Tiểu luận Thực trạng hoạt động dịch vụ tài chính Việt Nam, những định hướng và giải pháp

høc tÝn dông cung cÊp th«ng qua c¸c c«ng cô tiÒn göi tiÕt kÖm cung øng cho mäi tæ chøc, c¸ nh©n trong nÒn kinh tÕ víi c¸c lo¹i k× h¹n kh¸c nhau tõ kh«ng k× h¹n ®Õn 12 th¸ng, tiÕt kiÖm b»ng ngo¹i tªn, tiÕt kiÖm cã ®¶m b¶o b»ng vµng, tiÕt kiÖm phôc vô môc ®Ých mua nhµ, cho con ®i häc n­íc ngoµi... DÞch vô tÝn dông do c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh, c¸c quü ®Çu t­ vµ hç trî...cung cÊp bao gåm c¸c nghiÖp vô cho vay tÝn dông, thuª mua tµi chÝnh, cho vay thÕ chÊp, chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸... DÞch vô thanh to¸n bao gåm c¸c nghiÖp vô thanh to¸n b»ng sÐc, chuyÓn kho¶n vµ mét sè dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt míi ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn gi÷a nh÷ng n¨m 1990 nh­ b»ng thÎ tÝn dông, thÎ thanh to¸n, tµi kho¶n c¸ nh©n.. Cã thÓ ®¸nh gi¸, c¸c dÞch vô do c¸c ng©n hµng ViÖt Nam míi ë ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕp cËn víi c¸c nghiÖp vô truyÒn thèng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu mang l¹i lîi nhuËn gÇn nh­ duy nhÊt cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam lµ tõ dÞch vô tÝn dông-cho vay kh¸ch hµng. Ngay c¶ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng truyÒn thèng vÉn cßn nhiÒu tån t¹i. H×nh thøc huy ®éng vèn cßn ®¬n ®iÖu, ch­a cã nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vµ nh©n tiÒn göi míi, phï hîp víi nhu cÇu cña ng­êi d©n vµ c¸c doanh nghiÖp. Doanh sè c¸c lo¹i h×nh tÝn dông míi nh­: cho thuª tµi chÝnh, cho vay ®ång tµi trî, cho vay b¶o l·nh cßn thÊp. Qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô ng©n hµng hiÖn ®Ëi ë n­íc ta cßn chËm. C¸c dÞch vô thanh to¸n qua ng©n hµng cßn chËm do ch­a cã hÖ thèng vµ c«ng nghÖ thanh to¸n hiÖn ®¹i, chñ yÕu vÉn lµ thñ c«ng, víi chøng tõ b»ng v¨n b¶n giÊy tê, tØ träng thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt cßn lín. C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cßn nhiÒu h¹n chÕ, do tÝnh thuËn tiÖn, nhanh nh¹y, an toµn ch­a cao. DÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö-mét lo¹i h×nh dÞch vô ng©n hµng trong lÜnh vùc thanh to¸n rÊt ph¸t triÓn trªn thÕ giíi, mang l¹i nhiÒu tiÖn Ých cho kh¸ch hµng nh­ng viÖc triÓn khai ë n­íc ta cßn rÊt h¹n chÕ. Ngoµi ra, viÖc cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn vÒ th«ng tin, thÞ tr­êng, ngiÖp vô... cho kh¸ch hµng còng hÇu nh­ ch­a ®­îc triÓn khai. 2. DÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n(TTCK) tËp trung ®Çu tiªn ë VIÖt Nam míi ®­îc khai tr­¬ng(20/7/2000) vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ ngµy 28/7/2000. V× vËy,so víi c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c, dÞch vô chøng kho¸n lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh kh¸ míi mÎ ë ViÖt Nam. C¸c dÞch vô chøng kho¸n th­êng ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Ngoµi ra, cßn cã c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng còng cã thÓ tham gia triÓn khai lo¹i h×nh dÞch vô nµy. Sau 3 n¨m chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng, trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt nam ®· cã 11 c«ng ty chøng kho¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng, trong ®ã cã 9 c«ng ty chøng kho¸n ®ñ ®iÒu kiªn toµn bé 5 nghiÖp vô kinh doanh: dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n, dÞch vô t­ vÊn chøng kho¸n, dÞch vô b¶o l·nh vµ ®¹i lý ph¸t hµnh, dÞch vô qu¶n lý danh môc ®Çu t­, dÞch vô t­ doanh. Trong ®ã, dÞch vô chøng kho¸n chñ yÕu lµ dÞch vô m«i giíi chøng kho¸n. TÝnh ®Õn th¸ng 6-2003, ®· cã gÇn 14500 tµi kho¶n giao dÞch chøng