời của Đảng và nhà nước đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho văn hoá phát triển theo đúng định hướng dân tộc, khoa học và nhân văn.
.
CHƯƠNG II
BÁO CHÍ VỚI VAI TRÒ GÌN GIỮ VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT
1. Mối quan hệ với báo chí việt nam và bản sắc văn hoá dân tộc.
Báo chí ra đời cách đây hơn 100 năm. Mặc dù là sản phẩm thành tựu của văn hoá phương tây du nhập vào. Nhưng không ai có thể phủ nhận được thực tế là phương tiện truyền thông nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu xã hội Việt Nam đang vận động và phát triển đã nhanh chóng vượt lên vai trò thông tin thương mại đơn thuần để bước vào địa hạt chính trị và văn hoá - hiểu theo nghĩa hẹp của khái niệm này.Cho đến nay vẫn còn có nhiều ý kiến khác nhau về chức năng của phương tiện thông tin của nó. Với chức năng này thông tin đại chúng mang đến cho con người biết bao điều mới mẻ về mọi lĩnh vực trong đời sống xã hội: từ kinh tế chính trị đến kinh tế xã hội. Như vậy thông tin đại chúng đã thực hiện chức năng nhận thức văn hoá. Cơ chế vận động của văn hoá vừa tĩnh vừa động, với tư cách là một biểu trưng của một cộng đồng, một không gian, một thời kỳ lịch sử, văn hoá mang giá trị tĩnh. Những giá trị đó tham gia một cộng đồng, vào nhân cách một con người, sẽ tác động sâu sắc đến xu hướng vận động của đời sống xã hội. Trong cơ chế ấy văn hoá vận động tự tái tạo và bổ sung. Với cách nhìn đó, báo chí vừa là công cụ truyền bá văn hoá, vừa là một sản phẩm văn hoá.
Như vậy báo chí là một thành tố văn hoá. Báo chí luôn cung cấp những tri thức phong phú mới mẻ nhất cho con người có thêm cái nhìn mới, cách tiếp nhận mới. Sự phát triển của báo chí làm tăng khả năng giao tiếp bắt buộc hay tự nguyện của văn hoá Việt Nam với các nền văn hoá khác diễn ra liên tục hơn một thế kỷ qua cũng gây ra những tác động không nhỏ đến xu hướng phát triển của báo chí. Song “nền báo chí Phương Đông và Việt Nam bắt buộc phải là sự thể hiện điển hình và đặc sắc linh hồn của văn hoá Phương Đông. Điều đó cũng có nghĩa là báo chí Việt Nam chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hoá dân tộc và hàm chứa trong nó những nét bản sắc của nền văn hoá Việt Nam. Từ nội dung văn phong đến cách trình bày các sản phẩm báo chí, đều dựa trên tiêu chuẩn riêng của hệ giá trị văn hoá Việt Nam để nhằm đến đích là công chúng Việt Nam – chủ thể của nền văn hoá Việt Nam giàu bản sắc và bền vững.
Truyền bá văn hoá đang là một mắt xích tự nhiên của quá trình vận động văn hoá. Trong tình hình cuộc cách mạng khoa học công nghệ phát triển ồ ạt trên phạm vi toàn cầu. Báo chí đóng một vai trò quan trọng to lớn. Sự nhanh chóng và khả năng đồng hiện trong một không gian lớn của thông tin báo chí là ưu điểm không phương tiện nào so sánh được. Báo chí đã tham gia tích cực vào trong việc lưu giữ và truyền bá và làm giàu kho tàng văn hoá dân tộc và nhân loại.Tuy không thể trang bị một hệ thống tri thức lịch sử – văn hoá như trong trường học, nhưng báo chí lại có khả năng thẩm định và cổ vũ cho những giá trị lịch sử văn hoá, tạo môi trường thuận lợi cho việc hình thành ý thức lịch sử của dân tộc.Thông tin báo chí tham gia đáng kể vào việc hình thành cách tư duy nhận thức hành động của con người hiện đại và cả xu hướng vận động của toàn xã hội.
Trong mối quan hệ với bản sắc văn hoá dân tộc, báo chí chịu ảnh hưởng sâu sắc từ trong bản chất hệ thống, và cũng là phương tiện hữu hiệu có vai trò quan trọng góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá Việt Nam.
2 . nhiệm vụ của báo chí trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá việt nam.
