Tiểu luận Lý luận tuần hoàn và chu chuyển tư bản với việc sử dụng hiệu quả các nguồn vốn trong doanh nghiệp của nhà nước

sản xuất. Đặc điểm của tư bản cố định là hiện vật, nú luụn luụn bị cố định trong quỏ trỡnh sản xuất, chỉ cú giỏ trị của nú là thời gian vào quỏ trỡnh lưu thụng cựng sảnphẩm và nú vũng chỉ lưu thụng từng phần, cũn một phần vẫn bị cố định trong tư liệu lao động, phần này khụng ngừng giảm xuống cho tới khi nú chuyển hết giỏ trị vào sản phẩm b. Tư bản lưu động Là bộ phận tư bản khi tham gia vào quỏ trỡnh nú chuyển hoỏ oang bộ giỏ trị sang sản phẩm. Đú là bộ phận tư bản bất biến dưới hỡnh thỏi nguyờn liệu, nhiờn liệu, vật liệu phụ, và đặc biệt quan trọng là sức lao động Bộ phận tư bản này cú thể hoàn lại hoàn toàn cho nhà tư bản dưới hỡnh thỏi tiền tệ sau khi đó bỏn hàng hoỏ xong Tư bản cố định và tư bản lưu động đều cú ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ chu chuyển tư bản, cũng cú nghĩa là ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sản xuất của tư bản. Vậy hai yếu tố càng hoàn hảo thỡ quỏ trỡnh chu chuyển tư bản càng gặp thuận lợi, tốc độ chu chuyển tư bản càng nhanh. Và ngược lại sự khụng hoàn hảo của từng yếu tố sẽ cản trở tốc độ chu chuyển. 2.2. Quỏ trỡnh lưu thụng Đõy là giai đoạn khụng tạo ra sản phẩm nhưng là quỏ trỡnh khụng thể thiếu được. Càng rỳt ngắn được quỏ trỡnh này tốc độ chu chuyển của tư bản càng nhanh chúng. Quỏ trỡnh lưu thụng bao gồm qỳa trỡnh bỏn hàng và mua hàng.Quỏ trỡnh mua hàng: mua cỏc nguồn đầu vào, cỏc nguyờn vật liệu, lao động. Quỏ trỡnh này nhanh hay chậm phụ thuộc vào khoảng cỏch từ nguồn cung cấp đầu vào đến nơi sản xuất, thụng thường cỏc cụng ty thường xõy dựng xớ nghiệp sản xuất ở ngay tại nơi cung cấp nguồn nguyờn liệu để hạn chế chi phớ vận chuyển cũng như thời gian vận chuyển. Quỏ trỡnh bỏn hàng là quỏ trỡnh hàng hoỏ sản xuất lưu thụng trờn thị trường, quỏ trỡnh này phụ thuộc vào chất lượng hàng hoỏ và khả năng quảng cỏo của từng cụng ty. Cụng việc đú càng thuận lợi thỡ hàng hoỏ lưu thụng càng nhanh. Nhưng trong giai đoạn hiện nay do toàn cầu hoỏ, phõn cụng lao động 8 quốc tế diễn ra rất mạnh mẽ nờn xuất hiện cỏc cụng ty đa quốc gia, cỏc cụng ty xuyờn quốc gia. Sản phẩm khụng chỉ lưu thụng trong một quốc gia, một khu vực mà nú cũn tràn ngập trờn toàn thế giới. Vớ dụ như: Cỏc sản phẩm nước giải khỏt Cocacola, Pepsi của Mỹ. Cỏc sản phẩm điện tử của Nhật rất được nhiều tiờu dựng trờn toàn thế giới yờu thớch. Cũng do khoảng cỏch về khụng gian rất rộng, nờn quỏ trỡnh lưu thụng sẽ diễn ra chậm hơn so với ngày trước, nhưng đú khụng phải là điều thể hiện sự đi xuống của kinh tế mà nú là hiện tượng khỏch quan, cũng như sự phỏt triển lớn mạnh của cỏc tập đoàn kinh tế. 3. Biện phỏp đẩy nhanh tốc độ chu chuyển tư bản Trong quỏ trỡnh sản xuất cần rỳt ngắn thời gian giỏn đoạn lao động và thời gian dự trữ sản xuất.