Tiểu luận Tình huống xử phạt hành chính đối với người vi phạm bán thuốc y dược khi chưa cấp phép hành nghề

ống thuốc. Thế rồi, tối nay tôi tranh thủ đến gặp bác sỹ để hỏi ý kiến. Nói thật với Bác sỹ, tôi đã đưa bà nhà tôi đi khám bệnh rất nhiều nơi và cũng uống rất nhiều loại thuốc nhưng bệnh vẫn không khỏi, nhất là những khi trái gió trở trời, thì bệnh của bả lại càng nặng hơn”. Sau đó Bác T đưa cho tôi gói thuốc mà bác ấy đã mua và nói tiếp. “Chỗ tôi và Bác sỹ Chín là chỗ quen thân, trăm sự nhờ bác sỹ xem giúp tôi nó là loại thuốc gì ? có uống được không ? Nếu uống mà bệnh vợ tôi khỏi hẳn thì sướng quá”. Tôi cầm gói thuốc bột màu trắng đục trên tay, không nhìn thấy nhãn mác và cũng không có hướng dẫn sử dụng, bèn trả lời bác : “Thưa bác ! Hiện nay chỉ nhìn bề ngoài thôi, con không thể nào biết được đây là loại thuốc gì? và công dụng như thế nào?” Tôi hẹn bác một tuần nữa để tôi nhờ người anh bạn là Dược sĩ ở Trung tâm kiểm nghiệm Dược, Mỹ phẩm xét nghiệm dùm, có kết quả tôi sẽ thông báo cho bác. Tôi nói Bác T cứ để lại số điện thoại, khi nào có gì tôi gọi cho và tiễn bác ra về. Ngay sau khi nhận lời, tôi băn khoăn và đi đến quyết định kể chuyện trên với đồng chí trưởng phòng y tế huyện là chỗ quen biết của tôi để giải quyết sự việc trên. Đồng chí trưởng phòng y tế cũng thông báo với tôi, và cũng vừa nhận được tin báo cách đây 30 phút: Ở xã Y, có người tên là Trần Văn A tự xưng là lương y chuyên chữa bệnh hen phế quản, tổ đỉa, chàm, vẩy nến, trĩ.... bằng thuốc gia truyền, có bán một loại thuốc màu trắng đục không rõ nguồn gốc. Theo nguồn tin nhận được, đã có rất nhiều người mua và sử dụng loại thuốc này. Mới đầu dùng rất hiệu nghiệm, bệnh đỡ nhanh, hết khó thở, có cảm giác ăn ngon, tăng cân, nhưng sau khi ngừng thuốc thì bệnh lại tái phát và nặng hơn lần trước. Theo báo cáo của trạm y tế xã Y cũng đã cử cán bộ đi xác minh nguồn tin này là đúng sự thực. Xác định đây là một vụ việc liên quan đến sức khỏe và tính mạng của nhân dân trong địa bàn và nó ảnh hưởng không tốt đến uy tín của ngành y, lãnh đạo phòng y tế huyện đã báo cáo với phòng quản lý Dược, Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, Mỹ phẩm, phòng nghiệp vụ y và Thanh tra y tế để giải quyết vấn đề này. PHẦN II. PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN VÀ HẬU QUẢ CỦA TÌNH HUỐNG 1. Phân tích tình huống : - Việc ông Trần Văn A giả danh lương y, không có bằng cấp chuyên môn, không có chứng chỉ hành nghề y học cổ truyền đã ngang nhiên hành nghề y, dược tư nhân là trái pháp luật: Hành vi của ông A là hành vi vi phạm pháp lệnh hành nghề y, dược tư nhân; vi phạm luật khám chữa bệnh đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 23 tháng 11 năm 2009.[2],[4]. - Ông A đã dùng loại thuốc “gia truyền” để chữa bệnh hen phế quản, chàm, vẩy nến, tổ đỉa, trĩ... bán cho người dân, chưa qua kiểm định của cơ sở y tế có thẩm quyền là hành vi vi phạm vào quy chế quản lý chất lượng thuốc (ban hành kèm theo Quyết định số : 2412/1998/QĐ - BYT ngày 15/9/1998 của Bộ trưởng Bộ y tế), viphạm điểm b khoản 2 Nghị định 176/2013/NĐ-CP, ngày 14/11/2013.