Tiểu luận Quy hoạch vùng lãnh thổ

ước là 41%. Các hoạt động tài chính, ngân hàng, xuất nhập khẩu, du lịch, thông tin, tư vấn, chuyển giao công nghệ của Đồng bằng sông Hồng mở rộng trên phạm vi các tỉnh phía Bắc và cả nước. Trong dịch vụ, thương mại chiếm vị trí quan trọng. Tuy vậy nó lại là khâu yếu kém của vùng, chỉ chiếm 18% tổng giá trị thương mại của cả nước. Về giao thông vận tải, vùng có nhiều đầu mối liên hệ với các tỉnh phía Bắc, phía Nam. Vùng được coi là cửa khẩu quốc tế hàng đầu của cả nước. Về dịch vụ bưu điện và kinh doanh tiền tệ (tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm, kho bạc, xổ số) phát triển nổi trội hơn hẳn các vùng khác. Hai lĩnh vực này góp phần làm tăng GDP của ngành dịch vụ của vùng. Đồng bằng sông Hồng là trung tâm tư vấn, thông tin, chuyển giao công nghệ hàng đầu, đồng thời còn là một trong hai trung tâm tài chính - ngân hàng lớn nhất của cả nước. 2. Những lợi thế và thách thức của vùng. 2.1 Lao động Dân số: 19,4 triệu người (2009), chiếm 48% dân số đông nhất cả nước. Toàn vùng có khoảng 10,7 triệu lao động đang làm việc, 85% con số này ở trong độ tuổi khoảng 15-44. Mật độ dân số 1.238 người/km2. Khu vực ĐBSH cũng là nơi có tỷ lệ người lao động đã qua đào tạo cao nhất cả nước chiếm 18,8% (trung bình cả nước là 14,9%). Theo đó, lao động có bằng sơ cấp chiếm 3,66%, trung cấp là 926.484 người (chiếm 29 %), cao đẳng là 316.209 người (chiếm 13,78%) và lao động có bằng đại học trở lên là 967.316 người (chiếm tỷ lệ 15,4%), trên đại học là 0,66 %. Vùng ĐBSH còn tập trung số lượng các cơ sở giáo dục đại học và cao đẳng cao nhất cả nước, lên tới 140 trường (36,26% cả nước), bình quân có 14 trường cao đẳng, đại học/1 tỉnh (cao gấp 2 lần mức bình quân cả nước). Vùng ĐBSH có quy mô GDP khoảng 20,2 tỷ USD (2008), chiếm 22,6% cả nước, đứng thứ 2 toàn quốc sau vùng Đông Nam bộ. Lợi thế : Dân số đông tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các hoạt động lao động,kinh tế,văn hóa, xã hội phát triển. Có nhiều kinh nghiệm,truyền thống trong lao động và sản xuất của người dân (đặc biệt là sản xuất nông nghiệp như : trồng lúa nước,trồng các cây ăn quả.) Chất lượng lao động đạt kết quả cao vì có nguồn lao động dồi dào và trình độ áp dụng các công trình kỹ thuật cao Với kết quả và chất lượng lao động cao thì sẽ tạo ra thị trường có sức mua lớn,lượng trao đổi hàng hóa giữa các vùng lớn Tiềm năng lao động của vùng rất lớn, bởi vì đây là vùng có dân số đông đúc, mật độ dân số cao nhất trong cả nước,tiềm năng phát triển về tất cả mọi mặt đều được nâng cao Nguồn lao động dồi dào, có kinh nghiệm sản xuất phong phú bởi vì đây là vùng có truyền thống thâm canh, có nhiều cơ sở sản xuất mỹ nghệ Vùng đồng bằng sông hồng có nguồn nhân lực lớn, trình độ dân trí cao, tập trung đội ngũ trí thức giỏi, nhân dân có truyền thống lao động cần cù và sáng tạo. Vùng đồng bằng sông hồng dẫn đầu cả nước về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực vì vùng là nơi đông dân số nhất cả nước Hạn chế: Thiếu kinh nghiệm trong lao động