Đõy là thời gian khụng tạo ra gớa trị cho sản phẩm, nhưng khụng thể thiếu được. Trong thời gian giỏn đoạn sản xuất và thời gian dự trữ lao động cú thể xảy ra hao mũn vụ hỡnh và hao mũn hữu hỡnh. Vỡ vậy càng rỳt ngắn được quỏ trỡnh này càng hạn chế được thiệt hại do hai loại hao mũn này gõy ra, và rỳt ngắn được thời gian chu chuyển tư bản. Cũn thời gian sản xuất thỡ cần rỳt ngắn bằng cỏch nõng cao năng suất lao động và hiệu quả lao động. Để tăng được năng suất lao động cần phải sử dụng mỏy múc phự hợp với mục đớch kinh doanh để đạt được hiệu quả cao nhất. Mỏy múc khụng được quỏ lạc hậu nhưng cũng khụng quỏ hiện đại mà khụng cú khả năng khai thỏc hết chức năng của nú. Trong quỏ trỡnh sản xuất cần tạo ra khõu sản xuất liờn hoàn, như vậy sẽ hạn chế được "thời gian chết". Vỡ như vậy sẽ đỏnh vào trỏch nhiệm của mọi người hơn, chỉ cần nghẽn ở một khõu thụi sẽ gõy ra cả quy trỡnh sản xuất bị đỡnh trệ, nờn sẽ nõng cao được hiệu quả sản xuất. Đối với thời gian lưu thụng để tăng tốc độ chu chuyển cần rỳt ngắn khoảng cỏch từ nơi cung cấp đầu vào đến nơi sản xuất. Và hàng hoỏ sản xuất ra lưu thụng thụng suốt, khụng bị dư thừa, ế ẩm. Muốn làm vậy phải nõng cao chất lượng sản phẩm. Việc nõng cao chất lượng sản phẩm đúng vai trũ quyết định nhưng bờn cạnh đú cần chỳ trọng khõu bỏn hàng. Để bỏn hàng được thuận lợi cần quan tõm đến Marketing, quảng cỏo. Đõy là cầu nối giữa người sản xuất và người tiờu dựng. Nú cú vai trũ đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay khi mà hàng hoỏ tràn ngập thị trường, cú rất nhiều sự lựa chọn cho người tiờu dựng. Vỡ vậy để 9 người tiờu dựng biết đến sản phẩm và tin tưởng về chất lượng sản phẩm đũi hỏi phải thực hiện tốt khõu này. Trong khõu này cần chỳ ý đến đặc điểm tụn giỏo, phong tục của từng địa phương, từng quốc gia để phự hợp được với người sử dụng. Đú là bớ quyết thành cụng của cỏc doanh nghiệp. 10 B. GIẢI PHÁP NÂNG CAO VIỆC SỬ DỤNG Cể HIỆU QUẢ NGUỒN VỐN CỦA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC I. DOANH NGHIỆP NHÀ NỨƠC (DNNN). VAI TRề CỦA DNNN VÀ THỰC TRẠNG CềN TỒN TẠI Ở VIỆT NAM 1. DNNN. Vai trũ của DNNN 1.1. Khỏi niệm DNNN là cỏc tổ chức kinh tế hoạt động sản xuất kinh doanh dưới sự quản lý của nhà nước bằng cỏc cụng cụ trực tiếp ( mệnh lệnh hành chớnh) hoặc cỏc cụng cụ giỏn tiếp ( cỏc cụng cụ kinh tế ) để định hướng sự phỏt triển của doanh nghiệp phự hợp với yờu cầu , đũi hỏi của đất nước. 1.2. Vai trũ của DNNN Là lực lượng nũng cốt, chủ yếu của nền kinh tế quốc dõn, biểu hiện ở mặt số lượng, chất lượng và loại hỡnh. Hoạt động của DNNN giữ vai trũ quan trọng đối với nền kinh tế. Nú là bộ phận nắm giữ cơ sở vật chất chủ yếu, huyết mạch chớnh của nền kinh tế quốc dõn, nơi tập trungchủ yếu những cụng trỡnh, những cỏn bộ quản lỳ của đất nước, nơi đưa lại nguồn thu đỏng kể cho ngõn sỏch nhà nước. Hiện nay nứơc ta cú khoảng 5280 DNNN với tổng số vốn gần 116 tỉ đồng. Xột về mặt số lượng chỉ chiếm khoảng 17% tổng số doanh nghiệp nhưng hàng năm đúng gúp từ 40%-46% trong tỉ trọng GDP cả nước. Cỏc DNNNlà lực lượng nắm hầu hết cỏc nguồn lực cơ bản trong xó hội: 86,6% tổng số vốn, 85% tài sản cố định, 100% mỏ, 80% rừng, 90% lao động được đào tạohệ thống và nhận được hầu hết cỏc ưu đói của nhà nước so với cỏc thành phần kinh tế khỏc. Lực lượng DNNN đang là lực lượng then chốt trong sản