MỤC LỤC
ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN 1
TIỂULUẬN GIỮA KÌ 1
QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG 1
PHẦN 1. SỰ RA ĐỜI 2
VÀ ĐỊNH NGHĨA QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG 2
PHẦN 2. TRUYỀN THÔNG 4
VÀ NHỮNG QUY TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA NÓ 4
PHẦN 3. HIỆU QUẢ CỦA QUÁ TRÌNH 19
TRUYỀN THÔNG 19
SÁCH THAM KHẢO 25
27 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 3720 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Quá trình truyền thông, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
n bộ của nhiều nước lại lên tiếng phản đối chính sách xâm lược của Mỹ và các nước đồng minh và đưa tin về thiệt hại của những người dân vô tội.”
Khuynh hướng chính trị quan trọng nhất, lớn nhất mà báo chí nước ta vung ngòi bút phục vụ là lập trường của giai cấp vô sản “ Cây bút là vũ khí sắc bén, bài báo là tờ hịch cách mạng” (Hồ Chí Minh).
Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam và thế giới đã chứng minh những cây bút báo chí có sức hấp hẫn chính là những nhà báo có tâm huyết, kiên quyết đấu tranh cho một khuynh hướng báo chí nhất định với vốn tri thức rộng lớn và tài năng sáng tạo độc đáo.
Như vậy tính khuynh hướng là nguyên tắc phổ biến, không thể phủ nhận cuả hoạt động báo chí, khuynh hướng có thể hình thành tự nhiên, tác động đếnhoạt động báo chí một cách khách quan ngoài ý muốn của nhà báo. Khuynh hướng cũng có thể hình thành một cách khách quan và tính khuynh hướng khi đất nước phát triển sẽ trở thàng tính Đảng. GS.Hà Minh Đức nhận xét : “Trong các hoạt động văn hoá văn nghệ của xã hội báo chí bộc lộ rõ nhất là tính khuynh hướng.”
- Nguyên tắc về Tính Đảng của truyền thông :
Ph.Anghen yêu cầu khuynh hướng trong báo chí cách mạng phải vươn tới tính Đảng, tới quan điểm công khai và để bảo vệ lợi ích của Đảng trước sự tấn công của kẻ thù. Ông viết : “ Phải tiến hành tranh luận, thuyết minh, phát triển và bảo vệ những lợi ích của Đảng, bác bỏ và đánh bại các luận điệu huênh hoang của Đảng đối địch.”
Cơ sở đầu tiên trong các nguyên tắc báo chí cách mạng là nguyên tắc chính Đảng . Tính Đảng của báo chí cách mạng có thể được hiểu như sau: báo chí tự giác và kiên quyết đứng trên lập trường của giai cấp công nhân, trở thành tiếng nói thể hiện quyền lợi của mọi tầng lớp nhân dân lao động, đồng thời chịu sự lãnh đạo và tuyên truyền tổ chức, thực hiện đường lối chính sách của Đảng Cộng sản.
Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mac - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, tính Đảng của báo chí cách mạng vừa là đồng hành,vừa là kết quả của đấu tranh giai cấp. Chính cuộc đấu tranh đó đòi hỏi báo chí cách mạng phải có tính Đảng nghiêm ngặt. Tính Đảng là một yêu cầu đặt ra, là quá trình, trong đó khuynh hướng giai cấp của báo chí chín muồi, phát triển đến trình độ tự giác.