kho¸n cña kh¸ch hµng më t¹i c¸c c«ng ty chøng kho¸n( trong ®ã cã 91 nhµ ®Çu t­ cã tæ chøc vµ 35 nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi). Mét sè c«ng ty ®· thu hót ®­îc kh¸ch hµng ®Õn më tµi kho¶n vµ cã tæng gi¸i trÞ m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n cho kh¸ch hµng cao (nh­: BVSC, SSI, ACBS, BSC) vµ lµ ho¹t ®éng mang l¹i nguån thu nhËp chñ yÕu trong tæng thu nhËp cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Tuy nhªn, trong bèi c¶nh thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn s¬ khai vµ ho¹t ®éng trÇm l¾ng, c¸c dÞch vô chøng kho¸n cßn kÐm ®a d¹ng, chñ yÕu lµ dÞch vô m«i giíi, ch­a thu hót ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. C¸c nghiÖp vô nh­: B¶o l·nh, ®¹i lý ph¸t hµnh, qu¶n lý danh môc ®Çu t­...ch­a ®­îc ph¸t triÓn m¹nh mÏ. Ho¹t ®éng t­ vÊn ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n míi chØ mang tÝnh chÊt h­íng dÉn ng­êi ®Çu t­ thùc hiÖn ®óng c¸c thñ tôc mua b¸n chøng kho¸n, ch­a thùc sù t­ vÊn cho hä biÕt c¸ch lùa chän lÜnh vùc ®Çu t­ còng nh­ thêi ®iÓm mua b¸n chøng kho¸n sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt...V× vËy cã thÓ nãi r»ng, trong thêi gian qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n ch­a thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng cña ng­êi t¹o thÞ tr­êng. 3. DÞch vô b¶o hiÓm Ngµnh dÞch vô b¶o hiÓm ViÖt Nam h×nh thµnh vµo thËp niªn 60 víi sù ra ®êi cña tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nm(n¨m 1964). Cho ®Õn n¨m 1992, Tæng c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam lµ nhà cung cÊp dÞch vô ®éc quyÒn trªn thÞ tr­êng, dÞch vô b¶o hiÓm míi chØ thùc hiÖn mét sè lo¹i h×nh b¶o hiÓm truyÒn thèng víi kho¶ng gÇn 20 lo¹i s¶n phÈm nh­ b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, b¶o hiÓm tµu biÓn, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch...vµ míi chØ dõng l¹i ë chøc n¨ng b¶o vÖ tµi s¶n mµ ch­c thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng tiÕt kiÖm vµ ®Çu t­...Tuy nhiªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam míi b¾t ®Çu thùc sù s«i ®éng ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo thÞ tr­êng vèn kÓ tõ sau khi cã nghÞ ®Þnh 100-CP ngµy 18-12-1993 vÒ kinh doanh b¶o hiÓm, t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm ph¸t triÓn, góp phÇn t¹o lËp m«i tr­êng ®Çu t­ vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm. Tõ n¨m 1995 trë l¹i ®©y, khi ViÖt Nam th­ch hiÖn ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng b¶o hiÓm, cho phÐp thµnh lËp thªm nhiÒu doanh nghiÖp b¶o hiÓm míi thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, ngµnh b¶o hiÓm ®· ph¸t triÓn m¹nh trªn nhiÒu mÆt nh­ quy m« thÞ tr­êng, sè l­îng doanh nghiÖp b¶o hiÓm, sè lao ®éng, sù ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm vµ viÖc hoµn thiÖn dÇn c¬ chÕ chÝnh s¸ch. C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ViÖt Nam còng ®· nhanh chãng ph¸t triÓn vµ thÝch øng víi m«i tr­êng c¹nh tranh míi. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao trong giai ®o¹n 2001-2004, møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 43,7%.Doang thu phÝ b¶o hiÓm n¨m 2001 lµ 4.843 tû ®ång, n¨m 2002 lµ 6.992 tû ®ång, n¨m 2003 lµ 10.192 tû ®ång, n¨m 2004 ®¹t 13.044 tû ®ång. C¬ cÊu tû träng doanh thu dÞch vô b¶o hiÓm trong GDP còng ®­îc n©ng lªn râ rÖt, n¨m 2000 chiÕm 0.78%, n¨m 2003 t¨ng lªn 1.7%GDP. Do sè l­îng c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ngµy cµng nhiÒu nªn ®· thu hót vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét ®éi ngò kh¸ lín ng­êi lao ®éng, nhÊt lµ khi b¶o hiÓm nh©n thä ®­îc triÓn khai. HiÖn nay sè c¸n bé lµm b¶o hiÓn trªn toµn thÞ tr­êng ®· lªn ®Õn con sè trªn 8000 ng­êi, víi c¶ 40000 ®¹i lý chuyªn nghiÖp(c¶ b¶o hiÓm nh©n thä vµ phi nh©n thä), trong ®ã sè ®¹i lý b¶o hiÓm nh©n thä ®· chiÕm tíi 30000 ng­êi. Ngoµi ra, ngµnh b¶o hiÓm cßn t¹o viÖc lµm cho mét sè l­îng kh¸ lín céng t¸c viªn b¶o hiÓm còng nh­ c¸c ngµnh cã liªn quan. Sè l­îng doanh nghiÖp t¨ng nhanh víi s¶n phÈm ngµy cµng ®a d¹ng nh­ng chÊt l­îng ho¹t ®éng ch­a cao thÓ hiÖn ë c«ng nghÖ qu¶n lý, kinh doanh b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ; thiÕu ®éi ngò chuyªn gia giái ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc phÝ b¶o hiÓm, thÈm ®Þnh b¶o hiÓm, qu¶n lý rñi ro vµ ®Çu t­. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng thÊp(tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n trªn vèn chu së h÷u ®¹t 13%), chi phÝ qu¶n lý cao(trung b×nh 24%/n¨m). HiÖn t­îng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®· xuÊt hiÖn g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ lµm tæn h¹i ®Õn uy tÝn cña chÝnh c¸c doanh nghiÖp. T×nh tr¹ng chia c¾t, c¸t cø trªn thÞ tr­êng xuÊt ph¸t tõ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm chuyªn ngµnh còng lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña thÞ tr­êng vµ g©y thiÖt h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm. N¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm cßn h¹n chÕ. C¨n cø theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ, sè vèn hiÖn cã cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng míi chØ ®ñ ®Ó ®¶m b¶o gi÷ l¹i 40% phÝ b¶o hiÓm ®èi víi c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm cã t¸i b¶o hiÓm. Do ®ã, chØ tÝnh riªng trong n¨m 2001, kho¶ng 33% tæng sè phÝ b¶o hiÓm phi nh©n thä thu ®­îc ®· ®­îc t¸i b¶o hiÓm. Tû lÖ nµy ë MÜ lµ vµo kho¶ng 96% trong cïng thêi k×. Do n¨ng lùc tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm, ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cæ phÇn trong n­íc cån nhá, hµng n¨m thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam vÉn ph¶i tr¶ tõ 150-250 tû ®ång tiÒn phÝ t¸i b¶o hiÓm cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ë n­íc ngoµi. TÝnh trung b×nh, cø 4 ®ång phÝ b¶o hiÓm gèc thu ®­îc t¹i ViÖt Nam tõ nh÷ng nghiÖp vô cã doanh thu lín nh­ b¶o hiÓm dÇu khÝ vµ b¶o hiÓm hµng kh«ng th× cã ®Õn mét ®ång ph¶i t¸i b¶o hiÓm cho c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi, chñ yÕu ®­îc thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Nõu cã biÖn ph¸p vµ c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh vµ tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cho c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng, chóng ta sÏ cã thÓ gi÷ l¹i mét phÇn ®¸ng kÓ nguån vèn quan träng b»ng ngo¹i tÖ ®Ó bæ sung cho sù c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸...Tæ chøc qu¶n lý kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu phÊt triÓn thÞ tr­êng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp: c¬ cÊu tæ chøc cßn chång chÐo, bé m¸y ch­a ®­îc chuyªn m«n ho¸, ch­a hiÖu qu¶, c«ng t¸c ®µo t¹o vµ qu¶n lý ®¹i lý ch­a ®­îcquan t©m ®óng møc; c«ng nghÖ khai th¸c vµ qu¶n lý chËm ®æi míi, tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé cßn nhiÒu bÊt cËp...Nh×n chung, ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm míi chØ tËp trung vµo c¸c thµnh phè lín, trung t©m d©n c­ vµ nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng nh­ b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm hµng h¶i, hµng kh«ng...trong khi nhiÒu lÜnh vùc kh¸c mµ nÒn kinh tÕ vµ x· héi cã nhu cÇu nh­ng vÉn bÞ bá trèng nh­ c¸c vïng xa, vïng s©u, c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm n«ng nghiÖp, b¶o hiÓm tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp trong lÜnh vùc x©y dùng, thiÕt kÕ, y tÕ, t­ vÊn ph¸p luËt... 4. DÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh DÞch vô kÕ to¸n lµ lo¹i h×nh dÞch vô míi ra ®êi vµ ph¸t triÓn tõ ®Çu thËp kû 90, cho ®Õn nay, thÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n ®· cã t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c lo¹i s¶n phÈm nh­ kiÓm to¸n, t­ vÊn kÕ to¸n, t­ vÊn thuÕ...Tuy nhiªn, vÊn ®Ò chÝnh ®èi víi thÞ tr­êng dÞch vô kÕ to¸n lµ chÊt l­îng dÞch vô. Cho gÇn 10 n¨m ph¸t triÓn võa qua, chÊt l­îng c¸c dÞch vô kÕ to¸n ®ang ®­îc tõng b­íc n©ng lªn nhê sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c¸c tiªu chuÈn vÒ kiÓm to¸n ®­îc x©y dùng vµ ban hµnh, ®éi ngò kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é tèt h¬n, ®­îc kiÓm tra vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ vµ cã bµi b¶n h¬n...Tuy nhiªn, cho tíi nay dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n míi ®ang trong giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Çu tiªn, cßn t­¬ng ®èi s¬ khai( mÆc dï ®· ra ®êi vµ ho¹t ®éng ®­îc gÇn 10 n¨m, song cho ®Ðn n¨m 2000 chóng ta míi ban hµnh ®­îc 4 chuÈn mùc kiÓm to¸n ®Çu tiªn); chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ dÞch vô kiÓm to¸n cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n trong vµ ngoµi n­íc cßn cã kho¶ng c¸ch lín; nhu cÇu, môc ®Ých kiÓm to¸n trong nÒn kinh tÕ cßn rÊt phøc t¹p( mét sè doanh nghiÖp chØ kiÓm to¸n víi môc ®Ých n©ng gi¸ trÞ gãp vèn trong liªn doanh...) HÇu hÕt c¸c c«ng ty ®Òu cã nh÷ng lo¹i dÞch vô phæ biÕn nh­: KiÓm to¸n BCTC, dÞch vô kÕ to¸n, t­ vÊn qu¶n lý, tµi chÝnh, thuÕ...Trong nh÷ng n¨m qua ®· xuÊt hiÖn thªm mét sè lo¹i dÞch vô míi, nh­: So¸t xÐt b¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n tû lÖ néi ®Þa ho¸ « t«, xe m¸y, t­ vÊn thuÕ, t­ vÊn t¸i c¬ cÊu doanh nghiÖp, t­ vÊn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, nguån nh©n lùc, so¸t xÐt quy tr×nh kinh doanh vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, kiÓm to¸n ho¹t ®éng ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®Ò xuÊt x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cho tõng lÜnh vùc vµ nghµnh nghÒ ë ViÖt Nam; t­ vÊn vÒ rñi ro kinh doanh vµ rñi ro ®Çu t­, t­ vÊn phôc håi vµ gi¶i to¶ doanh nghiÖp, t­ vÊn ®Çu t­ ra ngoµi l·nh thæ ViÖt Nam. Gi¸ trÞ dÞch vô cung cÊp cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n n­íc ngoµi rÊt lín, cã dÞch vô trÞ gi¸ tõ 1 triÖu ®Õn 6 triÖu USD. Trong c¸c dÞch vô trªn th× dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh (BCTC) chiÕm tû träng lín nhÊt v× c¸c c«ng ty cã cæ phÇn ®Çu t­ n­íc ngoµi b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n theo luËt ®Þnh, ®ßng thêi yªu cÇu kiÓm to¸n BCTC cña doanh nghiÖp nhµ n­íc, chñ yÕu lµ c¸c tæng c«ng ty còng ®ang t¨ng dÇn...DÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n lµ quan träng vµ cÇn thiÕt nh­ng ch­a thùc sù chiÕm tØ träng cao do ch­a cã quy ®Þnh b¾t buéc ph¶i kiÓm to¸n, do gi¸ chi phÝ thÊp...VÒ c¸c dÞch vô thuÕ, t­ vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, t­ vÊn qu¶n lý,...doanh thu chiÕm tØ träng cßn thÊp do kh¸ch hµng ch­a cã thãi quen sö dông c¸c dÞch vô nµy vµ c¸c c«ng ty kiÓm to¸n còng ch­a quan t©m khai th¸c. Ngoµi ra, kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô nµy cña nhiÒu c«ng ty kiÓm to¸n còng cßn bÞ h¹n chÕ.