Quá trình hình thành tư tưởng về vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc của Hồ Chí Minh đã gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của Người ngay từ những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Như mọi người đều thấy rõ, trước khi học thuyết Mác – Lênin được truyền bá vào Việt Nam thì các phong trào yêu nước của người Việt Nam chống thực dân Pháp liên tục nổ ra, nhưng kết cục đều thất bại. Nguyên nhân quan trọng nhất khiến cho các phong trào đó thất bại chính là do bế tắc về đường lối, mặc dù các bậc lãnh tụ của những phong trào yêu nước ấy đã dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp của mình, nhưng do họ không nhận thức được xu thế của thời đại, nên không thấy được giai cấp trung tâm của thời đại lúc này là giai cấp công nhân - giai cấp đại biểu cho một phương thức sản xuất mới, một lực lượng tiến bộ xã hội. Do đó, mục tiêu đi tới của những phong trào ấy không phản ánh đúng xu thế vận động của lịch sử và thời đại, nên không thể đem lại kết quả và triển vọng tốt đẹp cho sự phát triển của xã hội Việt Nam.
17 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 1695 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Mối quan hệ biện chứng giữa giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp trong tư tưởng của Hồ Chí Minh, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
s¬n tæ quèc, t¹o nªn søc sèng trêng tån cho d©n téc ViÖt Nam vµ ¶nh hëng s©u s¾c ®Õn Hå ChÝ Minh. Sau khi gÆp chñ nghÜa M¸c - Lªnin, chñ nghÜa yªu níc cña Hå ChÝ Minh l¹i mang néi dung míi.
Chñ nghÜa M¸c - Lªnin cho r»ng vÊn ®Ò d©n téc bao giê còng g¾n liÖn víi vÊn ®Ò giai cÊp, do mét giai cÊp tiªn phong gi¶i quyÕt. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ®Òu nh»m ®¸p øng lîi Ých cña mét gia cÊp nhÊt ®Þnh. CNMLN kÕt luËn r»ng: trong thêi ®¹i ngµy nay, d©n téc g¾n liÒn víi giai cÊp c«ng nh©n vµ ®Ó lµm trßn sø mÖnh lÞch sö cña m×nh, giai cÊp c«ng nh©n ph¶i n¾m lÊy ngän cê d©n téc.
Phần II
Néi dung c¬ b¶n cña t tëng Hå ChÝ Minh vÒ quan hÖ giai cÊp - d©n téc
2.1. C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña toµn d©n do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o
Chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam truyÒn thèng vµ CNMLN vÒ QHGC - DT cã thÓ nãi ®· ®îc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn trong TTHCM, thÓ hiÖn thµnh quan ®iÓm cña Ngêi vÒ QHGC - DT.
VËn dông s¸ng to¹ CNMLN vµo viÖc ph©n tÝch kÕt cÊu x· héi - giai cÊp ë ViÖt Nam, Hå ChÝ Minh ®· nhËn ra r»ng trong c¸c giai cÊp cña x· héi ViÖt Nam th× c«ng nh©n n«ng d©n, tiÓu t s¶n, t s¶n d©n téc ®Òu cã kÎ thï chung lµ ®Õ quèc vµ phong kiÕn. Do ®ã theo Hå ChÝ Minh c¸ch m¹ng ph¶i lµ sù nghiÖp cña toµn d©n. Tøc lµ cña 4 giai cÊp nµy. §ång thêi khi phñ nhËn vai trß l·nh ®¹o c¸ch m¹ng cña giai cÊp n«ng d©n, tiÓu t s¶n, t s¶n d©n téc th× Hå ChÝ Minh còng kh¼ng ®Þnh vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Ngêi cho r»ng l·nh ®¹o ®îc hay kh«ng lµ do ®Æc tÝnh giai cÊp chø kh«ng ph¶i do sè lîng nhiÒu hay Ýt cña giai cÊp ®ã. Giai cÊp c«ng nh©n lµ giai cÊp cã nhiÒu ®Æc tÝnh tiÕn bé vµ cã hÖ t tëng CNMLN nªn giai cÊp c«ng nh©n ¾t ph¶i lµ ngêi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt Nam.
Nhng Hå ChÝ Minh còng cho r»ng, giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam muèn hoµn thµnh sø mÖnh lÞch sö cña m×nh th× ph¶i lËp nªn §¶ng céng s¶n. §¶ng lµ ®iÒu kiÖn quan träng hµng ®Çu ®Ó c¸ch m¹ng giµnh th¾ng lîi. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc nh thÕ, Hå ChÝ Minh ®· nç lùc chuÈn bÞ mäi mÆt ®Ó thµnh lËp §¶ng céng s¶n ViÖt Nam n¨m 1930.
§ång thêi víi viÖc x¸c ®Þnh lùc lîng c¸ch m¹ng lµ toµn d©n, giai cÊp l·nh ®¹o c¸ch m¹ng lµ c«ng nh©n, Hå ChÝ Minh còng x¸c ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña c¸c giai cÊp trong cÊu tróc cña lùc lîng c¸ch m¹ng qua c¸c giai ®o¹n lÞch sö. Tríc khi §¶ng ra ®êi, Ngêi x¸c ®Þnh: ®éng lùc cña c¸ch m¹ng lµ c«ng nh©n, n«ng d©n; bÇu b¹n cña c¸ch m¹ng lµ tiÓu t s¶n, t s¶n d©n téc. Nhng qua thö th¸ch cña thêi gian, ®éng lùc cña c¸ch m¹ng ®îc Hå ChÝ Minh x¸c ®Þnh lµ c«ng nh©n, n«ng d©n, tiÓu t s¶n. T s¶n d©n téc lµ lùc lîng c¸ch m¹ng. Ngêi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng lµ giai cÊp c«ng nh©n.
Trªn c¬ së x¸c ®Þnh vai trß vÞ trÝ c¸c giai cÊp nh thÕ, Hå ChÝ Minh ®· kªu gäi toµn d©n ®oµn kÕt, thùc hiÖn nhiÖm vô c¸ch m¹ng. Cã thÓ nãi, nh÷ng lêi kªn gäi vang dËy nói s«ng cña Ngêi ®èi víi toµn thÓ quèc d©n ®ång bµo lµ qu¸ tr×nh thÓ hiÖn cô thÓ t tëng cña Ngêi vÒ lùc lîng c¸ch m¹ng. Nhê ®ã c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· giµnh th¾ng lîi to lín trong gi¶i phãng d©n téc vµ x©y dùng CNXH.
Nh vËy dùa vµo CNMLN, kÕt hîp víi chñ nghÜa yªu níc ViÖt Nam truyÒn thèng, Hå ChÝ Minh ®· ph©n tÝch c¬ cÊu x· héi - giai cÊp ë ViÖt Nam, thÊy ®îc vai trß vÞ trÝ cña c¸c giai cÊp nµy. Trªn c¬ së ®ã Ngêi kh¼ng ®Þnh: c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña toµn d©n do giai cÊp c«ng nh©n l·nh ®¹o. §ã lµ luËn ®iÓm c¬ b¶n TTHCM vÒ QHGC - DT.
2.2. §éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi
- con ®êng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó giai cÊp vµ d©n téc. Theo Hå ChÝ Minh, ë §«ng d¬ng gi¶i phãng d©n téc, giµnh ®éc lËp cho d©n téc lµ ®iÒu kiÖn hµng ®Çu ®Ó gi¶i quyÕt giai cÊp. Bëi v× Hå ChÝ Minh cho r»ng, trong c¸c m©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi ViÖt Nam th× m©u thuÉn gi÷a toµn thÓ d©n téc víi chñ nghÜa ®Õ quèc lµ m©u thuÉn chñ yÕu. MÆt kh¸c nÕu vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò giai cÊp lµ hai yÕu tè song sinh th× trong mäi giai ®o¹n cña lÞch sö ViÖt Nam, vÊn ®Ò d©n téc lu«n lu«n chiÕm vÞ trÝ næi bËt. ChÝnh v× vËy Hå ChÝ Minh cho r»ng ®éc lËp d©n téc lµ ®iÒu kiÖn hµng ®Çu ®Ó gi¶i phãng giai cÊp. §ã lµ mét bé phËn trong t tëng cña Ngêi vÒ QHGC - DT.