Báo chí là phương tiện thông tin đại chúng thiết yếu với đời sống xã hội . Không phải ngẫu nhiên mà các nhà chính trị, các nhà cách mạng đã dành cho báo chí sự quan tâm lớn . Vai trò chức năng của hệ thống quyền lực thông tin này được LÊ NIN xác định “ không những là người tuyên truyền cổ động tập thể , mà còn là người tổ chức tập thể”.
Từ khi ra đời trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước .Đảng và nhà nước ta luôn đánh giá đề cao vai trò của báo chí “ coi báo chí như là một công cụ đắc lực để tuyên truyền vận động và tổ chức quần chúng làm cách mạng”.Báo chí hoạt động trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong đời sống văn hoá của đất nước, sự tham gia của báo chí càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã thường nói “ cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng, cây bút trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”. Như vậy báo chí là đội quân tiên phong, là phương tiện hữu hiệu tham gia tuyên truyền, quản lý và xây dựng nền văn hoá cách mạng.
Mặc dù chỉ là kênh truyền thông , nhưng báo chí là phương tiện đặc biệt có hiệu quả thực hiện các chức năng của văn hoá từ giáo dục thẩm mỹ đến giao tiếp giải trí và dự báo, cũng có nghĩa là những tác động - thuận nghịch của báo chí đều vọng vào văn hoá nói chung, bản sắc văn hoá dân tộc nói riêng .Thực tế đó càng cho thấy vai trò quan trọng của báo chí góp phần vào việc hình thành nhận thức tư duy trong quá trình đổi mới và phát triển đất nước.
Luật báo chí được quốc hội nước CHXHCNVN thông qua năm 1989 và được sửa đổi bổ sung năm 1999 đã quy định rõ nhiệm vụ quyền hạn của báo chí Việt Nam. Trong đó có nội dung “ nâng cao dân trí đáp ứng nhu cầu văn hoá lành mạnh của nhân dân , bảo vệ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc”.Văn hoá không đơn thuần là một nội dung làm phong phú thông tin trên báo chí có trách nhiệm nghĩa vụ tham gia, phát huy sức mạnh của mình để bảo vệ những truyền thồng quý báu của dân tộc và làm cho giá trị đó có sức lan toả thấm đẫm trong đời sống xã hội.Tạo tiền đề hình thành giá trị mới phù hợp với xu thế thời đại.
Xã hội càng phát triển, trình độ dân trí càng cao.Sự hình thành nhân cách lối sống văn hoá của con người chịu nhiều ảnh hưởng của yếu tố tự nhiên và xã hội.Vấn đề cấp thiết đặt ra cho báo chí là trang bị một hệ thống tri thức văn hoá lịch sử phong phú và đa dạng giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng, ý chí, đức tính cần cù trung thực phổ biến hoạt động văn hoá, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc… Hình thành dư luận xã hội lành mạnh, tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách đời sống tinh thần của con người và xã hội… Dựa vào lợi thế đặc biệt của mình, báo chí có khả năng đưa các nhân tố vào văn hoá tinh thần nhân văn thấm sâu vào các lĩnh vực đời sống vào các kế hoạch và chương trình phát triển kinh tế- xã hội của Đảng và nhà nước.
Báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc giao lưu văn hoá. Nếu sự phát triển là do giao lưu quyết định thì tần số du nhập và xuất tin tức của một xã hội lại là thước đo nhất định, chính xác nhất nhịp độ giao lưu văn hoá của xã hội đó. Chính ở lĩnh vực này báo chí phát huy chức năng “bộ lọc” của văn hoá dân tộc, định hướng giá trị cho toàn xã hội.
Trong những định hướng lớn về xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc của Đảng và nhà nước có đề ra nhiệm vụ “phát triển đi đôi với quản lý tốt hệ thống thông tin đại chúng, nhằm tăng hiệu quả thông tin chất lượng tư tưởng văn hoá của tổ chức này. Đó là sự định hướng tạo thuận lợi cho báo chí thực hiện tốt hơn nữa một trong những nhiệm vụ hàng đầu của mình, đã được đề ra một cách rõ ràng đầy đủ toàn diện trong chỉ thị 22 CT/TW tiếp tục đổi mới và tăng cường lãnh đạo, quản lý công tác báo chí xuất bản “góp phần làm lành mạnh xã hội giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp, bản sắc và tinh hoa văn hoá dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại”.