§èi víi c¸c c«ng ty kiÓm to¸n khi kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty niªm yÕt, thuyÕt minh BCTC cßn s¬ sµi, c¸c biÕn ®éng lín vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh nh­ t¨ng gi¶m vèn §iÒu lÖ, c¸c kho¶n lîi nhuËn bÊt th­êng ch­a gi¶i thÝch râ nguyªn nh©n; c¸c nghiÖp vô míi nh­ Cæ phiÕu ng©n quü, cæ phiÕu tr¶ chËm, c¸c nghi vÊn ch­a thËn träng l­u ý ng­êi ®äc b¸o c¸o tµi chÝnh. Tãm l¹i, tÝnh ®Õn nay, c¸c lo¹i h×nh dÞch vô tµo chÝnh ®· ph¸t triÓn kh¸ ®a d¹ng vµ phong phó, chÊt l­îng dÞch vô còng tõng b­íc ®­îc n©ng lªn, do ®ã ®· ngµy cµng ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng vÒ sö dông nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, c¸c lo¹i dÞch vô truyÒn thèng nh­ tiÕt kiÖm, tÝn dông vµ mét sè nghiÖp vô b¶o hiÓm con ng­êi, xe c¬ giíi...vÉn lµ nh÷ng dÞch vô chÝnh, chiÕm tØ träng lín nhÊt trªn toµn bé thÞ tr­êng, ®a sè c¸c dÞch vô cßn l¹i míi h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thËm chÝ mét sè dÞch vô míi ra ®êi trªn giÊy tê(dÞch vô ®Çu t­ th«ng qua quü ®Çu t­ chøng kho¸n), mét sè dÞch vô ®ang trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm vµ mét sè dÞch vô kh¸c ch­a h×nh thµnh nh­ th­¬ng phiÕu..., nªn møc ®é ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng cßn thÊp. Bªn c¹nh ®ã, c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng nh­ khu vùc doanh nghiÖp quèc doanh, d©n c­ ®« thÞ vÉn lµ ®èi t­îng chÝnh, ®­îc tËp trung khai th¸c nhiÒu nhÊt, chÝnh v× vËy, thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam hiÖn nay vÉn ch­a khai th¸c hÕt mäi tiÒm n¨ng vÒ c¸c nguån lùc tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ. III. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH TẠI VIỆT NAM. 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ hÖ thèng qu¶n lý nhµ n­íc HÖ thèng khung ph¸p lý cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ truêng dÞch vô tµi chÝnh, ®©y lµ c¬ së quan träng nhÊt quy ®Þnh nguyªn t¾c vµ tæ chøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. Trong khi ®ã theo ph©n tÝch thùc tr¹ng hÖ thèng khung ph¸p luËt cña chóng ta ®èi víi thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh th× hÖ thèng nµy cån thiÕu vµ yÕu, chÝnh v× vËy chóng ta cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Thø nhÊt, n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng khung ph¸p luËt vÒ thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ chóng ta cÇn ph¶i nhanh chãng n©ng lªn thµnh luËt ®èi víi c¸c lo¹i dÞch vô tµi chÝnh hiÖn nay ®ang ®­îc quy ®Þnh ë c¸c møc ph¸p lÖnh, nghÞ ®Þnh...nh­ dÞch vô ®Çu t­ chøng kho¸n, dÞch vô kiÓm to¸n... Thø hai, hoµn thiÖn vÒ mÆt c¬ së ph¸p lý ®èi víi toµn bé thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Nãi c¸ch kh¸c lµ cÇn ph¶i nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµng hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt hoµn thiÖn cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, nhÊt lµ ®èi víi vÊn ®Ò h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c dÞch vô tµi chÝnh míi nh­: x©y dùng vµ ban hµnh c¸c chuÈn mùc kiÓm to¸n, tiªu chuÈn c«ng khai th«ng tin trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n... Cuèi cïng, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, ®ång bé trong hÖ thèng ph¸p luËt. Song song víi viÖc n©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn t¹i, cÇn nhanh chãng x©y dùng vµ ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n h­íng dÉn mét c¸ch ®ång bé. Thùc hiÖn tæng rµ so¸t hÖ thèng ph¸p luËt trong nÒn kinh tÕ ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chÝnh, söa ®æi vµ bæ sung hÖ thèng ph¸p luËt, b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt xuyªn suèt toµn bé hÖ thèng ph¸p luËt. 2. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh *§a d¹ng ho¸ dÞch vô ng©n hµng: C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam cÇn tiÕn hµnh ®a d¹ng ho¸ dÞch vô theo h­íng: hoµn thiÖn, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hiÖn cã, ®ång thêi triÓn khai thùc hiÖn c¸c dÞch vô mµ kinh tÕ, nÒn kinh tÕ ®ang cÇn vµ ng©n hµng cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn ngay, ®ång thêi, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó triÓn khai c¸c dÞch vô míi. §èi víi c¸c ng©n hµng hiÖn cã: C¶i tiÕn quy tr×nh nghiÖp vô huy ®éng vèn theo h­íng: ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn, an toµn cho ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Trang bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ, ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm cÇn thiÕt ®Ó më réng ph¹m vi vµ c¶i tiÕn hÖ thèng thanh to¸n cña ng©n hµng. Më réng m¹ng l­íi giao dÞch ®Õn tËn c¬ së, N¬i tËp trung ®«ng d©n c­, t¨ng c­êng tuyªn truyÒn, khuyÕn khÝch ng­êi d©n vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ më tµi kho¶n tiÒn göi. §èi víi nghiÖp vô sö dông vèn: hoµn thiÖn quy chÕ, quy tr×nh cho vay, x©y dùng hª thèng th«ng tin qu¶n lý tÝn dông tËp trung, x©y dùng c¬ chÕ ph©n lo¹i nî vµ trÝch lËp quü dù phßng rñi ro. Më réng dÞch vô thanh to¸n, chuyÓn tiÒn trong d©n c­, hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö, hoµn thiÖn vµ më réng dÞch vô thanh to¸n- chuyÓn tiÒn quèc tÕ TriÓn khai mét sè lo¹i dÞch vô míi: TriÓ khai mét sè dÞch vô huy ®äng vèn míi nh­: göi nhiÒu lÇn, rót mét lÇn, tiÕt kiÖm mét n¬i lÜnh nhiÒu n¬i, tiÒn göi tiÕt kiÖm theo mËt m·... Ph¸t triÓn dÞch vô triÕt khÊu th­¬ng phiÕu, cho vay thÊu chi, cho vay mua b¸n chøng kho¸n, cho vay mua cæ phÇn, cho thuª vµ b¸n tµi kho¶n tr¶ gãp, më réng cho vay tiªu dïng... T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt, øng dông tin häc vµo c«ng nghÖ ng©n hµng, ph¸t triÓn thªm mét sè dÞch vô nh­: dÞch vô b¶o qu¶n vµ kÝ göi, uû th¸c, dÞch vô ng©n hµng th«ng qua m¹ng Internet. *§a d¹ng ho¸ dÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n C¸c c«ng ty chøng kho¸n cÇn chó träng ®Õn ®µo t¹o nh©n viªn hµnh nghÒ cña c«ng ty chøng kho¸n. chØ cã c¸c nh©n viªn cã kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt míi cã thÓ gióp c¸c kh¸ch hµng kiÕm ®­îc lêi, t¹o uy tÝn lín cho c«ng ty...§©y lµ yÕu tè chÝnh ®Ó mang l¹i sù thµnh c«ng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong giai ®o¹n ®Çu cßn nhiÒu khã kh¨n. CÇn më réng ph¹m vi ho¹t ®éng theo h­íng chuyªn m«n ho¸ cña tõng nghiÖp vô: HÇu hÕt c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Òu ®­îc cÊp phÐp tham gia tÊt c¶ lo¹i h×nh kinh doanh chøng kho¸n theo quy ®Þnh hiÖn hµnh: m«i giíi, tù doanh, b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Çu t­ vµ qu¶n lý danh môc ®Çu t­. ViÖc më réng ho¹t ®éng kinh doanh theo h­íng chuyªn m«n ho¸ sÏ tõng b­íc tiÕn tíi h×nh thµnh ®éi ngò nh©n sù cã chuyªn m«n s©u tõng lÜnh vùc. §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp cho kh¸ch hµng: Ngoµi c¸c dÞch vô hiÖn nay, tuú theo nhu cÇu thùc tÕ ph¸t sinh cña kh¸ch hµng, c«ng ty chøng kho¸n cÇn ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm c¸c h×nh thøc dÞch vô phï hîp cung øng cho kh¸ch hµng nh­ng ph¶i ®­îc dùa trªn nguyªn t¾c tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n trÞ c«ng ty, t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t, kiÓm so¸t néi bé vµ qu¶n lý rñi ro. §©y lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng kinh doanh chøng kho¸n theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ ®¶m b¶o ®­îc lßng tin cho ng­êi ®Çu t­ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. * §a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm §a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm chñ yÕu ®­îc tËp trung vµo c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm. Trong thêi gian tíi, c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trªn