[3]. - Nhiều người dân đã dùng thuốc của ông A không rõ nguồn gốc cũng không đi báo cáo cho chính quyền địa phương, các sơ sở y tế. Việc làm này vô tình đã tiếp tay cho ông A để thu lợi bất chính trên sức khỏe của người bệnh. - Việc người dân tự tìm đến các lương y hoạt động hành nghề trái phép là do người dân chưa hiểu biết về quản lý y tế nói chung và quản lý về hành nghề y, dược tư nhân nói riêng; và do ngành y tế chưa đi sâu sát để tuyên truyền giáo dục cho nhân dân trong việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý. Mặt khác do thói quen sử dụng thuốc của người dân thường theo kinh nghiệm hoặc do người khác tuyên truyền khi ốm đau lại tự điều trị, không đi khám tại các bệnh viện hay trạm y tế xã, phường. - Việc ông Huỳnh Văn T đến phòng làm việc của tôi hỏi về gói thuốc không rõ nguồn gốc và tác dụng của nó là một việc làm đúng và đáng hoan nghênh. - Việc tôi đã đem câu chuyện của ông Huỳnh Văn T kể lại cho bạn tôi là trưởng phòng y tế huyện là việc làm đúng đắn. - Trạm y tế xã Y đã cử cán bộ tìm hiểu, xác minh nguồn tin xảy ra tại xã Y trên địa bàn mình quản lý và báo cáo kịp thời lên cấp trên để xin ý kiến chỉ đạo là đúng theo với quy định của pháp luật. - Lãnh đạo Phòng y tế huyện đã báo cáo lên phòng quản lý Dược, Phòng nghiệp vụ, thanh tra y tế và Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, Mỹ phẩm để kịp thời giải quyết, là một việc làm đúng của pháp luật hiện hành và đúng thẩm quyền và chức năng quản lý nhà nước về y tế. 2. Nguyên nhân của tình huống : Qua phân tích tình huống xảy ra trên, nguyên nhân chính là : - Ông A đã cố tình vi phạm pháp lệnh hành nghề y, dược tư nhân, vi phạm luật khám chữa bệnh đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 23 tháng 11 năm 2009. - Ông A đã hám lợi, coi thường sức khỏe và tính mạng của người dân, lợi dụng tác dụng của thuốc đông dược để điều trị bệnh; trong khi đó chưa hiểu rõ tính năng, tác dụng của thuốc. Đây là một hành vi vô đạo đức, vô lương tâm. - Do nhận thức của người dân còn hạn chế trong việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý; do thói quen sử dụng thuốc bừa bãi, tự ý đi mua thuốc về sử dụng mà không biết loại thuốc rõ nguồn gốc. Người dân thiếu hiểu biết về y tế nên coi thường sức khỏe của bản thân. Do các cấp chính quyền địa phương và cơ sở y tế còn buông lỏng quản lý nhà nước về y tế nói chung và lĩnh vực hành nghề thuốc đông dược tư nhân nói riêng nên đã để ông Trần Văn A hành nghề được một thời gian dài sau đó mới phát hiện ra. - Ngành y tế chưa làm tốt công tác tuyên truyền sâu rộng tới nhân dân các chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về chăm sóc sức khỏe cộng đồng. 3. Hậu quả của tình huống : - Gậy thiệt hại về sức khỏe và kinh tế cho các gia đình người bệnh.Trong khi phần lớn những người tự ý đi mua thuốc chữa bệnh lại có mức thu nhập thấp, điều kiện kinh tế gia đình còn gặp rất nhiều khó khăn. - Làm mất uy tín của các cơ sở y tế hành nghề bán thuốc đông dược tư nhân trên địa bàn. - Làm giảm lòng tin của nhân dân đối với ngành y tế nói