Tiểu luận Vai trò của nhà nước Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

Nhà nước phải đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội. Nhà nước sửa chữa những khuyết điểm của thị trường để thị trường hoạt động có hiệu quả như: hạn chế ảnh hưởng của độc quyền, tình trạng vô chính phủ dẫn đến khủng hoảng kinh tế, thất nghiệp, ô nhiễm môi trường. mà những nguyên nhân đó là ở các tổ chức độc quyền mà ra.

pdf20 trang | Chia sẻ: oanh_nt | Lượt xem: 1823 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Vai trò của nhà nước Việt Nam trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
và k thu t công ngh đang t ng b c m r ngể ươ ạ ỹ ậ ệ ừ ướ ở ộ h n. ơ V i vai trò và ch c năng c a mình Nhà N c đ a ra nh ng chính sách phùớ ứ ủ ướ ư ữ h p đ thu v l i nhu n t i u cho n n kinh t nh : thu nh p kh u cao h nợ ể ề ợ ậ ố ư ề ế ư ế ậ ẩ ơ thu xu t kh u và đánh tr c ti p vào các m t hàng xa x , có giá tr cao, bên c nhế ấ ẩ ự ế ặ ỉ ị ạ đó cho phép các th ng nhân n c ngoài kinh doanh nh ng d i s giám sát cuươ ướ ư ướ ự ả Nhà N c. Trong du l ch, b ng vi c đ u t tu s a, nâng c p các khu du l ch, nghướ ị ằ ệ ầ ư ử ấ ị ỉ mát, danh lam th ng c nh...Nhà N c t đó có m t kho n thu nh p l n đ đ uắ ả ướ ừ ộ ả ậ ớ ể ầ t và phát tri n m nh khoa h c k thu t..ư ể ạ ọ ỹ ậ II-Đ c đi m n n kinh t th tr ng.ặ ể ề ế ị ườ N n kinh t th tr ng v n đ ng theo các quy lu t c a th tr ng, trong đóề ế ị ườ ậ ộ ậ ủ ị ườ quy lu t giá tr đóng vai trò chi ph i và đ c bi u hi n b ng quan h cung c uậ ị ố ượ ể ệ ằ ệ ầ trên th tr ng. N n kinh t th tr ng là giai đo n phát tri n cao c a n n kinhị ườ ề ế ị ườ ạ ể ủ ề t hàng hoá, nó n m trong ti n trình phát tri n l ch s khách quan v kinh t c aế ằ ế ể ị ử ề ế ủ xã h i loài ng i, do đó n n kinh t th tr ng cũng có nh ng u th và khuy tộ ườ ề ế ị ườ ữ ư ế ế t t c a nó.ậ ủ 1- Nh ng u th c a n n kinh t th tr ng.ữ ư ế ủ ề ế ị ườ N n kinh t th tr ng thúc đ y s n xu t và g n s n xu t v i tiêu th ,ề ế ị ườ ẩ ả ấ ắ ả ấ ớ ụ th c hi n m c tiêu c a s n xu t. Do đó ng i ta tìm m i cách rút ng n chu kỳự ệ ụ ủ ả ấ ườ ọ ắ s n xu t, th c hi n tái s n xu t m r ng, áp d ng nhanh chóng s n xu t - khoaả ấ ự ệ ả ấ ở ộ ụ ả ấ h c - công ngh và quay vòng v n m t cách nhanh chóng đ đ t l i nhu n t iọ ệ ố ộ ể ạ ợ ậ ố đa. N n kinh t th tr ng còn thúc đ y và đòi h i các nhà s n xu t năng đ ng,ề ế ị ườ ẩ ỏ ả ấ ộ thích nghi v i các đi u ki n bi n đ ng c a th tr ng b ng cách : thay đ i m uớ ề ệ ế ộ ủ ị ườ ằ ổ ẫ mã s n xu t, tìm m t hàng m i cùng v i th tr ng tiêu th , m r ng quan hả ấ ặ ớ ớ ị ườ ụ ở ộ ệ trong kinh doanh, phá th đ c quy n, khép kín trong m t đ n v kinh doanh, tìmế ộ ề ộ ơ ị l i nhu n t i đa.ợ ậ ố 5 Cùng v i hai u đi m trên thì thúc đ y khoa h c công ngh , kích thích tăngớ ư ể ẩ ọ ệ năng su t lao đ ng, nâng cao trình đ xã h i hoá s n xu t và ch t l ng s nấ ộ ộ ộ ả ấ ấ ượ ả ph m, giá thành h , đáp ng yêu c u nhi u m t c a khách hàng và th tr ng. ẩ ạ ứ ầ ề ặ ủ ị ườ Quá trình đ y nhanh tích t , t p trung s n xu t. Đây là con đ ng đ mẩ ụ ậ ả ấ ườ ể ở r ng quy mô : m t m t kinh doanh, làm ăn gi i, có hi u qu cao cho phép tíchộ ộ ặ ỏ ệ ả t , m r ng quy mô s n xu t, m t m t do quá trình c nh tranh t o ra cho cácụ ở ộ ả ấ ộ ặ ạ ạ doanh nghi p kinh nghi m làm ăn có hi u qu , đ ng th i lo i b nh ng đ n vệ ệ ệ ả ồ ờ ạ ỏ ữ ơ ị làm ăn thua, kém hi u qu . Chính quá trình c nh tranh kinh t là đ ng l c thúcệ ả ạ ế ộ ự đ y tích t và t p trung s n xu t. ẩ ụ ậ ả ấ Quá trình tăng tr ng d i dào s n ph m hàng hoá, d ch v kích thích s nưở ồ ả ẩ ị ụ ả xu t, đ cao trách nhi m c a nhà kinh doanh đ i v i khách hàng, đáp ng nhuấ ề ệ ủ ố ớ ứ c u ngày càng cao c a xã h i.