Tiểu luận Tìm hiểu những ảnh hưởng của bạo lực gia đình đối với thể chất, tinh thần và nhân cách của trẻ đầu tuổi vị thành niên

uổi thơ ấu đến tuổi trưởng thành (người lớn). Thuật ngữ vị thành niên ám chỉ nhiều hơn đến các đặc điểm tâm sinh lý, tâm lý-xã hội và nhân cách của thanh thiếu niên, bao gồm cả giới nam và giới nữ. Về mặt sinh lý, vị thành niên là giai đoạn đang lớn, dậy thì có sự trưởng thành về mặt tính dục. về mặt tâm lý-xã hội, trẻ em lứa tuổi này có những biến đổi nội tâm phức tạp, muốn tự khẳng định mình. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) lứa tuổi 10 - 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên. Thanh niên trẻ là lứa tuổi 19 - 24 tuổi. Chương trình Sức khỏe sinh sản/Sức khỏe tình dục vị thành niên-thanh niên của khối Liên minh châu Âu (EU) và Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc (UNFPA) lấy độ tuổi 15 - 24 tuổi. Trên thế giới, các nước cũng có quy định về độ tuổi thanh niên khác nhau:nhiều nước quy định từ 18 đến 24 tuổi hoặc 15 - 24 tuổi, một số nước quy định từ 15 - 30 tuổi, có nước quy định tuổi "trần" của thanh niên là 29 tuổi (Trung Quốc) hoặc 35 tuổi (Bangladesh), thậm chí tới 40 tuổi (Malaysia) Như vậy có thể thấy rằng độ tuổi thanh niên còn được quy định rất khác nhau giữa các nước trên thế giới. Ở Việt Nam vị thành niên là lứa tuổi từ 10 đến 18 tuổi. Thanh niên là từ 16 - 24 tuổi. Trẻ em được luật pháp bảo vệ chăm sóc giáo dục là dưới 16 tuổi. Về mặt luật pháp vị thành niên là dưới 18 tuổi. Trẻ em bước vào tuổi vị thành niên bằng những dấu hiệu của tuổi dậy thì. Tuổi dậy thì đối với nữ được tính từ khi xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên (khoảng 13 - 14 tuỏi), còn đối với nam kể từ khi xuất tinh lần đầu tiên (khoảng 14 - 15 tuổi). Tuổi dậy thì còn tuỳ thuộc vào dân tộc (châu Á sớm hơn châu Âu), nơi sinh sống (thành thị sớm hơn nông thôn), mức sống (bây giờ sớm hơn trước đây). Các nhà Dân số học cho biết, ngày nay đối với toàn thế giới tuổi dậy thì đến sớm hơn nhiều: nữ lên 10, nam 12 - 13, trường hợp cá biệt có thể đến sớm hơn hoặc muộn hơn bình thường. Tuổi dậy thì là tuổi có khả năng sinh sản, nhưng cơ thể các em vẫn ở vào tuổi vị thành niên nghĩa là chưa chín muồi về sinh dục, chưa ổn định về mặt tâm sinh lý và chưa thể làm cha, làm mẹ được. Vì vậy, chúng ta phải giáo dục sức khoẻ sinh sản, tạo điều kiện cho các em vị thành niên qua được giai đoạn khủng hoảng của tuổi dậy thì để trở thành người lớn thực sự. Các nhà nghiên cứu sinh lý, tâm lý chia lứa tuổi này thành 3 giai đoạn: - Giai đoạn đầu vị thành niên: tương đương với tuổi thiếu niên, nam từ 12-14 tuổi, nữ từ 11-12 tuổi. giai đoạn này ngoài những biến đổi về sinh học còn có những biến đổi đặc trưng về tâm lí - Giai đoạn giữa tuổi vị thành niên: tương đương với tuổi thiếu niên nam 15-17 tuổi, nữ 13-16 tuổi. giai đoạn này, đa số các em đang học trong các trường phổ thông trung học trong cả nước - Giai đoạn cuối vị thành niên: tương đương với lứa tuổi đầu thanh niên. Nam từ 17-18 tuổi, nữ từ 16-18 tuổi. Đây là giai đoạn sau dậy thì, các em đã trở nên giống với người lớn hơn về nhiều phương diện Thông qua sự phân chia trên, tôi tán thành quan điểm và