CHƯƠNG III
MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ HÌNH THỨC THỂ HIỆN
CỦA TÁC PHẨM BÁO CHÍ VIẾT VỀ VĂN HOÁ NGHỆ THUẬT TRÊN BÁO THANH NIÊN
Bản sắc văn hoá là một lĩnh vực rộng lớn, bao trùm đan xen và đa nghĩa. Vì thế các tác phẩm viết về lĩnh vực này, bên cạnh nội dung tư tưởng còn cần có sự linh hoạt uyển chuyển phong phú và đa dạng trong việc vận dụng kết hợp các yếu tố về nghệ thuật, thể hiện tác phẩm. Sự điều hoà khéo léo giữa nội dung và hình thức thể hiện tác phẩm sẽ làm tăng sức hấp dẫn của thông tin đối với bạn đọc .Như vậy khả năng tác động của tác phẩm sẽ tăng lên , mang lại hiệu quả tốt hơn cho việc khẳng định và thực hiện vai trò báo chí trong lĩnh vực này. Mặt khác các giá trị của bản sắc văn hoá dân tộc , trong quá trình vận động liên tục đã có tác động qua lại, trở thành một “ điểm tựa” để báo chí thông qua đó tìm hiểu đặc điểm tâm lý dân tộc. Từ đó hình thành phương thức hoạt động và chuyển tải thông tin hiệu quả, phù hợp đối tượng tiếp nhận. Như đã nói ở CHƯƠNG I báo chí chịu ảnh hưởng sâu sắc và hàm chứa trong nó những nét bản sắc của nền văn hoá Việt Nam . Báo chí viết về bản sắc văn hoá dân tộc lại càng in đậm dấu ấn đó.
Như vậy dù nằm trong hệ thống tác phẩm của nền báo chí Việt Nam các bài viết về lĩnh vực văn hoá dân tộc hàm chứa và cần có một số đặc điểm riêng biệt phát triển theo xu hướng phù hợp nội dung thông tin trong việc hoà vào dòng chảy của báo chí Việt Nam hiện đại.
1. Các thể loại báo chí được sử dụng .
Với sự vận động của báo chí thì toàn bộ sự thật sẽ được báo chí vạch trần. Bản thân báo chí là một thể sinh động hợp thành bởi các thể loại khác nhau, cùng hướng tới mục đính chính xác bản chất sự vật hiện tượng. Tính đa nghĩa nhiều mặt cùng với những biến ảo khó xác định của bản sắc văn hoá dân tộc trong quá trình vận động được nhà báo chủ động linh hoặt lựa chọn, thể loại tác phẩm để truyền tải nội dung thông tin mỗi thể loại, với đặc trưng thế mạnh riêng cần được vận dụng thích ứng trong từng trường hợp cụ thể. Có thể nói gần như toàn bộ các thể loại báo chí truyền thống đều xuất hiện trong lĩnh vực thông tin về bản sắc văn hoá dân tộc với tần số khác nhau. Trong thời điểm và còn tuỳ thuộc vào gu của mỗi người. Theo kết quả khảo sát của tôi trên báo Thanh Niên có thể nhận thấy cách thức thể hiện vấn đề bản sắc dân tộc rất khác nhau.
1. Bảng thống kê bài về văn hoá nghệ thuật trên báo TN.
Qua khảo sát báo TN từ 1-11-2005 -> 1-12-2006 số lượng tin bài về văn hoá khá lớn khoảng 1260 bài.
THỂ LOẠI
TỔNG SỐ BÀI
TỶ LỆ %
Tin
454
35.9
Phản ánh
215
20
Phóng sự
150
11.8
Phỏng vấn
106
8.4
Phê bình
68
5.4
Trần thuật
56
4.4
Ghi chép
49
3.9
Ký sự
44
3.5
Thư tín
68
5.4
ý kiến
56
4.4
Nhìn vào bảng thống kê ta thấy thể loại tin vẫn giữ vị trí chủ đạo trong mảng văn hoá chủ động trên báo Thanh Niên. Báo Thanh Niên là báo hàng ngày nên nó có thể chuyển tin nhanh đến độc giả những thông tin, sự kiện về văn hoá nghệ thuật hàng ngày, hàng giờ đang xảy ra.
Tiếp đến là thể loại phản ánh. Thể loại này mang tính xung kích cao. Nó phản ánh được nội dung thông tin thường được đề cập trên ấn phẩm giúp công chúng hiểu sâu hơn về văn hoá dân tộc.
