Khổng Minh là nhà chính trị gia tài giỏi,người có trí tuệ tuyệt vời , với tấm lòng trung thành tận tụy, với ý trí sắt đá vô hạn, quyết tâm xây dựng cơ nghiệp nhà Hán.Ông là nhà quân sự thiên tài,đã vạch ra chiến lược chiến thuật khiến quân Thục đánh thắng quân Ngụy trong nhiều trận chiến.Ông còn giỏi về cách dùng gián điệp,khổ nhục kế li gián hàng ngũ kẽ địch,dùng miệng lưỡi thuyết phục vân động kẻ địch,đánh vào tinh thần của chúng,hoàn thành sách lược liên minh với Ngô để chống Ngụy.Ông còn là nhà khoa hoc nghiên cứu thiên văn Khi Lưu Bị lên ngôi Khổng Minh giữ chức thừa tướng.Mặc dù biết cơ nghiệp nhà Hán đã suy, song Khổng Minh vẫn cúc cung tận tụy , dẫu chết cũng không đổi ý. Khổng Minh là hóa thân của của chữ “trí”bổ sung cho chữ “nhân” của Lưu Bị.
41 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 12502 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tiểu luận Tác phẩm Tam quốc Diễn Nghĩa - La Quán Trung, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
trị chân thực trọn vẹn”.
3. LƯU BỊ:
Tư tưởng xuyên suốt trong Tam quốc diễn nghĩa của La Quán Trung là “ủng Lưu phản Tào” trên cơ sở đó mà khẳng định chính quyền Thục Hán. Hình ảnh Lưu Bị là ông vua anh minh biết yêu thương trăm họ, là nhân vật gửi gắm nhiều ước vọng của tác giả.
XUẤT THÂN:
Gia đình xuất thân là dòng dõi vua quan nhưng đến đời Lưu Bị thì gia đình đã phá sản, ông làm nghề đóng dép, dệt chiếu kiếm ăn. Lưu Bị mồ côi cha từ sớm.
HÌNH ẢNH
Được tác giả miêu tả là người có dáng dấp ánh hùng hứa hẹn làm nên việc lớn. Con người đó mình cao tám thước, hai tai chảy xuống gần vai, hai tay buông khỏi đầu gối, mặt đẹp như ngọc, môi đỏ như son.
Ấn tượng về Lưu Bị là người anh hùng không thích đọc sách, tính ôn hoà, ít cười nói, mừng giận không hề lộ ra mặt, có trí lớn, thích kết giao với những tay hào kiệt trong thiên hạ. Bởi thế Lưu Bị tuy mới xuất hiện trên vũ đài chính trị chưa làm nên công trạng gì nhưng được Tào Tháo quả quyết: “anh hùng trong thiên hạ chỉ có Sứ quân (Lưu Bị) và Tháo mà thôi”.
-Với tài thu phục nhân tâm, Lưu Bị thu nạp được rất nhiều người tài. Thuở lập nghiệp, ông dù tay trắng nhưng 2 mãnh tướng Quan Vũ, Trương Phi vẫn bất chấp khó khăn phụng sự ông. Ông có ba quân sư tài giỏi là Từ Thứ, Gia Cát Lượng và Bàng Thống. Tất cả mọi người cùng rất trung thành dưới trướng của Lưu Bị.
TÍNH CÁCH:
Phương châm quán triệt mọi hành động của Lưu Bị là “dĩ nhân vi bản” (lấy nhân làm gốc). Bởi Lưu Bị từng nói “thà ta chết, chứ không làm điều phụ nghĩa” đối lập hẳn với quan điểm sống của Tào Tháo
Lưu Bị nhờ có lòng nhân từ rộng lượng, thương dân yêu lính cho nên từ hai bàn tay trắng ông làm đến Hán Trung Vương, lên ngôi Hoàng đế và chia ba thiên hạ. Nhân tố chủ yếu để Lưu Bị giành thắng lợi chính là đạo “nhân hoà”.
Hình tượng nhân vật Lưu Bị trong tác phẩm đã vượt qua con người Lưu Bị trong lịch sử thể hiện lý tưởng, nguyện vọng của nhân dân về một ông vua chân chính, về một người anh em bằng hữu hết lòng vì bạn bè.
HẠN CHẾ:
Nhân vật Lưu Bị được La Quán Trung xây dựng vượt xa bộ mặt thật của lịch sử và đặc điểm thời đại cho nên có phần mơ hồ và tính chân thực bị giảm sút. Cũng chính Lỗ Tấn nhận định “muốn Lưu Bị là người có nhân có đức mà hình như giả dối”.
