Tiểu luận Phân tích nội dung quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, Đảng ta nhận thức và vận dụng quy luật này như thế nào trong giai đoạn hiện nay

hîp ®ã lµ ®éng lùc lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Nh­ng lùc l­îng s¶n xuÊt th­êng ph¸t triÓn nhanh cßn quan hÖ s¶n xuÊt cã xu h­íng æn ®Þnh khi lùc l­îng s¶n xuÊt ®· ph¸t triÓn lªn mét tr×nh ®é míi, quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng cßn phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt, më ®­êng cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt: Sù h×nh thµnh, biÕn ®æi ph¸t triÓn cña quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi mµ lùc l­îng s¶n xuÊt dùa vµo ®ã ®Ó ph¸t triÓn, nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, cã thÓ thóc ®Çy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NÕu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt nã thóc ®Çy s¶n xuÊt ph¸t triÓn nhanh. NÕu nã kh«ng phï hîp nã k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, song t¸c dông k×m h·m ®ã chØ t¹m thêi theo tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, cuèi cïng nã sÏ bÞ thay thÓ b»ng kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt. Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt (thóc ®Çy hoÆc k×m h·m ), v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng. Do ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn th¸i ®é qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng - lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi, nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa khäc vµ kü thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n phèi lao ®éng. Tuy nhiªn, kh«ng ®­îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n tÝnh tÝch cùc cña quan hÖ s¶n xuÊt chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së h÷u, mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm ba mÆt, quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã, quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Çy con ng­êi hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt chung nhÊt cña sù ph¸t triÓn x· héi. Sù t¸c ®éng cña quy luËt nµy ®· ®­a x· héi lo¹i ng­êi tr¶i qua c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt: c«ng x· nguyªn thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa, x· héi chñ nghÜa. Thêi kú ®Çu trong lÞch sö lµ x· héi céng s¶n nguyªn thuû víi lùc l­îng s¶n xuÊt thÊp kÐm, quan hÖ s¶n xuÊt céng ®ång nguyªn thuû ®êi sèng cña hä chñ yÕu thuéc vµo s¨n b¾t h¸i l­îm. Trong qu¸ tr×nh sinh sèng hä ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ thay ®æi c«ng cô (lùc l­îng s¶n xuÊt ) ®Õn sau mét thêi kú lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn quan hÖ céng ®ång bÞ ph¸ vì dÇn dÇn xuÊt hiÖn hÖ t­ nh©n nh­êng chç cho nã lµ mét x· héi chiÕm h÷u n« lÖ. Víi quan hÖ s¶n xuÊt ch¹y theo s¶n phÈm thÆng d­, chñ n« muèn cã nhiÒu s¶n phÈm dÉn ®Õn bãc lét, ®­a ra c«ng cô lao ®éng tèt, tinh x¶o vµo s¶n xuÊt, nh÷ng ng­êi lao ®éng trong thêi kú nµy bÞ ®èi xö hÕt søc man rî. Hä lµ nh÷ng mãn hµng trao ®æi l¹i, hä lÇm t­ëng do nh÷ng c«ng cô lao ®éng dÉn ®Õn cuéc sèng khæ cùc cña m×nh nªn hä ®· ph¸ ho¹i lùc l­îng s¶n xuÊt, nh÷ng cuéc khëi nghÜa n« lÖ diÔn ra kh¾p n¬i. ChÊm døt chÕ ®é x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, x· héi phong kiÕn ra ®êi, x· héi míi ra ®êi giai cÊp thêi kú nµy lµ ®Þa chñ, thêi kú ®Çu giai cÊp ®Þa chñ níi lßng h¬n chÕ ®é tr­íc, ng­êi