Trong nền báo chí Việt Nam, Đảng ta luôn luôn đòi hỏi các nhà báo đứng trên lập trường giai cấp công nhân phục vụ cách mạng, phục vụ sự nghiệp đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Tính Đảng được xem xét trên các khía cạnh sau:
Về mặt xã hội : tính Đảng quy định các mặt hoạt động của báo chí trong toàn bộ quá trình thực hiện chức năng và nhiệm vụ của mình: nhà báo nhìn nhận đánh giá các sự kiện theo quan điểm đường lối của Đảng. Điều đó không hạn chế khả năng hoạt động sáng tạo và phát triển chính kiến của người là báo. Nói cách khác, đường lối, quan điểm của Đảng là căn cứ xuất phát để nhà báo thấy rõ trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân to lớn của mình trong quá trình thông tin và lý giải những vấ đề do cuộc sống đặt ra. Tính Đảng không chỉ thể hiện trong mỗi cá nhân người là báo mà còn ở mỗi tờ báo. VD: “Mỗi cơ quan báo chí phải hoạt động dưới một tôn chỉ nhất định do Đảng và nhà nước đặt ra để hoàn thành nhiệm vụ là diễn đàn của Đảng và nhân dân. Cũng như vậy mỗi nhà báo khi bước vào nghề phải tự xác định cho mình một khuynh hướng chính trị nhất định phục vụ Đảng và nhân dân “là nguyươì tuyên truyền cổ động, tổ chức tập thể”
Về mặt tổ chức : tính Đảng đòi hỏi báo chí phải hoạt động theo đúng luật pháp trong khuôn khổ pháp luật cho phép, tức là phải theo nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích do nhà nước quy đinh. Quan niệm báo chí là “cơ quan quyền lực thứ tư” của Đảng sau hành pháp và luật pháp. Quyền lực của báo chí thể hiện ở chỗ: báo chí là hạt nhân tạo ra dư luận xã hội rộng rãi, giáo dục mọi người sống là theo hiến pháp vá pháp luật, kiên quyết đấu tranh để pháp luật được thi hành nghiêm chỉnh góp phần hoàn thiện luật pháp và xây dựng hệ thống đó để phục vụ mọi hoạt động xã hội. VD: để các cơ quan báo chí nói chung và các nhà báo nói riêng hoạt động theo tôn chỉ mục đích của mình thì nhà nước phải ban hành luật báo chí (như luật báo chí sửa đỏi bổ sung năm 1999) dể từ đó báo chí thực hiện được chức năg và quyền lực của mình với chế độ.
Về mặt tư tương tinh thần: Tính Đảng đòi hỏi báo chí phải tham gia tích cực việc tuyên truyền phổ biến và hình thành dòng tư tưởng chủ lưu tích cực và tiến bộ xã hội. Nền tảng khoa học của dòng tư tưởng đó là học thuyết Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Với tư cách là vũ khí sắc bén, bằng những lợi thế và những đặc trưng nghề nghiệp của mình, báp chí là một kênh hết sức quan trọng trong toàn bộ các kênh của cồn tác tư tưởng. Mặt khác, Báo chí ảnh hưởng đến việc tổ chức và chỉ dạo hành động cách mạng của quần chúng nhân dân, góp phần đổi mơí tư duy, đôỉ mới tư tưởng, phát triển nhận thức trong quần chúng, tạo sự thống nhất đối với đường lối của Đảng và nhà nước. VD: “ Bất kì một lực lượng cầm quyền nào đều sử dụng báo chí như một công cụ để tác động vào tư tưởng, tình cảm của công chúng nhằm tạo ra ở họ những nhận thức mới, những định hướng có giá trị trong cuộc sống. Báo chí không chỉ phản ánh cuộc sống của quần chúng tới Đảng và nàh nước mà còn phổ biến, tuyên truyền, giải thích đánh giá và bổ sung sửa chữa những đường lối chính sách của Đảng để hướng dẫn dư luân đúng đắn, duy trì ổn định xã hội.”
- Nghuyên tắc về tính chân thật - khách quan của truyền thông
Tính chân thật và khách quan là bản chất của báo chí cách mạng. V.I.Lênin đã tổng kết ngắn gọn về sự cần thiết của nguyên tắc này trong câu nói nổi tiếng: “Sự thật là sức mạnh của báo chí chúng ta”. Trong thực tế, uy tín và hiệu quả của báo chí phụ thuộc vào tính chất khách quan, chân thật của những thông tin mà nó đem lại cho công chúng. Một tờ báo, đài phát thanh, đài truyền hình hay hãng thông tấn nếu đưa tin sai thì sau đó có đính chính thế nào thì cũng tự hạ thấp vị trí của mình trong lòng công chúng. Nhà báo viết sai sự thật, chẳng những vi phạm đạo đức nghề nghiệp, uy tín, danh dự của mình mà còn gây tổn hại rất lớn cho xã hội và vi phạm luật báo chí.