Tiếp đến là thể loại phóng sự. Cũng chiếm một tỷ lệ không nhỏ trong ấn phẩm. Nó chứng tỏ được khả năng phát hiện tiếp cận các vấn đề thời sự văn hoá của tờ báo này là rất lớn. Báo TN trước kia giữ một vai trò quan trọng mở đầu cho việc tuyên truyền chủ nghĩa yêu nước theo quan điểm chủ nghĩa Mác LêNin, ngày nay báo TN đã kế thừa và phát huy truyền thống đó và giữ vai trò khá quan trọng tác động đến TN cả nước thời hiện đại.
Chúng ta sẽ lần lượt xem xét, tìm hiểu tính chất, đặc điểm nội dung và xu hướng của một số thể loại có trên ấn phẩm thanh niên như tin,bài phản ánh, phóng sự, phỏng vấn, phê bình.
1.1 Tin.
Tin là thể loại được coi là xương sống của tờ báo nó mang đến cho độc giả những thông tin cơ bản, đáp ứng tốt tính thời sự, nhanh chóng và cấp bách.
Tin được sử dụng cơ bản để phản ánh các hoạt động văn hoá trong và ngoài nước đang là những điểm sáng được đông đảo công chúng quan tâm, nhằm nhấn mạnh ý kiến của tin đang được đề cập.
Tin có thể được viết dưới hình thức tin ngắn, tin vắn, tin bình, tin tổng hợp.
Các kiểu tin này thường được dùng phổ biến trên ấn phẩm với chuyên mục: Tin văn nghệ, thông tin âm nhạc, tin văn nghệ thế giới, tin nhạc trẻ thế giới ...Ngoài ra còn có những tin độc lập nội dung mang tính sự kiện sâu và nhiều khía cạnh.
1.2 Phản ánh .
Phản ánh có số lượng xuất hiện chiếm ưu thế tuyệt đối trên mặt báo. Bài phản ánh hoạt động thông tin ở báo chí ở tất cả mọi lĩnh vực của đời sống văn hoá nghệ thuật. Xét về hình thức cấu trúc là phản ánh có nhiều nét tương đồng với một số thể loại khác nhưng nội dung bài phản ánh không tập trung vào một sự kiện hiện tượng đơn lẻ, mà xâu chuỗi so sánh đối chiếu giữa các sự kiện hiện tượng có liên quan để làm sáng tỏ vấn đề theo ý đồ của tác giả.
Thông qua bài phản ánh báo Thanh Niên đã đặc tả được phần nào nền văn hoá nghệ thuật của nước nhà. Nhiều bài phản ánh đưa ra được những ưu và nhược điểm của vấn đề và từ đó đưa ra những hướng khắc phục nhằm mục đích gìn giữ và phát huy bản sắc văn hoá nghệ thuật của dân tộc, bài viết của Hoài Sơn “ phát hiện đường dây in lậu quy mô lớn ( 19/11/2005), “ vì sao tìm ra gương mặt nổi bật” (Dạ Ly-17/11/2005)”.
Đừng để “bình mới, rượu cũ”- Giao Hương báo Thanh Niên (10/11/2005).
Bài này nó phản ánh được bên cạnh luật xuất bản của những ấn phẩm văn hoá nhằm gìn giữ được phẩm chất tốt đẹp của bản sắc dân tộc chống lại những tác phẩm đồi trụy không mang tính nhân văn. Nhưng khi luật đưa ra thì nhiều người đã lợi dụng kẽ hở của pháp luật để làm lợi cho mình, lấy cái chung làm cái riêng, cho mình có cái quyền sinh, quyền sát dẫn đến xuất hiện cơ chế xin cho của thời bao cấp. Tệ nạn cửa quyền đã ló ra quanh việc cố tình thực hiện một cách méo mó luật xuất bản mới. Nên chăng có luật mới, cần phải xoá bỏ gấp “lệ cũ”đi chứ ?
1.3 Phóng sự .
Phóng sự được coi là thành tựu nổi bật của báo chí. Nó là thể loại duy nhất có thể trình bày một cách khái quát lại vừa chi tiết cụ thể về một hiện thực đa dạng bề bộn đồng thời lý giải được những vấn đề đặt ra từ hiện thực ấy một cách thoả đáng. người làm báo thường sử dụng hình thức phóng sự để thông tin về những vấn đề nóng bỏng đang thu hút sự quan tâm chú ý của dư luận.
