Tiểu luận Hãy chứng minh sức lao động là hàng đặc biệt, ý nghĩa nghiên cứu vấn đề

Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ n­íc ta dÇn dÇn chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, nhiÒu thÞ tr­êng cña n­íc ta ®· tõng b­íc ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, song tr×nh ®é ph¸t triÓn cßn thÊp so víi c¸c n­íc vµ sù ph¸t triÓn cña nã cßn thiÕu ®ång bé. Mét trong nh÷ng thÞ tr­êng ®­îc h×nh thµnh ®ã lµ thÞ tr­êng søc lao ®éng (hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng lao ®éng). Cho ®Õn nay vÉn cßn ch­a cã nhËn thøc râ vµ thèng nhÊt vÒ thÞ tr­êng søc lao ®éng. Tr­íc ®æi míi, chóng ta hÇu nh­ kh«ng thõa nhËn thÞ tr­êng søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, viÖc thõa nhËn nã lµ tÊt yÕu. Bé LuËt Lao ®éng ®· ®­îc ban hµnh ngµy 23/6/1994 vµ tiÕp ®ã lµ mét lo¹t c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ h­íng dÉn thi hµnh Bé LuËt Lao ®éng ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc h×nh thµnh khu«n khæ ph¸p lý cho thÞ tr­êng nµy. Søc lao ®éng ®­îc coi lµ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt, tiÒn l­¬ng ®­îc coi lµ møc gi¸ cña søc lao ®éng vµ ®­îc quyÕt ®Þnh bëi sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn. C¶ ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng ®Òu cã nh÷ng quyÒn c¬ b¶n ®¶m b¶o cho viÖc tham gia thÞ tr­êng lao ®éng. §Ó hiÓu râ h¬n vÊn ®Ò nªn em chän nghiªn cøu ®Ò tµi: “H·y chøng minh søc lao ®éng lµ hµng ®Æc biÖt, ý nghÜa nghiªn cøu vÊn ®Ò” Néi dung I. sù chuyÓn ho¸ søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ Kh¸i niÖm søc lao ®éng: Søc lao ®éng lµ toµn bé thÓ lùc vµ trÝ lùc tån t¹i trong c¬ thÓ con ng­êi, nã ®­îc vËn dông vµo qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ Trong bÊt kú x· héi nµo, søc lao ®éng còng ®Òu lµ yÕu tè hµng ®Çu cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. Nh­ng kh«ng ph¶i bao giê søc lao ®éng còng lµ hµng ho¸. Søc lao ®éng chØ biÕn thµnh hµng ho¸ khi cã hai ®iÒu kiÖn sau: Mét lµ; ng­êi lao ®éng ph¶i ®­îc tù do vÒ th©n thÓ, do ®ã cã kh¶ n¨ng chi phèi søc lao ®éng cña m×nh. Søc lao ®éng chØ xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng víi t­ c¸ch lµ hµng ho¸, nÕu nã do b¶n con ng­êi cã søc lao ®éng ®­a ra b¸n. Muèn vËy, ng­êi cã søc lao ®éng ph¶i cã quyÒn së h÷u n¨ng lùc cña m×nh. ViÖc biÕn søc lao ®éng thµnh hµng ho¸ ®ßi hái ph¶i thñ tiªu chÕ ®é chiÕm h÷u n« vµ chÕ ®é phong kiÕn. Hai lµ; ng­êi lao ®éng bÞ t­íc ®o¹t hÕt t­ liÖu s¶n xuÊt kh«ng thÓ tù tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt. ChØ trong ®iÒu kiÖn Êy, ng­êi lao ®éng míi buéc ph¶i b¸n søc lao ®éng cña m×nh, v× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c ®Ó sinh sèng. Sù tån t¹i ®ång thêi hai ®iÒu kiÖn nãi trªn tÊt yÕu ®Én ®Õn chç søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸. D­íi chñ nghÜa t­ b¶n, ®· xuÊt hiÖn ®Çy ®ñ hai ®iÒu kiÖn ®ã. Mét mÆt, c¸ch m¹ng t­ s¶n ®· gi¶i phãng ng­êi lao ®éng khái sù lÖ thuéc vÒ th©n thÓ vµo chñ n« vµ chóa phong kiÕn. MÆt kh¸c, do t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ c¸c biÖn ph¸p tÝch luü nguyªn thuû cña t­ b¶n ®· lµm ph¸ s¶n nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá, biÕn hä trë thµnh v« s¶n vµ tËp trung t­ liÖu s¶n xuÊt vµo trong tay mét sè Ýt ng­êi. ViÖc mua b¸n søc lao ®éng ®­îc thùc hiÖn d­íi h×nh thøc thuª m­ín. Quan hÖ lµm thuª ®· tån t¹i kh¸ l©u tr­íc chñ nghÜa t­ b¶n, nh­ng kh«ng phæ biÕn vµ chñ yÕu ®­îc sö dông trong viÖc phôc vô nhµ n­íc vµ quèc phßng. ChØ ®Õn chñ nghÜa t­ b¶n nã míi trë nªn phæ biÕn, thµnh hÖ thèng tæ chøc c¬ b¶n cña toµn bé nÒn s¶n xuÊt x· héi. Sù c­ìng bøc phi kinh tÕ ®­îc thay thÕ b»ng hîp ®ång cña nh÷ng ng­êi chñ së h÷u hµng ho¸, b×nh ®¼ng víi nhau trªn c¬ së “thuËn mua, võa b¸n”. §iÒu ®ã ®· t¹o ra kh¶ n¨ng kh¸ch quan cho sù ph¸t triÓn tù do c¸ nh©n cña c¸c c«ng d©n vµ ®¸nh dÊu mét tr×nh ®é míi trong sù ph¸t triÓn tù do c¸ nh©n cña c¸c c«ng d©n vµ ®¸nh dÊu mét tr×nh ®é míi trong sù ph¸t triÓn cña v¨n minh nh©n lo¹i. Søc lao ®éng biÕn thµnh hµng ho¸ lµ ®iÒu kiÖn chñ yÕu quyÕt ®Þnh sù chuyÓn ho¸ tiÒn thµnh t­ b¶n. II. hµng ho¸ Søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt Còng nh­ mäi hµng ho¸ kh¸c, hµng ho¸ - søc lao ®éng còng cã hai thuéc tÝnh: gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. - Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng còng gièng nh­ c¸c hµng ho¸ kh¸c ®­îc quy ®Þnh bëi sè l­îng thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra søc lao ®éng. Nh­ng, søc lao ®éng chØ tån t¹i trong c¬ thÓ sèng cña con ng­êi. §Ó s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt ra n¨ng lùc ®ã, ng­êi c«ng nh©n ph¶i tiªu dïng mét sè l­îng t­ liÖu sinh ho¹t nhÊt ®Þnh. Nh­ vËy, thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra søc lao ®éng sÏ quy thµnh thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t Êy, hay nãi mét c¸ch kh¸c, sè l­îng gi¸ trÞ søc lao ®éng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng sè l­îng gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t ®Ó duy tr× cuéc sèng cña ng­êi cã søc lao ®éng ë tr¹ng th¸i b×nh th­êng. Kh¸c víi hµng ho¸ th«ng th­êng, gi¸ trÞ hµng ho¸ søc lao ®éng bao hµm c¶ yÕu tè tinh thÇn vµ lÞch sö. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë chç: nhu cÇu cña c«ng nh©n kh«ng chØ cã nhu cÇu vÒ vËt chÊt mµ cßn gåm c¶ nh÷ng nhu cÇu vÒ tinh thÇn (gi¶i trÝ, häc hµnh,…). Nhu cÇu ®ã, c¶ vÒ khèi l­îng lÉn c¬ cÊu nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho c«ng nh©n kh«ng ph¶i lóc nµo vµ ë ®©u còng gièng nhau. Nã tïy thuéc hoµn c¶nh lÞch sö cña tõng n­íc, tõng thêi kú, phô thuéc vµo tr×nh ®é v¨n minh ®· ®¹t ®­îc cña mçi n­íc, ngoµi ra cßn phô thuéc vµo tËp qu¸n, vµo ®iÒu kiÖn ®Þa lý vµ khÝ hËu, vµo ®iÒu kiÖn h×nh thµnh giai cÊp c«ng nh©n. Nh­ng, ®èi víi mét n­íc nhÊt ®Þnh vµ trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh th× quy m« nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho ng­êi lao ®éng lµ mét ®¹i l­îng nhÊt ®Þnh. Do ®ã, cã thÓ x¸c ®Þnh do nh÷ng bé phËn sau ®©y hîp thµnh: mét lµ, gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó duy tr× søc lao ®éng cña b¶n th©n ng­êi c«ng nh©n; hai lµ, phÝ tæn häc viÖc cña c«ng nh©n; ba lµ, gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt cho gia ®×nh ng­êi c«ng nh©n. Nh­ vËy, gi¸ trÞ søc lao ®éng b»ng gi¸ trÞ nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t vËt chÊt vµ tinh thÇn cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cho ng­êi c«ng nh©n vµ nu«i sèng gia ®×nh cña anh ta. §Ó nªu ra ®­îc sù biÕn ®æi cña gi¸ trÞ søc lao ®éng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, cÇn nghiªn cøu sù t¸c ®éng lÉn nhau cña hai xu h­íng ®èi lËp nhau. Mét mÆt lµ sù t¨ng nhu cÇu trung b×nh x· héi vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, vÒ häc tËp vµ tr×nh ®é lµnh nghÒ, do ®ã lµm t¨ng gi¸ trÞ søc lao ®éng. MÆt kh¸c lµ sù t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, do ®ã lµm gi¶m gi¸ trÞ søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn t­ b¶n hiÖn ®¹i, d­íi t¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc – kü thuËt vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c , sù kh¸c biÖt cña c«ng nh©n vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ, vÒ sù phøc t¹p cña lao ®éng vµ møc ®é sö dông n¨ng lùc trÝ ãc vµ tinh thÇn cña hä t¨ng lªn. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã kh«ng thÓ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn c¸c gi¸ trÞ søc lao ®éng. Kh«ng thÓ kh«ng dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt theo ngµnh vµ theo lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ bÞ che lÊp ®»ng sau ®¹i l­îng trung b×nh cña gi¸ trÞ søc lao ®éng. - Gi¸ trÞ sö dông hµng ho¸ søc lao ®éng. Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng còng gièng nh­ c¸c hµng ho¸ kh¸c chØ thÓ hiÖn ra trong qu¸ tr×nh tiªu dïng søc lao ®éng, tøc lµ qu¸ tr×nh ng­êi c«ng nh©n tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt. Nh­ng tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng ®­îc thÓ hiÖn ®ã lµ: Thø nhÊt, sù kh¸c biÖt cña gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng so víi gi¸ trÞ sö dông cña c¸c hµng ho¸ kh¸c lµ ë chç, khi tiªu dïng hµng ho¸ søc lao ®éng, nã t¹o ra mét gi¸ trÞ míi lín h¬n gi¸ trÞ cña th©n gi¸ trÞ søc lao ®éng. PhÇn lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d­. Nh­ vËy, hµng ho¸ søc lao ®éng cã thuéc tÝnh lµ nguån gèc sinh ra gi¸ trÞ. §ã lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nhÊt cña gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ søc lao ®éng so víi c¸c hµng ho¸ kh¸c. Nã lµ ch×a kho¸ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n. Nh­ vËy, tiÒn chØ thµnh t­ b¶n khi søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸. Thø hai, con ng­êi lµ chñ thÓ cña hµng ho¸ søc lao ®éng v× vËy, viÖc cung øng søc lao ®éng phô thuéc vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ t©m lý, kinh tÕ, x· héi cña ng­êi lao ®éng. §èi víi hÇu hÕt c¸c thÞ tr­êng kh¸c th× cÇu phô thuéc vµo con ng­êi víi nh÷ng ®Æc ®iÓm cña hä, nh­ng ®èi víi thÞ tr­êng lao ®éng th× con ng­êi l¹i cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi cung. III. ý nghÜa nghiªn cøu vÊn ®Ò ViÖc nghiªn cøu hµng ho¸ søc lao ®éng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc x©y dùng thÞ tr­êng lao ®éng ë ViÖt Nam. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· thõa nhËn søc lao ®éng lµ hµng ho¸ (khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn trë thµnh hµng ho¸) cho nªn viÖc x©y dùng thÞ tr­êng søc lao ®éng lµ tÊt yÕu. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ vÊn ®Ò cèt lâi, träng t©m cña §¶ng ta. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta ®ßi hái ph¶i cã sù ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng vµ NghÞ quyÕt §¹i héi IX còng ®· nhÊn m¹nh ph¶i tiÕp tôc t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr­êng, thÞ tr­êng lao ®éng tõ chç kh«ng tån t¹i ®· b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng søc lao ®éng lµ thÞ tr­êng mµ trong ®ã c¸c dÞch vô lao ®éng ®­îc mua b¸n th«ng qua mét qu¸ tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh sè l­îng lao ®éng ®­îc sö dông còng nh­ møc tiÒn c«ng vµ tiÒn l­¬ng. ThÞ tr­êng lao ®éng lµ mét trong nh÷ng lo¹i thÞ tr­êng c¬ b¶n vµ cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt trong hÖ thèng c¸c thÞ tr­êng cña nÒn kinh tÕ. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn còng nh­ sù vËn ®éng cña thÞ tr­êng lao ®éng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm hÕt søc riªng biÖt. ThÞ tr­êng lao ®éng còng nh­ c¸c lo¹i thÞ tr­êng kh¸c tu©n thñ theo nh÷ng quy luËt cña thÞ tr­êng nh­ quy luËt cung cÇu, quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt c¹nh tranh. §iÓm kh¸c biÖt lín nhÊt ë ®©y lµ do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng (nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn). Thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ban hµnh hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, t¹o ra nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c ngµnh, c¸ch h×nh thøc kinh tÕ, c¸c vïng ph¸t triÓn, t¹o nhiÒu viÖc lµm ®¸p øng mét b­íc yªu cÇu viÖc lµm vµ ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng, do ®ã c¬ héi lùa chän viÖc lµm cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng ®­îc më réng. §¹i héi VIII cña §¶ng nªu râ: “KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng d©n, mäi nhµ ®Çu t­ më mang ngµnh nghÒ, t¹o nhiÒu viÖc cho ng­êi lao ®éng. Mäi c«ng d©n ®Òu ®­îc tù do hµnh nghÒ, thuª m­ín nh©n c«ng theo ph¸p luËt. Ph¸t triÓn dÞch vô viÖc lµm. TiÕp tôc ph©n bè l¹i d©n c­ vµ lao ®éng trªn ®Þa bµn c¶ n­íc, t¨ng d©n c­ trªn c¸c ®Þa bµn cã tÝnh chiÕn l­îc vÒ kinh tÕ, an ninh quèc phßng. Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Gi¶m ®¸ng kÓ tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n” ( V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, trang 114-115) v× vËy ng­êi lao ®éng tõ chç thô ®éng, tr«ng chê vµo sù bè trÝ c«ng viÖc cña Nhµ n­íc (trong thêi kú bao cÊp), ng­êi lao ®éng ®· trë nªn n¨ng ®éng h¬n, chñ ®éng tù t×m viÖc lµm trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. C¸c quan hÖ lao ®éng – viÖc lµm thay ®æi theo h­íng c¸c c¸ nh©n ®­îc tù do ph¸t huy n¨ng lùc cña m×nh vµ tù chñ h¬n trong viÖc