và trình độ tay nghề hạn chế vì tỷ lệ lao động chưa qua đào tạo là cao,chủ yếu là lực lượng lao động từ vùng nông thôn lên thành thị để kiếm sống Tạo áp lực cho xã hội vì còn nhiều bức xúc về như tệ nạn xã hội Vấn đề xã hội ,y tế , giáo dục.còn nhiều bức xúc và còn nhiều bất cập. Chất lượng lao động ngày càng được nâng cao nhưng đa phần vẫn chưa được đào tạo vì nguồn nhân lực chủ yếu là từ những người dân di cư ra thành phố sinh sống và kiếm việc làm lên trình độ của họ là không cao. Phần lớn lao động vẫn chưa quen với sản xuất công nghệp, sản xuất tự động hóa vì từ xa xưa nước ta có truyền thống sản xuất nông nghiệp, lao động chân tay là chủ yếu lên họ chưa thể quen với trình độ sản xuất tiên tiến luôn. Tư tưởng ỷ lại của người dân mọi người ỷ lại việc cho nhau, tình trạng bao cấp vẫn còn tồn tại . Sử dụng không hợp lý nguồn lao động vì chưa đúng mục đích, gây hạn chế trở ngại cho việc phát triển kinh tế vùng. Tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên cao, nạn di dân tự do, nhập cư vào các đô thị lớn từ các vùng nông thôn di cư lên đô thị dẫn đến tình trạng thất nghiệp thiếu việc làm ngáy càng tăng cao. Lực lượng lao động áp dụng trình độ kĩ thuật phát triển còn chậm, đặc biệt là ở các vùng nông thôn thì cán bộ khoa học kỹ thuật còn hạn chế so với ở đô thị vì những người có tay nghề trình độ cao thì lại tập chung o thành phố lớn luôn Cơ hội: Đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tạo điều kiện để đào tạo lực lượng lao động trẻ năng động, sáng tạo phục vụ cho sự phát triển của vùng. Có trình độ chuyên môn cao, hội nhập. Cơ hội để thu hút vốn đầu tư nước ngoài với nguồn lao động dồi dào và giá nhân công rẻ. Nguồn lao động nhập cư tăng tạo cho thị trường có sức mua lớn là cơ hội cho thị trường mua bán, dịch vụ phát triển xã hội nhu cầu được tăng về mọi mặt Thách thức: Ý thức hợp tác và làm việc tập thể kém giữa các cơ quan và tổ chức vì mỗi người một ý kiến lên chính yếu tố đó tạo sự làm việc tập thể kém. Tính thụ động của người dân còn nhiều hạn chế còn ỷ lại nhiều. Nguồn lao động còn nhiều lãng phí chưa sử dụng hết lực lượng và tiết kiệm lực lượng. Phải đưa ra được những phương án đào tạo đúng đắn để đào tạo được đội ngũ lao động trong vùng không chỉ tăng về số lượng để nâng cao được chất lượng lao động. Lao động đông gây sức ép lớn đến việc đào tạo và phân công lao động trong vùng, gây thách thức cho việc giải quyết việc làm. Việc đổi mới công tác đào tạo lao động tránh tình tạng lao động thì giỏi về lý thuyết nhưng kém về thực hành. Các chính sách phát triển ở vùng phải hướng mạnh tới đa dạng hoá ngành nghề, chuyển đổi cơ cấu lao động, di chuyển lao động ra khỏi vùng . 2.2 Tài nguyên thiên nhiên. Địa hình tương đối bằng phẳng với hệ thống sông ngòi dày đặc đã tạo điều kiện thuận lợi để phát triển hệ thống giao thông thuỷ bộ và cơ sở hạ tầng của vùng. Hệ thống sông ngòi tương đối phát triển. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, có mùa đông lạnh làm cho cơ cấu cây trồng đa dạng. Chủ yếu là các nguồn tài nguyên: đất, rừng ,nước,không khí,đất,khoáng sản, Lợi thế Có nguồn tài nguyên phong phú,có đường bờ biển dài 400km. Có tiềm năng phát triển kinh tế,các ngành du lịch và dịch vụ đa ngành dưới mọi thể loại hình thức. Địa hình bằng phẳng ,khí hậu ôn đới phù hợp với phát triển nông nghiệp. Tài nguyên đất: đất nông nghiệp 51,2% diện tích đồng bằng trong đó đất phù sa màu mỡ chiếm 70% thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp. Tài nguyên nước phong phú, đa dạng( nước mặt nước ngầm nước nóng nước khoáng) , mạng lưới sông ngòi dày đặc tạo thuận lợi cho việc phát triển kinh tế xã hội vùng . Tài nguyên khoáng sản: phong phú đa dạng : đá vôi sét cao lanh và còn có tiềm năng về khí đốt, vùng đã phát hiện đươc 307 mỏ và điểm quặng, đây là lợi thế cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp trong vùng. Khí hậu có mùa đông lạnh là điều kiện thuận lợi cho việc tăng vụ trong năm , lợi thế để phát triển cây trồng cận nhiệt. Biển: có một bờ biển lớn với vùng biển kéo dài từ thủy nguyên hải phòng đến kim sơn ninh bình, đây là cơ sở thuận lợi để nuôi trồng thủy sản Hạn chế. Thời tiết thất thường và thường có thiên tai bão lũ lụt gây ra thiệt hại về cả người và tài sản sau mỗi lần bị lũ quét. Sông bị lấp đầy do phù sa bồi đắp. Tuy là nguồn tài nguyên của vùng khá phong phú nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu nguyên liệu cho hoạt động sản xuất công nghiệp của vùng, nguyên liệu còn phải đi nhập từ vùng khác. Công nghệ kĩ thuật tiên tiến vẫn chưa được ứng dụng nhiều trong viêc khai thác và bảo vệ nguồn tài nguyên. Một số loại tài nguyên ( đất, nước ) đang bị suy thoái. Diện tích đất ngập mặn đất phèn bạc màu tăng lên. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa chịu ảnh hưởng của nhiều thiên tai như: lũ lụt hạn hán. Cơ hội. Thuận lợi cho giao lưu kinh tế,có tiềm năng phát triển du lịch. Có điều kiện thuận lợi phát triển nông nghiệp của người dân ở nông thôn, điều đó cũng tạo cho người dân cải thiện được đời sống. Tài nguyên đất phong phú lại chủ yếu là đất phù sa màu mỡ nên đây là cơ hội để phát triển trồng lúa nước, đồng bằng sông hồng là vựa lúa lớn thứ hai của cả nước. Tài nguyên phong phú đa dạng đặc biệt là khoáng sản đã tạo điều kiện để phát triển các khu công nghiệp khu chế xuất chế phẩm của vùng. Có nhiều bãi biển đẹp, nhiều cảnh quan thiên nhiên kì thú tạo điều kiện để phát triển ngành du lịch thu hút mọi người ở các vùng tới Thách thức Chưa khai thác hết lợi thế và tiềm năng của vùng. Chưa khai thác hết tiềm năng của tự nhiên, khai thác nhưng chưa đúng cách chưa hợp lý chưa hiệu quả. Thách thức lớn cho vùng là tạo được các nguyên liệu để đáp ứng được nhu cầu công nghiệp hóa của vùng. Cần có biện pháp để giải quyết tình trạng ngập lụt khi mưa bão, nhất là các tuyến đường ở thủ đô hà nội. Trước thực trạng biến đổi khí hậu của trái đất phải có biện pháp đối phó tích cực 2.3 Nguồn vốn đầu tư Lợi thế Thu hút vốn đầu tư FDI từ nước ngoài. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng,đường giao thông,y tế ,giáo dục ngày càng được cải thiện. Cơ sở hạ tầng trong vùng ngày càng được hoàn thiện và hiện đại hóa. Sự phát triển kinh tế xã hội lâu đời đã hình thành trên toàn lãnh thổ của vùng nhiều điểm cụm kinh tế, thị trấn thị xã thành phố. Tiềm năng lao động của vùng rất lớn, giá lao động rẻ. Có các khu kinh tế trọng điểm của cả nước: có thủ đô Hà Nội, cảng Hải Phòng, sân bay quốc tế nội bàibộ phận chủ yếu nằm trong vùng kinh tế trọng điểm bắc bộ nằm trong vùng đồng bằng sông hồng. Là trung tâm kinh tế chính trị khoa học công nghệ của cả nước. Giáp với các vùng kinh tế bắc trung bộ đông bắc tây bắc đây là những vùng có nhiều tài nguyên khoáng sản, nông lâm nghiệp. Là vùng có mật độ dân số cao nhất trong cả nước , tạo thị trường tiêu thụ lớn và sức mua bán lớn Hạn chế. Tình trạng tham nhũng có một bộ phận không nhỏ ở các cơ quan chức năng. Chính sách phát triển không đồng bộ không ít chính sách cơ chế chưa phù hợp cho phát triển, hiệu quả và sức cạnh tranh thấp. Cơ sở hạ tầng tuy đã được đổi mới nhưng vẫn còn nhiều yếu kém, không đồng bộ. Không có nhiều chính sách hợp lý để thu hút vốn đầu tư. Khả năng phân phối vốn đầu tư không đồng đều. Nguồn lao động dồi dào nhưng trình độ còn thấp. Cơ chế khuyến khích ưu đãi đầu tư chưa hợp lý.Còn có tư duy ỷ lại vào nguồn vốn đầu tư của nước ngoài, của nhà nước Cơ hội Tận dụng nguồn vốn đầu tư từ nước ngoài. Đẩy mạnh phát triển nền kinh tế công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Phát triển kinh tế xã hội của vùng. Tạo được nhiều việc làm cho người lao động, tăng thu nhập bình quân đầu người Để phát triển vùng thành trung tâm thương mại lớn nhất cả nước Thách thức Làm giảm sút nguồn vốn đầu tư trong nước. Lạm phát ngày càng tăng đặc biệt là nợ xấu trong mấy năm gần đây,thị trường bất động sản giảm mạnh. Đưa ra chính sách hợp lý để thu hút vốn đầu tư cho vùng. Quản lý và phân bố lượng vốn đầu tư trong vùng cần được nâng cao. Đây là thách thức lớn cần giải quyết để tăng cường hiệu quả nguồn vốn đầu tư mang lại và thu hút thêm nguồn vốn đầu tư trong vùng. Cần cải thiện môi trường đầu tư của vùng để thu hút thêm nhiều đầu tư nước ngoài. 2.4 Khoa học và công nghệ Ưu tiên phát triển là: kỹ thuật điện, điện tử; sản xuất thiết bị máy móc; đóng và chữa tàu thuỷ; lắp ráp chế tạo ôtô, xe gắn máy; sản xuất vật liệu xây dựng, năng lượng, luyện cán thép; chế biến lương thực, thực phẩm; công nghiệp dệt, da, may. Chủ trương phát triển đô thị; cải tạo, nâng cấp các cảng biển, cải tạo sân bay, các tuyến quốc lộ huyết mạch; xây dựng các khu CN, phát triển công nghiệp điện tử, sản xuất xi măng và sản xuất thép.v.v Lợi thế Các ngành kĩ thuật phát triển mạnh trong vùng. Thông tin liên lạc ,giao thông phát triển mạnh. Cơ sở hạ tầng được đảm bảo. Công nghệ thông tin được đẩy mạnh. Khoa học công nghệ trong vùng ngày càng phát triển, từng bước hiện đại hóa như: điện tử, công nghệ thông tin, viễn thông cơ khí, chế tạo máy, sửa chữa, đóng tàu, vật liệu xây dựng Tiềm lực khoa học và công nghệ đã được tăng cường và phát triển