thÞ tr­êng b¶o hiÓm ViÖt Nam cÇn tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm hiÖn nay nh­ b¶o hiÓm nh©n thä, b¶o hiÓm häc sinh vµ c¸c dÞch vô b¶o hiÓm tai n¹n con ng­êi nh­ b¶o hiÓm tai n¹n thuû thñ, b¶o hiÓm tai n¹n hµnh kh¸ch, b¶o hiÓm kh¸ch du lÞch, b¶o hiÓm trî cÊp n»m viÖn phÉu thuËt...T¨ng c­êng më réng vµ thùc hiÖn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô b¶o hiÓm míi vµ nh÷ng lo¹i h×nh mµ tû träng khai th¸c cån ë møc thÊp nh­: b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, b¶o hiÓm tµi s¶n cho doanh nghiÖp t­ nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; c¸c dÞch vÞ b¶o hiÓm trong lÜnh vùc n«ng l©m ng­ nghiÖp; c¸c dÞch vô b¶o hiÓm cÇn c«ng nghÖ cao nh­ trong lÜnh vùc rñi ro tµi chÝnh... *§a d¹ng ho¸ dÞch vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ vÊn tµi chÝnh Duy tr× vµ n©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng dÞch vô cña c¸c c«ng ty dÞch vô kiÓm to¸n hiÖn cã, chÊn chØnh c¸c tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng…KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp c¸c c«ng ty kiÓm to¸n míi d­íi c¸c h×nh thøc: §Çu t­ n­íc ngoµi( 100% vèn vµ liªn doanh); c«ng ty hîp danh; doanh nghiÖp t­ nh©n, c¸c v¨n phßng kiÓm to¸n ë c¸c tØnh, thµnh phè; H­íng dÉn ngay vÒ viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng vµ qu¶n lý c«ng ty hîp danh kiÓm to¸n míi ®Ó cã c¬ së thµnh lËp míi c¸c c«ng ty hîp danh kiÓm to¸n. H×nh thµnh c¸c chøc danh míi vÒ nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸m phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp kÕ to¸n, kiÓm to¸n nh­: chuyªn gia kÕ to¸n, kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn. X¸c ®Þnh râ vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c ®µo t¹o kiÓm to¸n trong c¸c tr­êng ®Ëi häc vµ cËp nhËt kiÕn thøc hµng n¨m cho kiÓm to¸n viªn hµnh nghÒ. Hoµn chØnh vµ n©ng cao chÊt l­îng gi¸o tr×nh, ®éi ngò gi¶ng viªn, chÊt l­îng ®µo t¹o vµ cËp nhËt kiÕn thøc cho kiÓm to¸n viªn phï hîp víi hÖ thèng quy ®Þnh míi vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n. H¬n n÷a, cÇn n©ng cao chÊt l­îng c¸c cuéc thi tuyÓn kiÓm to¸n viªn cÊp nhµ n­íc, t¨ng c­êng ®µo t¹o, thi tuyÓn, cÊp chøng chØ kiÓm to¸n viªn vµ chøng chØ hµnh nghÒ kÕ to¸n. Tæ chøc c¸c cuéc thi phèi hîp gi÷a bé tµi chÝnh víi tæ chøc ACCA ®Ó n©ng cao chÊt l­îng kiÓm to¸n viªn ng­êi ViÖt Nam. 3. Mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh ph¸t triÓn thi tr­êng dÞch vô tµi chÝnh * Sö dông c«ng cô ng©n s¸ch nhµ n­íc thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam Ng©n s¸ch nhµ n­íc lµ vÊn ®Ò cèt lâi cña chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia, cã t¸c ®éng m¹nh, trùc tiÕp vµ toµn diÖn ®Õn mäi mÆt ®êi sèng kinh tÕ x· héi, chÝnh v× vËy, ng©n s¸ch nhµ n­íc cã t¸c ®éng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh. Tuy nhiªn, ®Ó ph¸t huy vai trß, t¸c dông cña c«ng cô ng©n s¸ch nhµ n­íc thóc ®Èy ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh ViÖt Nam trong t­¬ng lai, cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh thùc hiÖn hai gi¶i ph¸p sau: Thø nhÊt, tiÕp tôc ®Èy m¹nh vµ më réng chñ tr­¬ng x· héi ho¸ ng©n s¸ch ra toµn bé nÒn kinh tÕ theo h­íng gi¶m tØ lÖ vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc mét c¸ch thÝch hîp ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸, ®ång thêi më réng c¸c ngµnh, lÜnh vùc, c«ng tr×nh hiÖn vÉn ®ang cßn thuéc diÖn ®­îc sö dông vèn cÊp ph¸t tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­a vµo diÖn ph¶i x· héi ho¸. §©y cßn ®­îc xem lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó tiÕt kiÖm chi nh©n s¸ch nhµ n­íc trong mâi c«ng tr×nh, trªn