xác định lứa tuổi vị thành niên là độ tuổi từ 11-18 tuổi. Nhưng trong bài niên luận này, tôi sẽ chỉ dừng lại nghiên cứu về giai đoạn đầu tuổi vị thành niên tức là độ tuổi 11-14 tuổi. 2.2.1.2: Sự phát triển tâm- sinh lý của trẻ đầu tuổi vị thành niên Giai đoạn đầu tuổi vị thành niên tức là ở độ tuổi 11-14 tuổi. Ở độ tuổi này, các em đang là học sinh lớp 5,6,7,8. * Những đặc điểm về mặt sinh lý: Ở giai đoạn này, trẻ có một sự thay đổi về mặt cơ thể, đó là hiện tượng dậy thì. Dậy thì gồm 2 giai đoạn là tiền dậy thì và dậy thì đầy đủ. Trẻ em ở lứa tuổi đầu tuổi vị thành niên là lứa tuổi mới bước vào giai đoạn tiền dậy thì. Trong sự phát triển về thể chất và phát dục, các em gái sớm hơn các em trai 1-2 năm nên ở giai đoạn đầu, một số em gái cao hơn, đầy đặn hơn em trai. Thân hình thấp lúc 12-13 tuổi thường gây cho các em trai cảm giác khó chịu, đó là cảm giác thua kém bạn bè, còn các em nữ thì đôi khi vì chưa quen với sự thay đổi của bản thân nên các em cũng luôn cảm giác ngại ngùng, khó khăn, nhất là những em có chiều cao, thân hình vượt hẳn so với các bạn cùng tuổi. Lúc này, hệ thần kinh của trẻ phát triển khá hoàn chỉnh về chất lượng nhưng các quá trình hưng phấn thường mạnh hơn các quá trình ức chế nên trẻ dễ bị kích động, khó kiềm chế hành động và tình cảm của bản thân. Ở đầu tuổi vị thành niên, các quá trình thần kinh hưng phấn của vỏ não mạnh và chiếm ưu thế, nên nhiều khi thiếu niên không làm chủ được bản thân, không kiềm chế được cảm xúc mạnh. Sự cải tổ của các cơ quan nội tiết với mối tương quan của hệ thần kinh là cơ sở gây ra tính mất cân bằng chung, tính dễ bị kích thích, dễ nổi nóng, gây gổ, tính hiếu động, tính uể oải, và thờ ơ có chu kỳ ở tuổi đầu vị thành niên. Điều này do những yếu tố của tuổi dậy thì chi phối, nó sẽ gây ra sự mất cân bằng tạm thời và một số khó khăn trong hoạt động của trẻ. * Những đặc điểm về mặt tâm lý: So với sự phát triển về mặt sinh học thì sự phát triển về tâm lý-xã hội chậm hơn một bước. Đặc biệt là trong kinh tế xã hội hiện nay: số con trong mỗi gia đình ít, đời sống kinh tế khá giả hơn, các em được bố mẹ và người thân lo cho đầy đủ, thời gian học tập nhiều hơn, tuổi lao động chậm lại...nên sự phát triển tâm lý ngày càng chậm. Tuy nhiên, cái “tôi” của các em phát triển thêm một bước, tương đối hoàn thiện. Ở tuổi này,các em có xu hướng tách ra, ít phụ thuộc vào cha mẹ. Các em có tâm lý “muốn làm người lớn, coi mình là người lớn”. Các em không còn đòi đi chung với cha mẹ, muốn tự chọn bạn, muốn được ăn mặc theo ý thích, muốn được thức khuya. Các em cảm thấy hình như cha mẹ chưa nhận thấy mình “đã lớn”và không hiểu được tâm tư tình cảm của mình. Các em không còn hay tâm sự với cha mẹ, muốn độc lập trong suy nghĩ và hành động nên nhiều khi chống đối lại cha mẹ và chuyển từ sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè, ngưỡng mộ thần tượng. Nhu cầu tự khẳng định mình của các em rất cao, lòng tự trọng và danh dự bản thân dễ bị tổn thương. Một đặc điểm nổi bật của lứa tuổi này là hoạt động hoạc tập và giao tiếp với bạn bè cùng độ tuổi là chủ đạo. 2.2.2: Khái niệm Bạo hành 2.2.2.1: Khái niệm bạo hành Bạo hành hay bạo lực là từ được dịch ra từ tiếng nước ngoài (violence), vì vậy cũng chưa có văn bản nào thống nhất cách gọi. Khái niệm bạo hành(bạo lực) vẫn thường được hiểu theo nghĩa hẹp của chuyên ngành chính trị học. Với cách định nghĩa như vậy thì bạo lực vẫn thường được hiểu với tính chất của một phương thức vận động chính trị “bạo lực là sức mạnh dùng để trấn áp lật đổ”(Từ điển Tiếng Việt, 2003).”Bạo lực là sức mạnh dùng để trấn áp, chống lại lực lượng đối lập hay lật đổ chính quyền”(Đại Từ điển Tiếng Việt,1998). Tuy nhiên không phải mọi hình thức trong xã hội đều mang tính chính trị, đều hướng vào việc lật đổ các đảng phái chính trị. Người ta có thể dùng bạo lực để hành xử với nhau trong cuộc sống hàng ngày vì rất nhiều lí do như: để giải quyết một sự bất hoà trong quan hệ xã hội, một sự tranh chấp quyền lợi giữa hai người hàng xóm, một vự va chạm giao thông, mâu thuẫn về tình cảm...Bạo lực là một hiện tượng xã hội, nó là phương thức hành xử trong các mối quan hệ xã hội và tồn tại từ rất lâu trong lịch sử. Như vậy, khái niệm bạo hành có thể hiểu như sau: Bạo hành là việc đe doạ hay dùng sức mạnh thể chất, quyền lực đối với người khác hoặc một nhóm người, một cộng đồng gây ra hoặc làm tăng khả năng gây tổn thương, tử vong, tổn hại về tâm lý, ảnh hưởng đến sự phát triển gây ra sự mất mát. Hình thức bạo hành phổ biến nhất mà chúng ta thấy là bạo hành gia đình. 2.2.2.2: Khái niệm bạo hành gia đình Theo tác giả Hoàng Bá Thịnh thì bạo hành gia đình là các hành vi bạo hành xảy ra trong phạm vi gia đình, đó là sự xâm phạm và ngược đãi về thân thể, tinh thần hay tình cảm giữa các thành viên trong gia đình. Bạo hành trong gia đình là sự lạm dụng quyền lực một hành động nhằm hăm doạ hoặc đánh đập một người thân trong gia đình để điều khiển hay kiểm soát người đó Bạo hành trong gia đình là một hình thức thu nhỏ và đặc biệt của bạo hành xã hội: sự khác biệt giữa bạo hành gia đình với các dạng thức của bạo hành xã hội là ở chỗ bạo hành gia đình lại diễn ra giữa những người thân, những người cùng huyết thống, dưới mái che và ngọn lửa nồng nàn của một gia đình- được coi là tổ ấm của hạnh phúc và sự yêu thương trìu mến Bạo hành gia đình dù chỉ diễn ra trong phạm vi gia đình nhưng không dễ dàng xoá bỏ. Thực tế cho thấy có nhiều dạng thức và các kiểu bạo hành gia đình như bạo hành của chồng đối với vợ, bạo hành của vợ đối với chồng, bạo hành của bố mẹ đối với con cái, bạo hành của anh chị em trong gia đình, bạo hành và mối quan hệ mẹ chồng nàng dâu, bạo hành và mối quan hệ mẹ kế con chồng. Các dạng bạo hành có thể xảy ra đối với bất cứ thành viên nào trong gia đình, cơ bản có 2 dạng đó là bạo hành thế hệ và bạo hành giới: - Bạo hành thế hệ: Đây là dạng bạo hành phản ánh lại việc xử lý các mối quan hệ và mâu thuẫn thế hệ trong quá trình thực hiện các chức năng của gia đình. Nó thường biểu hiện trong những quan niệm và hành vi của ông bà, cha mẹ đối với con cháu và ngược lại. Về phương diện này thì bạo hành thường diễn ra dạng cha mẹ đánh đập, trừng phạt, ngược đãi hoặc giết chết con cái, bỏ rơi, đối xử tàn bạo, đánh đập, giết hại cha mẹ ông bà. - Bạo hành giới: là mối quan hệ giữa nữ giới và nam giới trong gia đình mà trung tâm là mối quan hệ vợ chồng. Nhìn chung bạo hành