Tiểu luận Nguyên tắc quản lí của Nhà nước về tài chính bảo hiểm xã hội

. a) Phần quỹ BHXH bắt buộc được hình thành từ các nguồn sau: Người lao động và người sử dụng lao động đóng góp: Nhà nước đóng góp với tư cách là người sử dụng lao động và hỗ trợ thêm. Các nguồn khác: - Các nguồn tài trợ, viện trợ từ cộng đồng quốc tế và các tổ chức trong nước. - Tiền lãi do thựchiện các hoạt đông đầu tư như gửi ngân hàng, mua trái phiếu, cho thuê tài sản… - Các nguồn quỹ khác như tiền phạt của các cơ quan nôp châm tiền BHXH, tiền trưng thu khi các đơn vị đóng thiếu BHXH… Phần quỹ BHXH tự nguyện Phần quỹ BHXH tự nguyện được hình thành chủ yếu do bên tham gia BHXH tự nguyện đóng góp. 2.2. Sử dụng tài chính BHXH. Tài chính BHXH chi chủ yếu cho 5 mục đích sau: - Chi trợ cấp cho các chế độ BHXH : là trách nhiệm luật định của của BHXH, gồm trợ cấp ngắn hạn như ốm đau, thai sản, y tế và trợ cấp dài hạn như hưu trí, tử tuất, tai nạn lao động… - Chi cho bộ máy quản lý BHXH: có thể hiểu đây là khoản chi dùng để duy trì bộ máy quản lí BHXH như chi tiền lương cho lao động ngành BHXH, chi phí quản lí hành chính và mua sắm, sửa chữa các tài sản cố đinh… - Chi đầu tư: như đã trình bày ở trên, phần quỹ BHXH nhàn rỗi được đầu tư phát triển kinh tế-xã hội dưới sự quản lí và đảm bảo của Nhà nước. - Chi dự phòng : khoản chi nhằm đảm bảo quỹ BHXH có dự trữ đủ lớn để tránh trường hợp thâm hụt quỹ do cân đối thu chi không đảm bảo hoặc do những biến động lớn trong chính sách tài chính- tiền tệ của quốc gia. - Chi khác : là những chi phí phát sinh ngoài các khoản trên như chi phí thanh lí, nhượng bán tài sản cố đinh. PHẦN II CÁC NGUYÊN TẮC QUẢN LÍ CỦA NHÀ NƯỚC VỀ TÀI CHÍNH BHXH. I.Tài chính BHXH cần thiết phải có sự quản lí theo một nguyên tắc thống nhất. Một quốc gia chỉ có thể phát triển bền vững nếu sự phát triển kinh tế của quốc gia đó luôn đi kèm với sự ổn định xã hội. Xã hội càng phát triển, nhu cầu cần được ổn định càng cao. Muốn vậy hệ thống nhằm đảm bảo ổn định xã hội cần có quản lí thống nhất, có hiệu quả của nhà nước. Nghĩa là cần phải có sự quản lí theo những nguyên tắc chung. BHXH là một trong những chính sách lớn nhằm đảm bảo ổn định xã hôi, là lưới đầu tiên có vai trò quan trọng nhất trong hệ thống an sinh xã hội(ASXH). BHXH hoạt động chủ yếu thông qua Quỹ BHXH. Chính vì vậy quản lí của nhà nước về Quỹ BHXH theo một hệ thống các nguyên tắc là cần thiết khách quan để xây dựng và phát triển hệ thống BHXH trên bình diện rộng, có chiều sâu, ổn đinh và phát triển bền vững. II. Nguyên tắc quản lý tài chính bảo hiểm xã hội Mục tiêu quản lý tài chính BHXH là sử dụng nguồn lực tài chính này một cách hiệu quả và thực hiện công khai theo quy định của pháp luật. Quản lý tài chính BHXH cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản sau: 1.Tôn trọng luật pháp: Đây là nguyên tắc đòi hỏi hoạt động quản lí nhà nước về tài chínhc BHXH phải dựa trên cơ sở pháp luật, các chuẩn mực quốc tế và sử dụng pháp luật với tư cách là một công cụ để đảm bảo thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên nó chỉ phát huy vai trò khi nó được tôn trọng và thực hiện một cách nghiêm chỉnh trên thực tế. Nghĩa là các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội và mọi công