Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống, vận dụng tư tưởng này vào việc giáo dục đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới cho học sinh, sinh viên hiện nay

PHẦN MỞ ĐÀU Văn hóa đời sống là một hình thức biểu hiện của văn hóa. Đây là một đặc trưng quan trọng của con người Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới hiện nay. Xây dựng con người Việt Nam không thể coi nhẹ việc xây dựng văn hóa đời sống. Sự nghiệp CNH, HĐH ở nước ta theo định hướng XHCN đã và đang đặt ra yêu cầu cho các trường, đặc biệt là các trường đại học, cao đẳng hiện nay là phải đào tạo nguồn nhân lực trẻ có kiến thức chuyên môn cao, có tư tưởng chính trị vững vàng, có năng lực tư duy độc lập để giải quyết những vấn đề khoa học kĩ thuật, sản xuất, văn hóa, giáo dục,… đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH. Tuy nhiên, thực trạng văn hóa đời sống của HS-SV hiện nay đang nổi lên một số vấn đề đáng lo ngại. Đó là một bộ phận HS-SV sống thiếu niềm tin, phai nhạt lí tưởng, chạy theo lối sống cá nhân, thực dụng, đua đòi, sa vào các tệ nạn xã hội, tiếp thu thiếu chọn lọc lọc những lối sống từ bên ngoài. Để phát huy tính tích cực và điều chỉnh những lệch lạc trong suy nghĩ, trong hành động của HS-SV, nhằm giáo dục đào tạo họ trở thành người lao động có đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu của sự nghiệp cách mạng hết sức vẻ vang nhưng cũng đầy khó khăn thử thách của đất nước, hơn lúc nào hết, toàn Đảng, toàn hệ thống chính trị, toàn xã hội ngoài việc chăm lo giáo dục tri thức chuyên môn, cần phải tăng cường quan tâm giáo dục, đào tạo, rèn luyện, xây dựng văn hóa đời sống, đặc biệt là đạo đức cách mạng cho HS-SV theo tư tưởng tấm gương đạo đức HCM. Vì vậy, việc xây dựng con người với đạo đức, lối sống, nếp sống có văn hóa đối với học sinh, sinh viên - những chủ nhân trẻ tuổi, một nguồn nhân lực chủ yếu của đất nước, đã trở thành một nhiệm vụ cấp bách trong xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa ở nước ta, nhất là giai đoạn hiện nay. NỘI DUNG Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống. Xây dựng văn hóa đời sống mới được HCM chỉ ra ngay sau khi mới giành chính quyền, rồi nhanh chóng trở thành một phong trào quần chúng sôi nổi, tạo thành động lực mạnh mẽ cho sự nghiệp kháng chiến kiến quốc. Văn hóa đời sống thực chất là đời sống mới với 3 nội dung: đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới, trong đó đạo đức mới đóng vai trò chủ yếu nhất. Bởi vì, có dựa trên nền đạo đức mới thì mới xây dựng được lối sống mới, nếp sống mới và đạo đức mới lại được thể hiện trong lối sống và nếp sống. Đạo đức mới: Thực hành đạo đức mới trước hết là thực hành đạo đức cách mạng. Đạo đức mới theo chủ tịch hồ chí minh là trung với nước, hiếu với dân; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; yêu thương con người và tinh thần quốc tế trong sáng. Đó là bốn phẩm chất chung và cơ bản nhất. Lối sống mới: Lối sống mới là lối sống có lí tưởng, có đạo đức; kết hợp hài hòa giữa truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại tạo nên lối sống văn minh, tiên tiến. Trước hết là văn hóa ăn, mặc, ở, đi lại, nó không phụ thuộc vào những thứ ăn mặc ở nhiều hay ít, sang trọng hay đơn giản mà nó phụ thuộc vào lối sống có hay không có văn hóa của mỗi người. Theo Người, phải xây dựng một phong cách sống giản dị, khiêm tốn, chừng mực, ngăn nắp, điều độ, vệ sinh, yêu lao động, quí trọng thì giờ, ít lòng ham muốn về vật chất, về chức quyền danh lợi. Quan hệ ban bè, đồng chí, nhân dân thì chân tình cởi mở, trân trọng con người; đối với mình thì nghiêm, đối với người thì khoan dung độ lượng. Sửa đổi cách làm việc là phải có tác phong quần chúng, tác phong tập thể dân chủ, tác phong khoa học. Các tác phong có liên quan chặt chẽ với nhau, điều này đặc biệt cần thiết đối với cán bộ quản lí, lãnh đạo. HCM yêu cầu ở đội ngũ cán bộ phải có phong cách sống, phong cách làm việc hợp lòng dân. Nếp sống mới: Xây dựng nếp sống mới là xây dựng những thói quen và phong tục tập quán tốt đẹp, kế thừa và phát triển những thuần phong mĩ tục lâu đời của dân tộc. Tất nhiên không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, cái gì cũng làm mới. HCM dạy chúng ta rằng: chẳng những phải kế thừa mà còn phải phát triển thuần phong mĩ tục, đồng thời phải biết cải tạo phong tục tập quán cũ thành những yếu tố tiến bộ mà trước đó chưa có. Người cho rằng không phải cái gì cũ cũng xấu. Cái cũ mà tốt thì phải phát triển thêm. Thí dụ như tinh thần tương thân tương ái, tận trung tận hiếu. Cái gì mới mà hay thì ta phải làm. Thí dụ ăn ở cho hợp vệ sinh, làm việc có ngăn nắp. Xây dựng nếp sống mới rất khó khăn, phức tạp, vì thói quen rất khó sửa đổi, nó có sức ỳ cản trở ta. Thực tế cho thấy, cái gì tốt mà lạ, người ta có thể cho là xấu; cái xấu mà quen, người ta có thể cho là thường. Vì vậy, việc thay đổi thói quen, cải tạo phong tục tập quán cũ lạc hậu là một quá trình đòi hỏi phải thận trọng từng bước một, chịu khó, lâu dài, không thể xóa bỏ bằng cách trấn áp thô bạo (ví dụ: vấn đề ma chay, cưới hỏi…), phải tuyên truyền, giải thích một cách hăng hái, bền gan, cẩn thận, khôn khéo, mềm mỏng,… Ngoài việc tuyên truyền vận động, thuyết phục xây dựng đời sống mới thì điều quan trọng là phải có người làm gương, nhất là những người lãnh đạo, cán bộ, Đảng viên: “Đảng viên đi trước, làng nước đi sau”. Việc xây dựng đời sống mới chung cho cả xã hội phải bắt đầu từ mỗi người, mỗi gia đình. Văn hóa đời sống là một biểu hiện và là nét bản chất của văn hoá. Dân tộc ta đã đứng vững trước những thách thức của thiên nhiên khắc nghiệt, những cuộc xâm lăng của các thế lực ngoại xâm hùng mạnh là nhờ chúng ta khẳng định và không ngừng làm giàu thêm bản sắc văn hoá của mình. Lịch sử dân tộc ta là lịch sử luôn luôn đổi mới và phát triển. Hồ Chí Minh đã góp phần quyết định làm cho văn hoá Việt Nam có sự phát triển về chất trong thời đại mới. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống vào việc giáo dục đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới cho học sinh sinh viên hiện nay. Đạo đức mới Những mặt tích cực Trong công cuộc đổi mới của đất nước, nhất là thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới, phần lớn HS-SV đã và đang ngày càng ý thức được vai trò của mình đối với xã hội, có lí tưởng sống rõ ràng, thể hiện rất nhiều ưu điểm như thông minh, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, sống khiêm tốn, biết tôn trọng kỉ cương, luật pháp, không ngại khó ngại