xuất cụng nghiệp, trong hoạt đọng xuất- nhập khẩu, trong lĩnh vực tài chớnh-ngõn hàng-tớn dụng. Và trong một số ngành khỏc như: Bưu chớnh viễn thụngm diện..... DNNN giữ vai trũ độc quyền Vài năm trở lại đõy, xột về mặt số lượng thỡ số DNNN giảm đi nhiều nhưng về mặ chất lượng lại tăng lờn đỏng kể do sự năng động hơn trong cơ cấu quản lý. DNNN luụn thể hiện vai trũ chủ đạo của mỡnh, là động lực của sự phỏt triển kinh tế của nứơc ta. DNNN gồm cú hai loại hỡnh hoạt động với hai mục đớch khỏc nhau. Doanh nghiệp sản xuất kinh doanh với mục đớch tối đa hoỏ lợi nhuận. 11 Doanh nghiệp cụng ớch đặt lợi ớch phục vụ xó hội là chủ yếu. Nhưng trong quỏ trỡnh hoạt động cũng phải hạch toỏn kinh tế, trỏnh làm ăn thua lỗ để nhà nước phải bự lỗ. Cần xem xột một cỏch toàn diện giữa lợi ớch của xó hội và lợi ớch kinh tế.Như hiện nay, hoạt động của ngành vận tải xe buýt. Với phương tiện giao thụng này vừa rẻ và thuận tiện cho người dõn, đồng thời giảm ỏch tắc giao thụng, ớt gõy ụ nhiễm mụi trường....nú đó mang lại rất nhiều lợi ớch cho xó hội. Xột trờn khớa cạnh kinh tế thỡ hàng năm nhà nước phải bự lỗ vài trăm tỉ đồng để dịch vụ này cú thể đưa vào sử dụng. Nhưng so sỏnh giữa lợi ớch xó hội đạt được và chi phớ kinh tế bỏ ra thỡ lợi ớch xó hội thu lại nhiều hơn. Và vỡ vậy, nờn vừa qua nhà nước mới đầu tư thờm 20 chiếc xe nữa đỏp ứng nhu cầu ngày càng tăng thờm của ngươỡ dõn đối với dịch vụ tiện ớch này. Cú thể thấy rằng DNNN đúng vai trũ rất quan trọng, là động lực của sự tăng trưởng kinh tế và phỏt triển xó hội. 2. Những thực trạng cũn tồn tại. Bờn cạnh những kết quả đó đạt được, cỏc doanh nghiệp vẫn cũn những tồn tại Hiện nay, bờn cạnh những doanh nghiệp làm ăn cú hiệu quả thỡ cũn cú nhiều doanh nghiệp làm ăn khụng hiệu qủa và những doanh nghiệp cũn lại thỡ bị thua lỗ nặng . Đến năm 1999 theo bỏo cỏo củaTổng Cục quản lý vốn và tài sản nhà nước tại doanh nghiệp (nay là Cục quản lý doanh nghiệp trực thuộc bộ tài chớnh , năm 1998 chỉ cú 37% doanh nghiệp làm ăn cú hiệu quả; 46,6%hoạt độngkhụng hiệu quả, cũn lại thua lỗ. Năm 1999 số doanh nghiệp làm ăn hiệu quả chỉ cũn 20%. Tỉ suất lợi nhuận trờn vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp giảm dần: 95: 19,1%; 97: 10,6%; 98: 8%. Con số trờn chứng tỏ khả năng mở rộng sinh lợi của cỏc DNNN thấp và cú xu hướng ngày càng giảm dần. ở cỏc doanh nghiệp tỡnh trạng ứ đọng hàng hoỏ phổ biến; khả năng mở rộng sản xuất và đổi mới cụng nghệ để sản xuất ra cỏc mặt hàng cú giỏ trị cao hơn, cú khả năng xuất khẩu là rất ớt. Sản phẩm giỏ thành cũn cao, gớa xuất xưởng của nhiều loại sản phẩm chủ yếu của nước ta cao hơn hẳn giỏ sản phẩm nhập khẩu. Hàng hoỏ của nước ta thiếu tớnh cạnh tranh ngay cả trờn sõn nhà. Hàng năm nhà nước phải bự lỗ rất nhiều cho cỏc doanh nghiệp nhà nước để duy trỡ hoạt động. Phần lớn cỏc DNNN vẫn chờ 12 đợi sự bảo trợ của nhà nước, chưa chủ động khẩn trương chuẩn bị những biện phỏp thớch ứng với yờu cầu hoà nhập quốc tế theo nguyờn tắc va lịch trỡnh Chớnh phủ đó cam kết.So với năm 95, cỏc chỉ tiờu về tăng trưởng kinh tế, lợi nhuận, nộp ngõn sỏch, khả năng cạnh