ầ ủ ộ 2- Nh ng khuy t đi m c a n n kinh t th tr ng.ữ ế ể ủ ề ế ị ườ N n kinh t th tr ng là mang tính t phát, tìm ki m l i nhu n b ng b tề ế ị ườ ự ế ợ ậ ằ ấ c giá nào, không c n đi theo h ng c a Nhà N c vì m c tiêu c a nó là phátứ ầ ướ ủ ướ ụ ủ tri n kinh t vĩ mô. Khuy t t t này còn sinh ra đ c quy n, th tiêu c nh tranhể ế ế ậ ộ ề ủ ạ làm gi m hi u qu chung c a n n kinh t .ả ệ ả ủ ề ế Xã h i phát sinh tiêu c c, t n n đi đôi v i kinh t sa sút, gây r i lo n...Cácộ ự ệ ạ ớ ế ố ạ nàh kinh doanh luôn tìm m i th đo n đ làm hàng gi , buôn l u, tr nọ ủ ạ ể ả ậ ố thu ...m c đích cu i cùng là thu v l i nhu n t i đa.ế ụ ố ề ợ ậ ố Vì l i ích cá nhân mà d n đ n tàn phá tài nguyên và hu di t môi tr ng.ợ ẫ ế ỷ ệ ườ III- Vai trò c a Nhà N c Vi t Nam trong n n kinh t thủ ướ ệ ề ế ị tr ng.ườ Trong n n kinh t th tr ng thì vai trò c a Nhà N c là vô cùng c n thi tề ế ị ườ ủ ướ ầ ế và không th thi u đ c. Nhà N c d n d t th tr ng phát tri n theo h ngể ế ượ ướ ẫ ắ ị ườ ể ướ tích c c và kh c ph c, s a ch a nh ng gì mà c ch th tr ng ch a đ t đ cự ắ ụ ử ữ ữ ơ ế ị ườ ư ạ ượ 6 Tiểu luận kinh tế chính trị đ kinh t phát tri n m t cách t t nh t. V y vai trò c a Nhà N c trong n nể ế ể ộ ố ấ ậ ủ ướ ề kinh t th tr ng đ c th hi n nh ng đi m sau :ế ị ườ ượ ể ệ ở ữ ể 1- Đ nh h ng cho s phát tri n n n kinh t .ị ướ ự ể ề ế Hi n nay Nhà N c cho phép các doanh nghi p đ c quy n t l a ch nệ ướ ệ ượ ề ự ự ọ ph ng án s n xu t kinh doanh và tôn tr ng quy t đ nh c a h v vi c s n xu tươ ả ấ ọ ế ị ủ ọ ề ệ ả ấ cái gì, b ng cách nào, tiêu th đâu...Trong khi đó thì các doanh nghi p đ a raằ ụ ở ệ ư ph ng án kinh doanh l y m c tiêu l i nhu n làm th c đo hi u qu công vi cươ ấ ụ ợ ậ ướ ệ ả ệ và cũng là đ nh h ng cho hành vi c a h . S t do kinh doanh đã đ a các doanhị ướ ủ ọ ự ự ư nghi p thu c các thành ph n kinh t khác nhau nh ng ho t đ ng c nh tranh v iệ ộ ầ ế ư ạ ộ ạ ớ nhau, vi c này v a thúc đ y s n xu t phát tri n, v a d n đ n s khai thác b aệ ừ ẩ ả ấ ể ừ ẫ ế ự ừ bãi các ngu n l c, hu ho i môi tr ng.ồ ự ỷ ạ ườ Không gi ng nh doanh nghi p, m c tiêu mà Nhà N c đ t ra là theo đu iố ư ệ ụ ướ ặ ổ m c tiêu chung c a dân t c : làm cho dân giàu, n c m nh, n n kinh t tăngụ ủ ộ ướ ạ ề ế tr ng m t cách n đ nh, v ng ch c trogn đi u ki n công b ng xã h i và hi uưở ộ ổ ị ữ ắ ề ệ ằ ộ ệ qu kinh t c a toàn b n n kinh t qu c dân.ả ế ủ ộ ề ế ố Nhà N c mu n đ a ra đ nh h ng này th c ch t là th ng nh t các l i íchướ ố ư ị ướ ự ấ ố ấ ợ kinh t khác nhau và quy t chúng v cùng m t l i ích đ sao cho trong khi m iế ụ ề ộ ợ ể ỗ ng i theo đu i l i ích cá nhân c a mình cũng đ ng th i góp ph n vào vi c theoườ ổ ợ ủ ồ ờ ầ ệ đu i l i ích dân t c. Đ có th hoàn thi n ch c năng đ nh h ng n n kinh t ,ổ ợ ộ ể ể ệ ứ ị ướ ề ế Chính ph ph i t o ra đ c công c đ nh h ng đ quy t hành đ ng c a doanhủ ả ạ ượ ụ ị ướ ể ụ ộ ủ nghi p và ng i tiêu dùng theo chi u h ng v n đ ng c a n n kinh t Nhàệ ườ ề ướ ậ ộ ủ ề ế N c, c th ban Chính ph đã đ a ra hai đ nh h ng c b n cho s phát tri nướ ụ ể ủ ư ị ướ ơ ả ự ể n n kinh t :ề ế - Chi n l c phát tri n kinh t dài h n.