n«ng d©n cã ruéng ®Êt, tù do th©n thÓ. Cuèi thêi kú phong kiÕn xuÊt hiÖn c«ng tr­êng thñ c«ng ra ®êi vµ dÉn tíi lùc l­îng s¶n xuÊt m©u thuÉn víi quan hÖ s¶n xuÊt, cuéc c¸ch m¹ng t­ s¶n ra ®êi chÕ ®é t­ b¶n thêi kú nµy ch¹y theo gi¸ trÞ thÆng d­ vµ lîi nhuËn hä ®­a ra nh÷ng kü thuËt míi nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ¸p dông vµo s¶n xuÊt thêi kú nµy lùc l­îng s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt cùc kú ho¸ cao vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ s¶n xuÊt t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nªn dÉn tíi cuéc ®Êu tranh gay g¾t gi÷a t­ s¶n vµ v« s¶n næ ra xuÊt hiÖn mét sè n­íc chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi ra ®êi quan t©m ®Õn x· héi ho¸ c«ng h÷u nh­ng trªn thùc tÕ chñ nghÜa x· héi ra ®êi ë c¸c n­íc ch­a qua thêi kú t­ b¶n chñ nghÜa chØ cã Liªn X« lµ qua thêi kú t­ b¶n chñ nghÜa nh­ng chØ lµ chñ nghÜa t­ b¶n trung b×nh. Quy luËt vÒ sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt vËn dông ph¸t triÓn cña x· héi sù t¸c ®éng qua sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau tõ thÊp ®Õn cao cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. - Quan hÖ s¶n xuÊt t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt: Nh­ trªn ta thÊy lùc l­îng s¶n xuÊt lµ nh©n tè th­êng xuyªn biÕn ®æi, ph¸t triÓn kh«ng ngõng trong khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt mµ ®Æc biÖt lµ nh©n tè së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt l¹i cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi. Quan hÖ s¶n xuÊt khi ®· ®­îc x¸c lËp th× nã ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, trë thµnh nh÷ng c¬ së vµ nh÷ng thÓ chÕ x· héi vµ nã kh«ng thÓ biÕn ®æi ®ång thêi ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt mµ th­êng cã xu h­íng l¹c hËu h¬n so víi lùc l­îng s¶n xuÊt. Khi ®ã nã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, cã thÓ thóc ®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. NÕu quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, nã sÏ trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy, ®Þnh h­íng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i, nÕu l¹c hËu h¬n so víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt sÏ lµ xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Ngay c¶ trong tr­êng hîp quan hÖ s¶n xuÊt ®i qu¸ xa so víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt th× nã còng k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Së dÜ quan hÖ s¶n xuÊt cã thÓ t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt (thóc ®Çy hoÆc k×m h·m ), v× nã quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt, quy ®Þnh hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý x· héi, quy ®Þnh ph­¬ng thøc ph©n phèi vµ phÇn cña c¶i Ýt hay nhiÒu mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng. Do ®ã nã ¶nh h­ëng ®Õn th¸i ®é qu¶ng ®¹i quÇn chóng lao ®éng - lùc l­îng s¶n xuÊt chñ yÕu cña x· héi, nã t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn kÝch thÝch hoÆc h¹n chÕ viÖc c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa khäc vµ kü thuËt vµo s¶n xuÊt, hîp t¸c vµ ph©n phèi lao ®éng. Tuy nhiªn, kh«ng ®­îc hiÓu mét c¸ch ®¬n gi¶n tÝnh tÝch cùc cña quan hÖ s¶n xuÊt chØ lµ vai trß cña nh÷ng h×nh thøc së h÷u, mçi kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét hÖ thèng mét chØnh thÓ h÷u c¬ gåm ba mÆt, quan hÖ së h÷u, quan hÖ qu¶n lý vµ quan hÖ ph©n