Với bút pháp giàu chất văn học và cái tôi trần thuật vừa cảm xúc vừa trí tuệ, phóng sự rất thích hợp và thực sự phát huy vai trò trong lĩnh vực thông tin về bản sắc văn hoá dân tộc. Tần suất các loại bài này cũng khá cao trên ấn phẩm tăng cường chất sống, sức hấp dẫn cho tờ báo. Những biến chuyển của văn hoá nghệ thuật của dân tộc trong đời sống hiện đại là nội dung được đề cập rất nhiều qua những bài phóng sự. Trong đó nổi bật lên là những cuộc đấu tranh để sinh tồn giữ nét đẹp văn hoá, làm rõ thêm, sinh động hơn nét đẹp văn hóa dân tộc. Nó được đặc tả dưới nhiều góc độ khác nhau: Phóng sự “tình nghệ sỹ với Duyên Dáng Việt Nam” của Cao Minh Hiển báo Thanh Niên ra ngày 2/11/2005 và một loạt phóng sự “ đi tìm dấu vết của Bác sỹ Đặng Thuỳ Trâm trong những cánh rừng H’rê” của Đặng Ngọc Khoa 18/11/2005 đến 23/11/2005. Bài phóng sự của tác giả Cao Minh Hiển đã lột tả được những niềm vui, niềm háo hức và những thành công của các nghệ sỹ của DDVN. DDVN đã chinh phục độc giả bằng chính nghệ thuật nét đẹp văn hoá bản sắc dân tộc. Không chỉ những độc giả Việt Nam mà ngay cả độc giả nước ngoài cũng cảm nhận sâu sắc được nền văn hoá bản sắc dân tộc.
Phóng sự “đi tìm phóng sự của Đặng Thuỳ Trâm” cũng là một thiên phóng sự dài kỳ của Đặng Ngọc Khoa. Nói lên tấm lòng của người dân H’rê đi tìm cội nguồn của dân tộc, đi tìm cái tinh hoa văn hoá.
Phóng sự với bút pháp linh hoạt kết hợp cả tả, thuật, bình đã đưa đến cho độc giả tiếp cận được văn hoá ở nhiều góc độ khác nhau, tác động đến ý thức tình cảm của người đọc để giáo dục nhận thức đúng đắn. Cảm xúc trong trường hợp này giữ vai trò rất quan trọng làm tăng sức truyền cảm và hấp dẫn của tác phẩm.
Có thể nhận thấy phóng sự là thể loại bình linh hoạt ,rất phù hợp với lĩnh vực bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộcViệt Nam.Tăng cường phóng sự đồng nghĩa với tăng cường chất sống được chuyển hoá qua cảm xúc của người cầm bút đang là xu hướng phát triển.
1. 4 Phỏng vấn .
Phỏng vấn là hoạt động nền tảng của báo chí đương đại thể loại nhóm thông tấn, trong đó trình bày cuộc nói chuyện của nhà báo với một nhóm đối tượng hay một đối tượng trong vấn đề cấp thiết đang được mọi người quan tâm và có ý nghĩa chính trị xã hội nhất định. Đối tượng đó thường là những người am hiểu, có uy tín về lĩnh vực nào đó.Thông qua ý kiến của người được phỏng vấn để làm rõ những vấn đề còn khúc mắc ,chưa được sáng tỏ ở đôc giả.
Với vai trò quan trọng như thế phỏng vấn luôn là nhu cầu cấp thiết của bạn đọc, là một nước đông dân tộc để hiểu văn hoá nghệ thuật nước nhà thật là điều khó. Mỗi người đều muốn đưa ra câu hỏi của mình về những vấn đề mình chưa hiểu rõ ,vậy nhà báo phải thay mặt cho họ để tìm hiểu khám phá những gì được gọi là bản sắc văn hoá dân tộc.Từ đó tác động sâu sắc đến ý thức giữ gìn và phát huy giá trị văn hoá. Giúp con người hiểu sâu hơn nền văn hoá hiện đại nhưng đậm đà bản sắc dân tộc.Trên báo Thanh Niên có bài phỏng vấn “Tôi như một cây lúa”của Chu Vũ Minh ra ngày 23/11/2005, bài phỏng vấn về NSND Đặng Thái Sơn là người Châu Á đầu tiên giành huân chương vàng cuộc thi ChoPin quốc tế lần thứ 10 tại Warsaw là một người hiếm hoi trở thành công dân thế giới. Ông đã nói lên cảm nhận của mình về nền âm nhạc việt nam đang phát triển chậm hơn cả quốc gia có nền âm nhạc mới chừng đuợc 20 năm như Thái Lan, Indonesia. “Tôi thấy thật đáng lo lắng, cứ nhìn cái nhà hát 100 tuổi và đẹp đẽ thế này lại nghĩ rằng nhạc cổ điển phải phát triển hơn nữa”. Điều đó là ước muốn của toàn dân tộc.