giới trong gia đình thường diễn ra dưới dạng vợ chồng dùng sức mạnh và bạo hành trong việc xử lý các mối quan hệ giữa họ với nhau. Còn theo tác giả Lê Thị Quý thì bạo hành gia đình có thể phân chia ra làm các dạng khác - Bạo hành thân thể: là những hành vi ngược đãi, đánh đập hoặc sỉ nhục của một hay nhiều thành viên trong gia đình làm tổn thương tới nhân phẩm, sức khoẻ tâm thần, tính mạng của một hay nhiều thành viên khác. - Bạo hành tâm lí (bạo hành về tinh thần): là những lời nói, thái độ, hành vi ngược đãi hoặc sỉ nhục của một hoặc nhiều thành viên làm tổn thương tới nhân phẩm, sức khoẻ, tâm thần của một hay nhiều thành viên khác. Bạo hành tâm lý cũng còn là sự áp đặt, chỉ đạo hoặc xâm phạm tới nguyện vọng, ý thức thị hiếu riêng của mỗi người. - Bạo hành lao động hoặc kinh tế: là việc dùng sức mạnh để đe doạ, áp đặt hoặc lừa mị bóc lột lao động, chiếm giữ và kiểm soát tài chính của một hoặc một nhóm người khác trong gia đình - Bạo hành tình dục: là những hành vi cưỡng ép hoặc dùng bạo lực để thoả mãn tình dục của một người hay một nhóm người đối với một người hoặc một nhóm người khác. Hành vi này có thể diễn ra một lần hoặc lặp lại nhiều lần. 2.2.3: Bạo hành gia đình đối với trẻ đầu tuổi vị thành niên 2.2.3.1: Định nghĩa bạo hành trẻ em trong gia đình Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đã viết trong cuốn từ điển tâm lý: “Gia đình gồm bố, mẹ, con và có hay không một số người khác ở chung một nhà”. Tính chất của gia đình thay đổi tuỳ theo biến động của xã hội. Phương thức sản xuất và các thể chế kỷ cương xã hội chi phối mạnh mẽ tâm lý của các thành viên trong gia đình. Trước đây, gia đình gắn liền với một cấu trúc xã hội chặt chẽ, sự bền vững của gia đình ít tuỳ thuộc vào tình tình hay ý muốn chủ quan của từng cá nhân. Còn sự bền vững gia đình ngày nay tuỳ thuộc chủ yếu vào tính tình và ý muốn chủ quan của từng thành viên, đặc biệt là của hai bố mẹ. Dù sao, xưa và nay, gia đình vẫn là nơi để cho mỗi thành viên có thể từ tấm bé bồi dưỡng về vật chất và tinh thần, là chỗ dựa khi cuộc sống ngoài xã hội gặp khó khăn, gia đình vẫn là “tổ ấm”. Nhưng trong nhiều hoàn cảnh xảy ra, gia đình không còn là tổ ấm nữa mà mâu thuẫn nội bộ biến gia đình thành “một ung nhọt” gây ra những hiện tượng bệnh lý về thể chất cũng như tinh thần. Để trở thành một con người có nhân cách độc lập trong xã hội, trẻ em phải được phát triển về cả 3 phương diện: thể chất, trí tuệ và tình cảm, sự phát triển của 3 mặt này có quan hệ khăng khít và hỗ trợ thúc đẩy nhau. Chính vì vậy, trẻ cần được chăm sóc, bảo vệ và giáo dục trong một môi trường an toàn, lành mạnh, gia đình là tổ chức xã hội đầu tiên có khả năng nhất trong việc chăm lo sự phát triển cả 3 phương diện của trẻ. Thế nhưng, hiện nay có không ít trẻ em phải sống trong sự sợ hãi, lo lắng ngay trong chính gia đình của mình, đó là bạo hành gia đình và các em có thể là nạn nhân trực tiếp hay gián tiếp của nó. Nhiều gia đình có những biện pháp giáo dục thô bạo và những hành vi trừng phạt trẻ diễn ra có thể để lại những hậu quả lâu dài theo suốt cuộc đời của trẻ nhỏ. Bạo hành trẻ em trong gia đình là những hành vi bạo hành thể chất, tinh thần do một thành viên lớn