chung và ngành y học cổ truyền dân tộc nói riêng. - Gây mất ổn định an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội. - Tốn nhiều công sức, tiền của, thời gian cho việc giải quyết công việc, ảnh hưởng đến việc thực hiện kế hoạch hoạt động của cơ quan có thẩm quyền để giải quyết vụ việc. PHẦN III. XÁC ĐỊNH MỤC TIÊU XỬ LÝ TÌNH HUỐNG Một trong những quan điểm cơ bản của Đảng và Nhà nước về y tế, đó là: Xã hội hoá các hoạt động chăm sóc sức khỏe gắn với tăng cường đầu tư của Nhà nước; thực hiện tốt việc trợ giúp các đối tượng chính sách và người nghèo. Bảo vệ chăm sóc, nâng cao sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân, mỗi gia đình và cộng đồng, là trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, Chính quyền, Mặt trận tổ quốc, các đoàn thể nhân dân và các tổ chức xã hội. Trong đó ngành y tế giữ vai trò nòng cốt về chuyên môn và kỹ thuật. Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển các dịch vụ chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Luật Khám chữa bệnh đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 23 tháng 11 năm 2009, tại Điểm c Khoản 1 Điều 18 quy định Điều kiện để cấp chứng chỉ hành nghề đối với người Việt Nam: Giấy chứng nhận là người có bài thuốc gia truyền hoặc có phương pháp chữa bệnh gia truyền. Tại điểm b khoản 2 điều 40 của Nghị định 176/2013/NĐ-CP, ngày 14/11/2013, quy định phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đối với hành vi người bán thuốc hoặc tham gia bán thuốc (không phải chủ cơ sở bán lẻ) không có bằng cấp chuyên môn theo quy định của pháp luật. Tình huống trên đặt ra yêu cầu phải xử lý dứt điểm, nhanh gọn vừa đảm bảo giữ vững kỷ cương phép nước vừa giữ vững được đoàn kết giữa cơ quan Nhà nước với nhân dân, nghĩa là phải xử lý có tình, có lý. Trên quan điểm đó, mục tiêu xử lý tình huống được xác định như sau : - Xác định đúng mức độ sai phạm của cá nhân để có biện pháp xử lý đúng người, đúng tội. - Thông qua giải quyết tình huống để góp phần tăng cường pháp chế XHCN. Muốn tăng cường pháp chế XHCN, một trong những biện pháp hàng đầu là phải xử lý nghiêm minh tất cả các hành vi vi phạm tùy theo mức độ vi phạm mà có các hình thức xử lý khác nhau, có thể dùng các biện pháp sau : 1 - Tịch thu tang vật, xử phạt hành chính, phạt tiền. Nếu ở mức độ nặng thì đề nghị các cơ quan pháp luật giải quyết. 2 - Phòng quản lý dược, thanh tra y tế cùng phối hợp tiến hành điều tra xác minh nguồn tin, kiểm tra thủ tục hành nghề y học cổ truyền của ông Trần Văn A, thu hồi và tịch thu lô thuốc bột đem đi kiểm nghiệm. 3 - Nhờ Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, Mỹ phẩm tiến hành kiểm nghiệm và phân tích mẫu thuốc, sau đó báo cáo kết quả về phòng y tế ngay sau khi xác định được thành phần có trong gói thuốc. 