phèi. ChØ trong chØnh thÓ ®ã, quan hÖ s¶n xuÊt míi trë thµnh ®éng lùc thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt: Khi tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thñ c«ng th× tÝnh chÊt cña nã lµ tÝnh chÊt c¸ nh©n. Nã thÓ hiÖn ë chç chØ mét ng­êi cã thÓ sö dông ®ù¬c nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Nh­ vËy, tÊt yÕu dÉn ®Õn quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u t­ nh©n (nhiÒu h×nh thøc ) vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Khi s¶n xuÊt b»ng m¸y ra ®êi, tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp mét ng­êi kh«ng thÓ sö dông ®­îc nhiÒu mµ chØ mét c«ng cô, hoÆc mét bé phËn, chøc n¨ng. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph¶i nhiÒu ng­êi tham gia, s¶n phÈm lao ®éng lµ thµnh qu¶ cña nhiÒu ng­êi, ë ®©y lùc l­îng s¶n xuÊt ®· mang tÝnh x· héi hoa. Vµ tÊt yÕu mét quan hÖ s¶n xuÊt thÝch hîp ph¶i lµ quan hÖ s¶n xuÊt së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. ¡nghen viÕt: “Giai cÊp t­ s¶n kh«ng thÓ biÕn t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt h¹n chÕ Êy thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt m¹nh mÏ ®­îc nÕu kh«ng biÕn nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cña c¸ nh©n thµnh nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi mµ chØ mét sè ng­êi cïng lµm míi cã thÓ sö dông ®­îc”. Quan hÖ biÖn chøng gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt biÓu hiÖn ë chç: Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô s¶n xuÊt. C«ng cô s¶n xuÊt ph¸t triÓn ®Õn khi m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt cã vµ xuÊt hiÖn ®ßi hái kh¸ch quan ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. Nh­ vËy, quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (æn ®Þnh t­¬ng ®èi), quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn cña m©u thuÉn biÖn chøng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn. Khi phï hîp còng nh­ lóc kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, thÓ hiÖn trong sö dông sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, quy ®Þnh môc ®Ých x· héi cña s¶n xuÊt, xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých, tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè hoÆc thóc ®Èy, hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. SÏ kh«ng ®óng nÕu quan niÖm trong chñ nghÜa t­ b¶n lu«n lu«n diÔn ra “kh«ng phï hîp”, cßn d­íi chñ nghÜa x· héi “phï hîp” gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt. 2.3 : Sự nhận thức của Đảng ta về quy luật . Qu¸ tr×nh l·nh ®¹o x©y dùng ®Êt n­íc ®i lªn CNXH §¶ng ta ®· rót ra nh÷ng kinh nghiÖm bæ Ých vµ x¸c ®Þnh r»ng: mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho s¶n xuÊt chËm ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n lµ “kh«ng n¾m v÷ng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt’’. Tõ ®ã, §¶ng ®· rót ra kinh nghiÖm vËn dông quy luËt b»ng c¸ch g¾n c¸ch m¹ng quan hÖ s¶n xuÊt víi c¸ch m¹ng khoa khäc kü thuËt, chó träng viÖc tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng h×nh thøc vµ b­íc thÝch hîp. §¶ng nhËn thøc r»ng: sù phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng bao giê lµ sù phï hîp tuyÖt ®èi, kh«ng cã m©u thuÉn, kh«ng thay ®æi. Sù phï hîp cña quan hÖ s¶n xuÊt víi lùc l­îng s¶n xuÊt kh«ng bao giê lµ sù phï hîp chung mµ bao giê còng tån t¹i d­íi nh÷ng h×nh thøc cô thÓ, thÝch øng víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh víi tr×nh ®é nµo ®ã cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn CNXH thùc hiÖn CNH- H§H, nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ t­ b¶n, nh­ng còng ch­a hoµn toµn lµ nÒn kinh tÕ XHCN. Bëi vËy c«ng cuéc c¶i t¹o XHCN ph¶i chó ý ®Õn ®Æc ®iÓm cña sù tån t¹i kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Trong c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi, ®¹i héi VI ®· nhÊn m¹nh lµ ph¶i gi¶i quyÕt ®ång bé ba mÆt, x©y dùng chÕ ®é së h÷u, chÕ ®é qu¶n lý vµ chÕ ®é ph©n phèi trong ®ã nhÊn m¹nh ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc chñ yÕu. Phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong thêi kú CNH- H§H, nhiÒu chÕ ®é së h÷u cïng tån t¹i : së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u c¸ nh©n vµ c¸c h×nh thøc së h÷u do kÕt qu¶ sù x©m nhËp gi÷a chóng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta, tån t¹i c¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: ph©n phèi theo lao ®éng, ph©n phèi theo vèn hay tµi s¶n ®ãng gãp, ph©n phèi theo gi¸ trÞ søc lao ®éng , ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi tËp thÓ. Trong c¸c h×nh thøc trªn th× ph©n phèi theo lao ®éng lµ ®Æc tr­ng b¶n chÊt nhÊt cña kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta . Kh«ng chØ nhÊn m¹nh viÖc x©y dùng chÕ ®é c«ng h÷u, coi ®ã lµ c¸i duy nhÊt ®Ó x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· ®Æc biÖt chó ý tíi c¸c yÕu tè cßn l¹i cña mèi quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó chóng hç trî nhau trë thµnh mét quy luËt kinh tÕ hiÖu qu¶. Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc ph¶i tu©n thñ quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn cã ®Ó x¸c ®Þnh b­íc ®i vµ nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp. Quy luËt ®ã lu«n ®­îc coi lµ t­ t­ëng chØ ®¹o c«ng cuéc c¶i t¹o quan hÖ s¶n xuÊt cò, x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §¹i héi VI chØ râ “®¶m b¶o sù phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lu«n lu«n kÕt hîp chÆt chÏ t¹o quan hÖ s¶n xuÊt víi tæ chøc vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ”, kh«ng nªn nãng véi duy ý chÝ trong viÖc x¸c ®Þnh trËt tù b­íc ®i còng nh­ viÖc lùa chän c¸c h×nh thøc kinh tÕ cÇn ph¶i c¶i t¹o nÒn s¶n xuÊt nhá, c¸ thÓ ®Ó ®­a nÒn s¶n xuÊt tõng b­íc vµ ®ång bé. Rµ so¸t l¹i qu¸ tr×nh c¶i t¹o XHCN trong thêi gian qua §¶ng ta ®· ®­a ra kÕt luËn: “Theo quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, qu¸ tr×nh c¶i t¹o XHCN ph¶i cã b­íc ®i vµ h×nh thøc thÝch hîp”. Ph¶i coi träng nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ trung gian, qu¸ ®é tõ thÊp lªn cao, tõ quy m« nhá ®Õn quy m« lín, trong mçi b­íc ®i cña qu¸ tr×nh c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, ph¶i ®Èy m¹nh viÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt – kü thuËt t¹o ra lùc l­îng s¶n xuÊt míi trªn c¬ së ®ã tiÕp tôc ®­a quan hÖ s¶n xuÊt lªn h×nh thøc vµ quy m« thÝch hîp ®Ó thóc ®Çy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn ”. §· lµm cã thÓ cã sai sãt ,yÕu kÐm nh­ng nÕu sím ph¸t hiÖn vµ biÕt kh¾c phôc th× kh«ng nh÷ng QHSX míi ®­îc x©y dùng cñng cè vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c h¬n mµ cßn gi¶i phãng m¹nh mÏ h¬n LLSX . §ã còng lµ ®iÒu mµ §¶ng ta lu«n quan t©m ®Ó gi¶i quyÕt. 