tuổi trong gia đình thực hiện mà nạn nhân là trẻ em. 2.2.3.2: Các hình thức của bạo hành gia đình đối với trẻ đầu vị thành niên Đối với trẻ em, có hai hình thức bạo hành chính đó là bạo hành về thể xác và về tinh thần. * Bạo hành thể xác: Bạo hành thể xác là những hành vi ngược đãi, đánh đập hoặc sỉ nhục của một hay nhiều thành viên trong gia đình làm tổn thương tới nhân phẩm, sức khoẻ tinh thần, tính mạng của một hay nhiều thành viên khác. Bạo hành thể xác đối với trẻ em như: đánh đập, gây tổn thương bỏ đói, xâm hại tình dục hay còn gọi là loạn luân, đầu độc, không chăm sóc về mặt y tế, không đảm bảo an toàn sinh hoạt nhất là đối với trẻ em dưới 3 tuổi. Bạo hành về mặt thân thể cũng có nhiều mức độ khác nhau: - Mức độ nhẹ: Ngắt và/hoặc véo làm cho đau, hậu quả để lại là những vết bầm tím , vệt hằn trên da. - Mức độ vừa: Giật mạnh, kéo, lắc hoặc rứt tóc. Cha mẹ dùng tay, chân (đánh đấm) hay kết hợp sử dụng các dụng cụ nhỏ như roi, que, thước kẻ, cán chổi...Hậu quả là làm giảm vận động, trẻ khó hoặc không viết, đi lại bình thường trong một khoảng thời gian ngắn. - Mức độ mạnh: cha mẹ sử dụng cụ to như thanh củi, thắt lưng da, thanh sắt...và gây ra các hậu quả như làm gãy xương và hoặc thương tích bên trong, Làm tàn tật và hoặc biến dạng vĩnh viễn. Mức độ cao nhất và cũng để lại hậu quả lớn nhất đó là hành vi giết người * Bạo hành tinh thần Bạo hành về tinh thần là những lời nói, thái độ, hành vi ngược đãi hoặc sỉ nhục của một hay nhiều thành viên làm tổn thương tới nhân phẩm, sức khỏe, tâm thần của một hay nhiều thành viên khác. Bạo hành tâm lý cũng còn là sự áp đặt, chỉ đạo hoặc xâm phạm tới nguyện vọng, ý thức thị hiếu riêng của mỗi người. Không giống với bạo hành thể xác, bạo hành tinh thần còn được chia ra thành 2 dạng nhỏ đó là bạo hành trực tiếp và bạo hành gián tiếp. - Bạo hành trực tiếp: có nghĩa là trẻ vị thành niên trực tiếp là nạn nhân bị các thành viên khác trong gia đình chửi mắng. dùng các từ ngữ thô lỗ, đôi khi phạm đến nhân cách chỉ trích hành vi sai trái của trẻ. Lăng mạ, sỉ nhục, chửi rủa, ví trẻ như những con vật hay các hiện tượng xấu xa, ghê tởm. - Bạo hành gián tiếp: có nghĩa trẻ không phải là nạn nhân mà chỉ là người chứng kiến những hành vi bạo hành của thành viên này đối với thành viên khác trong gia đình. Bất cứ những hành vi bạo lực gia đình nào cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của trẻ. Theo các chuyên gia tâm lý, hành vi bạo lực trong cách cư xử của bố mẹ cũng gây tác hại to lớn, làm tổn thương tâm thần ở trẻ em, đôi khi kéo dài suốt cả cuộc đời. Chúng ta có thể không thấu hiểu hết sự đau khổ và nỗi khiếp sợ của những đứa trẻ phải chứng kiến tình trạng bạo hành gia đình. Hàng trăm đứa trẻ đã nói rằng, chúng chưa từng có cảm giác sợ hãi điều gì hơn là khi phải chứng kiến những hành vi bạo lực của cha mẹ. Một em gái 14 tuổi kể lại: "Từ khi công việc làm ăn sa sút, bố cháu thường xuyên uống rượu say xỉn và quay ra đánh đập, hành hạ mẹ con cháu. Những lúc đó bố chẳng khác chi tên côn đồ hung hãn. Bố nhốt mẹ vào trong nhà mà đánh. Hàng xóm, tổ hoà giải đến cũng không làm cho bố thôi hành hạ mẹ. Chúng cháu chẳng thể làm gì được, chỉ biết khóc và kêu mọi người