khổ, có khát vọng hoài bão làm giàu cho gia đình mình, cho quê hương, đất nước. Thực tế đã chứng minh có nhiều tấm gương HS-SV nghèo vượt khó học giỏi, sinh viên vừa học vừa làm kinh tế giỏi… HS-SV hiện nay cũng góp phần tích cực trong việc tuyên truyền và hành động để thực hiện khẩu hiệu “ba không” trong giáo dục. Trong học tập, nghiên cứu, họ cũng có tinh thần tự giác rèn luyện và vững vàng trước những cám dỗ. Đối với cộng đồng, HS-SV cũng luôn có sự quan tâm nhất định, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, thể hiện tình yêu thương con người sâu sắc. Điều này được thể hiện rất rõ qua những hành động của họ như việc tham gia hiến máu nhân đạo, hay chúng ta cũng dễ dàng bắt gặp những hoạt động quyên góp ủng hộ đồng bào lũ lụt, đặc biệt có những sinh viên con vào tận nơi có thiên tai để gửi hàng cứu trợ. Họ cũng luôn có tinh thần giúp đỡ nhau trong học tập, cùng nhau tiến bộ giúp đỡ bạn bè có hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn, sống hòa đồng với bạn bè, tôn trọng tập thể. HS-SV Việt Nam hiện nay cũng là những người tích cực ủng hộ cho việc chống phân biệt chủng tộc, chống phân biệt giàu nghèo, đối với bạn bè thế giới họ luôn thân thiện, chân thành, cởi mở với tinh thần quốc tế trong sáng. Những mặt hạn chế Bên cạnh những mặt đạt được thì trong HS-SV hiện nay vẫn còn tồn tại những hạn chế cần phải khắc phục. Thực tế cho thấy, hiện nay có một bộ phận không nhỏ HS-SV phai nhạt lý tưởng sống, không có định hướng rõ ràng trong học tập, có tư tưởng rất tiêu cực về cuộc sống, xã hội, họ sống hờ hững với những gì diễn ra xung quanh, sống theo quan niệm: “Được đến đâu thì hay đến đó”, “Nước đến chân mới nhảy”.; theo chủ nghĩa cá nhân, dễ bị cám dỗ bởi vật chất, vô kỷ luật, mất trật tự vệ sinh, đua đòi, chạy theo lối sống tiêu dùng, có những biểu hiện coi nhẹ những giá trị truyền thống,… Ta có thể thấy được điều này từ việc hiện nay rất nhiều HS-SV bị sa vào tệ nạn xã hội (hút xách, nghiện games, trộm cướp), ăn chơi, thích tổ chức tiệc tùng tốn kém, hay việc thờ ơ khi nhìn thấy người khác bị móc túi trên xe buýt, gian lận trong thi cử,… Đây chính là điều kiện thuận lợi để các đối tượng xấu có thể mua chuộc, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của HS-SV mà tuyên truyền những luận điệu xuyên tạc, thực hiện diễn biến hòa bình. Nguyên nhân của hiện tượng này là do: Giới trẻ thiếu sự tự tu dưỡng rèn luyện bản thân, không vững vàng tư tưởng chính trị. Do thiếu sự giáo dục và tuyên truyền sâu rộng về đạo đức trong nhà trường, nên những hiểu biết của thế hệ trẻ về các giá trị đạo đức, có thể nói, không đầy đủ, thậm chí còn sai lệch ở một số thanh niên. Tình trạng giáo dục trong gia đình bị buông lỏng. Hiện nay có một bộ phận giới trẻ ngay từ khi sinh ra đã được nuông chiều quá mức, nhưng lại sống trong một môi trường không hoàn thiện của gia đình, được giáo dục quá thờ ơ,… Mặt trái của nền kinh tế thị trường làm đảo lộn các giá trị đạo đức, tạo nên nhiều vấn đề nhức nhối cho xã hội: làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo, tệ nạn xã hội gia tăng; một bộ phận cán bộ, đảng viên suy thoái đạo đức, lối sống,… Tất cả những biểu hiện tiêu cực này với những mức độ khác nhau đã, đang tác động, ảnh hưởng không nhỏ tới tâm tư, tình cảm, niềm tin XHCN của HS-SV. Các thế lực thù địch thực hiện diến biến hòa bình, nhất là diễn biến hoà bình trên lĩnh vực tư tưởng, văn hoá. Một bộ phận HS-SV do nhận thức hạn chế đã chịu sự tác động, ảnh hưởng ở những mức độ nhất định của những luận điệu chống phá nói trên của kẻ thù, tỏ ra mơ hồ, hoài nghi, chưa thực sự tin tưởng vào chế độ XHCN, vào sự nghiệp đổi mới của cách mạng nước ta. Giải pháp khắc phục Để khắc phục các nguyên nhân trên có lẽ không phải là việc một sớm một chiều có thể làm được, mà nó là cả một quá trình và phải phát huy trí tuệ của toàn dân… Trước hết chúng ta phải tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ cả trong gia đình và nhà trường về tinh thần tự hào, tự tôn dân tộc, nâng cao tính tự giác, đoàn kết, kỉ luật,… bằng cách biểu dương khen thưởng những tấm gương HS-SV trong học tập, lao động, tạo nhiều sân chơi bổ ích, nhiều hoạt động thu hút HS-SV để góp phần xây dựng lý tưởng sống đẹp, sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội, hay thăm hỏi dộng viên những HS-SV đã từng lầm đường lạc lối để họ tự tin hơn trong cuộc sống.... Mỗi HS-SV phải thường xuyên tự rèn luyện, tu dưỡng, nâng cao năng lực và phẩm chất để không chỉ biết tiếp thu mà còn biết phát huy những giá trị đạo đức truyền thống trong bối cảnh mới. Cùng với việc tăng cường công tác giáo dục đạo đức, chúng ta phải đẩy mạnh công tác giáo dục ý thức pháp luật cho HS-SV bằng cách tổ chức thường xuyên các buổi sinh hoạt, học tập ngoại khóa để phổ biến về pháp luật cho học sinh, sinh viên. Bởi lẽ pháp luật và đạo đức đều là những hình thái ý thức xã hội, giữa chúng có mối liên hệ với nhau và đều là những phương thức nhằm điều chỉnh hành vi của con người trong xã hội Lối sống mới a. Những mặt tích cực HS-SV là những con người trẻ tuổi, vì thế trong điều kiện hội nhập, mở cửa nền kinh tế như hiện nay, họ dễ tiếp thu cái mới, thích cái mới, thích sự tìm tòi và sáng tạo. Bên cạnh việc phát huy những truyền thống tốt đẹp, trong lối sống của HS- SV hình thành những đặc điểm như: tính chủ động, tính thực tế, tính năng động. Điều kiện kinh tế thị trường đã hình thành trong HS-SV lối sống tự do theo pháp luật, tự lo toan, làm giàu; lối tư duy táo bạo, khám phá, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm để nhanh chóng vươn lên trong cuộc sống. SV hiện nay đã từng bước định hướng cho mình trong việc chọn ngành chọn nghề từ đó hướng đến lựa chọn những kiến thức để học sao cho đáp ứng nhu cầu thực tế, chuẩn bị kinh nghiệm làm việc cho tương lai, định hướng công việc sau khi ra trường, thích những công việc đem lại thu nhập cao, v v...). Nhiều SV vừa đi học vừa đi làm - làm thêm bán thời gian, hoặc có khi là thành viên chính thức của một cơ quan, công ty, hình thành tư duy kinh tế trong thế hệ mới: thích kinh doanh, muốn tự mình lập công ty ngay khi đang còn là SV), thể hiện sự tích cực chủ động (tham gia phong trào tình nguyện: tiếp sức mùa thi, hiến máu nhân đạo). Nhiều SV cùng một lúc học hai trường. Đa phần HS-SV đã và đang dần thích nghi với hoàn cảnh mới, ngoài học trên lớp, họ cũng tự giác trong việc tự học và nghiên cứu, tích cực lên thư viện nghiên cứu tài liệu, đọc sách báo, tham gia các hoạt động tập thể,… Trong HS-SV