Nhng sau khi giµnh ®îc ®éc lËp th× d©n téc sÏ thùc hiÖn quyÒn tù quyÕt theo con ®êng nµo? TBCN hay XHCN? theo Hå ChÝ Minh §LDT g¾n liÒn víi CNXH th× míi gi¶i quyÕt triÖt ®Ó giai cÊp vµ d©n téc. Ngêi viÕt: "Lµm t s¶n d©n quyÒn c¸ch m¹ng vµ thæ ®Þa c¸ch m¹ng ®Ó ®i tíi x· héi céng s¶n". ChiÕn lîc nµy võa ®¸p øng ®îc nguyÖn väng tríc m¾t, võa ®¸p øng ®îc nguyÖn väng môc tiªu l©u dµi cña nh©n d©n nªn ®· l«i cuèn ®îc ®«ng ®¶o nh©n d©n ®i theo, t¹o ra lùc lîng v« cïng to lín cho c¸ch m¹ng. KHi ®ã quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n ®îc kh¼ng ®Þnh vµ cñng cè v÷ng ch¾c. Tøc lµ toµn d©n ®îc gi¶i phãng ®Õn ®©u th× giai cÊp c«ng nh©n ®îc gi¶i phãng ®Õn ®ã. QHGC - DT sÏ lu«n lu«n hµi hoµ, xo¾n xÝt bªn nhau. Cã thÓ nãi r»ng tÝnh chÊt vµ gi¸ trÞ cña nÒn ®éc lËp cña ViÖt Nam sau c¸ch m¹ng Th¸ng t¸m n¨m 1945 ®· ®îc thay ®æi nhiÒu. D©n téc ®îc gi¶i phãng ®Õn ®©u th× giai cÊp sÏ ®îc gi¶i phãng theo nÊc thang t¬ng øng ®Õn ®ã. QHGC - DT theo ®ã còng ®îc gi¶i quyÕt tèt h¬n cña giai ®o¹n sau so víi giai ®o¹n tríc. Nh thÕ theo Hå ChÝ MÝnh, §LDT g¾n liÒn víi CNXH lµ con ®êng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó QHGC - DT.
NÕu §LDT g¾n liÒn víi CNXH lµ con ®êng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó QHGC - DT th× ngîc l¹i, Hå ChÝ Minh còng cho r»ng: CNXH lµ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m ®éc lËp thùc sù, hoµn toµn. §ã lµ mét nÒn ®éc lËp vÒ mäi mÆt vµ nh©n d©n cã quyÒn tù quyÕt. Ngêi viÕt: "chØ cã CNXH, chñ nghÜa céng s¶n míi gi¶i phãng ®îc c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc vµ nh÷ng ngêi lao ®éng trªn toµn thÕ giíi khái ¸ch n« lÖ". Bëi v× Hå ChÝ Minh cho r»ng häc thuyÕt CNXH rÊt phï hîp víi v¨n ho¸ vµ c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña ViÖt Nam, rÊt dÔ c¾m s©u vµo x· héi ViÖt Nam, gióp ViÖt Nam giµnh ®îc ®éc lËp hoµn toµn, ®éc lËp thùc sù. Trªn thùc tÕ, sù du nhËp cña häc thuyÕt CNXH vµo ViÖt Nam, th«ng qua Hå ChÝ Minh ®· gióp ViÖt Nam giµnh ®îc ®éc lËp n¨m 1945 vµ gi¶i phãng MiÒn B¾c n¨m 1954.
Sau 1954, Nam ViÖt Nam vÉn cha ®îc gi¶i phãng. Hå ChÝ Minh cho r»ng MiÒn B¾c ph¶i ®i lªn CNXH th× míi t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i phãng MiÒn Nam, hoµn thµnh §LDT trªn c¶ níc. ChÕ ®é XHCN ë MiÒn B¾c lµ nÒn t¶ng cho sù nghiÖp thèng nhÊt nµy. Th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü ®· kiÓm chøng quan ®iÓm nµy cña Hå ChÝ Minh.
Nh vËy vËn dông s¸ng t¹o CNMLN vµo ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ ViÖt Nam, TTHCM vÒ QHGC - DT ®· ®îc x¸c lËp. Néi dung cña nã lµ kh¼ng ®Þnh lùc lîng c¸ch m¹ng lµ toµn d©n; ngêi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng lµ giai cÊp c«ng nh©n; ph¬ng híng tiÕn lªn cña c¸ch m¹ng lµ CNXH.