dân phải tuân thủ và chấp hành một cách chính xác, đầy đủ và nghiêm minh pháp luật quốc gia và các chuẩn mực quốc tế. 2.An toàn, hiệu quả, đảm bảo tính thanh khoản cao, hiệu quả kinh tế cao: Nguyên tắc này cần được quán triệt trong quản lý tài chính BHXH, đó là cơ sở vững chắc cho việc thực hiện các mục tiêu đạt hiệu quả. Chính vì vậy, khi đưa ra một quyết định về tài chính BHXH cần cân nhắc, xem xét trên nhiều phương án, nhiều góc độ khác nhau. An toàn: Mục đích của quỹ là bảo đảm chi trả lương hưu và các trợ cấp BHXH cho người lao động. Vì vậy, quỹ dù có đầu tư vào lĩnh vực nào cũng phải đảm bảo an toàn cho khoản đầu tư đó. Đảm bảo an toàn là không chỉ bảo toàn vốn đầu tư về danh nghĩa, mà còn là bảo toàn về cả giá trị thực tế, điều này càng có ý nghĩa quan trọng trong thời kì lạm phát. Nói cách khác thì đầu tư quỹ phải lựa chọn lĩnh vực để giảm thiểu rủi ro. Có thể chấp nhận một phương án đầu tư đưa lại mức lợi nhuận vừa phải những vững chắc còn hơn một phương án có lợi nhuận cao nhưng phiêu lưu, mạo hiểm. BHXH có những khoản tiền tạm thời nhàn rỗi được đem đầu tư sinh lời để bảo toàn và tăng trưởng quỹ. Việc đầu tư vốn nhàn rỗi của BHXH phải đảm bảo độ an toàn, có lãi thực, tính thanh khoản cao và có hiệu quả kinh tế - xã hội. Đồng thời, phải đáp ứng nhu cầu thanh toán thường xuyên cho việc chi trả các chế độ BHXH phát sinh. Vì thế, các hình thức đầu tư phải linh hoạt, đa dạng nhưng phải tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc nêu trên, trong đó nguyên tắc an toàn luôn được đặt lên hàng đầu. Hiệu quả: Đây là mục tiêu của việc đầu tư tăng trưởng quỹ do vậy nguyên tắc này rất quan trọng vì nếu đầu tư không sinh lời thì không thể thực hiện được mục tiêu tăng trưởng quỹ, và ảnh hưởng tới độ an toàn của quỹ cũng như khả năng chi trả trong tương lai. Lãi đầu tư không chỉ góp phần đảm bảo khả năng thanh toán cho các khoản chi mà còn góp phần cho phép hạ tỉ lệ đóng góp của người lao động và người sử dụng lao động. Để thực hiện được nguyên tắc này, cần thiết phải xác định được danh mục đầu tư, các lĩnh vực đầu tư chủ yếu. Đối với từng dự án đầu tư, phải đánh giá chính xác nhất hiệu quả kinh tế dựa trên một hệ thống các chỉ tiêu khoa học, từ đó mới có được quyết định đầu tư đúng đắn, mang lại lợi nhuận cao. Khả năng thanh khoản ( tính lưu chuyển của vốn): Đây cũng là yêu cầu đặc thù của nghành do các khoản chi trả là phát sinh sau và kéo dài nên các khoản đầu tư phải đảm bảo tính thanh khoản để dễ dàng chi trả cho các đối tượng kịp thời. Đặc biệt tránh những khoản đầu tư dễ vướng vào những vấn đề tồn khoản. Các hình thức đầu tư dễ thanh khoản và an toàn thường được ưu tiên thực hiện trước. Quỹ BHXH luôn vận động không ngừng, đó là quá trình tạo lập và sử dụng quỹ để chi trả cho các đối tượng hưởng chế độ BHXH. Do vậy, đầu tư quỹ vào lĩnh vực nào, dưới hình thức nào cũng phải đảm bảo khả năng chuyển đổi các tài sản đầu tư thành tiền mặt để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ chi trả cho người lao động. Có lợi ích kinh tế, xã hội: Là một quỹ tài chính để thực hiện chính sách xã hội, do đó trong quá trình đầu tư phải lưu ý đến việc nâng cao phúc lợi cho người dân, phải ra sức cải thiện chất lượng chung cho đời sống dân