t×m kiÕm viÖc lµm phï hîp víi quan hÖ cung cÇu lao ®éng trªn thÞ tr­êng. Ng­êi sö dông lao ®éng ®­îc khuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p, nªn ®Èy m¹nh ®Çu t­ t¹o viÖc lµm. Khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ®­îc thõa nhËn vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, më ra kh¶ n¨ng to lín gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹o ra nhiÒu c¬ héi cho ng­êi lao ®éng b¸n søc lao ®éng cña m×nh. Ngµy nay, vai trß cña Nhµ n­íc trong gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· thay ®æi c¬ b¶n. Thay v× bao cÊp trong gi¶i quyÕt viÖc lµm, Nhµ n­íc tËp trung vµo viÖc t¹o ra c¬ chÕ, chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, t¹o hµnh lang ph¸p luËt, xo¸ bá hµng rµo vÒ hµnh chÝnh vµ t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®¶m b¶o cho mäi ng­êi ®­îc tù do ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o thªm viÖc lµm, tù do hµnh nghÒ, hîp t¸c vµ thuª muín lao ®éng. C¬ héi viÖc lµm ®­îc t¨ng lªn vµ Ýt bÞ rµng buéc bëi c¸c nguyªn t¾c hµnh chÝnh vµ ý chÝ chñ quan cña Nhµ n­íc. Tõng b­íc h×nh thµnh c¬ chÕ ph©n bè lao ®éng theo c¸c quy luËt cña thÞ tr­êng lao ®éng, ®æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch xuÊt khÈu lao ®éng…. Theo LuËt Lao ®éng, Nhµ n­íc ®· chuyÓn h¼n tõ c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh vÒ lao ®éng sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. ViÖc triÓn khai bé luËt nµy ®· gãp phÇn quan träng vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc vµ æn ®Þnh x· héi trong thêi gian qua. Nhµ n­íc còng ®· tõng b­íc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt: LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, LuËt §Êt ®ai, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc…, nªn ®· thóc ®Èy c¸c yÕu tè cña c¸c thÞ tr­êng, trong ®ã thÞ tr­êng søc lao ®éng h×nh thµnh, më ra tiÒm n¨ng míi gi¶i phãng c¸c tiÒm n¨ng lao ®éng vµ t¹o më viÖc lµm. §ång thêi víi c¸c c¶i tiÕn trong qu¶n lý hµnh chÝnh, hé khÈu, hoµn thiÖn chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l­¬ng, t¸ch chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, thu nhËp khái chÝnh s¸ch x· héi ®· gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh c¬ ®éng cña lao ®éng. Quan hÖ cung - cÇu vÒ lao ®éng trªn thÞ tr­êng søc lao ®éng ë n­íc ta hiÖn nay cã nh÷ng biÓu hiÖn sau: Mét lµ, trªn ph¹m vi c¶ n­íc, cung lín h¬n cÇu vÒ lao ®éng vµ t×nh tr¹ng nµy tiÕp tôc kÐo dµi trong nh÷ng n¨m tíi, dÉn ®Õn søc Ðp rÊt lín vÒ viÖc lµm, v× chóng ta thiÕu vèn ®Çu t­ nghiªm träng, chiÕn l­îc lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng, c¬ cÊu kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch, nh­ng diÔn ra chËm ch¹m vµ khã kh¨n. Cung lín h¬n cÇu vÒ lao ®éng cßn do lao ®éng cßn t¨ng víi tû lÖ cao 3,2%-3,5%/n¨m, dÉn ®Õn mçi n¨m cã kho¶ng 1,1 triÖu thanh niªn b­íc vµo tuæi lao ®éng. Sè nµy tham gia vµo thÞ tr­êng lao ®éng ngµy mét ®«ng vµ víi kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt viÖc lµm rÊt kh¸c nhau, nh­ng cã ®iÓm th­êng lµ kh«ng ®­îc ®µo t¹o nghÒ. V× vËy, c«ng