Phần III
VËn dông t tëng Hå ChÝ Minh vÒ quan hÖ giai cÊp - d©n téc vµo sù nghiÖp ®æi míi ë ViÖt Nam hiÖn nay
3.1. Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt quan hÖ giai cÊp - d©n téc trong thêi kú ®æi míi võa qua vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra
VÊn ®Ò d©n téc vµ giai cÊp trong thêi kú ®æi võa qua ®· ®îc gi¶i quyÕt ®¹t nh÷ng thµnh tùu vµ nh÷ng h¹n chÕ cßn tån ®äng nh sau:
VÒ thµnh tùu: §¶ng ®· tõng bíc hoµn thiÖn ®êng lèi ®æi míi, x¸c ®Þnh nh÷ng nÐt chÝnh cña m« h×nh CNXH ë ViÖt Nam víi môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh. B¶n chÊt vµ linh hån cña nh÷ng chñ tr¬ng ®æi míi trªn ®©y cña §¶ng ta lµ n¾m v÷ng ngän cê §LDT vµ CNXH, thùc hiÖn lîi Ých d©n téc trªn quan ®iÓm, lËp trêng giai cÊp c«ng nh©n. Trong thêi kú 1991 - 2000, ®Êt níc ®· ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi. NÒn kinh tÕ ®Êt níc chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng, ®Þnh híng XHCN; HÖ thèng chÝnh trÞ hoµn thiÖn tõng bíc; b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ nhiÒu gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®îc ph¸t huy.
VÒ khuyÕt ®iÓm tån t¹i: NÒn kinh tÕ níc ta cßn ®øng tríc nguy c¬ tôt hËu xa h¬n n÷a so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NÒu kinh tÕ ph¸t triÓn cha c©n ®èi; t¨ng trëng kinh tÕ cha thùc sù g¾n liÒn víi tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi; Trªn lÜnh vùc chÝnh trÞ t tëng ®ang diÔn ra xu híng tuyÖt ®èi ho¸ lîi Ých vµ c¸c gi¸ trÞ vËt chÊt, xem nhÑ vµ coi thêng c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn; chñ nghÜa c¸ nh©n thùc dông ®ang l©y lan víi quy m« kh¸ réng. Nh×n chung ®¸t níc ®øng tríc nhiÒu nguy c¬ lín, ®e do¹ lîi Ých giai cÊp vµ lîi Ých d©n téc.
Nh÷ng thµnh tùu vµ khuyÕt ®iÓm yÕu kÐm tån t¹i trong sù nghiÖp ®æi míi ®ang ®Æt ra nhu cÇu lµ: ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc, ®Èy lïi nh÷ng nguy c¬ to lín, ®e do¹ lîi Ých giai cÊp vµ lîi Ých d©n téc.
3.2 Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp ở Việt Nam
Nhận định được tình hình trong nước, đặc biệt là những mâu thuẫn gay gắt trong xã hội Việt Nam Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra những quan điểm vận dụng sáng tạo học thuyết Mac- Lenin. Do kết hợp đúng đắn vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp phù hợp với đặc điểm và điều kiện cụ thể Việt Nam.
Chủ nghĩa Mac- Lenin đề cao nhiệm vụ giải phóng giai cấp sau đó mới đến giai quyết vấn đề giải phóng dân tộc
Tư tưởng Hồ Chí Minh lại đề cao việc giải phóng dân tộc trước, coi đó là nền tảng, là vấn đề trước mắt, cần giải quyết trước.
Sự khác biệt này nảy sinh chính là do việc nhận định chính xác tình hình mâu thuẫn trong xã hội nước ta. Nhận định của chủ tịch Hồ Chí Minh:
Một là, trong hoàn cảnh đất nước ta có rất nhiều các tầng lớp, lợi ích cũng khác nhau nhưng đều có một kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc là bọn tay sai. Trong lịch sử dân tộc ta, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng mỗi người dân đều đồng lòng đứng lên giết giặc. Tinh thần yêu nước đã ngấm vào máu của từng người con đất Việt. Chẳng thế mà ông cha ta đã làm nên một Bạch Đằng giang lẫy lừng , một vua tôi nhà Trần ba lần đại phá quân Mông Nguyên, rồi cả những Ngọc Hồi, Đống Đa vang danh non song đất nước. Trong tất cả những chiến thắng đó, tại thời điểm nào trong xã hội cũng đều tồn tại giai cấp, đều tồn tại nhưng mâu thuẫn của người bị trị và kẻ cai trị. Nhưng trên hết vẫn là tinh thần đồng lòng đánh đuổi giặc xâm lăng. Một dân tộc anh hùng như vậy, sao có thể chịu cảnh áp bức bóc lột của đế quốc, bè lũ tay sai và sự bạc nhược của triều đình nhà Nguyễn. Chính vì lý do đó mà vấn đề giải phóng dân tộc cần phải được đặt lên hàng đầu.