ế ượ ể ế ạ - K ho ch hoá đ nh h ng.ế ạ ị ướ 2-T o môi tr ng thu n l i cho n n s n xu t hàng hoá nhi u thànhạ ườ ậ ợ ề ả ấ ề ph n.ầ 7 M i thành ph n kinh t ch có th ho t đ ng khi có môi tr ng thu n l iỗ ầ ế ỉ ể ạ ộ ườ ậ ợ v i nh ng đi u ki n kinh t xã h i c n và đ . Nhà N c ch đ ng s d ngớ ữ ề ệ ế ộ ầ ủ ướ ủ ộ ử ụ ki n trúc th ng t ng và quy n l c c a mình đ t o ra môi tr ng kinh doanhế ượ ầ ề ự ủ ể ạ ườ thu n l i cho các doanh nghi p yên tâm đ u t , m r ng phát tri n s n xu t. Đậ ợ ệ ầ ư ở ộ ể ả ấ ể hoàn thàh vai trò đó Nhà N c đã th c hi n nh ng công vi c sau :ướ ự ệ ữ ệ - T o đi u ki n thu n l i cho quá trình t do hoá giá c , th ng m i hoáạ ề ệ ậ ợ ự ả ươ ạ n n kinh t .ề ế - B o đ m các quy n c a ng i ch s h uv t li u s n xu t.ả ả ề ủ ườ ủ ở ữ ề ư ệ ả ấ - Đa d ng hoá ch đ s h u v t li u s n xu t.ạ ế ộ ở ữ ề ư ệ ả ấ - Xây d ng h th ng pháp lu t c a n n kinh t th tr ng.ự ệ ố ậ ủ ề ế ị ườ - n đ nh v chính tr .Ổ ị ề ị 3- Phân ph i thu nh p qu c dân m t cách công b ng - hi u qu . ố ậ ố ộ ằ ệ ả Trong kinh t th tr ng càng m r ng thì ho t đ ng c a quy lu t giá trế ị ườ ở ộ ạ ộ ủ ậ ị càng d n đ n vi c phân hoá thu nh p gi a các t ng l p dân c và phân hoá dânẫ ế ệ ậ ữ ầ ớ ư c thành các t ng l p khác nhau, t đó t o ra các quy n l c khác nhau gi a h :ư ầ ớ ừ ạ ề ự ữ ọ quy n l c kinh t và quy n l c chính tr . Tình tr ng b t bình đ ng x y ra quáề ự ế ề ự ị ạ ấ ẳ ả khuôn kh cho phép s d n đ n s ph n ng c a dân c trong m i lĩnh v c :ổ ẽ ẫ ế ự ả ứ ủ ư ọ ự chính tr , xã h i...Đ n đ nh v m t chính tr , Nhà N c c n ph i t o ra môiị ộ ể ổ ị ề ặ ị ướ ầ ả ạ tr ng lành m nh cho các doanh nghi p làm ăn, đ ng th i ph i hoàn thành phânườ ạ ệ ồ ờ ả ph i l i thu nh p c a các t ng l p dân c sao cho tho mãn yêu c u công b ng,ố ạ ậ ủ ầ ớ ư ả ầ ằ hi u qu . M t khác, s khác nhau v s h u c a c i, năng l c s tr ng, trìnhệ ả ặ ự ề ở ữ ủ ả ự ở ườ đ tay ngh và s may m n là đi u l dĩ nhiên.ộ ề ự ắ ề ẽ 4- Can thi p vào các quá trình kinh t m i khi có ch n đ ng. ệ ế ỗ ấ ộ Bên c nh nh ng chi n l c dài h n mà Nhà N c đ t ra và th c hi n thìạ ữ ế ượ ạ ướ ặ ự ệ c ch cung c u giá c th tr ng trong n i đ a và quan h kinh t qu c dânơ ế ầ ả ị ườ ộ ị ệ ế ố cũng nh h ng đ n n n kinh t n c ta hi n nay. Trong tr ng h p Nhàả ưở ế ề ế ở ướ ệ ườ ợ N c s d ng : lãi su t, thu , qu d tr qu c gia và ch tiêu ngân sách đ làmướ ử ụ ấ ế ỹ ự ữ ố ỉ ể 8 Tiểu luận kinh tế chính trị gi m nh ng ch n đ ng do cú s c mang l i nh : th c hi n hoá m c tiêu đ nhả ữ ấ ộ ố ạ ư ự ệ ụ ị h ng c a các ch ng trình kéo dài...và đ a n n kinh t đi theo đúng con đ ngướ ủ ươ ư ề ế ườ đ nh h ng xã h i ch nghĩa.ị ướ ộ ủ 5- Qu n lý tài s n qu c gia, phân b các ngu n l c.