Thêm nữa Lưu Bị dù làm vua nhưng tình cảm riêng tư còn nhiều bởi vậy mà muốn báo thù cho em vứt bỏ chủ trương “liên Ngô kháng Tào” dẫn đến việc 40 doanh trại tại Hào Đình phút chốc ra tro, cơ nghiệp Thục Hán sụp đổ từ đó.
Tác giả La Quán Trung bị chi phối bởi điều kiện lịch sử xã hội lúc bấy giờ cho nên không thể xây dựng được một ông vua nhân từ đức độ trong xã hội đen tối. Trái lại ông lại có thể xây dựng hàng trăm nghìn nhân vật điển hình như Tào Tháo, vì hiện thực xã hội lúc bấy giờ cho phép ông khái quát hết sức chân thực bộ mặt tàn ác giả dối của tập đoàn phong kiến thống trị.
4.TRIỆU VÂN:
XUẤT THÂN
Triệu Vân (168 - 229) tự là Tử Long người vùng Thường Sơn, là một vị tướng thời kì cuối nhà Đông Hán vào thời Tam quốc. ông là người đã góp công lớn vào việc thành lập nhà Thục. Ông được phong chức Hổ Uy Tướng quân, và đứng thứ ba trong Ngũ Hổ Tướng của nhà Thục (Vân Trường, Trương Phi,Triệu Vân, Hoàng Trung, Mã Siêu).
NGOẠI HÌNH
Viên tướng mặc áo giáp trắng, cỡi ngựa trắng, cầm cây thương múa tít đi lại giữa trăm vạn hùng quân.
TÀI NĂNG
-Triệu Vân là một mãnh tướng vô địch, từ khi còn trẻ tới lúc về già, 70 tuổi vẫn đủ sức giết 5 người con của Hàn Đức trong một trận chiến.
TÍNH CÁCH
-Con người không hề kiêu căng như Quan Vũ, cũng không nóng nảy như Trương Phi, điều này đã thể hiện bản lĩnh phi thường mà kiêm tốn, điềm đạm của một Triệu Tử Long.
-Triệu Vân hội tụ đủ các bản chất của những anh hùng trong thời đại ông. Tr
-Trong tác phẩm, La Quán TRung chỉ đặc biệt miêu tả Triệu Vân võ công cao cường, mà thực ra ông còn có tài thao lực khôn khéo, lòng trung thành tận tụy và tính cách thẳng thắn và lòng dũng cảm phi thường
HẠN CHẾ
Do vị chí thứ yếu trong Ngũ Hổ Tướng cho nên bút mực dành cho nhân vật này hơi ít, có lúc thật kỳ diệu lớn lao, có lúc lại mất hút trong tác phẩm dài bề bộn sự kiện.
5.QUAN CÔNG
THÂN THẾ
-Quan Công (162?-220) hay còn được gọi là Quan Vũ, tự là Vân Trường, là một vị tướng quân đội thời kỳ cuối nhà Đông Hán và Thời Tam Quốc. Quan Vũ người Giải châu. Ông là người đóng góp công lớn vào việc thành lập nhà Thục Hán với vị hoàng đế đầu tiên là Lưu Bị. Ông là anh em két nghĩa của Lưu Bị và Trương Phi
NGOẠI HÌNH
-Hình ảnh Quan Vũ với bộ mặt đỏ như gấc, bộ râu dài hai thước, tay cắp thanh long đao, cưỡi ngựa Xích thố ngày đi nghì dặm, oai phong lẫm liệt…
TÀI NĂNG
-Quan Vũ xuất hiện từ hồi 1- “kết nghĩa vườn đào” đến hồi 77- “bỏ mạng ở Mạch Thành. Suốt 77 hồi, tác giả đã thêu dệt nhiều chiến công lẫy lừng của vị anh hùng chiến trận này. Chém đầu Hoa Hùng, quay trở doanh trại về khi chén rượu còn nóng (hồi 5), chém Nhan Lương, giết Văn Sú- hai viên tướng của Viên Thiệu, dùng Thuỷ Chiến đánh bại Bàng Đức kiêu hùng.
TÍNH CÁCH
-Ông là người vũ dũng, hào hiệp, ghét kẻ ác, thường bênh vực người yếu. Do bênh vực người khác mà ông phạm tội giết người, phải bỏ quê hương đến nương náu ở quận Trác.Tại quận Trác, Quan Vũ đã gặp gỡ và trở nên thân thiết với Lưu Bị và Trương Phi
-Tác giả tô đậm với lòng dũng cảm phi thường của một Quan Vũ ung dung đánh cờ để Hoa Đà rạch tay bị tên độc, cạo xương rắc thuốc (hồi 75), một khí phách anh hùng, thân ở doanh trại Tào mà tâm vẫn ở bên Lưu Bị.
Bên cạnh lòng dũng cảm La Quán Trung còn muốn tô đậm cái nghĩa khí của Quan Vũ.