Mặt khác, khách quan và chân thật là những khái niệm tương đối không thể định lượng, kiểm tra một cách tuyệt đối. Trong nhiều trường hợp cụ thể nó phụ vào khuynh hướng chính trị của nhà báo có nghĩa là tính Đảng với tư cách là khuynh hướng phát triển ở trình độ cao của báo chí cách mạng không hề đối lập và mâu thuẫn với tính khách quan chân thật.
Với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, Đảng ta yêu cầu báo chí phản ánh mọi hoạt động của đời sống xã hội một cách chân thật, khách quan đúng bản chất. Báo chí phát hiện và trực tiếp tham gia cuộc đấu tranh chống tiêu cực đồnh thời cũng phát hiện và tuyên truyền cổ động cho các nhân tố mới các mô hình và điển hình tiên tiến. Báo chí thực hiện vai trò là cầu nối hai chiều giữa Đảng và nhân dân. Điều đó hoàn tàn phù hợp với chức năng và nguyên tắc của tính chân thực khách quan của báo chí. Mặt khác, báo chí chân thực không chỉ phản ánh đúng từng sự việc cụ thể trong từng góc độ và thời điểm mà quan trọng hơn hết là vạch ra được bản chất của nó.
Khách quan và chân thật là đặc điểm, đặc trưng là yêu cầu tồn tại của bản thân báo chí. Nó đạt đến mức độ nào, trình độ nào, bị bóp méo, xuyên tạc, tô hồng... là tuỳ thuộc vào nguyên nhân khách quan và chủ quan muốn vươn tới nguyên tắc khách quan và chân thật thì người làm báo phải hết sức dũng cảm, chấp nhận những thử thách và thậm chí là hi sinh. Bất cứ lúc nào và ở đâu nhân dân ta cũng đòi hỏi thông tin phải chính xác và phẩm chất hàng đầu của nhà báo là lòng trung thực và thái độ không khoan nhượng. Nhà báo Bơset đã nói“không được đẻ cho mình bị cột chặt vào tình cảm ,tư tưởng bị yêu cầu viết trái với lương tâm và vốn hiểu biết của mình”.
Không khoan nhượng với kẻ thù, mọi trở lực ngăn cản và mọi biểu hiện tiêu cực trong cuộc sống. Đó là một đòi hỏi khắt khe của người làm báo về trách nhiệm với trang viết của mình. Tô hồng họăc bôi đen đều là sai sự thật. Lòng trung thực,thái độ không khoan nhượng đòi hỏi nhà báo phải nhìn vào bản chất sự vật,hiện tượng để phản ánh khách quan ,trung thực. Boritpolevoi đã nói: “cuộc sống của chúng ta muôn màu muôn vẻ và vô cùng lí thú vì vậy không nhất thiết phải hư cấu, thêm thắt, tô vẽ làm gì”.
Nghuyên tắc của báo chí cách mạng là nói lên sự thật với tất cả bản chất của nó. Những sự việc càng lớn càng phải nói rõ, phân tích kĩ càng, đầy đủ. V.I.Lênin đã từng căn dặn: chúng ta cần thông tin đầy đủ và chân thực, mà sự thật không phụ thuộc vào việc nó pgải phục vụ cho ai. Đó là lương tâm nghề nghiệp của những người làm báo. Nhà báo Hữu Thọ đã từng nói: “làm cái nghề này thìo mắt phải sáng, lòng phải trong thì mới yêu nghề’’. Với tư cách là một người chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hoá, nhà báo phải thật chí công vô tư để bài viết được khách quan chân thật. Nhà báo không được “yêu nên tốt, ghét nên xấu”, khen hay chê ai việc gì củng phải xuất phát từ lợi ích của cách mạng, nhân dân .
Viết baó mà không có động cơ trong sáng, không xuát phát từ những mục đích trên thì dù “ mắt có đeo mười cái kính hiển vi ” đi chăng nữa vẫn không thấy sự thật .Không nên viết báo theo kiểu “trả ơn ” hay “trả thù ” hay đơn đặt hàng như vậy tác phẩm sẽ giống như “cỗ đã bày sẵn”. Hoặc viết theo mệnh lệnh trái với mục đích đẻ thực hiện một ý đồ nào đó thì tác phẩm sẽ bị bóp méo hoàn toàn sai sự thật.