ả ả ố ổ ồ ự Nhà N c ta ph i hoàn thành cùng m t lúc hai nhi m v l n trong n n kinhướ ả ộ ệ ụ ớ ề t th tr ng, đó là :ế ị ườ - Nhà N c đi u khi n s v n đ ng c a n n kinh t b ng cách ho ch đ nh cácướ ề ể ự ậ ộ ủ ề ế ằ ạ ị chi n l c phát tri n kinh t xã h i dài h n và ng n h n, quy t đ nh cácế ượ ể ế ộ ạ ắ ạ ế ị ph ng án phân ph i và phân ph i l i thu nh p qu c dân sao cho bình đ ng,ươ ố ố ạ ậ ố ẳ công b ng, hi u qu , t o môi tr ng thu n l i, h ng d n các doanh nghi pằ ệ ả ạ ườ ậ ợ ướ ẫ ệ làm ăn, can thi p vào n n kinh t m i khi có cú s c đ làm gi m các ch n đ ngệ ề ế ỗ ố ể ả ấ ộ trên con đ ng đi đ n m c tiêu.ườ ế ụ - Nhà N c qu n lý tài s n qu c gia. V m t đ i ngo i, Nhà N c có tráchướ ả ả ố ề ặ ố ạ ướ nhi m b o v các ngu n l c, ngăn ch n m i âm m u t bên ngoài đ n vùngệ ả ệ ồ ự ặ ọ ư ừ ế tr i và vùng bi n. V m t đ i n i, Nhà N c là ch s h u các ngu n l c c aờ ể ề ặ ố ộ ướ ủ ở ữ ồ ự ủ khu v c doanh nghi p Nhà N c. V i t cách đó, Nhà N c qu n lý tr c ti pự ệ ướ ớ ư ướ ả ự ế và đóng vai trò đ c quy n các th tr ng quan tr ng. Song bên c nh t cách làộ ề ở ị ườ ọ ạ ư ch các ngu n l c, Nhà N c còn qu n lý đ t n c và là tr ng tài, là ch thủ ồ ự ướ ả ấ ướ ọ ủ ể c a quá trình phân công l i vai trò gi a các thành ph n kinh t không làm tri tủ ạ ữ ầ ế ệ tiêu l i ích chung c a toàn b xã h i.ợ ủ ộ ộ 6- Quá trình t do giá c , th ng m i hoá n n kinh t .ự ả ươ ạ ề ế Xoá b tình tr ng đ c quy n, xây d ng các đ o lu t ch ng đ c quy nỏ ạ ộ ề ự ạ ậ ố ộ ề b ng cách t o đi u ki n c nh tranh gi a các doanh nghi p, t o ra các đi u ki n,ằ ạ ề ệ ạ ữ ệ ạ ề ệ các ti n đ kinh t , pháp lý cho s ho t đ ng c a các th tr ng : th tr ngề ề ế ự ạ ộ ủ ị ườ ị ườ v n, th tr ng ch ng khoán, th tr ng lao đ ng..ố ị ườ ứ ị ườ ộ 9 Ngoài các vai trò và ch c năng trên Nhà N c còn thi t l p và duy trì quy nứ ướ ế ậ ề s h u các quy n l c kinh t theo h ng xác đ nh s ch s h u đích th c c aở ữ ề ự ế ướ ị ố ủ ở ữ ự ủ công nhân, c a các doanh nghi p t p th , t nhân và Nhà N c, c th :ủ ệ ậ ể ư ướ ụ ể - Giao quy n s d ng ru ng đ t lâu dài cho nông dân v i các quy n khác nh :ề ử ụ ộ ấ ớ ề ư th a k , th ch p, cho thuê...ừ ế ế ấ - Cho thuê ho c đ u th u tài s n s n xu t.ặ ấ ầ ả ả ấ - Cho n c ngoài thuê đ t và các tài s n ph c v s n xu t kinh doanh.ướ ấ ả ụ ụ ả ấ IV- M c tiêu và các ch c năng qu n lý vĩ mô n n kinh t c aụ ứ ả ề ế ủ Nhà N c.ướ 1- Các m c tiêu.ụ Hi n nay n c ta đang chuy n n n kinh t t k ho ch hoá t p trung sangệ ướ ể ề ế ừ ế ạ ậ n n kinh t th tr ng có đ nh h ng xã h i ch nghĩa. S chuy n hoá này ph iề ế ị ườ ị ướ ộ ủ ự ể ả tr i qua nhi u giai đo n và không ít khó khăn. Đ đ t đ c đích cu i cùng taả ề ạ ể ạ ượ ố ph i đ ra ph ng h ng và m c tiêu c th .ả ề ươ ướ ụ ụ ể Đ m b o t c đ phát tri n n đ nh, không g p khó khăn hay bi n c x u.ả ả ố ộ ể ổ ị ặ ế ố ấ T c đ tăng tr ng nhanh : t c đ GDP tăng hàng năm t 9 - 10%, có nh v yố ộ ưở ố ộ ừ ư ậ m i đ a đ t n c ta thoát kh i tình tr ng nghèo nàn, l c h u và t o đà m nhớ ư ấ ướ ỏ ạ ạ ậ ạ ạ m cho b c phát tri n m i. Duy trì m c đ l m phát m c m t con s , tránhẽ ướ ể ớ ứ ộ ạ ở ứ ộ ố kh ng ho ng, đ ng th i t o vi c làm cho ng i lao đ ng, gi m t l th tủ ả ồ ờ ạ ệ ườ ộ ả ỷ ệ ấ nghi p thành ph xu ng 5%. Đ t đ c nh ng đi u đó Nhà N c ph i chúệ ở ố ố ạ ượ ữ ề ướ ả tr ng : thúc đ y nhanh chóng quá trình chuy n d ch c c u kinh t theo h ngọ ẩ ể ị ơ ấ ế ướ công nghi p hoá, hi n đ i hoá, hình thành c c u kinh t h p lý và năng đ ng.