+Trung nghĩa ở đây được xét theo quan hệ trên dưới. Tác giả lặp đi lặp lại một số sự kiện nhằm nhấn mạnh lòng trung nghĩa dũng cảm vô bờ của Quan Công: “Gương trung vằng vặc soi trời bể-Nghĩa khí âm thầm nổi gió mưa…”. Trước sau trung thành với nhà Thục Hán, đó lảtung nghĩa của Quan Công. Khi thất thế về với Tào Nguỵ, dù được đối đãi hậu hĩnh Quan Vân Trường vẫn hướng về Lưu Bị, cho đến khi sa cơ lỡ vận bọn Đông Ngô dụ hàng, Quan Công vẫn một lòng một dạ “Ngọc khả toái nhi bất khả cải kì bạch, trúc khả phần nhi bất khả huỷ kì tiết” (Ngọc tuy đập vụn được nhưng không sao đổi được sắc trắng, trúc đốt cháy được nhưng không huỷ được gióng thẳng).
+Tín nghĩa là yếu tố được xét theo quan hệ hàng ngang, thể hiện quan hệ anh em bạn bè, quan hệ xã hội.Kết nghĩa vườn đào, không thay lòng đổi dạ, sống chết có nhau là tín nghĩa cuả Quan Vũ. Quan Vũ trung thành với Lưu Bị, trung thành với lời thề kết nghĩa vườn đào nhưng lại quy thuận tào Tháo trong những điều kiện nhất định. Quan Vũ giải cứu Tào Tháo tại Bạch Mã, chém hai tướng của Viên Thiệu, suýt nữa làm Lưu Bị bỏ mạng tại doanh trại họ Viên; nhưngQuan Vũ lại hết lòng với chị dâu, qua năn cửa quan chém sáu tướng giỏi của Tào Tháo. Chữ tín cũng có mặt tích cực khi thê hiện kết nghĩa huynh đệ, đó là lúc con người cần hợp sức nhau trong thời đại tao loạn, song nó sẽ là tiêu cực khi quan hệ con người dựa trên ân oán các nhân, đặt lợi ích cộng đồng xuống dưới.
HẠN CHẾ
- Trong Tam Quốc chí Trần Thọ cho Quan Vũ là kẻ kiêu căng. Trong Tam Quốc diễn nghĩa La Quán Trung nhấn mạnh đặc điểm tính cách này của Quan Vũ. Đánh giá của Trần Thọ về Quan Vũ được đời sau ghi nhận là công bằng: “Quan Vũ sức địch vạn ntgười, hổ thần một thời. Vũ báo ơn Tào công…có phong độ quốc sĩ. Nhưng Vũ cương và tự phụ…lấy sở đoản mà chuốc lấy thất bại, là lẽ thường vậy”.
-Vì tính kiêu căng tự phụ mà làm mất hoà khí giữa Đông Ngô, Tây Thục, tổn hại chính sách”Liên Ngô kháng Tào” của Gia Cát Lượng, để mất Kinh Châu, tạo nguy cơ đầu tiên cho sự sụp đổ của cơ nghiệp nhà Thục Hán
-Cũng chỉ vì kiêu căng, tự phụ mà Quan Vân Trường bị khốn tại Mạch Thành, kết thúc cuộc đời khá bi thảm.
6.TRƯƠNG PHI
THÂN THẾ
-Trương phi (?-221) Trong tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung, Trương Phi tự là Dực Đức ,quê ở Trác Quận nước Yên.. Trương Phi đã cùng với Lưu Bị và Quan Vũ kết bái làm huynh đệ trong vườn đào. Ông là em út trong ba người. Ông được Chiêu liệt hoàng đế tức Lưu Bị phong làm một trong ngũ hổ đại tướng.
NGOẠI HÌNH
-Trương Phi thân dài tám thước, đầu báo, mắt tròn, râu hùm, hàm én, tướng như sấm động, không có đôi môi tô son, mắt phượng mày tằm, oai phong lẫm liệt như Quan Công, cũng không giống Lã Bố, Chu Du là võ tướng có thân hình cân đối, đẹp đẽ; nhưng con người ấy đã làm nên những việc lẫy lừng trong thiên hạ, không chịu sự ràng buộc nặng nề bởi tư tưởng chính thống như Lưu Bị, bởi thứ đạo đức “đại nghĩa” chung chung như Quan Công.