Hai là, nước ta là nước phong kiến nữa thuộc địa, nền kinh tế còn nghèo nàn lạc hậu phát triển chưa cao. Nông nghiệp vẫn chiếm hơn 90% nền kinh tế. Do vậy, sự phân hóa giai cấp chưa rõ rệt, mâu thuẫn giai cấp chưa thật sự gay gắt như ở các nước phương Tây.
Ba là, việc giải phóng dân tộc là nhiệm vụ tất yếu phải thực hiện nhưng cần phải khai thác thiệt để yếu tố dân tộc trong đấu tranh, cách mạng không thể dừng lại ở giải phóng dân tộc mà còn phải giải phóng con người, giai cấp. Xóa bỏ áp bức dân tộc mà không xóa bỏ được tình trạng áp bức bóc lột giai cấp thì nhân dân lao động vẫn chưa được giải phóng. Chỉ có xóa bỏ tận gốc tình trạng áp bức, boc lột, chỉ có thiết lập một nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân mới đảm bảo người lao động có quyền làm chủ, mới thực hiện được sự phát triển hài hòa giữa cá nhân và xã hội, giữa độc lập dân tộc với tự do và hạnh phúc của con người.
3.3. Mét sè ph¬ng híng, gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng quan hÖ giai cÊp - d©n téc ë níc ta hiÖn nay
Thø nhÊt: Kiªn ®Þnh con ®êng XHCN víi môc tiªu: d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh.
VÊn ®Ò QHGC - DT hiÖn nay thÓ hiÖn tËp trung ë ®êng lèi vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn. Con ®êng mang tÝnh quy luËt cña ViÖt Nam lµ con ®êng §LDT g¾n liÒn víi CNXH. Nã cho phÐp kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých d©n téc víi lîi Ých giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. LÞch sö d©n téc ta h¬n 70 n¨m qua ®· chøng minh tÝnh ®óng ®¾n cña con ®êng nµy.
Tuy nhiªn thùc tiÔn cña phong trµo XHCN thÕ giíi hiÖn nay lµm cho mét sè ngêi ë níc ta mÊt niÒm tin vµo con ®êng §LDT g¾n liÒn víi CNXH. Hä muèn quay sang phÝa CNTB. Nhng tØ lÖ gi÷a c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn trªn tæng sè c¸c níc thÕ giíi kh«ng chøng minh ®îc tÝnh u viÖt cña CNTB.
HiÖn nay CNXH thÕ giíi ®ang khñng ho¶ng, nhng nã sÏ rót ra ®îc nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cho giai ®o¹n sau. Vµ ë níc ta §LDT g¾n liÒn víi CNXH lµ con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu cña lÞch sö.
Thø hai: Cñng cè vµ t¨ng cêng khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc trªn nÒn t¶ng liªn minh c«ng nh©n - n«ng d©n - trÝ thøc, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n.
Tríc yªu cÇu cña thêi kú míi, h¬n lóc nµo hÕt, chóng ta ph¶i ra søc cñng cè vµ t¨ng cêng khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, t¹o thµnh søc m¹nh vµ ®éng lù to lín ®Ó x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam XHCN. Tinh thÇn c¬ b¶n, nhiÖm vô bao trïm cña ®¹i ®oµn kÕt d©n téc trong giai ®o¹n nµy ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo quan ®iÓm cña ®¹i héi IX cña §¶ng ®· chØ ra.
Muèn vËy cÇn ph¶i qu¸n triÖt môc tiªu gi÷ v÷ng ®éc lËp thèng nhÊt, chñ quyÒn vµ toµn vÑn l·nh thæ, híng tíi d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh; qu¸n triÖt ®¹i ®oµn kÕt trong c¸c chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, trong x©y dùng bé m¸y nhµ níc, trong x©y dùng vµ më réng mÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam, ®¸p øng lîi Ých, nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña c¸c giai cÊp, tÇng líp, d©n téc, t«n gi¸o trong x· héi; g¾n quyÒn lîi víi tr¸ch nhiÖm, lîi Ých riªng cña mçi ngêi víi nghÜa vô c«ng d©n, trong ®ã lîi Ých d©n téc lµ trung t©m.