tranh của DNNN cú dấu hiệu trỡ trệ. Trờn 60% doanh nghiệp cú mức vốn nhà nước dưới 5 tỷ đồng, trong đú 25% cú vốn dưới 1 tỷ đồng. Mức đúng gúp ngõn sỏch cũn thấp xa so với nguồn lực bỏ ra, mức nộp của từng doanh nghiệp chờnh lệch nhau rất lớn, thậm chớ cú nhiều doanh nghiệp mức nộp ngõn sỏch thấp nhiều so với ngõn sỏch hỗ trợ. Nếu quy về mặt bằng giỏ năm 1995 thỡ cỏc chỉ tiờu lợi nhuận, nộp ngõn sỏch của DNNN năm 97 đều giảm sỳt trầm trọng. Nếu tớnh đủ giỏ đầu vào ( tài sản cố định, điện, nước…)giảm sự bảo hộ của nhà nước thỡ nhiều doanh nghiệp đầu đàn như xi-măng, đường, thộp, dệt, may,giấy…đều khụng cạnh tranh nổi với doanh nghiệp của nước ngoài, cũn cỏc DNNN khỏc lại càng khú khăn hơn. Hà Nội là một thành phố cú nhiều DNNN. Năm 97 so với năm 95 doanh thu của DNNN tăng 12,56%, nhưng mức tăng này giảm dần từ 10,1% năm 96 xuống cũn 2,2% vào năm 97. Tổng lói thực hiện của cỏc DNNN năm 97 chỉ bằmg 78% của năm 95. Lỗ cộng dồn năm 97 tuy cú giảm 6% so với năm 96, nhưng tăng 2,3 lần so với năm 95. Tổng nộp ngõn sỏch của DNNN ở Hà Nội năm 97 chỉ bằng 92,76% so với 95, trong khi đú, trong ba năm 95-97 mức tăng vốn kinh doanh của cỏc doanh nghiệp là 25,22% và mức tăng của vốn ngõn sỏch là 43,54%, nhưng mức đúng ngõn sỏch lại giảm, thấp hơn năm 95 là 7%. Điều đỏng chỳ ý là, việc tăng đúng gúp vào ngõn sỏch chủ yếu sà do tăng phần thuế tiờu thụ đặc biệt, về thực chất , là thuế do doanh nghiệp đúng hộ người tiờu dựng, khụng phải do hoạt động hiệu quả của doanh nghiệp. Phần thuế lợi tức thể hiện hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thỡ giảm gần 19%. Hiện nay doanh nghiệp vẫn cũn nhiều về số lượng, nhỏ về quy mụ và cũn cú sự dàn trải khụng cần thiết vượt quỏ khả năng nguồn lực của nhà nước hiện cú. Số doanh nghiệp cú vốn nhà nước dưới 5 tỷ đồng chiếm khoảng 72,5%, trong đú số doanh nghiệp dưới 1 tỷ đồng chiếm 26%, và chỉ xú 19,81%số doanh nghiệp cú vốn nhà nước trờn 10 tỷ đồng. Qua đú ta thấy quy mụ DNNN nước ta nhỏ bộ như thế nào. Ta cú bảng số liệu sau về hoạt động của DNNN: 13 1995 1996 1997 1998 Tỷ trọng GDP của DNNNtrong toàn bộ nền kinh tế (%) 40,18 40,48 40,47 40,21 Tỷ trọng DNNN bị lỗ (%) 16,49 22,00 24,50 16,9 Tỷ suất lợi nhuận trờn vốn (%) 0,16 0,12 0,12 0,11 Tỷ suất nộp ngõn sỏch trờn vốn(%) 0,27 0,33 0,28 0,26 Tỡnh trạng thiếu vốn của cỏc DNNN là khỏ phổ biến. Cú tới 60% số DNNN khụng đủ vốn phỏp định theo quy định tại nghị định 50/CP. Vốn thực tế hoạt động chỉ đạt 80%. Vớ dụ: Tổng cụng ty 90 vốn nhà nước bỡnh quõn của một tổng cụng ty là 268 tỷ đồng, bằng 8% mức vốn nhà nước bỡnh quõn của tổng cụng ty 91.Tại Hà Nội, năm 97 vốn kinh doanh bỡnh quõn của một DNNN trờn địa bàn và bằng 26,3% mức vốn kinh doanh bỡnh quõn của cỏc doanh nhgiệp trung ương trờn địa bàn ( 34,45%). Cú rất ớt cỏc doanh nghiệp làm ăn cú hiệu quả, nhưng đại đa số cỏc doanh nghiệp này dựa trờn sự bảo hộ của nhà nước về độc quyền. Vỡ vậy xột thực chất thỡ chưa chắc "cú lói" dựa trờn năng lực thực sự về sự quản lý cú hiệu quả của cỏc doanh nghiệp.Cỏc doanh nghiệp này được sự ưu đói về thuế, thương mại, dịch vụ, tớn