cư của đất nước. Các hình thức, hạng mục đầu tư phải đặt vấn đề hiệu quả kinh tế xã hội lên hàng đầu. Hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ BHXH khác với các hoạt động đầu tư khác với mục tiêu lợi nhuận làm đầu vì BHXH chính là một chính sách quan trọng trong hệ thống An sinh xã hội của mỗi nước. Thực hiện tốt việc đầu tư vốn nhàn rỗi từ quỹ BHXH không chỉ có tác dụng bảo toàn và tăng trưởng mà còn đảm bảo quyền lợi cho người lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, Tuỳ theo tính chất và nội dung đầu tư mà các nguyên tắc trên có tầm quan trọng khác nhau. Chẳng hạn, khi đầu tư dài hạn thì nguyên tắc “dễ luân chuyển vốn” không quan trọng bằng nguyên tắc “an toàn” và “hiệu quả”. Ngược lại, đầu tư ngắn hạn thì nguyên tắc “dễ luân chuyển vốn” phải được ưu tiên hàng đầu. 3.Giữ chữ "tín": Chữ "tín" không chỉ là tiêu chuẩn đạo đức trong đời thường mà là một nguyên tắc nghiêm ngặt trong hoạt động của các tổ chức, đặc biệt là các tổ chức hoạt động kinh tế. Trong quá trình quản lý tài chính BHXH, để giữ gìn chữ tín cần nghiêm túc tôn trọng kỉ luật thanh toán các điều khoản trong hợp đồng BHXH... đồng thời phải tỉnh táo phòng tránh trường hợp gian lận và trục lợi BHXH. Giữ chữ "tín" trong quản lý tài chính BHXH là đạo đức, văn minh của cách làm ăn lớn, là cơ sở cho sự trường tồn của mỗi tổ chức, BHXH là một bộ phận của chính sách xã hội, liên quan đến đại bộ phận dân cư, phải đảm bảo quyền lợi của người lao động tương xứng với nghĩa vụ đóng góp của họ nên càng cần tôn trọng nguyên tắc này. Do đó, các khoản thu, chi hay đầu tư tài chính BHXH phải chấp hành đúng nguyên tắc, chế độ và được phản ánh trung thực trong sổ sách kế toán. Đồng thời đảm bảo tình công khai, minh bạch, dân chủ, linh hoạt trong việc thống kê sổ sách kế toán, giải quyết hhồ sơ, khiếu nại, tố cáo của nhân dân… 4.Đảm bảo quyền lợi cho người lao động: Nguyên tắc này đòi hỏi phải bảo đảm quyền lợi của người lao động tương ứng với nghĩa vụ đóng góp của họ. Quyền lợi được hưởng phù hợp với thời gian và mức đóng BHXH của từng người lao động, nghĩa là mức đóng góp càng cao thì quyền lợi càng lớn và ngược lại. Điều này giúp phân biệt quỹ BHXH với các quỹ khác trong cùng hệ thống ASXH vì đối với các quỹ khác, có thể không đóng góp nhưng vẫn được hưởng trợ cấp. Trên đây là những nguyên tắc cơ bản nhất trong quản lí Tài chính BHXH mà nhà nước. Trong số đó, có nguyên tắc phải luôn luôn được đảm bảo như nguyên tắc thứ nhất_tôn trọng pháp luật và điều ước quốc tế. Nhưng cũng có nguyên tắc cần được thực hiện một cách linh hoạt, mềm dẻo như nguyên tắc thứ ba_an toàn, hiệu quả; đảm bảo tính thanh khoản, có lợi ích kinh tế-xã hội. Vì vậy, các cơ quan nhà nước, đội ngũ cán bộ cần thực hiện nghiêm túc, linh hoạt trong mọi trường hợp để Tài chính BHXH ngày càng ổn định, phát triển bền vững. PHẦN III NGUYÊN TẮC QUẢN LÍ TÀI CHÍNH BHXH Ở VIỆT NAM THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Phần tiếp sau đây, chúng ta sẽ tìm hiểu thực tế về những nguyên tắc quản lí Quỹ BHXH ở Việt Nam. I.Tôn trọng luật pháp. Ở Việt Nam, nguyên tắc này được đặt lên hàng đầu, được xem là nguyên tắc quan trọng nhất. Chúng ta sẽ phân tích trên một số mặt sau: 1.Nhà nước Việt Nam đã và đang thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật trong quản lý tài chính BHXH. Điều đó được biểu hiện như sau: Nhà nước đã xây dựng, ban hành, thực hiện theo một hệ thống pháp luật BHXH chung, phù hợp với các điều ước quốc tế. Đầu tiên chúng ta phải nói đến Luật BHXH_Luật số 71/2006/QH11 được Quốc hội khóa XI, kỳ họp thứ 9 thông qua ngày 29/6/2006. Luật gồm 11 chương, 141 điều. Quỹ bảo hiểm xã hội được quy đinh tại chương VI, gồm 3 muc: Quỹ BHXH bắt buộc; Quỹ BHXH tự nguyện; Quỹ BHXH thất nghiệp. Mỗi một mục lại có các điều quy định rõ về nguồn thu-chi, đối tượng tham gia, mức đóng-mức hưởng, nguyên tắc đầu tư… Hệ thống các văn bản pháp luật hướng dẫn , giải thích kèm theo về BHXH nói chung, về việc quản lí tài chính BHXH nói riêng. VD như: Quyết định số 41/2007/QĐ-TTg _Do Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 29/03/2007, có hiệu lực từ 30/04/2007 . Quyết định có nội dung về quản lý tài chính đối với Bảo hiểm xã hội Việt Nam. Quyết định bao gồm 16 điều, nêu rõ phạm vi điều chỉnh; mục đích yêu cầu; nguồn tài chính; kế hoạch tài chính; báo cáo tình hình quản lý và sử dụng các Quỹ; tổ chức thu, quản lý và thực hiện chi trả các chế độ bảo hiểm; lập dự toán, sử dụng kinh phí và quyết toán kinh phí… Thông tư số 82/2008/TT-BTC_Do Bộ tài chính ban hành ngày 30/09/2008. Thông tư này sửa đổi Thông tư 58/2007/TT-BTC _Do Bộ tài chính ban hành ngày 12/06/2007 hướng dẫn quản lý tài chính đối với Bảo hiểm xã hội Việt Nam do Bộ Tài chính ban hành: hướng dẫn sửa đổi bổ sung về trách nhiệm của Bảo hiểm xã hội Việt Nam;Thời gian lập dự toán, quyết toán thu chi của các cơ quan bảo hiểm xã hội; về trách nhiệm của tổ chức bảo hiểm xã hội Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ. Nhà nước ta cũng thường xuyên tìm hiểu, nghiên cứu những vấn đề phát sinh trong thực tế, từ đó có sử đổi bổ sung kịp thời. Để việc thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật về quản lí tài chỉnh BHXH ngày càng được nâng cao: Luật BHXH ra đời, được cải tiến, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và được quy định rõ ràng, phù hợp tình hình thực tiễn hơn trước. VD: Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 86/2010/NĐ-CP_ Do Chính Phủ ban hành ngày 13/8/2010 Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/10/2010 và thay thế Nghị định số 135/2007/NĐ-CP ngày 16/8/2007 của Chính phủ quy định quy định về xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội. Các cơ quan quản lý tài chính CHXH tuân theo nguyên tắc tôn trọng pháp luật đồng thời sử dụng pháp luật như một công cụ hữu ích để hoàn thành nhiệm vụ của mình: Thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật, các cơ quan nhà nước, cơ quan BHXH đã hoàn thành các chức năng, nhiệm vụ Chính Phủ giao: Sử dụng đúng những quyền hạn, trách nhiệm được qui định trong Luật BHXH để triển khai thực hiện quản lí tài chính BHXH có hiệu quả hơn. Với những nỗ lực trong việc triển khai thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật, ngành BHXH đã bước đầu đạt được một số kết quả khá tích cực: - Mở rộng diện đối tượng tham gia BHXH: Chỉ một năm sau khi luật BHXH có hiệu lực, số đối tượng theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 2 của luật tham