2.4: Sự vận dụng của Đảng ta trong giai đoạn hiện nay Thực trạng: . ViÖt Nam trong thêi kú ®Çu ®i lªn chñ nghÜa x· héi . Sau 30/4/1975 n­íc ta hoµn toµn gi¶i phãng, chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu trong viÖc hµn g¾n vÕt th­¬ng chiÕn tranh .Tuy nhien nÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn lµ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc .Trang bÞ kü thuËt vµ kÕt cÊu x· héi yÕu kÐm, c¬ cÊu kinh tÕ mÊt c©n ®èi, c¬ cÊu kinh tÕ tËp chung quan liªu bao cÊp ®Ó l¹i nhiÒu hËu qu¶ nÆng nÒ . NÒn kinh tÐ kÐm hiÖu qu¶, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, khñng ho¶ng kinh tÕ kÐo dµi, c¸c tÖ n¹n tham nhòng... lan réng, §¶ng céng s¶n cßn non, ®éi ngò c¸n bé cßn yÕu vÒ n¨ng lùc...c¸c thÕ lùc ®Õ quèc vµ ph¶n ®éng r¸o riÕt thùc hiÖn chiÕn l­îc diÔn biÕn hoµ b×nh, ph¸ ho¹i vµ bao v©y kinh tÕ...NÕp sèng v¨n ho¸ , ®¹o ®øc bÞ xãi mßn, lßng tin vµo §¶ng vµ Nhµ n­íc bÞ gi¶m sót. Thùc tr¹ng trªn cã nguån gèc s©u xa do lÞch sö ®Ó l¹i vµ hËu qu¶ cña nhiÒu n¨m chiÕn tranh, song chñ yÕu lµ chóng ta ®· vi ph¹m sai lÇm chñ quan duy ý chÝ, vi ph¹m c¸c quy luËt kh¸ch quan trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, trong tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®Æc biÖt lµ sù phï hîp gi÷a LLSX vµ QHSX. Chóng ta ®· sai lÇm khi tiÕn hµnh x©y dùng QHSX tiªn tiÕn råi míi thóc ®Èy lùa chän LLSX ph¸t triÓn, biÕn ®æi. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña LLSX. LLSX biÕn ®æi dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi QHSX hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn mét ®ßi hái kh¸ch quan lµ xo¸ bá QHSX cò, thay b»ng kiÓu QHSX míi thÝch øng víi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña LLSX. C.M¸c viÕt :"Tíi mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo ®ã c¸c LLSX vËt chÊt x· héi sÏ m©u thuÉn víi QHSX hiÖn cã ... mµ trong ®ã tõ tr­íc ®Õn nay c¸c LLSX vÉn ph¸t triÓn. Tõ chç lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña c¸c LLSX, nh÷ng QHSX Êy trë thµnh xiÒng xÝch cña c¸c LLSX . Khi ®ã b¾t ®Çu thêi ®¹i cña mét cuéc c¸ch m¹ng x· héi ". KÕt qu¶ lµ d· t¹o ra cho chóng ta mét nhËn thøc b¶n chÊt cña phÐp biÖn chøng gi÷a LLSX vµ QHSX trong ph¹m vi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi míi sÏ kh«ng chøa ®ùng sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau, kh«ng cßn tån t¹i m©u thuÉn biÖn chøng gi÷a chóng mµ sù lùa chän dÇn dÇn LLSX cho phï hîp víi kho¶ng kh«ng gian réng lín cña QHSX. Tr­íc t×nh h×nh trªn ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI ®· ®Ò ra viÖc tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ lµ ®óng ®¾n:"ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ ngay tõ ®Çu ®æi míi kinh tÕ víi ®æi míi chÝnh trÞ, lÊy ®æi míi kinh tÕ lµm träng t©m, ®ång thêi tõng b­íc ®æi míi chÝnh trÞ" C¶i t¹o vµ cñng cè QHSX nh­ng bao giê còng ph¶i g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña LLSX, vµ ®­îc ®¶m b¶o b»ng sù ph¸t triÓn cña LLSX. §ã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cho cuéc c¸ch m¹ng QHSX ph¸t triÓn v÷ng ch¾c. Víi tr×nh ®é cña m×nh LLSX yªu cÇu ph¶i cã nh÷ng QHSXphï hîp víi nã míi cã thÓ béc lé hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh vµ míi cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh chãng. T­¬ng øng víi mçi tr×nh ®é LLSX ®ßi hái mét QHSX, mét thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt ®Þnh nh­ Ph.