Yếu tố nói rõ sự thật được thể hiện ở hai mặt, một là: nói rõ sự thật sau khi việc được đáng giá đúng tức là mặt bản chất của sự thật, hai là: nói rõ sự thật trên kênh truyền thông đại chúng, tác động mạnh mẽ vào dư luận góp phần xây dựng dư luận lành mạnh. Hồ Chủ Tịch đã nói: các cơ quan truyền thông đại chúng vừa phải hiểu rõ nghuyện vọng của nhân dân để phục vụ tốt và phản ánh với đảng vừa có trách nhiệm tạo được những dư luận đúng đắn hỗ trợ việc làm chủ của nhân dân.Ví dụ: “trước hiện tượng đoạn đường cây bị bóc vỏ thảm hại thì bản chất của nó được xét trên rât̀ nhiều khía cạnh như:mở rộng quốc lộ nên cho dân sử dụng làm chất đốt hoặc là ý thúc vô trách nhiệm của nhân dân cố ý phá hoại môi trường. Nhưng có một nhà báo người nước ngoài lại co lối suy luận sai bản chất sự việc đi đến kết luận:nhân dân đói phải ăn vỏ cây”.
Để đảm bảo tính khách quan, chân thực của báo chí, người làm báo phải hi sinh, chịu đựng, phải thực sự dũng cảm, nhiều khi phải chịu sự hi sinh, trả thù , trả giá đắt, bị thành kiến...Nhưng lòng dũng cảm, đức hi sinh đó giúp nhà báo vượt qua mọi khó khăn, cản trở để giữ vững phẩm chất trung thực của người làm báo luôn chiến đấu bảo vệ chân lí. Nhà báo bậc thầy U.BơcSet tâm sự: “trong bao nhiêu năm và ở bao nhiêu đất nước tôi đã có một giới bạn đọc mua báo không phải vì nhưng tranh biếm hoạ, mà vì sự thật của các vấn đề thiết yếu ảnh hưởng đến đời sống và lương tâm của họ .Bằng cách giữ cho đôi mắt và đôi tai được mở rộng .Trong 40 năm làm tin tức của tôi về những nơi nóng bỏng nhất thế giới ,toi ngày càng ý thức về trách nhiệm của mình với bạn đọc ,trên cơ sở lòng tin vĩ đại vào những con người bình thường , vào thái độ cư sử lành mạnh và tao nhã của họ có được những sự thật của tình hình ”.
Tính chân thực khách quan không chỉ là sinh mệnh của nền báo chí cách mạng, mà còn là nội dung cơ bản ,cốt lõi của tính công khai.Người cầm bút cần tôn trọng sự thật.Đó là thước đo,là lửa thử vàng đối với mỗi nhà báo chân chính.Giữ vưng lòng trung thực với nhân dân,với đảng trong mỗi bài viết,trên mỗi tấm ảnh đăng của chính mình cũng là một yêu cầu quan trọng nhằm đảm bảo tính khách quan trung thực của báo chí.Có như vậy,báo chí mới gây được niềm tin và uy tín trong lòng công chúng.
- Nguyên tắc về tính nhân dân và dân chủ của truyền thông
Dưới góc độ khoa học,thuật ngữ báo chí được hiểu là sự tổng hợp về hoạt động của các phương tiện truyền thông đại chúng: báo in, phát thanh, truyền hình...Thuật ngữ Đại Chúng, dù không đầy đủ nhưng đả phần nào nói lên tính Nhân Dân và bản chất Dân Chủ của hoạt đông báo chí.
Khái niệm tính nhân dân của báo chí thể hiện mối quan hệ giữa báo chí với đông đảo tầng lớp nhân dân,nhất là nhân dân lao động-người sáng tạo chân chính của lịch sử.