ệ ệ ạ ơ ấ ế ợ ộ n đ nh kinh t vĩ mô, tích lu t n i b kinh t kìm hãm l m phát, tích c c huyỔ ị ế ỹ ừ ộ ộ ế ạ ự đ ng các ngu n v n và s d ng có hi u qu các ngu n v n. Tăng nhanh xu tộ ồ ố ử ụ ệ ả ồ ố ấ kh u, gi m nh p siêu và đ m b o các quan h kinh t qu c t . T o l p nh ngẩ ả ậ ả ả ệ ế ố ế ạ ậ ữ đi u ki n v ng ch c v nhân l c, tài chính, và c s v t ch t k thu t.ề ệ ữ ắ ề ự ơ ở ậ ấ ỹ ậ 10 Tiểu luận kinh tế chính trị Nhà N c ph i đ m b o hi u qu kinh t xã h i. Nhà N c s a ch aướ ả ả ả ệ ả ế ộ ướ ử ữ nh ng khuy t đi m c a th tr ng đ th tr ng ho t đ ng có hi u qu nh :ữ ế ể ủ ị ườ ể ị ườ ạ ộ ệ ả ư h n ch nh h ng c a đ c quy n, tình tr ng vô chính ph d n đ n kh ngạ ế ả ưở ủ ộ ề ạ ủ ẫ ế ủ ho ng kinh t , th t nghi p, ô nhi m môi tr ng...mà nh ng nguyên nhân đó là ả ế ấ ệ ễ ườ ữ ở các t ch c đ c quy n mà ra. L i d ng u th c nh tranh c a mình đ quy đ nhố ứ ộ ề ợ ụ ư ế ạ ủ ể ị giá c và thu v l i nhu n, cũng t đó phá v c nh tranh hoàn h o. Vì v y c nả ề ợ ậ ừ ỡ ạ ả ậ ầ có s giúp đ và can thi p c a Nhà N c đ h n ch đ c quy n, đ m b o tìnhự ỡ ệ ủ ướ ể ạ ế ộ ề ả ả tr ng hi u qu c a c nh tranh th tr ng. Đ i v i nh ng ho t đ ng tiêu c c tạ ệ ả ủ ạ ị ườ ố ớ ữ ạ ộ ự ừ bên ngoài cũng d n đ n th tr ng ho t đ ng không hi u qu nh : ô nhi mẫ ế ị ườ ạ ộ ệ ả ư ễ ngu n n c, không khí, khai thác đ n c n ki t tài nguyên khoáng s n...Nhi mồ ướ ế ạ ệ ả ệ v này đòi h i Nhà N c ph i can thi p và s d ng đ n pháp lu t đ ngănụ ỏ ướ ả ệ ử ụ ế ậ ể ch n nh ng tác đ ng tiêu c c.ặ ữ ộ ự Cùng v i các m c tiêu trên, Nhà N c còn có m c tiêu quan tr ng khác đớ ụ ướ ụ ọ ể giúp cho n n kinh t phát tri n lành m nh, đó là gi i quy t nh ng v n đ n yề ế ể ạ ả ế ữ ấ ề ả sinh trong quá trình phát tri n kinh t . Nh đã nói trên, c ch th tr ng là cể ế ư ở ơ ế ị ườ ơ ch t t nh t đ đi u ti t m t n n kinh t có hi u qu , tuy nhiên c ch thế ố ấ ể ề ế ộ ề ế ệ ả ơ ế ị tr ng có m t lo t nh ng khuy t t t, vì v y n c ta n n kinh t do c chườ ộ ạ ữ ế ậ ậ ở ướ ề ế ơ ế th tr ng đi u ti t ph i có s qu n lý c a Nhà N c vào kinh t nh m s aị ườ ề ế ả ự ả ủ ướ ế ằ ử ch a nh ng th t b i c a th tr ng đ m b o cho n n kinh t phát tri n n đ nh,ữ ữ ấ ạ ủ ị ườ ả ả ề ế ể ổ ị hi u qu , và đ t đ c công b ng xã h i.ệ ả ạ ượ ằ ộ Đ i v i n c ta đ đ t đ c các m c tiêu đó không ph i là vi c đ n gi nố ớ ướ ể ạ ượ ụ ả ệ ơ ả nói là làm đ c ngay mà nó là c m t quá trình. Quá trình đó không ch đòi h iượ ả ộ ỉ ỏ có s can thi p c a Nhà N c mà nó còn đòi h i s n l c c a các t ch c, cácự ệ ủ ướ ỏ ự ỗ ự ủ ổ ứ doanh nghi p và c a m i thành viên trong xã h i. Vì m c đích cu i cùng khôngệ ủ ỗ ộ ụ ố ch có l i cho Nhà N c, cho n n kinh t mà còn có l i cho m i gia đình, m iỉ ợ ướ ề ế ợ ỗ ỗ thành viên trong xã h i.ộ 2- Các ch c năng qu n lý vĩ mô n n kinh t Nhà N c. ứ ả ề ế ướ 11 V i t cách là c quan quy n l c chính tr b o v l i ích c a toàn dân và làớ ư ơ ề ự ị ả ệ ợ ủ ch s h u đ i di n cho toàn dân đ i v i tài s n qu c gia, Nhà N c c n th củ ở ữ ạ ệ ố ớ ả ố ướ ầ ự hi n đúng các ch c năng ch y u trong lĩnh v c qu n lý v kinh t :ệ ứ ủ ế ự ả ề ế - V ch ra hành lang pháp lu t cho các ho t đ ng kinh t , trên c s đó đ t raạ ậ ạ ộ ế ơ ở ặ nh ng đi u lu t c b n v quy n s h u tài s n và ho t đ ng c a th tr