¡ng-ghen viÕt :"...giai cÊp T­ s¶n kh«ng thÓ biÕn nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt h¹n chÕ Êy thµnh nh÷ng LLSX m¹nh mÏ ®­îc nÕu kh«ng biÕn nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cña c¸ nh©n thµnh nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt x· héi, mµ chØ mét sè ®«ng ng­êi cïng lµm míi cã thÓ s­ dông ®­îc". KÕt hîp tõng ­u thÕ riªng cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ th«ng qua ph©n c«nglao ®éng x· héi lµ con ®­êng hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ph¸t triÓn LLSX, qua ®©y ta còng thÊy râ vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ lÇm thÕ nµo ®Ó QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX. ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta lu«n lu«n ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi víi viÖc kh«ng ngõng ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ nh»m b¶o ®¶m cho s­ ph¸t triÓn ®ã kh«ng xa rêi ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. HiÖn nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña ta ®ang vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù ®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Nhµ n­íc qu¶n lý thÞ tr­êng b»ng ph¸p luËt, b»ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ,vµ c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn ®Ó s¶n xuÊt phôc vô mäi nhu cÇu cña x· héi. Trước thực trạng đó của nền kinh tế,Đảng ta đã vận dụng quy luật về sự phù hợp giữa LLSX và QHSX trong giai đoạn hiện nay : Ph¸t triÕn LLSX ë n­íc ta hiÖn nay. YÕu tè qu©n träng nhÊt cóa LLSX chÝnh lµ con ng­êi,tr×nh ®é LLSX thÕ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn côa con ng­êi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. Cho dï t­ liÖu lao ®éng t¹o ra tõ tr­íc cã søc m¹nh ®Õn ®©u vµ yÕu tè ®èi t­îng lao ®éng cã phong phó nh­ thÕ nµo nh­ng nÕu con ng­êi kh«ng cã kü n¨ng , kü s¶o th× còng trë nªn v« t¸c dông. lª nin viÕt "LLSX hµng ®µu cña toµn nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n , lµ ng­êi lao ®éng". LÞch sö loµi ng­êi ®· ®anh dÊu b»ng nh÷ng møc quan träng trong sù ph¸t triÓn cña LLSX C.Mac vµ Ph.Ang ghen ®· tõng nãi:"LLSX lµ kÕt qu¶ cña n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi, nh­ng b¶n th©n n¨ng lùc thùc tiÔn nµy bÞ quyÕt ®Þnh bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn trong ®ã ng­êi ta sèng boöi nhiÒu LLSX ®· ®¹t ®­îc bëi h×nh th¸i x· héi ®· cã tr­íc hä, kh«ng ph¶i do hä t¹o ra mµ do thÕ hÖ tr­íc t¹o ra". Vµ hiÖn nay chóng ta ®ang chøng kiÕn sù bïng næ vÒ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc Kü thuËt .NhiÖm vô cña chóng ta lµ x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng lÜnh vùc vÇn ­u tiªn dùa trªn thÕ m¹nh cña m×nh vµ dô b¸o ®óng xu h­íng ph¸t triÓn cña Khoa häc kÜ thuËt hiÖn ®¹i.Lµm nh­ vËy míi cã b­íc tiÕn lín vÒ sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo kÞp tr×nh ®é cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. b,Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i vµ vÊn ®Ò yÕu tè con ng­êi trong LLSX . Khoa häc kü thuËt cã mét søc m¹nh kú diÖu vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triªnr s¶n xuÊt, nh­ng kh«ng ph¶i lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cua LLSX. C«ng nghÖ hiÖn ®¹i chØ lµm t¨ng søc m¹nh chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi chø kh«ng lµm thay thÕ hoµn toµn ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi.Khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn ph¸t triÓn ®Õn ®©u th× con ng­êi còng kh«ng bao giê bÞ ®Èy ra ngoµi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. M¸y mãc dï th«ng minh ®Õn mÊy còng do con ng­êi t¹o ra vµ phô thuéc vµo con ng­êi. §iÒu cèt yÕu lµ chóng ta biÕt lôa chän nh÷ng c«ng nghÖ thÝch hîp víi yÕu tè con ng­êi vµ tµi nguyªn ®Êt n­íc .V× thÕ M¸c ®· nhËn xÐt "Trong tÊt c¶ nh÷ng LLSX lín nhÊt lµ b¶n th©n giai cÊp C¸ch m¹ng". c, Ph¸t huy yÕu tè con ng­êi trong lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong lÞch sö ®· vµ sÏ kh«ng tån t¹i mét h×nh thøc s¶n xuÊt vËt chÊt nµo mµ l¹i kh«ng cã nh©n tè con ng­êi. C.M¸cvµ Ph.