dụng, giải quyết nợ tồn đọng, cấp giấy phộp đầu tư, giao đất, quy định giỏ cả.... Đú là cỏc doanh nghiệp độc quyền trong ngành điện, bưu chớnh viễn thụng, vận chuyển hàng khụng... Những doanh nghiệp dựa trờn sự độc quyền của mỡnh tạo ragiỏ cả rất cao so với cỏc nước trong khu vực. Vớ dụ: Gớa điện cao hơn 50%, giỏ nước cao hơn 70%, thộp xõy dựng cao hơn 20USD/tấn, chi phớ điện thoại quốc tế cao hơn so với Singapo..... Một hiện tượng tồn tại thứ hai ở DNNN đú là : "Lói giả, lỗ thật". Trờn giấy tờ cú những doanh nghiệp làm ăn cú lói, nhưng thực ra chỉ đến khi tỡnh trạng khụng thể che giấu, bị phỏ sản thỡ mới vỡ lẽ. Và cuối cựng thỡ ai gỏnh trỏch nhiệm, chẳng ai cả và nhà nước lại là người bự lỗ. Những doanh nghiệp nhà nứơc hiện nay vẫn cũn nặng tư tưởng của cụng, vỡ vậy từng cỏ nhõn luụn đặt lợi ớch của mỡnh lờn đầu tiờn.Đú là hiện tượng " Cha chung 14 khụng ai khúc".Trong quỏ trỡnh hoạt động khụng phõn rừ trỏch nhiệm của từng cỏ nhõn cũng như quyền lợi của họ nếu hoàn thành tốt nhiệm vụ của mỡnh,đõy cũng là nguyờn nhõn chớnh để diễn ra tỡnh trạng đú. II. VỐN. SỬ DỤNG VỐN CỦA DNNN. Trong cỏc DNNN đặc biệt doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thỡ tư liệu sản xuất khụng mang hỡnh thỏi tư bản, nú mang hỡnh thỏi vốn bao gồm: Vốn cố định và vốn lưu động. Vốn cố định ứng với tư bản cố định, vốn lưu động ứng với tư bản lưu động 1. Vốn cố định bao gồm : Nhà xưởng, mỏy múc, cỏc cụng trỡnh phục vụ sản xuất.... So với những năm trước đõy, DNNN hiện nay cú cơ sở vật chất hạ tầng, mỏy múc, trang thiết bị hiện đại hơn nhiều. Đú là điều kiện thuận lợi để cỏc doanh nghiệp làm ăn hiệu quả hơn. Tuy vậy so với cỏc quốc gia trờn thế giới, kinh tế Việt Nam cũn lạc hậu. Cú những cụng nghệ ở cỏc nước phỏt triển đó khõỳ hao được hết giỏ trị vào sản phẩm nhưng ta vẫn nhập khẩu để sản xuất vỡ những cụng nghệ vẫn cũn hiện đại đối với nước ta, trong khi cỏc quốc gia này tiếp tục đổi mới cụng nghệ, như vậy khoảng cỏch về cụng nghệ của nước ta với cỏc quốc gia phỏt triển ngày càng nới rộng. Từ đú, Việt Nam đó chủ trương kết hợp cụng nghiệp hoỏ với hiện đại hoỏ nền kinh tế. Cũn đối với cỏc doanh nghiệp thỡ cần cố gắng bằng nội lực đổi mới cụng nghệ vỡ đõy là điểm tựa quan ttọng để phỏt triển doanh nghiệp hiện đại,dự ở nước ta khả năng cũn hạn chế.Quỏ trỡnh này bao gồm phỏt minh, sử dụng sản phẩm mới , phỏt triển cụng dụng mới của sản phẩm, giành nguồn nguyờn liệu mới hoặc mở ra thị trường mới , ỏp dụng cụng nghệ sản xuất mới hoặc ứng dụng phương phỏp quản lớ mới…Đổi mới cụng nghệ là quỏ trỡnh nhất thể hoỏ khoa học kỹ thuật với kinh tế, chuyển hoỏ khoa học , cụng nghệ thành lực lượng sản xuất đồng thời sỏng tạo ra sản phẩm thương mại hoỏ để thoả món nhu cầu nhiều mặt của thụ trường hiện đại. Do thuộc tớnh nội tại của kinh tế thụ trường lợi ớch của doanh nghiệp và sức cạnh tranh là nguyờn nhõn thỳc đẩy doanh nghiệp đổi mới cụng nghệ. Vỡ vậy cỏc DNNN để nõng cao sức cạnh tranh thỡ cần phải tớch cực đổi mới cụng nghệ. Để đổi mới cụng nghệ, phải đào tạo đội ngũ cỏn bộ doanh nghiệp mới. Đổi ngũ những người đổi mới cụng nghệ bao