đến cứu. Hết trận này đến trận khác, biết bao lần mẹ con cháu phải vắt chân lên cổ mà chạy trốn khỏi cơn giận dữ của bố. Nhiều đêm bốn mẹ con phải ngủ ở cái nhà kho bé tí ngột ngạt hoặc cắt lá chuối nằm ngoài bờ ao. Nếu đêm nào may mắn được ngủ trong nhà thì giấc ngủ đó cũng không an, bởi nỗi ám ảnh của những trận đánh chửi om sòm. Chỉ cần một tiếng động nhỏ là mẹ con cháu tỉnh ngay, nỗi khiếp sợ len lỏi trong từng suy nghĩ, việc làm của chúng cháu. Có gì đáng buồn hơn khi con cái lại khiếp sợ chính người cha đã đẻ ra mình chứ không phải là ma hay trộm cướp". Một em trai khác tâm sự: "Cháu chán sống lắm rồi, nếu mẹ và em gái cháu không năn nỉ van xin thì cháu đã bắt tàu ngược lên Lạng Sơn sống lang thang rồi. Trong gia đình không phải chỉ có mình cháu bị đánh, cả mẹ và 2 em cháu, cứ trái ý bố là bị bố tát, đấm đá túi bụi. Có lần đứa em út cháu học lớp hai đi mua rượu cho bố, nó lơ đãng đánh rơi mất mấy nghìn tiền lẻ liền bị bố đá cho lộn cổ xuống vũng nước ven đường. Có lần bố còn đổ cả phích nước nóng vào lưng cháu, hoặc lấy đèn gí vào mặt cháu khiến mặt cháu bỏng tím bầm, cháu vẫn chịu đựng. Nhưng có lần bố đánh mẹ đau quá, cháu van xin mà bố vẫn không tha cho mẹ, cháu tức quá xông vào đánh lại bố để cứu mẹ. Cháu đã bị bố đánh thừa sống thiếu chết vì hành động vô lễ đó. Nếu tình trạng này cứ tiếp diễn thì cháu sợ rằng một lúc nào đó cháu sẽ giết bố cháu mất". Nguyễn Hoàng Long, học sinh một trường THPT ở quận Cầu Giấy, cho biết, trước đây bố mẹ em cũng hay đánh em và em gái. Khi Long học lên cấp 3 thì việc này không còn nữa vì bố mẹ cho rằng em đã lớn, đánh đòn không còn tác dụng, thay vào đó là những lời mắng mỏ, chì chiết. Long tâm sự: "Nhiều khi em thấy đau đớn lắm, bố mẹ nói những câu khiến em cảm thấy bị xúc phạm. Bố mẹ cứ nói em đã lớn phải biết nghe lời, nhưng chính bố mẹ chẳng giữ sĩ diện cho tụi em, nhiều câu nói không hề tôn trọng con". 2.2.3.3: Nguyên nhân gây ra bạo hành gia đình Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bạo hành trong gia đình đối với trẻ em đầu tuổi vị thành niên. Tuy nhiên, hai nguyên nhân dễ nhận thấy nhất đó là hệ tư tưởng Nho giáo đã ăn sâu vào trong tiềm thức của người Việt và bắt nguồn từ những xung đột của các thành viên trong gia đình. Thứ nhất, theo quan niệm của Nho giáo_ một hệ tư tưởng đã bắt rễ khá sâu trong đời sống người dân Việt Nam_ cha mẹ có quyền “dạy con từ thủa còn thơ” bằng mọi hình thức, kể cả roi vọt. Dân gian cũng có câu “yêu cho roi cho vọt” và cho rằng đó là cách giáo dục hữu hiệu nhất để cho con cái phục tùng mọi ý kiến của cha mẹ và có thể sửa chữa được sai lầm. Cho đến ngày nay thì nhiều người làm cha mẹ vẫn coi việc hành hạ, đánh đập hoặc sử dụng các hình phạt dã man đối với trẻ là quyền của họ . Khi trẻ có lỗi, họ đánh. Khi họ đang có những điều không vui vì các mối quan hệ xã hội, họ đánh. Những cú đánh, cái tát xảy ra thường xuyên trong gia đình được coi là hợp pháp. Chỉ có những vụ việc nghiêm trọng, gây thương tật hoặc làm chết trẻ thì mới bị pháp luật trừng trị. Tuy nhiên, không phải lúc nào pháp luật cũng xử đúng người đúng tội. Chị Hoài Thương, ngụ tại ngõ Thổ Quan, Khâm Thiên, Hà Nội nói: "Nếu không đánh thì nó không