gia BHXH đã tăng từ 6.750.723 người năm 2006 lên 8.148.123 người năm 2007 (tăng gần 1,4 triệu người hay 20,7%); đến cuối năm 2008, cả nước có khoảng 8.7 triệu người tham gia BHXH, trong đó: có 8,527 triệu người tham gia BHXH bắt buộc, chiếm gần 70% số lao động thuộc diện tham gia bắt buộc. Bên cạnh đó, có trên 6.200 người tham gia BHXH tự nguyện, trong đó chủ yếu là những người trước đó đã tham gia BHXH bắt buộc. Trong năm 2009 số đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là 9.101.040 người tăng 6,6%; số đối tượng tự nguyện là 34.669 người, tăng 28.559 người so với năm 2008; năm 2009 là năm đầu tiên triển khai chính sách bảo hiểm thất nghiệp số đối tượng tham gia là 5.411.886 người ( Theo Báo cáo tại Hội Thảo “Đánh giá hệ thống BHXH hiện tại ở Việt Nam và đề xuất cải cách” diễn ra ngày 12-13/4/2010 tại Hà Nội) - Tăng quy mô Quỹ BHXH: Cả một thời kỳ dài trước đây, nguồn quỹ để thực hiện các chế độ BHXH chủ yếu do ngân sách Nhà nước bảo đảm. Từ khi thực hiện luật BHXH, Theo Điều 92 Quỹ BHXH được hình thành từ nguồn đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động, tiền sinh lời của các hoạt động đầu tư của quỹ, sự hỗ trợ của Nhà nước và nguồn khác. Vì vậy: đến nay nguồn quỹ này chủ yếu là do các bên tham gia BHXH đóng góp. Có thể nói, đến nay về cơ bản Quỹ BHXH đã đủ sức bảo đảm cho các khoản chi theo chế độ mới cho người lao động theo quy định của luật, về cơ bản đã xóa bỏ được chế độ bao cấp từ ngân sách nhà nước đối với BHXH. Năm 2004 thu BHXH mới đạt 10.704 tỷ đồng, năm 2005 đạt 14.491 tỷ đồng, năm 2006 đạt khoảng 19.000 tỷ đồng thì năm 2007 đạt tới 23.000 tỷ đồng và sáu tháng đầu năm 2008 là hơn 12.495 tỷ đồng. Quỹ tăng nhanh là do đối tượng tham gia bảo hiểm tăng nhanh theo tư tưởng chỉ đạo của luật. Nếu trước đây Quỹ BHXH chỉ tồn tại trên danh nghĩa thì nay là quỹ thực với số kết dư khá lớn. - Thực hiện các chế độ đối với người lao động: Khi đối tượng tham gia BHXH tăng lên, Quỹ BHXH phát triển thì đối tượng được chi BHXH cũng được mở rộng, đó là một tất yếu. Các chế độ BHXH được quy định tại Điều 4 của Luật, bao gồm: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất và dưỡng sức. Sáu tháng đầu năm 2008, số người hưởng các chế độ tăng nhanh. Có 51.604 người được hưởng BHXH hằng tháng, tăng 2% so với cùng kỳ năm 2007, trong đó hưởng chế độ hưu trí là 41.061 người, 173.849 người hưởng trợ cấp một lần, tăng 145% so với cùng kỳ năm 2007 (số này tăng cao là do số người nghỉ việc chờ giải quyết chế độ trong năm 2007 sang năm 2008 mới đủ thời gian); 1,3 triệu người được hưởng trợ cấp ốm đau; gần 200.000 lượt người được trợ cấp thai sản và 150.000 người được hưởng trợ cấp dưỡng sức... Mức tăng như vậy là khá nhanh. Đạt được những kết quả nêu trên chứng tỏ nguyên tắc tôn trọng pháp luật đã, đang được áp dụng rộng rãi, nghiêm túc, khá hiệu quả ở Việt Nam. 2.Một số tồn tại trong việc thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật : Việt Nam tuy đã thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật, đạt được những kết quả bước đầu, nhưng vẫn còn nhiều tồn tại cần khắc phục. Đó là: - Các cơ quan BHXH và các cơ quan nhà nước thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật chưa đồng bộ trong quản