cũng có nhiều tấm gương người tốt việc tốt (như giúp bạn trong học tập, dũng cảm cứu người…), hay vượt khó học giỏi. b. Những mặt hạn chế Do tác động mặt trái kinh tế thị trường, trong một bộ phận thanh niên đã xuất hiện lối sống thực dụng tôn thờ đồng tiền, chỉ biết hưởng thụ, đua đòi, chạy theo những giá trị ảo, sống gấp... Lối sống này dẫn đến thói ích kỷ, tính toán cá nhân, sống ỷ lại, dựa dẫm, thụ động trong học tập. Môi trường văn hóa bị ô nhiễm có tác động rất xấu tới lối sống của thanh niên, khiến một bộ phận thanh niên sống buông thả, trái với thuần phong mỹ tục của dân tộc.  Sự bùng nổ của công nghệ thông tin với tư cách là một cuộc cách mạng, đã hình thành một môi trường ảo, hình thành một lối sống ảo trong nhiều HS-SV hiện nay. Chính điều này đã gây ra nhiều hậu quả đáng tiếc như: hiện tượng HS-SV chơi games thâu đêm suốt sáng, biến mình thành những nhân vật không có thực trong trò chơi, bỏ bê học hành; thích xem những văn hóa phẩm đồi trụy; sống bất cần đời, bỏ nhà đi “bụi”,... Trong xã hội còn tồn tại nhiều vấn đề nhức nhối khác về HS-SV hiện nay như vấn đề sống thử, nói tục chửi thề, ăn chơi, đua đòi, đặc biệt một vấn đề đang được xã hội rất quan tâm hiện nay đó là bạo lực học đường ngày càng gia tăng. Thực tế tỷ lệ sinh hoạt tình dục trước hôn nhân (sống thử, đưa nhau vào nhà nghỉ) trong học sinh, sinh viên ngày càng gia tăng, nạo hút thai trong giới trẻ ngày càng nhiều, tình trạng sống thử như vợ chồng ở các ĐH đang có nguy cơ lan rộng. Thực trạng trên không chỉ làm xói mòn đạo đức, nếp sống tốt đẹp trong một bộ phận học sinh, sinh viên mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập, đến chất lượng nguồn nhân lực của đất nước... Việc các vụ đánh nhau, cởi áo, “xử” như dân giang hồ của các nữ sinh với nhau, cũng ngày càng nhiều với những hành vi và mức độ bạo lực nguy hiểm hơn trước. Hình ảnh những nữ sinh ăn mặc hở hang, phản cảm, cũng dễ dàng bắt gặp được trên đường phố. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp một nữ sinh ăn mặc quá mát mẻ: áo sơ mi sát nách, quần soóc, hay những chiếc áo được khoét cổ quá sâu, váy ngắn,… trên các giảng đường Đại học. Sự hy sinh của HS-SV vì quan tâm đến người khác thấp đi, và nếu có thì đánh giá dưới góc độ kinh tế thực dụng hơn là tình cảm và sự chia sẻ. Xuất hiện thái độ bàng quan với xung quanh ở một bộ phận SV. Nguyên nhân là: do chưa được nhà trường, gia đình quan tâm, giáo dục, quản lý đứng mức, mặt khác học sinh ngày nay lại được tiếp xúc với nhiều luồng thông tin qua mạng, nhất là những game online mang tính bạo lực, điều này làm ảnh hưởng không ít đến hành vi của HS-SV; do sự “góp sức” bởi rất nhiều dịch vụ nhạy cảm như game, karaoke, nhà nghỉ, cầm đồ… đang mọc lên nhanh chóng quanh khu vực cổng trường học; do việc thiếu những tấm gương ngay trong nhà trường đã khiến nhiều học sinh mất phương hướng, không biết phải trở thành những người như thế nào. Điều này không những gây hoang mang cho dư luận xã hội mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về lối sống đạo đức, nhân cách của giới trẻ ngày nay. c. Giải pháp khắc phục Một nhân tố quan trọng để xây dựng lối sống của thanh niên chính là phải tạo được môi trường sống, môi trường văn hóa lành mạnh, văn minh và