biết sợ, sẽ chẳng ai bảo được nó cả. Từ xưa đến nay, việc dạy con hữu hiệu nhất là đe nẹt, có đánh roi mới tạo được kỷ luật nghiêm khắc và con tôi rất sợ mỗi khi tôi cầm chiếc roi để bên cạnh". Cũng giống như chị Thương, nhiều người coi chuyện đánh con, dùng những lời lẽ nặng nề, thậm chí miệt thị con trẻ là chuyện bình thường, bởi "con tôi, tôi có quyền dạy". Nhưng họ không hề biết rằng thực tế, phương pháp dạy con bằng hình phạt này sẽ dẫn đến hậu quả rất nặng nề. Thứ hai, trẻ bị hành hạ, ngược đãi vì những bế tắc hoặc xung đột của cha mẹ. Với những gia đình mà cha mẹ không còn thương yêu nhau thì trẻ em thường xuyên phải chịu áp lực từ phía một người hoặc cả hai bởi chính chúng thuộc thành phần “ăn bám”, “ăn theo”. Hơn nữa, với cơ thể yếu đuối, nhỏ bé, với vị trí thấp kém, chúng luôn trở thành cái gai, hoặc trở thành chỗ trút giận, là cái thớt khi xảy ra những xung đột. Trong những trường hợp này, trẻ hầu như không có khả năng tự vệ. Điều đáng chú ý hơn là nhiều trẻ lúc bị đánh không phải do lỗi của chúng mà chỉ là vì chúng là con của cha mẹ chúng, nghĩa là khi cha mẹ chúng có nhu cầu cần được giải toả những ẩn ức, tức giận, xung đột, những mâu thuẫn phức tạp của mình thì họ trút hết vào đứa trẻ. Đã không có ít trường hợp, một trong hai người cảm thấy bế tắc muốn tìm đến cái chết, họ cũng tìm cách buộc cho con mình chết theo. Rõ ràng, trẻ đã phải trả giá đắt cho những vấn đề riêng của người lớn. Những trận đòn oan sẽ hằn sâu trong đời sống tinh thần và tình cảm của trẻ, làm tổn thương đến quan hệ giữa trẻ với cha mẹ chúng. Và nguy hiểm hơn, bạo lực gia đình không chỉ đe doạ cuộc sống, sự phát triển về thể chất và tâm lý của trẻ mà còn đe doạ đến tính mạng các em. Nếu như phụ nữ chỉ là nạn nhân của nam giới thì trẻ em không những là nạn nhân của nam giới mà còn là nạn nhân của nhiều phụ nữ. Tình trạng này thường xảy ra khi người phụ nữ đang phải sống trong hoàn cảnh khó khăn, không thể chống trả được những người đang hành hạ họ. Họ chỉ còn cách trút hết những nỗi đau, nỗi khổ, nối hận cho con cái. Những đứa trẻ đáng thương này không những không được bảo vệ từ phía người cha mà còn bị mẹ chúng đánh đập, giết hại. Thực tế còn cho thấy, có 2 xu hướng ứng xử của cha mẹ đối với con cái: thứ nhất, đó là cha mẹ thiếu quan tâm, chăm lo cho con cái hoặc đối xử quá hà khắc. Thứ 2, cha mẹ quá yêu thương, chiều chuộng con cái: cách Cha mẹ thiếu quan tâm, chăm sóc hoặc đối xử quá hà khắc thì đã rõ, nó cũng giống như việc trẻ bị ngược đãi cả về tình cảm và thể chất, chủ yếu xuất phát từ những mâu thuẫn của cha, mẹ. Còn cách ứng xử thứ hai, đó là cha mẹ quá yêu thương, chiều chuộng con cái, tưởng chừng như, sự yêu thương con cái là tốt đối với mỗi đứa trẻ, xong yêu thương như thế nào và yêu thương ra sao mới là quan trọng. Nhiều bậc phụ huynh vì quá lo lắng cho con mà đôi khi áp đặt con theo hướng mà mình đã đặt sẵn, không cho con cái được thể hiện cái “tôi” của nó, khiến cho con cái có cảm giác từ túng, bức bí. Có những gia đình thì lại không bao giờ la mắng con, luôn tạo điều kiện tốt nhất cho con học tập và phát triển, nhưng trước những việc làm mang tính chất “thất bại” của con cái như bị điểm kém, thi trượt