TÀI NĂNG
-Trương Phi là người có tấm lòng cương trực, lòng dạ thẳng ngay. Ông đã đóng góp rất nhiều cho sự ra đời của nước Thục. Ông nổi tiếng với võ nghệ siêu phàm cùng với sự dũng cảm coi thường cái chết. Ông thật sự là nỗi khiếp đảm của quân thù. Như trận đánh cầu Trường Bản, ông đã quát mấy tiếng khiến Tào Tháo hoảng sợ mà lui quân. Khi ấy ông chỉ có vài mươi kị sĩ còn Tào Tháo có trăm vạn hùng binh. Trong trận ấy, viên quan theo hầu Tào Tháo là Hạ Hầu Lan đã hoảng sợ đến mức vỡ mật mà chết.
-Ông là một trong 2 tướng đã từng đơn độc giao chiến với Lã Bố mà chưa bị thua chạy hoặc bị giết (người còn lại là Hứa Chử). Trong trận Hổ Lao, để cứu Công Tôn Toản, ông đã đấu với Lã Bố hơn 50 hiệp bất phân thắng bại trước khi Quan Vũ và Lưu Bị ra trợ chiến. Tổng cộng ông đã đấu với Lã Bố 2 trận, tất cả gần 150 hiệp và đều bất phân thắng bại (trong khi Hứa Chử chỉ giao chiến với Lã Bố được 20 hiệp bất phân thắng bại trước khi Tào Tháo sai 5 tướng khác ra trợ chiến)
-Trương Phi trong mắt nhiều người là một vì tướng có vẻ như hữu dũng vô mưu nhưng không có chuyện như vậy. Ông cũng là một tướng có mưu lược dù không nổi bật như tài năng võ nghệ của mình. Những hành động như tha cho Nghiêm Nhan thu phục cho Thục một danh tướng, hay mẹo cộtu cành cây vào đuôi ngựa quét cho đất cát tuing mù làm quân Tào nghi ngờ có phục binh tại cầu Trường Bản chứng tỏ ông cũng là người có mưu lược.
TÍNH CÁCH
- La Quán Trung say sưa khi viết về tính tình khẳng khái, bộc trực và rất nóng nảy của Trương Phi. Ngòi bút của La Quna Trung không hề vướng vấp khi viết về tài năng của Gia Cát Lượng, về Triệu Tử Long là hình ảnh của một tướng tài trong thời chinh chiến, cũng không quanh co khi viết về tấm lòng trong sáng của Trương Phi.
+Trương Phi nổi giận đùng đùng, toan đánh quân áp giải Lư Thực, vì Trương Phi hiểu rõ hoàn cảnh của Lư Thực, bị Tả Phong bức hại. Hành động cứu Lư Thực là chí khí của người anh hùng: “Lộ kiến bất bình.bạt đao tương trợ” chứ không như Lưu Bị chỉ nghĩ đến chuyện “ sẽ có công luận của Triều đình”.
+Trương Phi muốn giết Đổng Trác, vì Trác kiêu ngạo khinh ba anh em Huyền Đức “đã vào đất chết cứu nó ra, nó không ơn thì chớ, lại còn làm phách khinh người, nếu không giết nó không sao hả giận này”.
-Lòng cương trực quyết định lối sống cương trực. TỶương Phi sống ngay thẳng, đường hoàng, không dung hoà nhân nhượng, không quanh co giấu giếm, thẳng như làn tên bắn, trong sáng như gương soi. Trương phi cướp trên 150 con ngựa tốt của Lã Bố vơí lý do hết sức giản đơn: “Sao tao cướp ngựa của mày thì mày biết tức, mày cướp Từ Châu của anh tao sao mày không nói
-Cũng là những người bạn kết nghĩa vườn đào nhưng quan niệm về “nghĩa” của Trương Phi rành rọt hơn Quan Vũ, dứt khoát hơn Lưu Bị. Quan Vũ hàng Hán chứ không hàng Tào, phân biết Hán- Tào đã rõ nhưng trương Phi còn phan bịêt rõ hơn. Ông quan niệm đã là ket trung thần tàh chết không chịu nhục. Nếu Trương Phi bị khốn tại Thổ Sơn thì chắc hẳn Trương Phi chịu chết chứ không chịu nương tựa tào.
-Hình ảnh Trương Phi là hình ảnh tuyệt đẹp của con người thượng võ, người anh hùng biết kết hợp giữa mưu mô và sức lực
HẠN CHẾ
- Mặc dù được xây dựng thành một con người cương trực, lòng dạ ngay thẳng nhưng Trương Phi cũng không tránh khỏi những thiếu sót như nóng nảy, vội vàng, thô bạo. Vì thiếu sót này mà Trương Phi bị sát hại ơt Lãng Trung. La Quán Trung có ý định lý giải nguyên nhân dẫn đến cái chết của những anh hùng như Quan Vũ, Trương Phi đều do những thiếu sót của họ gây ra. Thuy nhiên, Quan Vũ vì kiêu ngạo mà mạng vong, còn Trương Phi chit vì nóng lòng báo thù cho anh kết nghĩa là Qua Vũ mà bị sát hại. Cái chết của Trương Phi càng thể hiện phẩm chất con người sống cương trực, chết thuỷ chung.
Câu hỏi 5:Tại sao nói Lưu Bị và các nhân vật thuộc phe ông lại gọi là nhân vật lí tưởng?
Bài làm:
Trong một số tác phẩm văn học,nhân vật lý tưởng được tác giả xây dựng với mục đích làm sáng rõ hơn tư tưởng chủ đề tác phẩm.Đó là những nhân vật mang màu sắc chính diện,là điển hình cho những phẩm chất tốt đẹp nhất.Trong “Tam quốc diễn nghĩa” của La Quán Trung,Lưu Bị và các nhân vật thuộc phe ông được coi là những nhân vật lý tưởng.Những nhân vật này được khắc họa chủ yếu bằng bút pháp khoa trương,phóng đại.Vì thế đem đến cho nhân vật một tầm vóc lớn lao.Họ khác thường ở :vóc dáng,hành động và tâm hồn.
Dưới thời đại phong kiến chiến tranh loạn lạc, nhân dân cho dù căm ghét bọn thống trị bạo tàn nhưng họ vẫn mơ ước tới một “ hảo hoàng đế” , một chân mệnh thiên tử”, biết thực hiện “nhân chính” xây dựng thời đại thái bình, kết thúc chiến tranh cát cứ, đem lại cuộc sống yên ổn làm ăn cho họ. Lưu Bị được ca ngợi là người “thương dân,lấy dân làm gốc”,lấy đức để thu phục lòng người.Lưu Bị là người đứng đầu nhà Thục Hán là hóa thân của chữ “nhân” “nhân hòa” là một trong 3 yếu tố quan trọng của triều đại(thuyết “ Thiên- địa-nhân) Trong Tam Quốc thì Tào Tháo được thiên thời, Tôn Quyền được “địa lợi”, Lưu Bị được “nhân hòa”, tức là được lòng người, mỗi điều kiện cơ bản để giành thiên hạ. Lưu Bị là vị vua sáng , lấy tình nghĩa làm trọng, bôn ba bốn biển, chiêu hiền đãi sĩ, vì sự nghiệp chấn hưng cơ đồ nhà Hán đang nghiêng ngửa.Lưu bị là nhà lãnh đạo tài giỏi và nhanh nhạy.Khi Kinh Châu bị Tào Tháo vây Lưu bị có 4000 quân,chiêu hàng được vài ngàn nạn dân Ô Hoàn,rồi lại được Đào Khiêm cấp 4000 quân nữa,có hơn một vạn người mà đã phá được vòng vây,cùng Đào Khiêm thế thủ ở Đan Dương.Khi về với Tào Tháo,Lưu Bị mang 1000 quân đi chặn đánh một vạn quân Viên Thuật,Thuật thua chạy,Lưu Bị mang quân đi đuổi được Thuật bèn chính thức li khai Tào Tháo,mang quân chiếm lại Từ Châu,giết chết Xa Trụ… Lưu Bị là đại diện điển hình cho con người nhân nghĩa,một vị vua sáng,luôn chăm lo cho quốc dân.Với sự nhạy bén,tài chỉ huy tướng lĩnh và trên hết là một khát vọng thống nhất thiên hạ cháy bỏng,Lưu Bị đã có cả đất Kinh châu và Ba Thục,trở thành một quyền lực lớn ở phía Tây.Năm 219,Lưu Bị chiếm được Hán Trung,lên ngôi và lập nên nhà Hán.
Với tài thu phục nhân tâm,Lưu Bị đã có được sự giúp sức của rất nhiều vị tướng tài giỏi.Đó là trí tuệ của quân sư Khổng Minh và sức mạnh quân sự của ngũ hổ tướng: Quan Vũ, Trương Phi,Triệu Tử Long,Mã Siêu và Hoàng Thông.