Thø ba: Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
§©y lµ bíc cô thÓ ho¸ tiÕp theo trong chñ trëng cñng cè vµ t¨ng cêng khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, ®îc tiÕn hµnh trªn lÜnh vùc kinh tÕ. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Þnh híng XHCN lµ dùa vµo c«ng cô kinh tÕ thÞ trêng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu CNXH. Trªn thùc tÕ møc t¨ng trëng cña kinh tÕ níc ta thêi kú 1991 - 2002 theo m« h×nh nµy ®¹t ®îc kh¸ cao, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng h¬n 7%, nhng cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Trong bèi c¶nh quèc tÕ hiÖn nay nÕu kh«ng b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ cao, «n ®Þnh theo m« h×nh kinh tÕ nµy th× sÏ ®e do¹ lîi Ých giai cÊp vµ d©n téc. V× vËy chóng ta ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®Þnh híng XHCN ®Ó thùc hiÖn môc tiªu chiÕn lîc cña sù nghiÖp ®æi míi. Muèn vËy ®ßi hái chóng ta ph¶i tËp trung ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ níc; më réng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh tÕ nhµ níc; ®a d¹ng hoµ vµ ¸p dông mét c¸ch phæ biÕn c¸c h×nh thøc kinh tÕ t b¶n nhµ níc; híng dÉn khuyÕn khÝch kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ph¸t triÓn; khuyÕn khÝch kinh tÕ t b¶n t nh©n ®Çu t vµo s¶n xuÊt, yªn t©m lµm ¨n l©u dµi.
Phần IV
Mối quan hệ biện chứng giữa vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp trong tư tưởng Hồ Chí Minh
4.1 Tư tưởng biện chứng của Hồ Chí Minh về mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp là một trong những nhân tố đảm bảo thành công của cách mạng Việt Nam, một trong những đóng góp xuất sắc của Người vào kho tàng lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác – Lênin.
Quá trình hình thành tư tưởng về vấn đề giai cấp và vấn đề dân tộc của Hồ Chí Minh đã gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng của Người ngay từ những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Như mọi người đều thấy rõ, trước khi học thuyết Mác – Lênin được truyền bá vào Việt Nam thì các phong trào yêu nước của người Việt Nam chống thực dân Pháp liên tục nổ ra, nhưng kết cục đều thất bại. Nguyên nhân quan trọng nhất khiến cho các phong trào đó thất bại chính là do bế tắc về đường lối, mặc dù các bậc lãnh tụ của những phong trào yêu nước ấy đã dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp của mình, nhưng do họ không nhận thức được xu thế của thời đại, nên không thấy được giai cấp trung tâm của thời đại lúc này là giai cấp công nhân - giai cấp đại biểu cho một phương thức sản xuất mới, một lực lượng tiến bộ xã hội. Do đó, mục tiêu đi tới của những phong trào ấy không phản ánh đúng xu thế vận động của lịch sử và thời đại, nên không thể đem lại kết quả và triển vọng tốt đẹp cho sự phát triển của xã hội Việt Nam.
Trước yêu cầu bức xúc của vấn đề giải phóng dân tộc, từ chủ nghĩa yêu nước, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành đã quyết định ra đi tìm đường cứu nước. ''Công lao to lớn đầu tiên của Bác đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam là đã tìm ra con đường cứu nước, khai phá con đường giải phóng dân tộc và các dân tộc bị áp bức trên thế giới''.
Trong quá trình ra đi tìm đường cứu nước, qua khảo sát thực tế ở các nước trên các châu lục Âu, Phi, Mỹ và ngay cả trên đất Pháp, Nguyễn Ái Quốc đã rút ra nhận xét: chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa thực dân là nguồn gốc mọi sự đau khổ của công nhân, nông dân lao động ở cả “chính quốc” cũng như ở thuộc địa. Nghiên cứu các cuộc cách mạng dân chủ tư sản Mỹ (1776); Pháp (1789), Nguyễn Ái Quốc nhận thấy các cuộc cách mạng này tuy nêu khẩu hiệu ''tự do'', ''bình đẳng'', nhưng không đưa lại tự do, bình đẳng thực sự cho quần chúng lao động. Người viết: Tiếng là cộng hoà, dân chủ kì thực trong thì nó bóc lột công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa. Tuy khâm phục các cuộc cách mạng ấy, nhưng Nguyên Ái Quốc cho rằng đó là cách mạng chưa đến nơi. Vì thế, Nguyễn Ái Quốc đã tích cực tham gia hoạt động đấu tranh trong phong trào giải phóng của các dân tộc bị áp bức, phong trào giải phóng giai cấp công nhân ở các nước tư bản. Chính vì vậy mà Nguyễn Ái Quốc đã tìm đến với cách mạng Tháng Mười Nga, đến với V.I. Lênin; như một tất yếu lịch sử. Cách mạng Tháng Mười Nga thắng lợi là một sự kiện chính trị đặc biệt quan trọng trong quá trình hoạt động tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc. Đặc biệt, sau khi đọc ''Sơ thảo lần thứ nhất Luận cương về dân tộc và thuộc địa” của V.I. Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã thấy rõ hơn con đường đúng đắn mà cách mạng Việt Nam sẽ trải qua. Người khẳng định: ''Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ''; rằng: ''Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản''. Kết luận trên đây của Nguyễn Ái Quốc là sự khẳng định một hướng đi mới, nguyên tắc chiến lược mới, mục tiêu và giải pháp hoàn toàn mới, khác về căn bản so với các lãnh tụ của các phong trào yêu nước trước đó ở Việt Nam; đưa cách mạng giải phóng dân tộc vào quỹ đạo của cách mạng vô sản, tức là sự nghiệp cách mạng ấy phải do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo, lấy hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng. Vì vậy, con đường phát triển tất yếu của cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng XHCN. Người chỉ rõ: ''Cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn''.