tiến bộ (như cha mẹ phải là tấm gương cho con cái, thầy cô là tấm gương cho HS-SV, phải có sự quản lí chặt chẽ của các cơ quan chức năng đối với dịch vụ internet công cộng để từ đó kiểm soát những thông tin mà HS-SV có thể tiếp xúc,…). Đối với mỗi HS-SV cần phải tự xây dựng cho mình một ý thức học tập, lối sống lành mạnh, tránh xa các tụ điểm phức tạp hay các dịch vụ nhạy cảm là mầm mống nảy sinh những tội ác; dũng cảm, đoàn kết lẫn nhau để chống nạn bạo lực học đường. Tăng cường sự quản lí của gia đình. Các bậc cha mẹ cần quan tâm đến đời sống tâm tư tình cảm của con mình để có sự can thiệp đúng lúc, tăng sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra. Giáo dục giới tính thường xuyên để trang bị kiến thức về giới tính cho đối tượng HS-SV thông qua các buổi giao lưu, ngoại khóa hay các môn học có liên quan. Giáo dục giới tính phải đi theo một quy trình, trước hết là cung cấp thông tin đủ, đúng và hấp dẫn để nâng cao nhận thức cho học sinh, sinh viên. Sau đó người tiến hành giáo dục phải phát động, giúp học sinh, sinh viên thay đổi hành vi và chính các em phải ra quyết định. Nếp sống mới a. Những mặt tích cực Phần lớn HS-SV đã xây dựng cho mình một nếp sống văn hóa, vừa kế thừa và phát huy truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp của dân tộc như: kính trên nhường dưới, tôn sư trọng đạo, yêu thương gia đình, bạn bè, cư xử đúng mực với mọi người, thể hiện mình là một người có văn hóa,…, đồng thời cũng góp phần xóa bỏ những quan niệm lạc hậu như: trọng nam khinh nữ, phô trương hình thức, chống các hủ tục như cờ bạc, rượu chè, hút xách, mê tín dị đoan. HS-SV cũng xây dựng cho mình một nếp sống khoa học, biết sắp xếp thời gian học tập, vui chơi hợp lí, gần gũi với gia đình bạn bè, ăn ở sạch sẽ, gọn gàng,… Nhiều tấm gương tiêu biểu trong học tập và rèn luyện của HS-SV đã được ghi nhận và tuyên dương, khen thưởng, là tấm gương sáng cho bạn bè học tập. b. Những mặt hạn chế Bên cạnh những mặt tích cực như đã đề cập ở trên thì nếp sống mới trong một số bộ phận HS-SV đang bị biến dạng. Nhiều HS-SV chạy theo lối sống tiêu thụ phương Tây, xuất hiện những biểu hiện lai căng trong hành vi và ngôn ngữ giao tiếp, chạy theo những kiểu mẫu thời trang và nếp sinh hoạt đang trở thành thời thượng. Lối sống ngoại lai có chiều hướng lấn át lối sống truyền thống. Quan hệ người - người, tình làng nghĩa xóm, lòng bao dung độ lượng dường như mờ nhạt đi rất nhiều trong giao tiếp hàng ngày, có sự phân biệt giàu nghèo. Trong gia đình, nhiều HS-SV sống khép mình, ít hoặc không có sự chia sẻ giữa các thành viên, khoảng cách giữa các thành viên trong gia đình vì thế mà tăng lên. Đối với nhiều bạn trẻ, dường như gia đình chỉ là nơi trú ngụ đơn thuần. Nhiều HS-SV thiếu sự tự giác trong học tập, con không tôn trọng bố mẹ, ông bà, không tôn trọng thầy cô, bạn bè, “lừa thầy dối bạn”… Thực tế có nhiều HS-SV do suy thoái đạo đức, văng tục, cãi chửi lại bố mẹ, thương tâm hơn khi có những vụ con giết cha chỉ vì thiếu tiền ăn chơi… Các thuần phong mĩ tục đang ngày càng bị xâm phạm. Một trong những biểu hiện cụ thể là hiện tượng một số nữ sinh thích “khoe hàng”, hay ngày càng trở nên bạo lực, cục cằn, thô lỗ trong ứng xử. Nguyên nhân của thực trạng trên là do: Nền giáo dục