Khổng Minh là nhà chính trị gia tài giỏi,người có trí tuệ tuyệt vời , với tấm lòng trung thành tận tụy, với ý trí sắt đá vô hạn, quyết tâm xây dựng cơ nghiệp nhà Hán.Ông là nhà quân sự thiên tài,đã vạch ra chiến lược chiến thuật khiến quân Thục đánh thắng quân Ngụy trong nhiều trận chiến.Ông còn giỏi về cách dùng gián điệp,khổ nhục kế li gián hàng ngũ kẽ địch,dùng miệng lưỡi thuyết phục vân động kẻ địch,đánh vào tinh thần của chúng,hoàn thành sách lược liên minh với Ngô để chống Ngụy.Ông còn là nhà khoa hoc nghiên cứu thiên văn…Khi Lưu Bị lên ngôi Khổng Minh giữ chức thừa tướng.Mặc dù biết cơ nghiệp nhà Hán đã suy, song Khổng Minh vẫn cúc cung tận tụy , dẫu chết cũng không đổi ý. Khổng Minh là hóa thân của của chữ “trí”bổ sung cho chữ “nhân” của Lưu Bị.Khổng Minh là người có học vấn uyên thâm ,nhìn xa trông rộng biết địch, biết ta,nhiều mưu mẹo, linh hoạt trong chiến thuật để đạt được chiến lược dài lâu. Khổng Minh là người nổi trội về cả mặt quân sự, chính trị và ngoại giao,một con người tài giỏi vẹn toàn. Khổng Minh luôn là người chủ động và tỉnh táo trong mọi tình huống để đánh thắng và vượt qua được các đối thủ xuất sắc như: Tào Tháo, Tư Mã Ý, Chu Du. Khổng Minh chính là “bộ não” của Lưu Bị, là minh chứng cụ thể cho mối quan hệ “minh quân-hiền tướng” của tâm thức Trung Hoa.Đây là nhân vật được La Quán Trung xây dựng làm điển hình mẫu cho con người mưu trí tuyệt vời,hình tượng Khổng Minh sống mãi trong lòng độc giả mấy thế hệ với câu thành ngữ dân gian “Mưu Gia Cát”,“kế Khổng Minh”…
Sự nghiệp của phía Lưu Thục có được thắng lợi, là nhờ trí tuệ của Khổng Minh và ngũ hổ tướng.
Quan Vũ , người đứng đầu ngũ hổ tướng ,người có tướng mạo mang đậm nét anh hùng, bộ mặt đỏ như táo, tay cắp thanh long đao yểm nguyệt, cưỡi ngựa xích thố chạy nhanh như bay. Với những chiến công hiển hách như: chém đầu Hoa Hùng trở về khi chén rượu còn nóng, chém Nhan Lương,..lòng dũng cảm phi thường của Quan Vũ khi ung dung ngồi đánh cờ để Hoa Đà rạch tay bị tên độc, cạo xương rác thuốc,một Quan Vũ thân ở trại Tào mà tâm vẫn ở bên Lưu Bị.Quan Vũ luôn thể hiện khí tiết kẻ trượng phu “Ngọc dẫu nát không đổi sắc trắng, trúc dẫu cháy gióng vẫn thẳng”.Quan Vũ trong tâm thức quần chúng ngàn đời nay vẫn là người anh hùng trung nghĩa, có sức khỏe phi thường , có ý chí kiên cường, võ nghệ vô địch, có đời sống tinh thần phong phú và cao thượng.
-Trương Phi là người đứng thứ hai trong ngũ hổ tướng “mình hổ, lưng vượn , tay báo”, “mắt ốc, râu hùm”, “cưỡi ngựa ô tay cầm bát xà mâu”.
Trương Phi nóng nảy,khảng khái,bộc trực, ít chịu sự ràng buộc của lễ giáo đạo đức phong kiến. Ở con người này nóng vì xã hội còn nhiều ngang trái bất công, nóng vì muốn bảo vệ lẽ phải và đạo lý làm người.Ông đóng góp rất lớn cho sự ra đời của nước Thục.Ông nổi tiếng với võ nghệ siêu phàm,cùng với sự dũng cảm,coi thường cái chết.Ông là nỗi khiếp đảm của quân thù.Trong trận đánh cầu Trường Bản,tác giả miêu tả rằng ông quát mấy tiếng mà khiến Tào Tháo hoảng sợ mà lui quân.Viên quan theo hầu Tào Tháo là Hạ Hầu Kiệt đã hoảng sợ đến mức vỡ mật mà chết.Trương Phi cũng là một vị tướng có tài mưu lược,tuy không bằng tài cầm quân.Những hành động như tha cho Nghiêm Nhan,thu phục cho Thục một danh tướng,hay mẹo cột cành cây vào đuôi ngựa,quét cho đất cát tung mù để khiến địch nghi ngờ có quân phục binh đã chứng tỏ điều đó.
Triệu Vân là một mãnh tướng vô địch, từ khi còn trẻ đến lúc về già, hình ảnh viên tướng mặc áo giáp trắng, cưỡi ngựa trắng, cầm cây thương múa tít đi lại giữa trăm vạn hùng quân của Tào Tháo, một mình cứu A Đẩu ở Trường Bản (hồi 41) đã cuốn hút độc giả ngàn năm.