ng,ữ ề ậ ơ ả ề ề ở ữ ả ạ ộ ủ ị ườ quy đ nh ho t đ ng kinh t mà các doanh nghi p và ng i tiêu dùng trong m iị ạ ộ ế ệ ườ ọ thành ph n kinh t ph i tuân theo. Khung pháp lu t ph i đ m b o đ c tính dânầ ế ả ậ ả ả ả ượ ch , s bình đ ng và c may đ t t c công dân tham gia vào các ho t đ ng thủ ự ẳ ơ ể ấ ả ạ ộ ị tr ng mà không b ai ngăn c n. Ngoài ra, Chính ph cũng nh chính quy n cácườ ị ả ủ ư ề c p còn l p nên m t h th ng các quy đ nh chi ti t nh m t o nên m t môiấ ậ ộ ệ ố ị ế ằ ạ ộ tr ng thu n l i, lành m nh và t o nên hành lang an toàn cho s phát tri n cóườ ậ ợ ạ ạ ự ể hi u qu các ho t đ ng kinh t xã h i. Tuy nhiên do h th ng ho t đ ng kinh tệ ả ạ ộ ế ộ ệ ố ạ ộ ế còn đ n s ch a t o đ c môi tr ng kinh doanh lành m nh nên ch c năng nàyơ ơ ư ạ ượ ườ ạ ứ khó có th th c hi n m t cách hoàn ch nh. Vì v y Nhà N c nên đ i m i vi cể ự ệ ộ ỉ ậ ướ ổ ớ ệ xây d ng, ban hành và th c thi pháp lu t, đáp ng yêu c u qu n lý kinh t xã h iự ự ậ ứ ầ ả ế ộ theo c ch th tr ng, b o đ m tính h th ng c a lu t và văn b n d i lu t...ơ ế ị ườ ả ả ệ ố ủ ậ ả ướ ậ - n đ nh và c i thi n các ho t đ ng kinh t b ng bàn tay vô hình c a c ch thỔ ị ả ệ ạ ộ ế ằ ủ ơ ế ị tr ng nh ng nó cũng không tránh kh i chu kỳ kinh doanh d n t i l m phát, th tườ ư ỏ ẫ ớ ạ ấ nghi p. Vì th Nhà N c ta c n tìm m i cách đ ki m soát và ngăn ch n nh ngệ ế ướ ầ ọ ể ể ặ ữ thăng tr m c a chu kỳ kinh doanh thông qua các chính sách kinh t nh chínhầ ủ ế ư sách tài chính và chính sách ti n t đ gi m biên đ dao đ ng c a chu kỳ kinhề ệ ể ả ộ ộ ủ doanh, h n ch th t nghi p l m phát. Bên c nh đó Chính ph cũng nên có nh ngạ ế ấ ệ ạ ạ ủ ữ ho t đ ng hi u qu nh : s d ng chính sách tài chính và chính sách ti n t tácạ ộ ệ ả ư ử ụ ề ệ đ ng có l i đ n s n l ng, vi c làm, thu nh p và giá c t o nên s phát tri nộ ợ ế ả ượ ệ ậ ả ạ ự ể nh p nhàng, năng đ ng c a n n kinh t .ị ộ ủ ề ế - T o môi tr ng thu n l i v kinh t : c ch th tr ng có th d n đ n m t sạ ườ ậ ợ ề ế ơ ế ị ườ ể ẫ ế ộ ố th t b i và làm gi m hi u qu c a s n xu t và tiêu dùng. Do đó Nhà N c c nấ ạ ả ệ ả ủ ả ấ ướ ầ 12 Tiểu luận kinh tế chính trị phân b tài nguyên và ngu n l c sao cho đ m b o hi u qu kinh t , ngăn ch nổ ồ ự ả ả ệ ả ế ặ nh ng hành đ ng b t ch p lu t l , nh ng t t ng c nh tranh không lành m nh,ữ ộ ấ ấ ậ ệ ữ ư ưở ạ ạ đ ng th i có các chính sách và k ho ch d n d t n n kinh t đ giúp nhà doanhồ ờ ế ạ ẫ ắ ề ế ể nghi p l a ch n s n xu t cái gì, s n xu t nh th nào và phân ph i cho ai đ cóệ ự ọ ả ấ ả ấ ư ế ố ể th s n xu t có hi u qu cao nh t. ể ả ấ ệ ả ấ - Ch c năng công b ng xã h i : phân ph i là m t khâu không th thi u đ c c aứ ằ ộ ố ộ ể ế ượ ủ quá trình tái s n xu t. Nó n i li n s n xu t v i tiêu dùng, ph c v và thúc đ yả ấ ố ề ả ấ ớ ụ ụ ẩ s n xu t, nó ph n ánh quan h gi a l i ích c a m i thành viên và l i ích c aả ấ ả ệ ữ ợ ủ ỗ ợ ủ toàn xã h i. C ch th tr ng có th giúp chúng ta s d ng có hi u qu ngu nộ ơ ế ị ườ ể ử ụ ệ ả ồ v n, v t t , s c lao đ ng giúp các nhà doanh nghi p s n xu t nh ng hàng hóaố ậ ư ứ ộ ệ ả ấ ữ phù h p v i yêu c u th tr ng. ợ ớ ầ ị ườ Trong tr ng h p xã h i n y sinh nhi u s b t bình đ ng l n trong n n kinhườ ợ ộ ả ề ự ấ ẳ ớ ề t v thu nh p, hàng hoá đ c s n xu t và tiêu th theo ti ng g i c a l i nhu nế ề ậ ượ ả ấ ụ ế ọ ủ ợ ậ ch không theo c nguy n c a con ng i thì th tr ng v n làm đúng ch cứ ướ ệ ủ ườ ị ườ ẫ ứ năng c a nó là đ t hàng vào tay ng i có th tr ti n nhi u nh t. Đây cũng làủ ặ ườ ể ả ề ề ấ đi u mà Nhà N c ta c n đ a ra nh ng bi n pháp đi u ti t đ đ t đ c côngề ướ ầ ư ữ ệ ề ế ể ạ ượ b ng xã h i thông qua nh ng chính sách, nh ng công c pháp lu t.