Sự ra đời và mục đích hoạt động của báo chí bắt đầu từ nhu cầu thông tin và giao tiếp của con người.Không một đề tài báo chí nào, không một nguồn thông tin nào lại không bắt nguồn từ hoạt động của con người. Quần chúng đông đảo còn là người thưởng thức, tiêu thụ các sản phẩm báo chí. Tính chất đại chúng, tính nhân dân thể hiện từ khâu đầu tiên đến khâu cuối cùng của hoạt động báo chí:
Biểu hiện thứ nhất : được khẳng định bằng sự thật khách quan có tính qui luật, tính nhân dân cuả báo chí là nó phản ánh và đánh giá các sự kiện của đời sống từ lập trường của nhân dân , đại diện và bảo vệ cho quyền lợi của nhân dân ,đề cao trực tiếp tham gia cuộc đấu tranh của nhân dân và sự tiến bộ xã hội . Một nền báo chí một tác phẩm báo chí có tính nhân dân khi đề cập phản ánh sự kiện hiện tượng có ý nghĩa đối với nhân dân cần phải giải thích theo quan điểm tiến bộ của nhân dân phù hợp với những tư tưởng với những tư tưởng của thời đại .Báo chí nước ta là công cụ phục vụ lợi ích của quần chúng nhân dân. Do vậy tính nhân dân không hề mâu thuẫn với tính đảng.
Để báo chí đi sâu vào quần chúng một cách thiết thực , C.Mac nhận định: “báo chí sống trong nhân dân và trung thực chia sẻ với nhân dân niềm hi vọng và sự lo lắng ,tình yêu, lòng căm thù ,niềm vui ,nỗi buồn của họ.”
Quan điểm báo chí là tiếng nói của đảng, của nhà nước của các tổ chức xã hội để từ đó báo chí là diễn đàn của nhân dân, lấy dân làm gốc, “để dân biết dân làm, dân kiểm tra” là hoàn toàn phù hợp với thực tế, với quan điểm của lịch sử. Trong thực tế, sự gặp nhau giữa “ý đảng lòng dân” đã tạo thành sức mạnh vượt mọi khó khăn hoàn thành nhiệm vụ. Đã có nhiều tác phẩm báo chi có ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Biểu hiện thứ hai : là sự tham gia tích cực và đông đảo của nhân dân vào các hoạt động báo chí. V.I.LêNin từng nói: “cơ quan báo sẽ sinh động , đầy sinh lực, khi nào cứ năm nhà văn lãnh đạo và thường xuyên viết sách báo thì lại có năm trăm và năm nghìn nhân viên công tác không phải là nhà văn”.
Chính sự tham gia của quần chúng nhân dân đã làm cho báo chí thực sự trở thành diễn đàn dân chủ của người dân phát biểu tâm tư , tình cảm, nghuyện vọng của mình, trực tiếp tham gia vào thực hiện quyền dân chủ của công dân trong việc biểu dương những nhân tố tích cực, phê phán những những hiện tượng tiêu cực trong xã hội.
Để tính nhân dân ngày càng được nâng cao và phát triển báo chí cần biết dựa vào lực lượng cộng tác viên gồm các nhà khoa học, nhà hoạt động xã hội, chính trị, học sinh, sinh viên và đông đảo quần chúng nhân dân lao động .Mở rộng được điều này báo chí đã thu được chất sám của toàn xã hội, tăng thêm sự uy tín của báo chí trong nhân dân thông qua các mục, các chương trình trên các phương tiện truyền thông đại chúng,Ví dụ: “Diễn đàn” , “Điều tra qua thư bạn đọc” , “Bạn đọc viết”, “Ý kiến bạn đọc”, “ Hộp thư truyền hình”, “ Trả lời bạn xem truyền hình”...Chính sự ra đời của các chuyên mục này đã trở thành cầu nốgiữa truyền thông và đại chúng. Làm được như vậy nó khắc phục được tình trạng “thông tin một chiều”, từ trên rót xuống và mở rộng tính quần chúng của báo chí “giải thích và giải đáp sâu sắc và nóng bỏng những vấn đề của sống một cách nhanh nhất, sinh động nhất, khách quan nhất, và rộng rãi nhất” chính là tinh thân mà Nghị quyết của Đảng đề ra cho mỗi cơ quan báo chí và các nhà báo.