Vậy để nền âm nhạc nước nhà phát triển hơn nữa, nhà nước cần đầu tư nuôi dạy những mầm non tương lai.
1.5 Phê bình .
Phê bình là loại hình mới mà rất ít người hiện nay theo đuổi. Phê bình là thể loại báo chí chính luận mà trong đó phê bình nghệ thuật là một bộ phận góp thành để tạo nên một mảng văn hoá bản ngã, phê bình nghệ thuật là phê bình tác phẩm nghệ thuật hoặc thơ giúp công chúng hiểu sâu sắc về tác phẩm nghệ thuật. Nắm bắt được cái thần của tác giả, hình tượng tác phẩm chỉ ra được cái hay của tác phẩm. Để công chúng rung động và cảm hoá tác phẩm trước tiên tác giả phải là người cảm nhận được nghệ thuật, phải am hiểu có kiến thức sâu rộng từ đó dùng ngôn ngữ sinh động của mình với lý luận chặt chẽ phân tích được ý nghĩa xã hội và chỉ ra được vị trí của tác phẩm trong giai đoạn hiện nay nhằm tác động mạnh mẽ đến tư tưởng người đọc. Cần đánh giá tác phẩm có đáp ứng được nhu cầu của người đọc hay không?.
Phê bình nó đóng vai trò hết sức quan trọng là cầu nối giữa độc giả với tác phẩm bởi vậy cần nâng cao và phát triển mạnh thể loại này giúp công chúng nhận định được đúng hơn về tác phẩm nghệ thuật. Đồng thời giúp cho tác giả tự hoàn thiện hơn, làm giầu hơn cho nền văn hoá nước nhà: Bài phê bình “đã có vàng trong mộng phù du”(của Hạ Anh trên báo thanh niên ra ngày 21/11/2005)cũng phần nào đánh giá được nền nghệ thuật nước nhà.
1.6Trần thuật .
Trần thuật là một trong những thể loại thuộc báo chí thông tấn trong đó nhà báo thuật, tả, bình cảm xúc để phản ánh một cách tường tận, sinh động hấp dẫn diễn biến một sự kiện quá trình diễn ra bằng cách nhà báo chứng kiến trực tiếp hoặc tham gia trực tiếp vào quá trình diễn ra sự kiện.
Trần thuật được sử dụng khi có sự kiện chính trị, văn hoá thể thao nổi bật với đặc tính tổng hợp đan xen hoà quện giao thoa giữa các nhóm thể loại trần thuật có thông tin lý lẽ của nhóm chính luận, phê bình, bình luận, đánh giá có mức độ, có yếu tố thông tin sự kiện của nhóm báo chí thông tấn- Tức là có chất liệu chi tiết thời sự mới độc lập. Trong thông tin có thẩm mỹ lý lẽ của nhóm chính luận nghệ thuật- Tức là có hình ảnh cảm xúc đan xen vào nhau .Các yếu tố này đảm bảo cho thông tin hấp dẫn sôi động lôi cuốn đáp ứng được nhu cầu của khán giả.
Trần thuật được sử dụng như một mũi nhọn xung kích tuyên truyền trên phạm vi rộng cả nước đấu tranh phòng ngừa, ngăn chặn trong cuộc chiến văn hoá hiện nay, làm nổi bật lên bản sắc văn hoá bản địa của người Việt- Báo Thanh Niên đã tận dụng những ưu diểm đó để phát huy mạnh mẽ văn hoá dân tộc, thông qua bài trần thuật của Cao Minh Hiển từ Sydney “những cơn sóng từ Sydney”(ngày 3/11/2005). Qua bài trần thuật của Cao Minh Hiển về Duyên Dáng Việt Nam (DDVN).