¡ng-ghen viÕt :"B¶n th©n con ng­êi b¾t ®Çu tõ ph©n biÑt víi sóc vËt ngay khi con ng­êi b¾t ®Çu s¶n xuÊt ra nh÷ng t­ liÖu sinh ho¹t ..." . §Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy, chóng ta cÇn ph©n tÝch ®Æc®iÓm hiÖn tr¹ng cña lùc l­îng lao ®éng n­íc ta nh»m v¹ch ra nh÷ng tiÒm n¨ng vµ h¹n chÕ.Qua ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung ®ång thêi ph¸t huy kh¶ n¨ng lao ®éng s¶n xuÊt vµ s¸ng t¹o cña con ng­êi . N­íc ta lµ mét n­íc ®«ng d©n ,d©n sè n¨m 2000 gÇn 77 triÖu víi 40 triÖu lao ®éng .Lùc l­îng lao ®éng ®«ng ®¶o nµy ®· tiÕp nhËn vµ ph¸t huy truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï , kh¶ n¨ng n¾m b¾t kü thuËt vµ n©ng cao nghÒ nhanh tuy cßn nhiÒu h¹n chÕ :T×nhtr¹ng d­ thõa lao ®éng do s¶n xuÊt ch­a ph¸t triÓn .Trong nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng vÒ thang bËc nghÒ nghiÖp còng cã nhiÒu quan niÖm ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. T©m lý "ë trong biªn chÕ nhµ n­íc"vÉn næi tréi h¬n so víi t©m lý "gi¶i quyÕt nhu cÇu viÖc lµm".Quan niÖm trªn ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù lùa chän viÖc lµm , do ®ã còng lµ lùc c¶n sù cèng hiÕn cho x· héi . Chóng ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn trªn c¸c lÜnh vùc. §Ó ph¸t huy nh©n tè con ng­êi nh­ lµ"LLSX s¶n xuÊt hµng ®Çu cña nh©n lo¹i" kh«ng thÓ ®Æt ngoµi mèi quan hÖ biÖn chøng gi­· LLSX vµ QHSX. Xu¸t ph¸t trªn c¬ së nhËn thøc l¹i vai trß, vÞ trÝ vµ yÕu tè con ng­êi trong LLSX ,§¶ng vµ Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®óng ®¾n trong ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ trong chiÐn l­îc vÒ con ng­êi nãi riªng. Con ng­êi lµ tæng hoµ cña nh÷ng mèi quan hÖ x· héi. §Ó ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc, ®ång bé , nh÷ng chÝnh s¸ch Kinh tÕ ®óng ®¾n. Nh­ vËy th× yÕu tè con ng­êi míi ®­îc ph¸t huy mét c¸ch triÖt ®Ó trong LLSX . d, §Ó Khoa häc nhanh chãng trë thµnh LLSX trùc tiÕp ë n­íc ta. ViÖc Khoa häc trë thµnh LLSX trùc tiÕp lµ mét quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn x· héi. Ngµy nay dù ®o¸n Êy ®ang trë thµnh hiÖn thùc trong nhiÒu n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Trong thùc tÕ,sù ph¸t triÓn cña Khoa häc ®· gióp con ng­êi t¨ng c­êng søc m¹nh trong qu¸ tr×nh chinh phôc tù nhiªn, sö dông nh÷ng søc m¹nh cña nã. Kh«ng cã khoa häc lµm sao con ng­êi cã thÓ t¹o ra n¨ng l­îng h¹t nh©n, phãng tÇu vò trô lªn th¸m hiÓm c¸c hµnh tinh hay s¶n xuÊt ra m¸y ®iÖn tö vµ ng­êi m¸y c«ng nghiªpj thay thÕ nhiÒu ho¹t ®éng phøc t¹p cña m×nh. M¸c viÕt" cïng víi s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, nh©n tè khoa häc lÇn ®Çu tiªn ®­îc ph¸t triÓn, vËn dông vµ t¹o ra mét c¸ch cã ý thøc trong ph¹m vi mµ c¸c thêi ®¹i tr­íc ®ã ch­a hÒ cã ý thøc ®­îc". Khoa häc lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi ,tù nã cã thÓ g©y nªn mét biÕn ®æi nµo cho LLSX khoa häc vèn b¾t ®Çu ho¹t®éng lao ®éng S¶n xuÊt vµ lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng nhËn