Biểu hiện thứ ba: là ở nghệ thuật thể hiện trong các tác phẩm báo chí phù hợp với trình độ nhận thức, năng lực tiếp thu và trình độ thẩm mĩ lành mạnh của công chúng, Một tác phẩm báo chí khi đề cập đúng vấn đề mà xã hội đang quan tâm, nhưnng nghệ thuật biểu hiện yếu kém, ngôn ngữ xa rời lời nói, cách nghĩ, của công chúng thì không thể đem lại kết quả cao .Lê nin chỉ ra rằng: “sự đơn giản dễ hiểu và phổ cập, nội dung sinh động của tư liệu sẽ đảm bảo nhưng tư tưởng của báo chí đi sâu vào lòng người thuộc tất cả các tầng lớp nhân dân.”
Do vậy cái quan trọng nhất của người làm báo là phải biết nói đơn giản, biết lọc đi những khuôn sáo thuật ngữ cứng nhắc, những khẩu hiệu rỗng tuyếch và xa lạ, những từ ngữ nước ngoài khó hiểu với quần chúng.
Để đảm bảo tính nhân dân của nền báo chí cách mạng, Hồ Chủ tịch đã có lần nhắc nhở: “ báo chí không phải để cho số ít người xem mà để phục vụ nhân dân ...cho nên phải có tính chất quần chúng ”. Người còn khuyên các nhà báo viết xong nên đọc cho những người bình thường nghe nếu họ không thích, không hiểu thì phải viết lại .Có như vậy mới mong đem lại những tác phẩm báo chí đạt hiệu quả cao đến với quần chúng, thực hiện nhiệm vụ là diễn đàn của nhân dân.
- Nghuyên tắc về tính dân tộc và tính quốc tế của truyền thông
Ý thức dân tộc của báo chí là một nghuyên tắc không thể thiếu trong hoạt động báo chí. Ý thức dân tộc về bản chất và ý nghĩa giống với chủ nghĩa yêu nước , đó là thái độ trân trọng, là tình cảm cao quí của con người với dân tộc , cội nguồn, với quê hương, đất nước.Nhưng chủ nghĩa yêu nước là khái niệm hẹp hơn và là đỉnh cao sự kết tinh của ý thức dân tộc . Chủ nghĩa yêu nước là nguồn gốc của mọi cảm hứng sáng tạo cho con người làm báo và cho hoạt động báo chí .Ý thức dân tộc la cơ sở nhận thức – tinh thần cho mọi hoạt động báo chí . Đó cũng là nghuyên tắc tính dân tộc của báo chí.
Trong xã hội có giai cấp, con người không thể đứng về một giai cấp nào, một nhóm xã hội nào, một dân tộc nào .Nhà báo với tư cách là thành viên của dân tộc được nuôi dưỡng bằng văn hoá vật chất và tinh thần ...của dân tộ đó. Trong quá trình hoạt động nghề nghiệp nhà báo huy động toàn bộ những năng lực và phẩm chất của mình để sáng tạo ra tác phẩm báo chí . Muốn có những tác phẩm báo chí có giá trị phục vụ sự nghiệp cách mạng thì nhà báo luôn nuôi dưỡng được ý thức dân tộc . Biểu hiện ý thức dân tộc của nhà báo còn ảnh hưởng tới ngôn ngữ, phong cách, và khả năng lựa chọn loại hình báo chí .Như vậy, ý thức dân tộc là phẩm chất đạo đức cao nhất, là phẩm chất tinh thần thiêng liêng đối vơí mỗi thành viên dân tộc.
Bất kì một nền báo chí tiến bộ nào, trong khi tiếp thu nhưng kinh nghiêm và tinh hoa báo chí nhân loại muốn tồn tại và phát triển đều phải vươn tới bản sắc dân tộc đậm đà. Nhiều nước trên thế giới dều lấy tờ báo đầu tiên xuất bản bằng ngôn ngữ dân tộc để làm mốc đánh gí sự xuất hiện của báo chí nước đó. Ở Việt nam cũng vậy, lấy tờ “Gia Định Báo” - viết bằng chữ quốc ngữ, là tờ báo đầu tiên trong lịch sử báo chí Việt Nam.
Tính dân tộc của báo chí không chỉ quyết định những vấn đề nội dung,bản sắc, phong tục tập quán ...mà còn để lại dấu ấn tiếp ngay trên hình thức và phương thức báo chí.