Sự thành công của DDVN ta không những được chứng kiến vẻ đẹp bức tranh văn hoá Việt Nam sống động, mà còn được hoà mình vào không khí náo nức của đêm diễn để cảm nhận sâu sắc cái tình cảm nhiệt huyết của đồng bào xa xứ hướng về cội nguồn dân tộc, cũng như tình cảm của người nghệ sỹ đối với đồng bào xa xứ. Hai tình cảm hướng về cội nguồn như hoà làm một tạo nên DDVN một nét thăng hoa tột đỉnh về nét đẹp văn hoá dân tộc- một nét đẹp truyền thống mà hiện đại.
1.7 Ý kiến .
ý kiến là một dạng chính luận nghệ thuật khác với các thể loại khác là nó có độ chính xác cao xử dụng phương pháp của tiểu luận có lập luận chặt chẽ, phân tích lý giải cao. Nhà báo cần căn cứ vào tình tiết khác nhau để nghiên cứu về nguồn gốc của vấn đề làm sáng tỏ bản chất của hiện tượng, cần lập luận chặt chẽ và chỉ ra rõ ràng mục tiêu đề ra. Đây là một loại bài rất phù hợp với vấn đề văn hoá. Qua sự đánh giá của tác giả có thể làm nổi bật nên bản chất của văn hoá dân tộc giúp độc giả hiểu sâu hơn về văn hoá nghệ thuật Việt Nam.
Bài ý kiến hay ghi chép của nhà chính luận là loại ghi chép và nhận xét của nhà báo, nhà chính luận về một sự kiện hiện tượng có thật trong xã hội ví dụ:
Nhà báo Xuân Thái (báo Sài gòn giải phóng ). Nói về DDVN có bài “một nhịp cầu thân thương”.
“Ấn tượng nhất đối với tôi là hình ảnh một số khán giả nữ người nước ngoài đã khoác lên người chiếc áo dài Việt Nam đến xem, còn bà con việt kiều ở Úc thì tay bắt mặt mừng.Tất cả như gần lại trong tình cảm ấm thân thương tôi chợt hiểu DDVN không những cung cấp một món ăn tinh thần, một bữa đại tiệc văn hoá cho mọi người trong đó có cộng đồng người việt xa xứ mà còn tạo một nhịp cầu thân ái để mọi người gặp gỡ giao lưu và hướng về Việt Nam với khát khao cống hiến cho sự hưng thịnh của đất nước”.
1.8 Ký sự .
Ký sự là một thể loại báo chí trong đó nhân vật, sự kiện, điển hình thông qua báo chí mang đến cảm xúc thẩm mỹ sâu sắc đối với độ giả.
Bằng bút pháp tả, bình, thuật với cái tôi xuất hiện rất rõ ghi lại những điều mắt thấy tai nghe thông qua bút pháp nghệ thuật của tác giả giúp công chúng nhận thức đúng sự kiện, sự việc đang diễn ra.
Bố cục của ký sự trên tuân theo lôgic tình cảm sáng tạo không tuân theo logic tư duy thực tế. Năng lực của ký sự không phải là sự kiện mà là sự trăn trở suy tư, hướng tới tình cảm cao đẹp và đánh thức công chúng đến với cái cao đẹp đó. “Mẹ Âu Cơ có buồn chăng” của Vi Khang – trên báo Thanh Niên ra ngày 3/11/2005. Bài viết nói về sự trăn trở về con người đất việt, về một vài hành động quá khích của đồng bào ta ở nước ngoài về việc quảng bá văn hoá Việt Nam thông qua DDVN. Họ cho rằng Việt Nam không có dân chủ, nhưng chẳng phải những gì họ đã làm là xâm phạm quyền dân chủ của người khác đó sao. Những hành động quá khích đó là hành động sỉ vả vào chính đồng bào mình. Lẽ nào chúng ta mang bản sắc văn hoá dân tộc quảng bá ra nước ngoài là một điều sai trái không nên làm ư? Tại sao văn hoá nước ngoài thì có thể du nhập vào Việt Nam, mà Việt Nam lại không thể cơ chứ?
Với bút pháp giàu tính châm biếm, phê phán, ẩn dụ, so sánh tác giả đã làm nổi bật vấn đề cấp thiết về ý thức của công dân Việt Nam ở nước ngoài về văn hoá dân tộc, tác giả nói lên suy nghĩ của người con việt: “Việt Nam không có nước ngoài nước trong, không có chế
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Giữ gìn và phát huy văn hoá nghệ thuật.docx