gồm cỏc 15 nhà quản lý doanh nghiệp, cỏc cỏn bộ khoa học cụng nghệ và cụng nhõn lành nghề. Thiếu một vế trong đội ngũ này thỡ việc đổi mới cụng nghệ khụng thể thực hiện được. Trong quỏ trỡnh hoạt động, tư bản cố định bị hao mũn đi. Xảy ra hai loại hao mũn: Hao mũn vụ hỡnh và hao mũn hữu hỡnh. 1.1. Hao mũn hữu hỡnh Hao mũn hữu hỡnh là sự hao mũn của cỏc tư liệu lao động do việc sử dụng chỳng trong quỏ trỡnh sản xuất hoặc do sự tỏc động của tự nhiờn. Sự hao mũn này làm tư bản cố định mất giỏ trị cựng giỏ trị sử dụng. Vỡ vậy để khắc phục được tỡnh trạng này nhằm sử dụng cú hiệu quả vốn cần tận dụng cỏch triệt để cụng suất của mỏy khi đưa vào hoạt động, trỏnh"thời gian chết", đồng thời phải lập quỹ khấu hao để bảo dưỡng, sửa chữa , thay thế cỏc bộ phận bị hư hỏng.... Sử dụng một cỏch hợp lý và đỳng đắn là cỏch bảo quản tốt nhất. Ngoài ra, vẫn cần cú chi phớ bảo quản khỏc như lao chựi, vệ sinh cụng cộng, bụi trơn...Và để hạn chế sự phỏ huỷ của tự nhiờn, tiết kiệm chi phớ bảo quản, sửa chữa thỡ cỏc doanh nghiệp cần tỡm cỏch để thu hồi nhanh tư bản cố định như nõng cao tỉ lệ khấu hao, kộo dài thời gian làm việc. Hiện nay chỳng ta thõý rằng ở cỏc DNNN thực hiện chế độ làm việc ba ca để mỏy múc hoạt động 24/24 giờ một ngày. Như vậy sẽ tăng được thời gian sử dụng mỏy, hạn chế được sự tỏc động của tự nhiờn. Cũng cần cú biện phỏp khỏc như tăng chi phớ để cai thiện vệ sinh và điều kiện nơi làm việc ( hệ thống ỏnh sỏng, thụng giú, chống ụ nhiễm....). Những hao mũn này hữu hỡnh chỳng ta cú thể nhận ra, nhưng hao mũn vụ hỡnh chỳng ta khụng thể nhỡn thấy được. Trong quỏ trỡnh sản xuất cần chỳ ý loại hao mũn này, nú cú ý nghĩa rất quan trọng. 1.2.Hao mũn vụ hỡnh Hao mũn vụ hỡnh là hao mũn thuần tuý xột về mặt giỏ trị do hai nguyờn nhõn. Thứ nhất , do sự tăng năng suất lao động xó hội, nờn giỏ thành sản phẩm giảm đi dự chất lượng khụng thay đổi, làm cho những mỏy múc cũ đang sử dụng mặc dự giỏ trị sử dụng cũn nguyờn nhưng giỏ trị đó giảm xuống. Vớ dụ như: mua chiếc xe mỏy Dream lỳc đầu 20 triệu, nhưng hiện giờ vẫn là chiếc xe đú nhưng giỏ chỉ cũn lại 15 triệu đồng. Như vậy 16 người mua xe lỳc đầu coi như đó mất đi 5 triệu đồng dự chiếc xe cũn nguyờn giỏ trị sử dụng. Thứ hai, do khoa học kỹ thuật phỏt triển, mỏy múc ra đời sau luụn luụn tối tõn hơn. Vỡ vậy trờn thực tế giỏ trị của mỏy múc trước đú lại giảm giỏ trị. Vẫn lấy vớ dụ là chiếc xe mỏy. Nhiều năm về trước chiếc Dream Thỏi rất phổ biến ở Việt Nam với giỏ khoảng 27 triệu đồng. Nhưng hiện tại loại xe này khụng cũn được thụng dụng nữa, và nú được thay thế bởi cỏc loại xe cú giỏ trị tương đương nhưng đa dạng về mẫu mó, kiểu dỏng như Attila, Jupiter...Qua sự phõn tớch trờn ta thấy rằng hao mũn vụ hỡnh là khụng thể trỏnh khỏi nờn trong quỏ trỡnh sản xuất phải đặc biệt phải chỳ ý đến hao mũn vụ hỡnh. Ngày nay do sự tỏc động của khoa học kĩ thuật tư bản cố định càng cú nguy cơ hao mũn vụ hỡnh. Để khắc phục tỡnh trạng này thỡ cỏc DNNN cần: Thứ nhất, phải tỡm mọi cỏch để khấu hao nhanh tư bản cố định. Tỉ lệ khấu hao thường được tớnh rất cao ngay từ những năm đầu chế tạo sả