thì lại có những biểu hiện buồn phiền, không nói không rằng, không mắng mỏ giáo huấn con cái. Điều này tưởng chừng như là tâm lý đối với con nhưng thực chất thì lại không phải vậy, đối với những em có tính nhạy cảm cao thì sẽ luôn thấy thất vọng vì chính bản thân mình, luôn cảm giác mình là người có lỗi...từ đó mà dẫn đến những hành vi tiêu cực. 2.2.3.4: Hậu quả của bạo hành gia đình đối với trẻ Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng: nhân cách của bố mẹ và mối quan hệ của họ có ảnh hưởng quan trọng đến đời sống tâm lí của con cái. Những người có nhân cách không tốt khó mà có thể dạy dỗ con cái họ trở thành những người có ích cho xã hội. Nếu như ở lứa tuổi nhỏ như tuổi nhà trẻ, mẫu giáo...nhân cách của bố mẹ ảnh hưởng đến con cái thông qua việc bắt chước thì ở lứa tuổi trẻ vị thành niên những ảnh hưởng này có sự phân hoá. Phần lớn các em chưa có khả năng phân biệt rõ ràng đúng sai, vẫn bắt chước hành vi của bố mẹ như khi còn nhỏ. Đối với những em có khả năng đánh giá, nhận xét về người khác tương đối tinh tế, các em nhận ra những điều không tốt đẹp trong nhân cách của bố mẹ và không còn coi họ là chỗ dựa đáng tin cậy về mặt tinh thần nữa. Nhiều em vì thế mà hoang mang, mất niềm tin vào cuộc sống. Không khí gia đình ấm cúng, đầy tình yêu thương giữa các thành viên trong gia đình luôn là điều kiện cần thiết đối với đời sống tâm lý của mỗi người. Đối với các em ở lứa tuổi này thì nó còn là chỗ dựa tinh thần vững chắc để các em yên tâm học tập, sinh hoạt tập thể, vui chơi với bạn bè. Ngược lại, trong những gia đình mà bố mẹ, những thành viên trong gia đình có nhiều mâu thuẫn, xung khắc dẫn đến xung đột thì tâm hồn ngây thơ, non nớt của trẻ rất dễ bị tổn thương. Những cuộc chiến tranh lạnh, thái độ thiếu tôn trọng lẫn nhau, hay những trận cãi vã, xô xát của bố mẹ thường làm các em băn khoăn, khó hiểu và có cảm giác lo lắng, sợ hãi, buồn chán. Sự bất hoà của bố mẹ còn ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động học tập của các em. * Bạo lực gia đình ảnh hưởng đến việc hình thành nhân cách của trẻ Nhân cách của con người được hình thành cùng với sự phát triển và hoàn chỉnh của cơ thể. Giống như cây non được trồng nơi đất màu mỡ, có không khí, ánh sáng đầy đủ sẽ trở thành cổ thụ xum xuê, khoẻ mạnh. Con người cũng thế. Trong một gia đình hoà thuận, êm ấm, một môi trường xã hội trong sáng, con người sẽ phát triển tốt, khoẻ mạnh về thể chất và tinh thần. Điều tưởng như đơn giản này hầu như ai cũng hiểu, song trên thực tế không phải ai cũng thực hiện được. Học theo khuân mẫu từ cuộc sống xung quanh là một đặc điểm chung của trẻ em. Người xưa thường cho rằng, “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, câu tục ngữ mang tính chất giáo dục cho đến nay vẫn hoàn toàn đúng. Sống trong môi trường bạo lực, trẻ em cũng không thể tránh khỏi việc phải tiếp xúc, làm quen, tiêm nhiễm nếp sống bạo lực. Thực tế cho thấy, hiện nay vẫn có khá nhiều ông bố, bà mẹ không hiểu được rằng việc dùng bạo lực với con cái là hoàn toàn đồng nghĩa với việc dạy và tập cho chúng quen dần với việc sử dụng bạo lực với người khác như bạn bè, thậm chí cả với anh em, họ hàng. Bạo lực gia đình đã biến nhiều đứ