t¸c d¹y nghÒ vµ phæ cËp nghÒ trë thµnh vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ cã tÝnh chiÕn l­îc, lµ kh©u then chèt n©ng cao chÊt l­îng vµ søc c¹ch tranh cña lao ®éng trªn thÞ tr­êng. Hai lµ, lao ®éng n«ng th«n chiÕm h¬n 70% lao ®éng cña c¶ n­íc, nÕu chØ lµm thuÇn n«ng, tù cung, tù cÊp, th× sè lao ®éng thiÕu hoÆc kh«ng cã viÖc lµm lªn ®Õn 30%. Sè nµy sÏ tù ph¸t di chuyÓn ra thµnh phè hoÆc khu c«ng nghiÖp tËp trung ®Ó t×m kiÕm viÖc lµm, lµm cho cung vÒ lao ®éng trªn thÞ tr­êng lao ®éng cµng lín. Ba lµ, quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng cßn c¨ng th¼ng vÒ mÆt kÕt cÊu, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “thÊt nghiÖp kÕt cÊu”. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë chç: mét sè ngµnh tiÒm n¨ng cßn lín, cã kh¶ n¨ng thµnh hiÖn thùc (vÒ vèn, kÕt cÊu h¹ tÇng, kü thuËt, c«ng nghÖ, thÞ tr­êng tiªu thô…) nh­ l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, dÞch vô vµ du lÞch… ë mét sè vïng miÒn nói, ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ven biÓn vÉn thiÕu lao ®éng, nh­ng kh¶ n¨ng di d©n vµ di chuyÓn lao ®éng ®Õn rÊt h¹n chÕ. Trong khi ®ang cã xu h­íng lao ®éng bÞ ®Èy ra ë mét sè lÜnh vùc, th× ®ång thêi mét sè lÜnh vùc vµ h×nh thøc kh¸c l¹i xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng thu hót thªm lao ®éng nh­ kinh tÕ hé gia ®×nh, khu vùc phi kÕt cÊu, doanh nghiÖp nhá, nh­ng l¹i ch­a cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tho¶ ®¸ng. §Æc biÖt lµ thiÕu mét ®éi ngò lao ®éng cã tr×nh ®é cao ®Ó lµm viÖc trong mét sè lÜnh vùc ¸p dông c«ng nghÖ míi hoÆc trong c¸c khu chÕ xuÊt, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi…. ChÝnh sù thiÕu æn ®Þnh trong quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng søc lao ®éng ®ang lµ nh©n tè lµm cho thÞ tr­êng nµy ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. Ng­êi lao ®éng khi ®­îc tiÕp nhËn vÉn ch­a thùc sù g¾n bã vµ yªn t©m víi c«ng viÖc. Ng­êi sö dông lao ®éng ch­a thùc sù tin t­ëng vµo ng­êi lao ®éng. HiÖn t­îng nµy kh«ng chØ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi cung cÇu mµ cßn lµm cho chi phÝ lao ®éng t¨ng lªn, tiÒn l­¬ng kh«ng thÓ hiÖn ®­îc gi¸ trÞ ®Ých thùc cña søc lao ®éng. T©m lý bÊt æn cßn dÉn ®Õn søc hót cña c¸c doanh nghiÖp vµ tæ chøc nhµ n­íc m¹nh h¬n so víi c¸c c«ng ty vµ tæ chøc c¸ nh©n, trong khi kh¶ n¨ng t¹o thªm viÖc lµm míi l¹i chñ yÕu thuéc vÒ khu vùc t­ nh©n. KÕt luËn Nh­ vËy søc lao ®éng lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt. Trong thêi gian tíi cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®i ®«i víi n©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi ng­êi lao ®éng ®­îc tù do b¸n søc lao ®éng, tù do di chuyÓn søc lao ®éng gi÷a c¸c vïng, c¸c miÒn kh¸c nhau … nh»m ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng nguån lùc lao ®éng cña n­íc ta víi môc ®Ých x©y dùng mét thÞ tr­êng lao ®éng s«i ®éng, æn ®Þnh vµ cã hiÖu qu¶ t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 2-2002 T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 12-2002 T¹p chÝ Lý luËn chÝnh trÞ sè 1-2003