lý tài chính dẫn đến những tình trạng như dân không biết, dân không hiểu, dân không làm; nợ đọng… - Các cơ quan BHXH chưa triệt để thực hiện pháp luật, vẫn còn tình trạng móc nghéo với các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, người sử dụng lao động để trục lợi… - Tồn tại những cán bộ không trong sạch tham ô, trục lợi quỹ BHXH… - Chưa giải quyết thỏa đáng, đảm bảo công bằng giữa những người tham gia BHXH... Tình trạng trên một phần chủ quan, một phần khách quan bởi những nguyên nhân sau: - Chủ quan: Do chính các cơ quan BHXH cũng như các ban, ngành chức năng chưa thực hiện nghiêm túc nguyên tắc; chưa nắm chắc, chậm triển khai luật về BHXH; chưa nắm chắc hoạt động sản xuất kinh doanh, tình hình sử dụng lao động của các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất... - Khách quan: + Hệ thông VBPH còn nhiều điểm, nhiều điều khó triển khai, thực hiện, ban hành chưa đồng bộ, chậm triển khai hướng dẫn, giáo dục sâu rộng cho nhân dân; Nhiều điều lệ quy định chưa được sửa đổi phù hợp, chưa thỏa đáng yêu cầu lợi ích, công bằng bức thiết của người lao động... + Các cơ quan, các doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm túc luât: trốn đóng BHXH; chưa thực hiện BHXH cho người lao động... VD: Theo thống kê của BHXH Hà Nội: tính đến ngày 31/7/2010, Hà Nội có 106 doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã hội với tổng số tiền lên đến trên 84 tỷ đồng. Điển hình: Nhà máy sản xuất ô tô 1/5 nợ trong vòng 14 tháng với số tiền gần 8 tỷ đồng. Một số doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Công nghiệp và Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) cũng có số nợ khá lớn như Công ty TNHH một thành viên vận tải Viễn Dương Vinashin nợ bảo hiểm xã hội 23 tháng với số tiền gần 4,5 tỷ đồng. Công ty Hàng Hải Vinashin nợ hơn 1,2 tỉ đồng... Có trường hợp khi thanh tra việc thi hành pháp luật lao động tại một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Hà Nội, Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội đã phát hiện doanh nghiệp “bỏ quên” không tham gia BHXH cho 131 lao động... 3.Biện pháp khắc phục những tồn tại của việc thực hiện nguyên tắc tôn trọng pháp luật trong quản lý tài chính BHXH: Để nguyên tắc tôn trọng pháp luật ngày càng được thực hiện đồng bộ, nghiêm túc, có hiệu quả trên diện rộng chúng ta cần một số biện pháp sau: Nhà nước phải sửa đổi, hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH nói chung, về Quỹ BHXH nói riêng phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội mới:. - Chúng ta cần nhìn nhận và đánh giá khách quan lại các chính sách, pháp luật BHXH trong thời gian qua do nền kinh tế của Việt Nam đã có nhiều thay đổi - Hệ thống pháp luật về BHXH nói chung, về Quỹ BHXH nói riêng phải được sửa đổi, bổ sung đảm bảo theo kịp trình độ phát triển của xã hôi, nhu cầu của người lao động; cần phải có cách làm linh hoạt và phù hợp với từng đối tượng tham gia mới có hiệu quả… (Theo bà  Nguyễn Thị Nguyệt Nga – Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Xã hội  - Chuyên viên  Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam) Giáo dục pháp luật cho toàn dân: Cần đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục kể cả về hình thức và nội