phẩm mới, lợi dụng giỏ sản phẩm cao ở ầu chu kỳ sản phẩm, sau đú giảm dần khấu hao cựng với việc giảm giỏ sản phẩm cuối chu kỳ của nú. Đối với những doanh nghiệp quy mụ vừa và nhỏ việc đổi mới tư bản cố định dễ dàng hơn đối với cỏc doanh nghiệp quy mụ lớn. Cỏc doanh nghiệp này cần phải cú sự nhạy bộn, năng động trong kinh doanh và cơ cấu tổ chức chặt chẽ thỡ mới thực hiện tốt được điều này. Thứ hai, DNNN phải đặc biệt chỳ ý trong khõu mua, chuyển giao cụng nghệ phải phự hợp với mục đớch sản xuất kinh doanh và phự hợp với thời đại, trỏnh mua những cụng nghệ lạc hậu hoặc những cụng nghệ quỏ hiện đại mà chưa cú khả năng khai thỏc một cỏch cú hiệu quả. Thực tế đó cho thấy, trong quỏ trỡnh mua và chuyển giao cụng nghệ, Việt Nam đó gặp những thất bạinặng nề. Vớ dụ : 1972 Nhà nước xõy dựng nhà mỏy sản xuất Diezen ở Sụng Cụng. Cỏc mỏy múc, thiết bị mua từ Liờn Bang Xụ Viết. Nhưng nhà mỏy cũng chưa một ngày đưa vào sản xuất vỡ sản phẩm sản xuất ra cú giỏ thành cao hơn rất nhiều so với cỏc nước cú cựng sản phẩm như Nhật, Đài Loan…Đú là sự lựa chọn cụng nghệ khụng phự hợp với điều kiện của Việt Nam, ỏp dụng cỏch mỏy múc điều kiện của Xụ Viết vào Việt Nam. Bờn 17 cạnh đú cũng do trỡnh độ khoa học kĩ thuật cũn hạn chế nờn khi mua cụng nghệ đó bị "lừa", những cụng nghệ nhập về đó quỏ lỗi thời, khụng cũn phự hợp.Qua những phõn tớch trờn ta thấy cỏc doanh nghiệp khi tớnh toỏn việc chuyển giao giỏ trị tư bản cố định vào sản phẩm cần tớnh đến tới cả hai hỡh thức hao mũn này, nhất là hao mũn vụ hỡnh, nhằm đảm bảo thu hồi được tư bản cố định đó sử dụng và gúp phần rỳt ngắn khoảng cỏch lạc hậu về cỏc thế hệ kĩ thuật và cụng nghệ. Khụng thể trỏnh khỏi hao mũn về vốn cố định vỡ vậy trong quỏ trỡnh sản xuất cần lập quỹ khấu hao để bổ sung vào những hao mũn.Việc khấu hao sản phẩm cú nhiều cỏch tớnh. Tuỳ thuộc vào điều kiện sản xuất của từng doanh nghiệp cũng như cỏc mỏy múc doanh nghiệp sử dụng mà cú những hỡnh thức khấu hao khỏc nhau. Cỏc loại khấu hao bao gồm:Khấu hao theo đường thẳng, khấu hao giảm dần, và khấu hao theo sản lượng. Khấu hao theo đường thẳng được xỏc định như sau: Mức khấu hao trung bỡnh; hàng năm của vốn cố định = Error! Khấu hao giảm dần gồm hai loại khấu hao: Khấu hao bỡnh quõn nhõn đụi và khấn haotheo tổng số năm hữu dụng Khấu hao bỡnh quõn nhõn đụi được tớnh theo số dư bỡnh quõn giảm dần, cơ sở tớnh mức khấu hao là tỷ lệ khấu hao xỏc định theo phương phỏp khấu hao theo đường thẳng và giỏ trị cũn lại của vốn cố định Tỉ lệ khấu hao vốn cố định = Tỉ lệ khấu hao bỡnh quõn x 2 Phương phỏp khấu hao theo tổng số năm hữu dụng, phương phỏp đũi hỏi phải tớnh tỉ lệ khấu hao cho từng năm sử dụng của vốn cố định Tỉ lệ khấu hao vốn cố định năm thứ i = Error! Trong đú : t là thời gian hữu dụng của vốn cố định t' là thời điểm ( năm thứ i ) cần trớch khấu hao Mức khấu haovốn cố định năm thứ i = Nguyờn giỏ vốn cố định x Tỷ lệ khấu hao năm thứ i. Phương phỏp khấu hao theo sản lượng: Phương phỏp này đũi hỏi phải xỏc định được mức khấu hao tớnh cho một đơn vị sản lượng dự kiến, từ đú căn cứ vào sản lượng thực tế thực hiện khi