Thể hiện bản sắc dân tộc qua cả nội dung và hình thứckhông chỉ là ý thức mà còn là yêu cầu bắt buộc đối với các cơ quan báo chí và những người làm báo.Một nền báo chí thấm nhuần ý thức dân tộc khi nó trực tiếp tham gia phản ánh và giải quyết toàn bộ những vấn đề hệ trọng , bức xúc nhất của dân tộc . Ra đời trong bão táp của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ,ngot một thế kỉ qua chủ đề xuyên suốt của báo chí Việt Nam là giải phóng dân tộc , vì độc ơlập ,tự do vì chủ nghĩa xã hội . Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc hiện nay , chủ đề lớn và bao trùm của nền báo chí nước ta là : ủng hộ công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hoá ,hiện đại hoá đất nước , vì mục tiêu đân giàu ,nước mạnh, xã hội công bằng, dânchủ, văn minh, phấn đấu cho một nước Việt Nam tươi sáng, giàu mạnh.
Báo chí thấm nhuần ý thức dân tộc và là nền báo chí góp phần đắc lực vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc . Nhấn mạnh ý thức dân tộc, khẳng định nhiệm vụ của báo chí tham gia vào quá trình đó một cách tích cực và có ý thức không có nghĩa là chúng ta cổ vũ cho thứ báo chí sô vanh, dân tộc hẹp hòi, một thứ báo chí quay lưng lai với giá trị văn hoá tinh thần của dân tộc.
Mỗi dân tộc đều có truyền thống văn hoá của của mình, mỗi người làm báo, mỗi cơ quan báo chí cần biết phát triển văn hoá dân tộc mình và góp phần vào làm cho kho tàng văn hoá nhân loại thêm phong phú. Ở nước ta, trước đây chúng ta thực hiện phương châm: “khoa học - dân tộc - đại chúng”. Phương châm không chỉ phù hợp với hoạt động văn hoá - nghệ thuật mà còn trực tiếp chỉ đạo sự hình thành của báo chí cách mạng, tạo ra cho nó một ý thức dân tộc thường trực và góp phần tạo nên sự hấp dẫn của báo chí. Kế thừa và phát huy truyền thống đó trong cơ chế thị trường hiện nay báo chí nuớc ta đang phấn đấu theo khuynh hướng: “đân tộc - khoa học - hiện đại – nhân văn ” nhằm tự đổi mới mình đồng thời tham gia tích cực đấu tranh bảo vệ giữ gìn nền văn hoá dân tộc chống lại mặt trái của nền kinh tế thị trường và ảnh hưởng của nền văn hoá ngoại lai.
Ý thức dân tộc gắn liền với tính quốc tế của hoạt động báo chí . Chúng ta coi ý thức dân tộc và tính quốc tế là một nghuyên tắc trong hoạt động truyền thông đại chúng . Tính quốc tế chân chính của báo chí cách mạng thể hiện trước hết trong nghuyên tắc tính đảng, nghuyên tắc của giai cấp công nhân , giai cấp có nhu cầu đoàn kết quốc tế và trên thực tế đã đoàn kết chặt chẽ trong cuộc đấu tranh giải phóng mình.
Tính quốc tế vốn thể hiện ở tính đoàn kết và hợp tác quốc tế trong hoạt động báo chí còn được quy định bởi nhu cầu mở rộng thông tin của đông đảo quần chúng , bởi phạm vi và tính chất nghề nghiệp của bản thân nhà báo đặc biệt là xu thế quốc tế hoá mọi hoạt động của nhân loại . Như vậy , sự hợp tác quốc tế trên lĩnh vực thông tin báo chí văn hoá giữa các quốc gia cần thiết có lợi cho mỗi dân tộc và phù hợp với xu thế phát triển cuả thời đại .Tính quốc tế của báo chí còn thể hiện ở chỗ báo chí bày tỏ thái độ ủng hộ các phong trào đấu tranh vì hoà bình , độc lập , tiến bộ xã hội của các dân tộc trên thế giới . Ví dụ : trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh , người luôn bày tỏ thái độ , lập trường của dân tộc Việt Nam ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới trên báo chí chông laị bè lũ thực dân đế quốc đấu tranh vì hoà bình văn minh.