4 - Phối hợp với cơ quan chức năng thông báo cho chính quyền địa phương nơi ông A cư trú và nhân dân về việc hành nghề trái phép, trái pháp luật của ông A để hạn chế tác dụng có hại của thuốc do ông A chế ra ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh. 5 - Bảo vệ uy tín của ngành y tế nói chung và đặc biệt là bảo vệ uy tín cho các cơ sở khám chữa bệnh y học cổ truyền hợp pháp được Sở y tế cấp chứng chỉ hành nghề và giấy chứng nhận đủ điều kiện hành nghề. 6 - Bảo vệ lợi ích chính đáng của người bệnh, làm cho họ hiểu rõ hơn về ngành y tế và quyền được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe của mình. 7 - Tìm ra giải pháp giúp đỡ ông A có đủ tư cách được hành nghề hợp pháp. PHẦN IV. XÂY DỰNG, PHÂN TÍCH LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG 1. Xây dựng phương án : 1.1.Phương án 1 : Phòng y tế cùng với trạm y tế xã có liên quan trực tiếp giải quyết vụ việc thuộc thẩm quyền của Phòng y tế. + Ưu điểm : Phương án này giải quyết dứt điểm vụ việc xảy ra, phương tiện kiểm mẫu thuốc đầy đủ, đáp ứng được yêu cầu chuyên môn. Hạn chế đến mức thấp nhất những tổn thất về sức khỏe và kinh tế của nhân dân. + Nhược điểm : Việc đi lại khó khăn gây tốn kém về sức người, thời gian, tiền của trong quá trình giải quyết công việc. 1.2. Phương án 2 : Đề nghị ngành công an giải quyết vụ việc này vì ông Trần Văn A đã giả danh là Lương y để khám bệnh, bán thuốc, lừa đảo, thu lợi bất chính thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan tư pháp. + Ưu điểm : - Phương án này nhanh gọn, thuận tiện, không làm ảnh hưởng đến thời gian, công việc của ngành y tế. + Nhược điểm : - Các cơ quan có liên quan và ngành công an sẽ gặp khó khăn trong việc phân tích mẫu thuốc để kết luận đó là thuốc gì nên không có căn cứ giải quyết vụ việc này. - Không giải quyết được công việc thuộc thẩm quyền giải quyết của ngành y tế, không khắc phục triệt để các hậu quả có thể xảy ra. - Ngành y tế chưa thực hiện hết chức năng, nhiệm vụ được giao. 2. Lựa chọn phương pháp tối ưu : Để giải quyết tình huống đã được nêu ra ở trên tôi chọn phương án 1 để giải quyết, vì nó đúng với chức năng, thẩm quyền về quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế, nhanh chóng tìm ra bản chất của sự việc, đồng thời giải quyết được dứt điểm tình huống, hạn chế thiệt hại của nhân dân về sức khỏe và kinh tế, tạo được niềm tin cho nhân dân đối với ngành y tế nói riêng và các cấp chính quyền nói chung[7]. PHẦN V. LẬP KẾ HOẠCH, TỔ CHỨC THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN 1/- Lập kế hoạch : Phương án 1 là phương án tối ưu nhất được lựa chọn để giải quyết vấn đề trên. Kế hoạch như sau : - Sau khi nhận được báo cáo của trạm y tế và việc trình báo của ông Huỳnh Văn T, Phòng y tế đã triệu tập cuộc họp [7], thành phần gồm : + Trưởng phòng y tế. + Cán bộ của phòng y tế. + Cán bộ quản lý nghiệp vụ y. + Giám đốc Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, Mỹ phẩm. Đồng chí Trưởng phòng y tế thông báo tình hình của vụ việc trước cuộc họp, đồng thời lấy ý kiến của cán bộ trong phòng để thống nhất phương hướng giải quyết. Trong cuộc họp, Trưởng phòng y tế đã quyết định thành lập một đoàn công tác giải quyết vụ việc; thời gian tiến hành từ ngày 20/6/2014 đến ngày 20/7/2014; với mục đích, yêu cầu là nhằm thúc đẩy các mặt tích cực, hạn chế, chấn chỉnh những mặt kiếm khuyết trong công tác quản lý