Trong quá trình hoạt động thực tiễn cách mạng, Nguyễn Ái Quốc đã đấu tranh và chỉ đạo giải quyết mối quan hệ giữa giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, bền bỉ chống các quan điểm không đúng về vấn đề dân tộc và thuộc địa, đã phát triển lý luận về cách mạng giải phóng dân tộc. Ngay từ khi hoạt động trong phong trào công nhân ở Pháp, Người đã nhận thấy một hố sâu ngăn cách giữa giai cấp công nhân và nhân dân lao động ''chính quốc'' với giai cấp công nhân và nhân dân lao động thuộc địa. Đó là chủ nghĩa sô-vanh nước lớn của các dân tộc đi thống trị và chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi đối với các dân tộc bị thống trị.
Trong Đại hội Tua, thành lập Đảng Cộng sản Pháp (1920), Nguyễn Ái Quốc đã kêu gọi những người xã hội ủng hộ phong trào giải phóng ở các thuộc địa và lên án phái nghị viện đi theo đường lối cơ hội của Đệ nhị quốc tế, theo đuổi bọn thực dân phản động, từ chối yêu cầu giải phóng của các dân tộc thuộc địa. Trong nhiều tham luận tại các Đại hội quốc tế và các bài viết, Nguyễn Ái Quốc đã bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, phê bình một cách kiên quyết và chân thành những sai lầm, khuyết điểm của các Đảng Cộng sản chính quốc. Các Đảng Cộng sản này, tuy thừa nhận 21 điều kiện của Quốc tế cộng sản, trong đó Điều 8 quy định các Đảng Cộng sản ở chính quốc phải ủng hộ và hoạt động một cách thiết thực giúp đỡ phong trào giải phóng dân tộc; nhưng trên thực tế hoạt động rất ít, do không nhận thức đúng tầm quan trọng của vấn đề thuộc địa.
Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay từ khi mới thành lập, trong ''Chính cương vắn tắt'' do Nguyên Ái Quốc khởi thảo đã khẳng định: ''Chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản''. Như vậy là, lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng Việt Nam, với Hồ Chí Minh, sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng XHCN. Cuộc cách mạng này kết hợp trong bản thân nó tiến trình của hai sự nghiệp giải phóng: giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ thực dân và giải phóng giai cấp khỏi ách áp bức bóc lột. Vấn đề dân tộc được giải quyết trên lập trường của giai cấp công nhân - điều đó phù hợp với xu thế thời đại và lợi ích của các giai cấp và lực lượng tiến bộ trong dân tộc. Sức mạnh đi tới thắng lợi của cách mạng Việt Nam không phải là cái gì khác mà là mục tiêu dân tộc luôn thống nhất với mục tiêu dân chủ trên cơ sở định hướng XHCN. Đặc điểm nổi bật của cách mạng Việt Nam là cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân triệt để, tạo tiền đề cho bước chuyển sang thời kỳ quá độ lên CNXH; tức là, cách mạng XHCN là bước kế tiếp ngay khi cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân thắng lợi và giữa hai cuộc cách mạng này không có một bức tường nào ngăn cách. Đây là quan điểm hết sức căn bản của tư tưởng Hồ Chí Minh: chỉ có hoàn thành cách mạng giải phóng dân tộc mới có điều kiện để tiến lên CNXH và chỉ có cách mạng XHCN mới giữ vững được thành quả cách mạng giải phóng dân tộc, mới mang lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho mọi tầng lớp nhân dân, mới có độc lập dân tộc thực sự.