Hệ thống nhân vật bên phía Lưu Thục, tiêu biểu là Lưu Bị, Khổng Minh, Quan Vũ, Trương Phi, Triệu Vân…đều là những người anh hùng, có sự nghiệp vĩ đại, giàu công tích trong thời kì đầy biến động.Bằng thủ pháp phóng đại,tác giả đã khắc họa ở họ những vẻ đẹp,phẩm chất phi thường.Họ trở thành những hình tượng nhân vật lí tưởng trong văn học.Họ là niềm an ủi, cổ vũ cho quần chúng lao khổ, họ cũng là khất vọng của quần chúng về một xã hội thanh bình, không loạn lạc, chiến tranh.
Câu 6
Nghệ thuật miêu tả chiến tranh của tiểu thuyết Tam Quốc Diễn Nghĩa thông qua trận Xích Bích.
Bài làm:
Chiến tranh vốn là mảng đề tài tiềm năng của văn học. Đó là nơi gồm chứa nhiều cảm xúc khác nhau, thậm chí trái chiều, là nơi xảy ra những điều bất ngờ nhất, khó tin nhất nhưng cũng thật nhất. Vẫn còn lưu lại những kiệt tác văn chương viết về chiến tranh Đông Tây kim cổ .Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung là một trong số đó. Miêu tả về một giai đoạn phân tranh loạn lạc với nhiều trận chiến khác nhau, La Quán Trung đã làm say mê người đọc bao thế hệ. Đỉnh cao của nghệ thuật miêu tả chiến tranh của cuốn tiểu thuyết này hẳn là trận đại chiến Xích Bích – trận chiến hình thành thế chân vạc chia ba thiên hạ
Nghệ thuật mô tả chiến tranh của Tam Quốc Diễn Nghĩa thông qua trận Xích Bích có những điểm chính sau đây:
Kết hợp giữa đấu trí, đấu dũng, lấy đấu trí làm chính.
Xích Bích là một chiến dịch tổng hợp vừa thuỷ chiến, hoả công, là chiến tranh ngoại giao, gián điệp, tâm lý. Đó không chỉ là chiến tranh giữa hai phe Tào Nguỵ với Đông Ngô mà còn là chiến tranh cân não giữa Chu Du và Gia Cát.
Khác với những tác phẩm khác, thường nhìn chiến tranh qua súng đạn, qua chiến đấu, mô tả chiến tranh diễn ra trên chiến trường, Tam Quốc Diễn Nghĩa lấy đấu trí làm phần chính để triển khai mô tả chiến tranh, miêu tả vận dụng chiến lược chiến thuật.
Sự vận dụng sách lược chính xác hay không sẽ liên quan đến toàn cục cuộc chiến tranh, còn vận dụng chiến thuật sai hay đúng sẽ liên quan cục bộ của cuộc chiến tranh. Tam Quốc Diễn Nghĩa có sự kết hợp chiến lược và chiến thuật , giữa toàn cục và cục bộ. Miêu tả chiến tranh đa dạng phong phú chứ sâu sắc chứ không đơn thuần chỉ là ghi chép thắng lợi đơn điệu. Trận Xích Bích là một ví dụ. La Quán Trung dung 9 hồi (từ hồi 42 đến hồi 51) để miêu tả trận đấu này, trong đó có 3 hồi tập trung miêu tả chiến lược sách lược. Sau khi thống nhất miền Bắc Trung Quốc, Tào Tháo kéo 83 vạn hùng binh xuống phương nam, Gia Cát Lượng tìm cách liên kết với Đông Ngô, ông đã “thiệt chiến quần nho” phân tích tình hình lợi hại, lợi dụng mâu thuẫn, tranh thủ đồng minh. Nội bộ tập đoàn Tôn Quyền nổ ra về cuộc tranh luận về chiến lược hoà hay chiến. Được sự ủng hộ của Chu Du và Lỗ Túc. Tôn Quyền từ chỗ do dự liên kết đến kiên quyết, thề sẽ sống mái với quân thù. Trong quá trình chiến đấu tác giả miêu tả hai phái Tôn Quyền và Lưu Bị, khi thì bắt tay nhau liên kết, khi thì đấu tranh mâu thuẫn với nhau; mâu thuẫn giữa hai phái chủ chiến và chủ hoà, mâu thuẫn trong nội bộ phái chủ chiến với nhau. Đấu tranh quân sự kết hợp đấu tranh chính trị, làm cho viuệc miêu tả chiến thuật càng thêm cụ thể sâu sắc.