về hành nghề y, dược cổ truyền và tìm ra giải pháp giúp đỡ ông A có đủ tư cách được hành nghề hợp pháp. Thành phần của Đoàn công tác gồm: - Đồng chí trưởng phòng y tế huyện - Trưởng đoàn. - Đồng chí cán bộ phụ trách nghiệp vụ y - Phó đoàn. - Mời đồng chí Giám đốc Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, mỹ phẩm, Các chuyên viên của Trung tâm kiểm nghiệm Dược phẩm, mỹ phẩm, và thanh tra y tế - Thành viên. 2. Tổ chức thực hiện: Trong quyết định đồng chí Trưởng phòng y tế đã giao nhiệm vụ, quyền hạn cho các thành viên trong đoàn kiểm tra để làm sáng tỏ vụ việc trên. - Ngày 25/7/2014, Đoàn công tác xuống cơ sở của Ông Trần Văn A để xem xét kỹ lưỡng tâm tư, nguyện vọng và tìm hiểu tận tình. - Đoàn nhận được kết quả kiểm tra phân tích mẫu thuốc cho thấy trong thành phần của gói thuốc bột có các thành phần sau: 1 – Prednisolone: (thuộc nhóm Glucocorticoides là thuốc độc bảng B) Có tác dụng trên chuyển hóa các chất, trên các mô liên kết, trên sự tạo máu, chống viêm, trên hệ thống miễn dịch; được chỉ định để điều trị các bệnh như: hen phế quản, các bệnh viêm khớp, bệnh Addison, suy vỏ thượng thận cấp, hội chứng thận hư, bệnh ở mô tạo keo. Tuy nhiên có rất nhiều tác dụng phụ. 2 - Theophyllin: (độc bảng B) Có nhiều tác dụng: làm giãn cơ trơn nhất là cơ phế quản, kích thích hệ thần kinh trung ương, kích thích cơ tim và tác dụng trên thận như một số thuốc lợi tiểu; được chỉ định điều trị các bệnh như: hen phế quản, phù nề do tim. Thuốc này cũng có rất nhiều tác dụng phụ: gây kích ứng niêm mạc dạ dày, ruột, gây kích động, bồn chồn, mất ngủ, buồn nôn và nôn... 3 - Bột cam thảo bắc: Tác dụng: giải độc, lợi tiểu, tiêu viêm, chữa táo bón, dẫn thuốc quy kinh...; Công dụng: Cảm thảo có vị ngọt, tính bình, vào 12 kinh có tác dụng bổ tỳ vị, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, điều hòa các vị thuốc, dùng sống chữa đau bụng, ung thư. 4/- Tinh bột gạo: Tá dược. * Kết luận của đoàn kiểm tra : - Tiến hành tới xã Y, sau khi báo cáo với chính quyền địa phương và tới nhà Ông Trần Văn A, tại đây đoàn đã kiểm tra về thủ tục hành nghề và kết luận ông A hành nghề không có giấy phép của Sở y tế. - Đoàn đã thu hồi 20 gói thuốc bột màu trắng đục mà ông A chưa kịp tiêu thụ, đoàn kiểm tra đã tiến hành lập biên bản xử lý tạm thu giữ tang vật, số thuốc được giao cho trung tâm kiểm nghiệm tiến hành kiểm tra, phân tích mẫu thuốc đã thu tại nhà ông A, đối chứng với mẫu thuốc do ông T cung cấp. - Trung tâm kiểm nghiệm đã báo cáo kết quả mẫu thuốc đã được thu hồi tại nhà ông A và mẫu thuốc do ông B cung cấp là cùng một loại. Theo lời khai của ông A thì ông A đã nghiền trộn các loại thuốc nói trên với tổng số là 50 gói thuốc, trong đó ông đã mua 15 vỉ thuốc Prednisolone và 15 vỉ thuốc Theophyllin. Cả 2 loại thuốc này ông mua tại một hiệu thuốc HĐ ở thị trấn do Dược sỹ Nguyễn Thị H bán không có đơn của bác sĩ. - Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra quầy thuốc số HĐ của Dược sỹ Nguyễn Thị H và làm rõ số thuốc của ông A mua tại đây là đúng sự thật. * Sau khi họp bàn, đoàn kiểm tra đã thống nhất