Như chúng ta đều biết, Hồ Chí Minh đã đi từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa Mác - Lênin. Từ đó, Người đã phát huy cao độ chủ nghĩa yêu nước truyền thống Việt Nam, trong sự thống nhất với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Bởi vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đúng như Ph. Ăng-Ghen đã nói: Những tư tưởng dân tộc chân chính... đồng thời cũng là những tư tưởng quốc tế chân chính. Sự phát triển tự tưởng Hồ Chí Minh đã chỉ đạo sự phát triển của thực tiễn cách mạng Việt Nam, trong sự thúc đẩy lẫn nhau giữa dân tộc và giai cấp, ý thức giác ngộ về cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc là tiền đề quyết định nhất, cũng là động lực chủ yếu để Nguyễn Ái Quốc đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và tiếp thu quan điểm mác-xít về giai cấp. Đó chính là nhân tố đảm bảo tính khoa học và cách mạng cho sự phát triển tinh thần dân tộc đúng đắn ở người chiến sĩ cộng sản Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự kết hợp, gắn bó hữu cơ giữa hai quá trình đấu tranh cách mạng: giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản không phải chỉ là chứng minh cho sự đúng đắn của chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn là sự phát triển sáng tạo và có giá trị định hướng rất cơ bản. Qua thực tiễn đấu tranh và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, luôn bám sát đặc điểm thực tiễn Việt Nam và tham khảo kinh nghiệm các nước khác, Hồ Chí Minh đã có những giải pháp đúng đắn, sáng tạo, đáp ứng đòi hỏi của lịch sử, góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin; đó cũng chính là nguồn gốc sức mạnh của cách mạng nước ta trong suốt bảy thập kỷ qua. Bởi lẽ:
Một là, cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại ngày nay muốn thành công triệt để nhất định phải đi theo quỹ đạo và là một bộ phận khăng khít của cách mạng vô sản. Cuộc cách mạng đó phải đưa vào lực lượng của nhân dân, nòng cốt là liên minh công nông, do chính Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo. Hồ Chí Minh nhận thức rất rõ, nếu chỉ đưa vào lực lượng của riêng giai cấp công nhân, thậm chí cả giai cấp nông dân là hoàn toàn không đủ, mà theo Người, chỉ có phát động cả dân tộc tham gia mới biến sức mạnh dân tộc thành lực lượng vô địch.
Hai là, cuộc đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giai cấp trong nội bộ dân tộc (mâu thuẫn địa chủ - nông dân, mâu thuẫn tư sản - vô sản) không tách rời cuộc đấu tranh giải quyết mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc với các thế lực đế quốc xâm lược. Ở giai đoạn đầu của cách mạng, cần đặt vấn đề dân tộc, độc lập dân tộc lên trên hết. ''Nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc, không đòi được độc lập tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền lợi của bộ phận giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được''. ''Chính lập trường và lợi ích giai cấp công nhân đòi hỏi trước hết phải giải phóng dân tộc''. Ở đây rõ ràng cái giai cấp được biểu hiện ở cái dân tộc, cái dân tộc được giải quyết theo lập trường giai cấp công nhân, chứ đâu phải là “hy sinh cái nọ cho cái kia” như có người từng cố chứng minh.
Ba là, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng vô sản ở chính quốc như ''hai cánh của một con chim'', phải thực hiện sự liên minh giữa vô sản ở chính quốc với vô sản và nhân dân các nước thuộc địa thì cách mạng mới thắng lợi. Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa không phụ thuộc một chiều vào cách mạng vô sản ở chính quốc, mà có thể và phải chủ động tiến lên giành thắng lợi, thậm chí có thể giành thắng lợi trước, từ đó góp phần tích cực hỗ trợ cho cách mạng ở các nước tư bản. Đó là nhận định hết sức đúng đắn, táo bạo và sáng tạo của Hồ Chí Minh. Đáng tiếc là có lúc quan điểm này của Hồ Chí Minh không được một số người, trong đó có một vài người của Quốc tế cộng sản cũng không thừa nhận.
Bốn là, sau khi giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị ngoại bang, khỏi chế độ thuộc địa, dân tộc vừa được giải phóng phải quá độ lên CNXH và trong bước quá độ ấy phải tự mình tìm tòi con đường, phương thức riêng phù hợp với tình hình và đặc điểm đất nước, tránh giáo điều, dập khuôn những hình thức, bước đi, biện pháp của nước khác.
4.2. Vận dụng và phát triển sá
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 25389.doc