ằ ộ ữ ữ ụ ậ - Chính ph s n xu t hàng hóa công c ng : đ đ m b o an toàn cho xã h i cũngủ ả ấ ộ ể ả ả ộ nh tr t t tr an thì Nhà N c ph i t mình s n xu t m t s nh ng m t hàngư ậ ự ị ướ ả ự ả ấ ộ ố ữ ặ ch y u nh : thu c n , pháo, đ n d c, súng ng... đ c giao cho ngành quânủ ế ư ố ổ ạ ượ ố ượ đ i ch u trách nhi m.ộ ị ệ - S a ch a nh ng th t b i c a h th ng kinh t :ử ữ ữ ấ ạ ủ ệ ố ế +) Ch ng đ c quy n.ố ộ ề +) H n ch chu kỳ kinh t .ạ ế ế V- Các công c và bi n pháp đ i m i, tăng c ng vai trò qu nụ ệ ổ ớ ườ ả lý kinh t c a Nhà N c ta hi n nay.ế ủ ướ ệ 13 Sau h n tám năm th c hi n ngh quy t Đ i h i VI, công cu c đ i m i ơ ự ệ ị ế ạ ộ ộ ổ ớ ở n c ta đã đ t đ c nh ng thành t u r t quan tr ng. N n kinh t có nh ngướ ạ ượ ữ ự ấ ọ ề ế ữ b c chuy n bi n tích c c, b c đ u đã có s hình thành n n kinh t hàng hoáướ ể ế ự ướ ầ ự ề ế nhi u thành ph n v n đ ng theo c ch th tr ng có s qu n lý c a Nhà N c.ề ầ ậ ộ ơ ế ị ườ ự ả ủ ướ Ngu n l c s n xu t c a xã h i đ c huy đ ng t t h n, t c đ l m phát đ cồ ự ả ấ ủ ộ ượ ộ ố ơ ố ộ ạ ượ ki m ch , đ u t c a n c ngoài vào trong n c gia tăng nhanh chóng, đ i s ngề ế ầ ư ủ ướ ướ ờ ố v t ch t và tinh th n c a nhân dân đ c nâng cao...Tuy nhiên k t qu mà côngậ ấ ầ ủ ượ ế ả cu c đ i m i đem l i thì không đ c nh ý, còn h n ch và ch a v ng ch c,ộ ổ ớ ạ ượ ư ạ ế ư ữ ắ nguyên nhân là do nh ng thi u sót ch quan và nh ng tác đ ng b t l i c a y uữ ế ủ ữ ộ ấ ợ ủ ế t khách quan. Bên c nh nh ng nhân t tích c c đ c phát huy thì tình hình kinhố ạ ữ ố ự ượ t th tr ng theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa, cán b qu n lý ch a theo k p vàế ị ườ ị ướ ộ ủ ộ ả ư ị còn nhi u lúng túng.ề Tr c tình hình khó khăn và ph c t p đó, Nhà N c c n ph i s d ngướ ứ ạ ướ ầ ả ử ụ nh ng công c gì và có nh ng bi n pháp gì đ nâng cao hi u l c qu n lý, phátữ ụ ữ ệ ể ệ ự ả huy đ c vai trò c a mình trong vi c n đ nh n n kinh t , đ a đ t n c v tượ ủ ệ ổ ị ề ế ư ấ ướ ượ qua m i khó khăn, th thách.ọ ử 1- Các công c qu n lý kinh t Nhà N c. ụ ả ế ướ Đ đ t đ c m c tiêu và th c hi n nh ng ch c năng c a mình Nhà N cể ạ ượ ụ ự ệ ữ ứ ủ ướ ph i s d ng nh ng công c sau :ả ử ụ ữ ụ a- Pháp lu t.ậ Lu t pháp t o ra m t hành lang pháp lý cho các ch th kinh t ho t đ ngậ ạ ộ ủ ể ế ạ ộ trong an toàn và trong tr t t . S t n t i c a pháp lu t là m t nhu c u kháchậ ự ự ồ ạ ủ ậ ộ ầ quan b t ngu n t chính nh ng đòi h i c a các quan h kinh t trong n n kinhắ ồ ừ ữ ỏ ủ ệ ế ề t th tr ng. Nhìn chung h th ng pháp lu t n c ta hi n nay còn ch a đ yế ị ườ ệ ố ậ ở ướ ệ ư ầ đ và ch a đ ng b , do đó Nhà N c c n ban hành s m các b lu t c n thi tủ ư ồ ộ ướ ầ ớ ộ ậ ầ ế đ làm n n t ng cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh. H th ng pháp lu t ph iể ề ả ạ ộ ả ấ ệ ố ậ ả đ m b o kinh t n đ nh và phát tri n b o v l i ích c a công dân, đ m b oả ả ế ổ ị ể ả ệ ợ ủ ả ả 14 Tiểu luận kinh tế chính trị công b ng xã h i. Đó là m t ho t đ ng có ý nghĩa kinh t , chính tr , khoa h c r tằ ộ ộ ạ ộ ế ị ọ ấ quan tr ng, đòi h i ph i đ c th c hi n công minh, b o đ m s bình đ ng hoànọ ỏ ả ượ ự ệ ả ả ự ẳ toàn c a m i công dân tr c pháp lu t.