c¬ së ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng ®Çu t­ nguån vèn NSNN cho nhiÒu c«ng tr×nh cña nÒn kinh tÕ. ViÖc thùc hiÖn gi¶i ph¸p trªn sÏ n©ng cao kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c dÞch vô tµi chÝnh vµo tõng c«ng tr×nh thuéc diÖn x· héi ho¸, ®ång thêi t¨ng sè l­îng c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸ mµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh cã thÓ tham gia. Thø hai, ®Èy m¹nh ®Çu t­ nguån vèn NSNN vµo viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, m¹nh vµ bÒn v÷ng nh»m nhanh chãng b¾t kÞp khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖc ®Èy m¹nh dÇu t­ vèn NSNN ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c x· héi ho¸ ®Çu t­ NSNN, nguån vèn ®Çu t­ tõ NSNN chØ mang tÝnh chÊt kh¬i mµo, gi¶m chi phÝ ®Çu t­ vµ chi phÝ sö dông vèn cho c«ng tr×nh. Víi gi¶i ph¸p nµy th× kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c dÞch vô tµi chÝnh còng t¨ng lªn do sè l­îng c¸c c«ng tr×nh x· héi ho¸ t¨ng lªn. * §Èy m¹nh viÖc sö dông c«ng cô thuÕ nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh Ta biÕt thuÕ lµ mét nguån thu quan träng cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, ®ång thêi còng lµ mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« chñ chèt cña chÝnh phñ. §èi víi ViÖt Nam, c«ng cô thuÕ cßn quan träng h¬n rÊt nhiÒu do thuÕ lµ nguån thu chÝnh cña ng©n s¸ch nhµ n­íc, mçi sù thay ®æi vÒ thuÕ ®Òu cã t¸c ®éng lín ®Õn nguån NSNN h¹n hÑp cña quèc gia. Tuy nhiªn, víi môc tiªu thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ toµn diÖn, ®ång thêi còng nh»m båi d­ìng nguån thu cña NSNN trong t­¬ng lai, chóng ta còng cÇn ®Èy m¹nh gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, nhÊt lµ ®èi víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dôch vô tµi chÝnh míi. * TiÕp tôc tóc ®Èy viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ TTCK nh»m t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh ThÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ TTCK lµ hai thÞ tr­êng bé phËn rÊt quan träng vµ cã t¸c dông t¹o m«i tr­êng cho mét sè dÞch vô tµi chÝnh ho¹t ®éng nh­ dÞch vô m«i giíi ®Çu t­ chøng kho¸n, m«i giíi mua b¸n tiÒn tÖ.Tuy nhiªn, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i chóng ta míi chØ cã thÞ tr­êng néi, ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng mµ ch­a thùc sù cã thÞ tr­êng tiÒn tÖ hoµn chØnh; thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ®i vµo ho¹t ®éng tõ cuèi th¸ng7/2000. ChÝnh v× vËy, ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng dÞch vô tµi chÝnh, cÇn ph¶i: Hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc vµ c¬ chÕ ph¸p lý cña hai thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ; c¬ chÕ tæ chøc cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· t­¬ng ®èi râ rµng nh­ng mét sè bé phËn quan träng nh­ gi¸m s¸t thÞ tr­êng, c«ng khai th«ng tin vÉn cßn thiÕu hoÆc ch­a râ rµng. §Æc biÖt, hÖ thèng ph¸p lý cÇn ph¶i nhanh chèng x©y dùng vµ hoµn thiÖn, ®ång thêi ®¶m b¶o hiÖu lùc ph¸p lý cña hÖ thèng ph¸p luËt nµy. T¨ng cung vµ t¨ng cÇu hµng ho¸ cho hai thÞ tr­êng nµy, trong ®ã tr­íc hÕt chñ yÕu nh»m vµo viÖc t¨ng cung hµng ho¸ th«ng qua viÖc dÈy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn DNNN; t¨ng c­êng ph¸t hµnh c¸c lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ, më réng thÞ tr­êng ®Êu thÇu tÝn phiÕu kho b¹c, tÝn phiÕu NHNN, ho¹t ®éng chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu §ång thêi nhanh chãng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng quü ®Çu t­ chøng kho¸n ë ViÖt Nam Tõng b­íc æn ®Þnh ®ång néi tÖ vµ tiÕn tíi ®­a ®ång tiÒn ViÖt Nam trë thµnh ®ång tiÒn