sử dụng tài sản để xỏc định mức khấu hao cho phải trớch hàng năm. 18 Mức khấu hao tớnh cho đơn vị sản phẩm= Nguyờn giỏ vốn cố định/ tổng sản phẩm dự kiến. Mỗi doanh nghiệp lựa chọn cho mỡnh một hỡnh thức khấu hao khỏc nhau phự hợp với cụng dụng, cỏch thức sử dụng vốn phự hợp nhằm thu được lợi ớch kinh tế trong qỳa trỡnh sử dụng. Đối với nhà cửa , vật liệu kiến trỳc, cỏc tài sản vụ hỡnh… ỏp dụng phương phỏp khấu hao theo đường thẳng. Đối với mỏy múc, thiết bị, phương tiện vận tải thường gắn liền với quỏ trỡnh sản xuất kinh doanh, tớnh năng cụng suất sử dụng bị giảm dần trong quỏ trỡnh sử dụng cho phộp ỏp dụng phương phỏp khấu hao theo sản lượng hoặc phương phỏp khấu hao giảm dần. Dụng cụ , thiết bị thường chịu tỏc động của hao mũn vụ hỡnh nhiều ỏp dụng phương phỏp khấu hao giảm dần. 2. Vốn lưu động. Sử dụng vốn lưu động Vốn lưu động gồm: Lao động và nguyờn , nhiờn vật liệu. Việt Nam là quốc gia cú ưu thế lớn về nguồn lao động và tài nguyờn thiờn nhiờn. Nguồn lao động nước ta dồi dào, trẻ, giỏ rẻ. Nhưng bờn cạnh thuận lợi đú thỡ chỳng ta phải đối mặt với một thỏch thức lớn đú là giải quyết việc làm cho nguồn lao động này.Tỉ lệ thất nghiệp ở nước ta khỏ cao, lượng thất nghiệp này chủ yếu là lao động phổ thụng và cử nhõn đại học và cao đẳng. Lượng lao động này thỡ dư thừa trong khi lượng lao động cú tay nghề thiếu trầm trọng. Vỡ vậy hầu hết cỏc doanh nghiệp khi tuyển lao động đều đào tạo để phự hợp với yờu cầu của doanh nghiệp. Thứ hai, tài nguyờn thiờn nhiờn nước ta đa dạng phong phỳ. Tuy vậy sản lượng này cú hạn, nờn phải sử dụng một cỏch hợp lý. Đú là ở tầm vĩ mụ, cũn đối với cỏc doanh nghiệp khi tiết kiệm được càng nhiều nguồn đầu vào càng giảm chi phớ sản xuất, nõng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm. Để sử dụng cú hiệu quả vốn lưu động cần tăng cường tốc độ chu chuyển của vốn lưu động Thứ nhất đối với nguyờn liệu, nguyờn liệu: Trong quỏ trỡnh sản xuất chỳng ta cần chỳ ý đến đầu vào. Nờn xõy dựng nhà mỏy ở nơi gần nguồn nguyờn liệu để hạn chế chi phớ vận chuyển, cũng như rỳt ngắn được thời gian cho khõu trung gian là quỏ trỡnh vận chuyển tạo điều kiện cho quỏ trỡnh sản xuất liờn tục, khụng ngắt quóng do sự cố trong quỏ trỡnh vận chuyển. Đồng thời gần nguồn nguyờn liệu thỡ nhu cầu đến đõu khai thỏc 19 đến đú, khụng cần dự trữ trong kho đỡ bị tổn thất do hao mũn vụ hỡnh gõy ra. Thứ hai, vấn đề đặc biệt quan trọng đúng vai trũ quyết định nõng cao hiệu quả của doanh nghiệp là việc tổ chức quản lý sử dụng nguồn lao động ( mang tớnh chất lõu dài cú tớnh quyết định trong việc sử dụng vốn lưu động). Nõng cao trỡnh độ tay nghề của người lao động. Đối với bộ mỏy lónh đạo cần phõn cụng trỏch nhiệm và quyền lợi rừ ràng để tổ chức cú hiệu quả, trỏnh tỡnh trạng chồng chộo. ở nước ta đang tồn tại một vấn đề nụỉ cộm: " Thừa thầy, thiếu thợ ". Hàng năm lượng rất lớn tuyển sinh vào đại học, cao đẳng mà cỏc trường đào tạo nghề thỡ lại rất ớt người đăng ký trong khi nước ta đang thiếu lượng lớn lao động lành nghề. Bờn cạnh đú việc đào tạo ở bậc đại học và cao đẳng cũn nhiều bất cập, học khụng đi đụi vớ