Tóm lại, trên cơ sở những nghuyên tắc đó, hoạt động báo chí của nước ta trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai là hoàn toàn phù hợp với chính sách đối ngoại mở rộng của Đảng và nhà nước Việt nam .Những người làm báo không chỉ có trách nhiệm với những chính sách đó mà còn chủ động mở rộng mối quan hệ với đồng nghiệp các nước trên thế giới để tiếp nhận thông tin, trao đổi kinh nghiệm, đổi mới trang thiêt bị ...để hoà nhập nền báo chí nước ta với nền báo chí thế giới.
Bản sắc dân tộc của nền báo chí nước ta dựa trên các nghuyên tắc đã nêu trên chung có mối quan hệ hữu cơ kết hợp một cách hoà hợp giữa ý thức dân tộc và tinh thần quốc tế trong sáng của giai cấp công nhân không chỉ góp phần bảo vệ nền văn hoá dân tộc bảo vệ thuần phong mĩ tục Việt Nam mà còn tiếp tục đưa nền báo chí nước ta ngang tầm thời đại.
PHẦN 3. HIỆU QUẢ CỦA QUÁ TRÌNH
TRUYỀN THÔNG
Thuật ngữ hiệu quả tiếng la tinh là: effectus để chỉ hành động , kết quả của hành động và uffuvus chỉ năng suất, hiệu quả, tác dụng ...Theo từ điển Oxford, effect có nghĩa là kết quả, hiệu lực.
Hiệu quả là năng suất hay kết quả cuối cùng của một hoạt động nào đó trong đời sống xã hội. Đây là phạm trù khoa học đồng thời cũng là mục đích của con người phải tính đến trong bất cứ hoạt động nào đó của mình. C.Mac chỉ rõ: “ con nhện làm những động tác giống như động tác của của người thợ dệt ... con ong còn làm cho nhà kiến trúc phải hổ thẹn. Nhưng điều ngay phải phân biệt nhà kiến trúc tồi nhất và con ong giỏi nhất là trước khi xây dựng sá , nhà kiến trúc đã xây dựng trong bộ óc của mình rồi ”. Như vậy, chỉ có hoạt động của con người mới làm cho vật thể tự nhiên thành đối tượng lao động và tư liệu lao động .Con người hoạt động có mục đích tất phải tính đến hiệu quả của nó.
Hoạt động báo chí là hoạt động có ý thức và mục đích của con người. Bởi vậy, cũng phải tính đến hiệu quả của nó. Chúng ta biết, hoạt động báo chí là hoạt động chính trị xã hội và dù ở bất cứ chế độ xã hội nào thì báo chí vẫn là công cụ của một giai cấp nhất định.Từ đó có thể hiểu hiệu quả báo chí như sau : “việc vận dụng các quy luật, nghuyên tắc, quy luật, hình thức, phương thức hoạt động báo chí giúp nó thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, của mình nhằm đạt mục đích thì được gọi là hiệu quả báo chí”.
Trong thời đại phát triển khoa học và công nghệ, trình độ dân trí không ngừng được nâng cao tính tự giác và chủ động của công chúng trong việc tiếp nhận thông tin khiến cho báo chí càng có vai trò to lớn. Chính vì vậy mà hiệu quả báo chí luôn được đặt lên hàng đầu.
Nhìn tổng thể , hiệu quả báo chí cũng có những biểu hiện nhất định như khả năng tác động vào nhận thức cũng như hành vi ứng sử của con người , tác động váo ý thức xã hội , vào hành động thực tế .C.Mac nhận định : “đến một lúc nào đó, sức mạnh tinh thần sẽ biến thành sức mạnh vật chất ”.Hiệu quả báo chí khi được phát huy sẽ trở thành sức mạnh to lớn góp phần hình thành dư luận xẫ hội biến nhận thức thành hành động theo chiều hướng tích cực để góp phần cải tạo, xây dựng xã hội tôt đẹp.
- Yêu cầu về hiệu quả của quá trình truyền thông
Báo chí là lĩnh vực hoạt động của truyền thông đại chúng và là lĩnh chủ yếu nhất. Theo
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- TBC 76.doc