dung. Đối với các cơ quan BHXH (nhất là các cơ quan quản lí tài chính BHXH) và các cơ quan nhà nước cần: Thực hiện nguyên tắc trên cơ sở phối hợp chặt chẽ các cơ quan quản lý tại từng địa phương, kiện toàn đội ngũ thanh tra chuyên ngành về BHXH từ Trung ương tới địa phương; Nâng cao cơ sở vật chất, nhân sự quản lý…các cấp các ngành liên quan cần sớm xác định đồng bộ và nhất thể hóa hoạt động đảm bảo thống nhất, chặt chẽ;Thay đổi, hoàn chỉnh các phương thức quản lý, thu nộp, chi quỹ BHXH; Đảm bảo công khai, dân chủ, đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo; Các cơ quan nhà nước cần tạo điều kiện, Cung cấp đầy đủ các điều kiện, cơ sở pháp lý để các cơ quan BHXH triển khai thực hiện, kết hợp hoqtj động thống nhấ; Các cơ quan, ban ngành chức năng ở địa phương cần phối hợp chặt chẽ trong việc thường xuyên quản lý, kiểm tra, khảo sát, xác định đầy đủ số lượng đơn vị sử dụng lao động và lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc theo luật định, đồng thời có những biện pháp tích cực xử lý tồn đọng vướng mắc đối với những đơn vị, người lao động không tham gia BHXH Đối với các cán bộ thuộc lĩnh vực quản lí tài chính BHXH: Cần được giáo dục, tập huấn nâng cao kiến thức về luật; Nâng cao ý thức, trách nhiệm; tuân thủ đủ, đúng pháp luật; Làm việc đúng nguyên tắc của nhà nước; đảm bảo tính linh hoạt, cơ động trong mọi trường hợp… Đối với nhân dân lao động:Tổ chức truyền thông, tuyên truyền giáo dục luật pháp trên mọi kênh truyền thông như ti vi, báo chí, internet, tổ chức các buổi giáo dục luật; Tăng cường, mở rộng về phạm vi, hình thức và nội dung thông tin tuyên truyền về các chính sách, chế độ về BHXH đến mọi tầng lớp nhân dân trong xã hội, tập trung vào các đối tượng là người lao động trong các doanh nghiệp nhỏ, làm ăn cá thể; Phương pháp tuyên truyền phải dễ hiểu, dễ nhớ, sát cơ sở, sát người lao động, phù hợp với từng loại đối tượng… Xử lí nghiêm minh mọi trường hợp, mọi vi phạm pháp luật của các thành viên trong xã hội. Thực hiện mọi người đều bình đẳng và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật: - Sửa đổi, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật về xử phạt các hành vi vi phạm tài chính BHXH. Nâng cao mức phạt cho một số đối tượng bởi có nhiều trường hợp mức phạt chỉ vài chục triệu đồng trong khi nợ đóng BHXH là hang tỷ đồng. - Tiến hành thanh tra, thống kê, công khai báo cáo tình hình tài chính của các cơ quan BHXH thường xuyên; trên tất cả các loại đối tượng: các nhân, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp… để kịp thời phát hiện, xử phạt các hành vi vi phạm pháp luật. - Có chính sách khen thưởng, ưu đã đối với các cá nhân, cơ quan hoàn thành tốt nhiệm vụ; Khuyến khích phát huy những mặt tốt, tích cực sủa đổi, bài trừ những mặt còn tồn tại …. II. An toàn và hiệu quả. Ở Việt Nam, nguyên tắc này chủ yếu dành cho Hoạt động đầu tư vốn nhàn rỗi của Quỹ BHXH. 1.Quản lí tài chính BHXH an toàn nhưng chưa hiệu quả. Từ sau 1997, BHXH Việt Nam thực sự có thu từ hoạt động đầu tư tăng trưởng quỹ. Tuy thu từ đầu tư chưa cao song đảm bảo an toàn, không để xảy ra thất thoát, nó đã thể hiện sự đúng đắn trong quản lí tài chính BHXH. Tuy nhiên, Theo Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cho