nhËn thøc cña con ng­êi ,g¾n liÒn vµ phô thuéc vµo con ng­êi ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi ,khoa häc míi cã thÓ trë thµnh lùc l­îng trùc tiÕp ®­îc.Ng­êi cã tri thøc khoa häc sÏ cã kü n¨ng lao ®éng vµ lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng ng­êi kh«ng kh«ng n¾m ®­îc tri thøc khoa häc. NH­ vËy khoa häc trë thµnh LLSX kh«ng ph¶i víi t­ c¸ch lµ mét yÕu tè ®éc lËp mµ nã th©m nhËp vµo tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña LLSX .Ngµy nay kh«ng chØ cã khoa hoc tù nhiªn mµ c¶ khoa häc x· héi còng tham gia m¹nh mÏ trë thµnh LLSX trùc tiÕp. Do vËy,chóng ta nghiªn cøu LLSX vµ c¸c yÕu tè hîp thµnh LLSX kh«ng ngoµi môc ®Ých trªn, c¬ së lý luËn ®· t¸c®éng ®óng tíi LLSX, rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c n­íc ph¸t triÓn ®­a ®Êt n­íc ta tíi phån vinh h¹nh phóc. e,X©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt vµ hoµn thiÖn mèi quan hÖ nµy ë n­íc ta hiÖn nay. TÇm vãc trÝ tuÖ cña §¶ng vµ nh©n d©n ta trong qu¸ tr×nh t×m tßi s¸ng t¹o,®­a ®Êt n­íc tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu , tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh nhÊt lµ sau 10 n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ,b¾t ®Çu tõ §¹i héi VI cña §¶ng . Tõ ®ã ®Õn nay quan ®iÓm cña chóng ta vÒCNXH ®· ®­îc x¸c ®Þnh ngµy cµng râ h¬n. Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ ®iÒu mµ cuéc sèng ®Æt ra chóng ta ®Òu ®· lµm xong cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc gi¶i quyÕt. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ã lµ viÖc x©y dùng QHSX, ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tr­íc ®©y chóng ta chó träng x©y dùng vµ hoµn thiÖn QHSX nh­ng mÆt kh¸c chóng ta chñ tr­¬ng ®ång thêi t¹o lËp c¶ QHSX vµ LLSX . Tuy nhiªn khi thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy do chñ quan vµ nãng véi, cã lóc chóng ta ®· lµm sai quy luËt ,xo¸ bá qu¸ nhanh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n. Tõ chç nhËn biÕt c¸c sai lÇm , chóng ta ®· biÕt chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn . ViÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn thùc chÊt ®Ó x©y dùng ñng hé vµ ph¸t triÓn QHSX , thùc hiÖn mäi gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thuéc khu vùc së h÷u nhµ n­íc ,tËp thÕ, cñng cè vµ n©ng cao ®Þa vÞ lµm chñ cña ng­êi lao ®éng trong s¶n xuÊt x· héi . Sù chuyÓn h­íng kinh tÕ vÒ ph­¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tÕ sÏ gióp cho viÖc gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn LLSX ,cñng cè hoµ thiÖn thªm QHSX XHCN vµ h¬n n÷a tõng b­íc lµm cho QHSX ë n­íc ta phï hîp víi yªu cÇu phats triÓn cña LLSX. Ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc dÔ dµng vµ cµng kh«ng thÓ hoµn thµnh trong mét thời gian ng¾n. VËy nªn kÕt qu¶ võa qua chØ lµ b­íc ®Çu vµ trong qu¸ tr×nh thõc hiÖn nhiÖm vô trªn cïng cßn kh«ng Ýt sai sãt. Song còng ph¶i nhËn thÊy r»ng ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét chiÕn l­îc ®óng ®¾n. Kh«ng thÓ cã c¸c thµnh tùu kinh tÕ võa qua nÕu kh«ng thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , nÕu QHSX kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh ®æi míi phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña LLSX . f, Công nghiệp hóa vận dụng quy luật QHSX phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của LLSX trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay. Thuéc ph¹m trï cña lùc l­îng s¶n xuÊt v