chưa chú trọng trong việc xây dựng nếp sống lành mạnh cho HS-SV, ngày càng chỉ biết chú trọng đến tin học, ngoại ngữ, mà coi nhẹ lịch sử, đạo đức, giáo dục công dân... - những môn học hướng con người tới những giá trị nguồn cội, đạo đức. Nền kinh tế mở cửa cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin đã làm cho nhiều luồng văn hóa, thông tin khác nhau ảnh hưởng tới tư tưởng, nếp sống HS-SV c. Giải pháp khắc phục Giáo dục cho học sinh nhận biết được những giá trị sống, về cách ứng xử giữa con người với con người. Mỗi gia đình cần xây dựng một nếp sống văn minh, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống để xây dựng cho con em mình một nếp sống đẹp, vừa giữ được thuần phong mĩ tục, vừa tiếp thu những tinh hoa văn hóa hiện đại. KẾT LUẬN HS-SV Việt Nam là những trí thức của đất nước, không ai hết mà chính họ sẽ là những người đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc CNH, HĐH đất nước. Thế kỷ XXI là thế kỷ của văn minh trí tuệ, của sự phát triển khoa học kĩ thuật, nên rất cần có những con người trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo cao, có khả năng tiếp nhận cái mới rất nhanh và biết thay đổi linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, đại diện cho một thế hệ tiên tiến mới. Tóm lại, mỗi HS-SV chuẩn bị hành trang vào đời rất cần phải tích lũy những kiến thức khoa hoc, công nghệ, ngoại ngữ, tin học, … nhưng nếu chỉ chừng đó thôi chưa đủ. Nếu không quan tâm hoặc bỏ qua việc giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống cho họ thì rất dễ dẫn tới sự phát triển lệch lạc, phiến diện. Đó là con dường dẫn tới sự thiếu hụt những giá trị nhân văn trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách con người. Đó là nguy cơ làm suy thoái, thậm chí biến dạng quá trình phát triển của các nhân, cộng đồng. Trong thời gian qua, chính vì chưa chú ý đúng mức đến việc giáo dục văn hóa đời sống nên cả xã hội phải chứng kiến quá nhiều những hành vi vô đạo đức, phản luân lý, đặc biệt là trong thế hệ trẻ, trong HS-SV. Vì vậy, hơn lúc nào hết, cùng với việc đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế, phải chú trọng công tác giáo dục văn hóa đời sống, đặc biệt là giáo dục đạo đức cách mạng cho HS-SV, giúp cho họ biết vươn lên làm chủ một cách đúng đắn tri thức hiện đại, trở thành những con người đủ đức đủ tài, thực sự là những công dân vừa “hồng”, vừa “chuyên”, góp sức xây dựng đất nước ta “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như mong ước của Bác Hồ và cũng chính là mong ước của tất cả những người dân Việt Nam chúng ta. PHỤ LỤC Danh mục các từ viết tắt: HCM: Hồ Chí Minh HS-SV: Học sinh, sinh viên XHCN: Xã hội chủ nghĩa CNH: Công nghiệp hóa HĐH: Hiện đại hóa Danh mục tài liệu tham khảo: Giáo trình: Tư tưởng Hồ Chí Minh Các trang web: Vietbao.vn Tuoitre.vn Forum.zing.vn Chungta.com MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU……………..1 NỘI DUNG………………………2 Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống……….2 Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa đời sống vào việc giáo dục đạo đức mới, lối sống mới, nếp sống mới cho học sinh sinh viên hiện nay……………4 Đạo đức mới………….4 Lối sống mới…………7 Nếp sống mới………….10 KẾT LUẬN…………..12 PHỤ LỤC………………..13