biết, hiện nay việc đầu tư sinh lời của quỹ BHXH an toàn nhưng hiệu quả không cao, có nguy cơ vỡ quỹ trong tương lai: Năm 2004 mới chỉ thu lời được 2.604 tỷ đồng. Năm 2007 khoản tiền sinh lời của quỹ đã lên tới 4.536 tỷ đồng. Năm 2008 quỹ này tồn gần 84 ngàn tỷ đồng thì cho ngân sách nhà nước vay 8.500 tỷ, mua trái phiếu chính phủ 22.500 tỷ đồng, mua công trái giáo dục hết 200 tỷ đồng, còn lại cho các ngân hàng thương mại của nhà nước vay 52.773 tỷ đồng. Tuy nhiên trong năm 2008, quỹ này chỉ thu về gần 9.000 tỷ đồng tiền lãi với tỷ lệ lãi trên vốn là 11,76%, tới năm 2009 thì số lãi ước thu được khoảng 8.400 tỷ đồng, tỷ lệ lãi trên vốn giảm xuống còn 9,10%. Năm 2009: quỹ này tồn 95.163 tỷ đồng gồm cả phần cộng dồn từ năm 2008 thì cho ngân sách Nhà nước vay 20 nghìn tỷ đồng, mua trái phiếu Chính phủ 28.500 tỷ đồng, mua công trái giáo dục 200 tỷ đồng và cho các ngân hàng thương mại của nhà nước vay 46.463 tỷ đồng. (Báo An Ninh thủ đô – 10/05/2010) Sinh lời của quỹ BHXH chủ yếu là mua trái phiếu Chính phủ, cho các ngân hàng thương mại Nhà nước vay và chưa tìm được hướng đầu tư có lãi suất cao hơn. Hoạt động đầu tư quỹ BHXH an toàn nhưng hình thức đầu tư chưa thực sự hiệu quả. BHXH Việt Nam cũng thừa nhận, tỷ lệ sinh lời của quỹ nhiều năm còn thấp hơn tỷ lệ lạm phát.   Trong khi đó, phần chi trả cho người lao động của quỹ hưu trí và tử tuất ngày càng tăng nhanh do số lượng người nghỉ hưu tăng nhanh hơn số lượng tham gia mới và chính sách tăng lương hưu theo lương tối thiểu. Theo BHXH Việt Nam dự báo cuối tháng 4, đến năm 2022 số thu vào quỹ hưu trí và tử tuất bằng số chi của quỹ; từ năm 2023 trở đi để đảm bảo chi trả phải trích thêm từ số dư của quỹ. Đặc biệt, bước sang năm 2040, số thu và số tồn tích sẽ không đảm bảo khả năng chi trả, các năm sau đó số chi lớn hơn rất nhiều so với số thu trong năm…dẫn đến nguy cơ vỡ quỹ. 2.Biện pháp nâng cao thực hiện nguyên tắc an toàn, hiệu quả: - Hình thành tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, Xây dựng các chính sách đầu tư, nghiên cứu thực hiện phân bổ quỹ mang tính chiến lược theo hình thức đầu tư nhằm thu lại hiệu quả cao hơn. - Cần sửa đổi pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính theo hướng tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật về tài chính BHXH để đủ sức răn đe. Như vậy cùng chế tài mạnh, thay đổi tư duy “dám nghĩ, dám làm”... thì nguy cơ vỡ quỹ mới không xảy ra. III. Giữ chữ tín. Như đã phân tích ở phần II, nguyên tắc này đòi hỏi sự nghiêm túc trong thanh toán các điều khoản trong hợp đồng lao động BHXH, tỉnh táo phòng tránh trường hợp gian lận, trục lợi Quỹ BHXH. Đối chiếu với tình hình Việt Nam, ta nhận thấy: Sự quản lí của nhà nước về THXH ở Việt Nam cơ bản đã thực hiện khá tốt nguyên tắc này. Thể hiện ở chỗ: - Thứ nhất, Nhà nước ta ngay từ đầu đã nhận thức được vai trò của BHXH. BHXH là một bộ phận của chính sách xã hội, liên quan đến đại bộ phận dân cư. Bên cạnh đó “giữ chữ tín” là một nguyên tắc quan trọng nhằm đảm bảo sự tin cậy của các đối tượng tham gia BHXH. Do vậy để quản lí Quỹ BHXH ổn định và ngày càng lớn mạnh đòi hỏi sự tham gia, đóng góp tự giác của mọi đối tượng. Có nghĩa là cần phải đảm bảo quyền lợi của người lao động tương