Miêu tả chiến tranh toàn cảnh
Tam Quốc Diễn Nghĩa miêu tả khá đầy đủ các chiến dịch và những trận đánh nổi tiếng trong giai đoạn lịch sử này. Tác giả như nhà quay phim có hạng, vừa thể hiện được toàn cảnh chiến dịch vừa đặc tả những cảnh chiến đấu cụ thể. Ở trận Xích Bích vừa có hoả chiến , thuỷ chiến , có phục binh cướp trại lại có quân bao vây cứu viện, có đánh nhau bằng ngựa, bằng thuyền, bằng xe lại thậm chí có cả đánh giáp lá cà, tay không đấu võ ….Những trận đánh thiên biến vạn hoá, không trùng lặp, mỗi trận đánh có môt đặc điểm riêng. Ở mỗi trận chiến tác giả mô tả tính cách chủ tướng của các phái quân sự; miêu tả các thống soái thứ nhất như Tào Tháo,Tôn Quyền, Lưu Bị, miêu tả tổng chỉ huy mặt trận Gia Cát Lượng, Chu Du….Qua việc miêu tả các thống soái và những tổng chỉ huy mặt trận làm cho độc giả thấy được chiến tranh toàn cục, chiến lược, sách lược các bên.Chính vì vậy mà trong trận Xích Bích ban đầu ai cũng tin chắc rằng quân Tào với chỉ huy tài giỏi, quân sĩ hùng mạnh… như vậy dành thắng lợi là điều tất yếu, nhưng thông qua cách miêu tả tỉ mỉ, toàn cảnh diễn biến trận đấu của tác giả đã làm độc giả không ngỡ ngàng trước kết quả cuối cùng là quân Tào thất bại thảm hại.
Tính toàn cảnh còn thể hiện vừa miêu tả quân sự, vừa miêu tả chính trị, vừa miêu tả đời sống quân sĩ, vừa miêu tả cuộc sống các nhà chính trị.
Câc trận đấu không trùng lặp mỗi trận đấu có một nét riêng
Sở dĩ các trận đánh không bị trùng lặp là bởi vì tác giả biết kết hợp miêu tả tránh đánh, vừa miêu tả nhân vật, đặc biệt nêu bật được tính cách khác nhau của các vị thống soái. Trận Xích Bích và trận Hạo Đình có nét giống nhau nhưng do tính cách hai thống soái của hai trận khác nhau nên ta thấy không trùng lặp. Ở trận Xích Bích, Tào Tháo thua là vì chủ quan kiêu ngạo, ở trận Hạo Đình Lưu Bị quá giận mất sang suốt nên thất bại.
Tác phẩm thoát được tệ công thức đơn giản của người xưa, phản ánh được tính chất đa dạng của chiến tranh. Trong các trận chiến đấu căng thẳng, tác giả biết chen vào những cảnh “thảnh thơi”, thủ pháp này gọi là “nhất khẩn nhất tùng” tạo nên tính hấp dẫn của tự sự.
Tác giả đã kết hợp một cách tài tình giữa thủ pháp hư và thực để mô tả chiến tranh.
La Quán Trung không tiếc bút mực và công sức để mô tả trận Xích Bích và liên minh Tôn Quyền và Lưu Bị. Tác giả mở rộng tình tiết câu chuyện một cách tỉ mỉ đã để 6 hồi dài miêu tả quá trình chuẩn bị trận đánh mà chỉ để mấy dòng nói về trận đánh. Đó là điều hợp lý vì ngọn lửa bén ngọn là chiến dịch kết thúc, cái khó là quá trình nhen nhóm ngọn lửa. Nhưng, đối với quân thua trận là quân Tào thì tác giả chỉ tường thuật một cách đơn giản với cách mô tả hợp lý ấy, đỡ tốn bút mực lại làm nổi bật được trọng điểm của vấn đề.
Tuy chiến tranh thường là căng thăng kịch liệt, hiểm nguy, nhưng trọng trận Xích Bích, chiến tranh không thê thảm mà đượm vể hiên ngang của sử thi anh hùng. Đôi khi có vẻ ung dung khoan thai như Bàng Sỹ Nguyên khêu đèn đọc sách “trong động có tĩnh” tạo nên dư vị vô cùng vô tận.
Miêu tả trận Xích Bích tác giả không chỉ tỏ ra tài năng nghệ thuật hơn người, mà còn tỏ rõ năng lực quan sát của ông đối với sự kiện lịch sử. Miêu tả trận chiến mà không đi lại tính chân thực của lịch sử lại đấy sức hấp dẫn lịch sử. Ông hiểu được tính phức tạp của cuộc sống và tính khốc liệt của chiến tranh, không đơn giản hoá mà mô tả chiến tranh đa dạng thành một cuộc bày binh bố trận của hai bên.
Tóm lại, Tam Quốc diễn nghĩa và nhất là thông qua trận Xích Bích xứng đáng là một bộ sách miêu tả chiến tranh sinh động vào loại bậc nhất của Trung Quốc và cũng là bộ sách hiếm thấy trong văn học thế giới.
Câu 7 : Nghệ thuật xây dựng nhân vật
Bài làm
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Bài thảo luận- Tam quốc diễn nghĩa - la quán trung.doc