Cơ chế quản lý khoa học và công nghệ từng bước được đổi mới Trình độ nhận thức và ứng dụng khoa học và công nghệ của nhân dân ngày càng được nâng cao Hạn chế Các ngành kĩ thuật phát triển. Thông tin liên lạc,giao thôg phát triển mạnh. Cơ sở hạ tầng được đảm bảo và phát triển mạnh. Công nghệ thông tin được đẩy mạnh. Năng lực khoa học và công nghệ còn nhiều yếu kém. Đội ngũ cán bộ khoa học và công nghệ còn thiếu cán bộ đầu đàn giỏi . Thiếu cán bộ khoa học và công nghệ trẻ kế cận có trình độ cao. Đầu tư của xã hội cho khoa học và công nghệ còn rất thấp. Hệ thống giáo dục và đào tạo chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực khoa học và công nghệ chất lượng cao Cơ chế quản lý khoa học và công nghệ chậm được đổi mới, còn mang nặng tính hành chính Cơ hội Hiện đại hóa mạng lưới thông tin liên lạc dưới mọi hình thức. Khả năng phát triển thủy điện, mạng lưới giao thông ngày càng cao. Đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Tạo cơ hội để phát triển các ngành công nghiệp, dịch vụ trong vùng, đặc biệt là công nghiệp cơ khí chế tạo trong vùng công nghiệp chế biến . Hợp tác quốc tế của tổ chức, cá nhân hoạt động KH&CN được mở rộng . Kết tốt giữa nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ với sản xuất - kinh doanh. Tăng cường khả năng tiếp thu và làm chủ được tri thức công nghệ hiện đại trong một số ngành và lĩnh vực. Thách thức Khoa học công nghệ phát triển chưa đồng bộ. Chưa đẩy mạnh khoa học kỹ thuật vào sản xuất đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp. Cần củng cổ sự liên kết hữu cơ giữa nghiên cứu khoa học và công nghệ, giáo dục đào tạo và sản xuất - kinh doanh, sự hợp tác chặt chẽ giữa các tổ chức nghiên cứu và phát triển, các trường đại học và doanh nghiệp . Cơ chế quản lý các tổ chức khoa học và công nghệ không phù hợp với đặc thù của lao động sáng tạo và thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 2.5 Yếu tố tổ chức và quản lý. Tổ chức và quản lý ở đồng bằng sông Hồng đang có sự chuyển dịch theo hướng tích cực ,tuy nhiên cơ chế quản lý và hệ thống chính sách còn nhiều bất cập.Cụ thể: Lợi thế Tổ chức quản lý có nhiều đổi mới. Đang được đẩy mạnh tin học ứng dụng vào quản lý. Hệ thống tổ chức quản lý thống nhất từ trung ương đến địa phương. Trình độ của cán bộ quản lý ngày càng được nâng cao. Giữa các tỉnh trong vùng thì vẫn có sự liên kết, học hỏi nhau trong vấn đề tổ chức quản lý. Hạn chế Hệ thống tổ chức quản lý còn cồng kềnh,chồng chéo Hệ thống tổ chức và quản lý trong các ngành vẫn chưa được đẩy mạnh Cơ chế quản lý còn nhiều yếu kém hạn chế Hệ thống tổ chức quản lý còn cồng kềnh thiếu thống nhất Hệ thống chính sách quản lý còn nhiều bất cập thiếu sót, các chính sách được đưa ra không kịp thời Nạn tham nhũng vẫn còn nhiều, nhất là ở các cơ quan nhà nước Cơ hội Tạo ra nhiều cơ hội cho các ngành phát triển trong tương lai cụ thể là trong công nghiệp,dịch vụ Xây dựng vùng phát triển bền vững Quản lý được chặt chẽ các hoạt động kinh tế xã hội trong vùng Liên kết được với các vùng kinh tế kh