ủ ọ ướ ậ b- K ho ch hoá n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph n theo đ nh h ngế ạ ề ế ề ầ ị ướ xã h i ch nghĩa. ộ ủ K ho ch hoá là quá trình nh n th c và v n d ng t ng h p các quy lu tế ạ ậ ứ ậ ụ ổ ợ ậ khách quan, tr c h t là quy lu t kinh t mà trong đó có các quy lu t c a thướ ế ậ ế ậ ủ ị tr ng đ xây d ng các k ho ch phát tri n kinh t và xã h i, là công c chườ ể ự ế ạ ể ế ộ ụ ủ y u c a qu n lý kinh t , nó ph i xu t phát t th tr ng và đ c bi t chú ý đ nế ủ ả ế ả ấ ừ ị ườ ặ ệ ế vi c phân tích các y u t nh h ng t i m c cung c u. K ho ch hoá ch y uệ ế ố ả ưở ớ ứ ầ ế ạ ủ ế là nh ng thông tin và ch tiêu h ng d n đ các nhà doanh nghi p có m t cáchữ ỉ ướ ẫ ể ệ ộ nhìn dài h n v n n kinh t , đ ng th i nó thúc đ y nhanh chóng quá trình phânạ ề ề ế ồ ờ ẩ công lao đ ng, t o đi u ki n v t ch t cho s v n đ ng c a th tr ng, t o đi uộ ạ ề ệ ậ ấ ự ậ ộ ủ ị ườ ạ ề ki n đ cung c u g p nhau. ệ ể ầ ặ Trong n n kinh t c n phân bi t rõ : k ho ch kinh t xã h i và k ho chề ế ầ ệ ế ạ ế ộ ế ạ kinh doanh. - V kinh t xã h i : đó là k ho ch có đ nh h ng, nó đ nh h ng cho Nhàề ế ộ ế ạ ị ướ ị ướ N c xây d ng nh m cân đ i toàn b n n kinh t qu c dân. K ho ch này t oướ ự ằ ố ộ ề ế ố ế ạ ạ ra môi tr ng cho s n xu t kinh doanh, th ng nh t gi a tăng tr ng kinh t v iườ ả ấ ố ấ ữ ưở ế ớ công b ng và ti n b xã h i. Nó không hoàn toàn ph thu c vào th tr ng mà cóằ ế ộ ộ ụ ộ ị ườ th đi u ti t th tr ng ể ề ế ị ườ - V kinh doanh : đó là k ho ch hành đ ng, làm ăn, mua bán do các doanhề ế ạ ộ nghi p xây d ng và quy t đ nh d a theo k ho ch Nhà N c và th tr ng. Kệ ự ế ị ự ế ạ ướ ị ườ ế ho ch này ph i đ t m c tiêu v a tho mãn nhu c u xã h i v a thu l i nhu n t iạ ả ạ ụ ừ ả ầ ộ ừ ợ ậ ố đa và g n ch t v i th tr ng, coi th tr ng là m nh l nh đ i t ng c a kắ ặ ớ ị ườ ị ườ ệ ệ ố ượ ủ ế ho ch.ạ 15 C hai hình th c k ho ch này đ u có m i liên h v i nhau : là gi a chả ứ ế ạ ề ố ệ ớ ữ ủ quan v i khách quan.ớ c- Chính sách tài chính. Chính sách tài chính ch y u th hi n hai n i dung : thu và chi c a Chínhủ ế ể ệ ở ộ ủ ph , do đó mà nó tác đ ng vào t ng cung, t ng c u, s n l ng, giá c , và vi củ ộ ổ ổ ầ ả ượ ả ệ làm. Chính sách tài chính đ c áp d ng đ gi m ho c thoát kh i suy thoái kinhượ ụ ể ả ặ ỏ t thì đ c g i là chính sách tài chính m r ng. Chính sách này tác đ ng thôngế ượ ọ ở ộ ộ qua hai con đ ng : tăng chi tiêu Chính ph đ tăng t ng c u ho c gi m thu đườ ủ ể ổ ầ ặ ả ế ể kích thích tiêu dùng và đ u t .ầ ư - V tăng chi tiêu c a Chính ph , Nhà N c c n u cho các kho n đ u t xâyề ủ ủ ướ ầ ư ả ầ ư d ng k t c u h t ng, c p phát cho s nghi p ho t đ ng kinh t , chi cho cácự ế ấ ạ ầ ấ ự ệ ạ ộ ế ho t đ ng thông tin d báo, t o môi tr ng ho t đ ng thu n l i cho các doanhạ ộ ự ạ ườ ạ ộ ậ ộ nghi p, đ y m nh s n xu t hàng hoá công c ng, tăng đ n đ t hàng mua vàệ ẩ ạ ả ấ ộ ơ ặ nh ng kho n chi khác, nh v y s làm

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfTiểu luận kinh tế chính trị - giá trị thặng dư.pdf