Tiểu luận Vai trò của thị trường tài chính trong nền kinh tế thị trường

Lời nói đầu Trước đây, trong thời kỳ phát triển kinh tế kế hoạch hoá tập trung, quan liêu, bao cấp, thị trường tài chính là một khái niệm chỉ bó hẹp ở việc điều chuyển tiền tệ giữa Nhà nước và các DNNN và giữa các ngân hàng quốc doanh với nhau theo chỉ đạo chủ quan của các cơ quan quản lý nhà nước. Khi chuyển sang phát triển kinh tế thị trường, khái niệm về thị trường tài chính trở nên quá mới mẻ và vô cùng cần thiết trong việc điều hành và phát triển kinh tế nhiều thành phần, thị trường tài chính là cầu nối quan trọng là mối liên kết chặt chẽ các quan hệ tài chính trên thị trường, từ đó các đối tượng kinh tế có sự tương tác và hỗ trợ lẫn nhau trong sự phát triển bền vững. Hiện nay, việc phát triển thị trường tài chính là mối quan tâm hàng đầu của Đảng và Nhà nước nhằm huy động tối đa các nguồn lực tài chính phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, do vậy làm rõ vai trò của thị trường tài chính đối với sự phát triển kinh tế mang ý nghĩa quan trọng trong hoạch định chính sách cũng như trong các quan hệ kinh tế – xã hội theo phương hướng đã định. Do trình độ có hạn, vừa học vừa viết tiểu luận nên còn nhiều thiếu sót, kính mong thầy cô giúp đỡ để tiểu luận được hoàn thiện. Em xin chân thành cảm ơn! Ngoài lời mở đầu, tiểu luận gồm có ba phần: Phần thứ nhất : Khái niệm về thị trường tài chính. Phần thứ hai : Vai trò của thị trường tài chính trong nền kinh tế thị trường. Phần thứ ba : Kết luận I – Khái niệm về thị trường tài chính. 1 – Quan niệm về tài chính Trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế kế hoạch hoá tập chung quan liêu, bao cấp sang mô hình kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, tài chính vừa là đối tượng, vừa là công cụ của quá trình cải cách. Để thực hiện thành công công cuộc đổi mới Đảng và Nhà nước coi tài chính là một trong những tiêu điểm cần phải cải cách để sử dụng có hiệu quả cho nhu cầu phát triển của xã hội. Kinh nghiệm cho thấy ở các quốc gia chuyển đổi kinh tế việc cải cách sâu sắc triệt để tài chính là tiền đề cho mọi sự chuyển biến kinh tế-xã hội. Lịch sự phát triển của loài người là quá trình vận động và nâng cao các hình thức lao động, đó là sự phân công lao động xã hội dẫn đến việc một người hay một nhóm người trong xã hội chỉ tập trung làm một hay một số công việc nhất định, từ đó quá trình lao động, sản xuất được chuyên môn hoá. Tuy nhiên sản phẩm sản xuất ra không chỉ thoả mãn nhu cầu của một hay một nhóm người đơn lẻ mà nó còn thoả mãn nhu cầu cho cả động đồng khi sản xuất đã phát triển. Trong xã hội xuất hiện sự trao đổi hàng hoá, sự vận động của hàng hoá đem lại sự phát triển chung cho xã hội và theo đó tiền tệ xuất hiện làm vật trung gian quy ước giá trị của hàng hoá được mọi người chấp nhận. Nền kinh tế hàng hoá- tiền tệ ngày càng phát triển thì các hình thức sử dụng tiền tệ càng được mở rộng và nâng cao để đáp ứng nhu cầu của xã hội, đến khi Nhà nước ra đời thì tiền tệ được các chủ thể sử dụng vào việc tham gia phân phối sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân để tạo lập nên các quỹ tiền tệ phục vụ cho các mục đích riêng của mỗi chủ thể. - Nhà nước tạo lập các quỹ tiền tệ như quỹ NSNN thông qua việc đánh thuế, phát hành công trái… nhằm tập trung một bộ phận của cải xã hội để phục vụ hoạt động của nhà nước và thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội. - Các doanh nghiệp, tổ chức xã hội, gia đinh, cá nhân tạo lập các quỹ tiền tệ phục vụ cho những mục tiêu trực tiếp (sản xuất hoặc tiêu dùng) Từ những phân tích trên, tài chính là sự vận động của vốn tiền tệ diễn ra ở mọi chủ thể trong xã hội. Nó phản ánh tổng hợp các mối quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình phân phối các nguồn tài chính thông qua việc tạo lập hoặc sử dụng các quỹ tiền tệ nhằm đáp ứng các nhu cầu khác nhau của các chủ thể trong xã hội. Tài chính xuất hiện và tồn tại theo sự sự phát triển của sản xuất hàng hoá - tiền tệ và nhà nước. Trong kinh tế chính trị học Mác-Lênin đã chỉ rõ, tài chính là một phạm trù kinh tế khách quan, nó thuộc phạm trù phân phối. Tài chính chỉ ra đời và tồn tại trong những điều kiện lịch sử nhất định, khi mà ở đó có những hiện tượng kinh tế-xã hội khách quan nhất định xuất hiện và tồn tại. Tài chính là một phạm trù giá trị ra đời, tồn tại và phát triển trên cơ sở của nền kinh tế hàng hoá tiền tệ. Mức độ phát triển kinh tế hàng hoá tiền tệ trong một mô hình kinh tế nhất định sẽ có ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình vận động của phạm trù tài chính với tư cách là một phạm trù giá trị. Mặt khác, cũng nhận thức rằng sự vận động của phạm trù tài chính luôn gắn liền với vài trò điều chỉnh của Nhà nước. Tài chính phản ánh các quan hệ kinh tế nảy sinh trong phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị, là một bộ phận của các quan hệ phân phối của xã hội. Còn các quan hệ phân phối là một mặt của xã hội, chúng luôn mang sẵn và thể hiện bản chất của các quan hệ sản xuất, xã hội. Các Mác từng chỉ rõ rằng: ”Các quan hệ phân phối về bản chất, cũng nhất trí với các quan hệ sản xuất, rằng chúng cấu thành mặt sau của các quan hệ sản xuất ấy, thành thử cả hai đều có chung một tinh chất” . Từ đó cho thấy, bản chất của tài chính – các quan hệ về phân phối sản phẩm xã hội – chịu sự ràng buộc bởi bản chất của quan hệ sản xuất xã hội mà đặc trưng cơ bản là các quan hệ về sở hữu tư liệu sản xuất. Xác định đúng đắn quan niệm tài chính và bản chất tài chính có ý nghĩa quan trong cả về lý luận và thực tiễn. Điều đó tạo cơ sở cho việc vận dụng các quan hệ tài chính tồn tại khách quan để quyết định chính xác các chính sách tài chính để tổ chức các quan hệ tài chính nhằm sử dụng tài chính tác động tích cực tới các hoạt động và các quan hệ kinh tế – xã hội theo các phương hướng đã định. 2 – Những vấn đề chung về thị trường tài chính. 2.1 - Khái niệm thị trường tài chính Xét trong môi quan hệ kinh tế vi mô, ở bất kỳ xã hội nào, có những người tích luỹ được một số tài sản nhưng không sử dụng hết trong tiêu dùng cũng không biết cách kinh doanh, trong đó có nhiều người khác thiếu vốn để thực hiện hoạt động kinh doanh của mình họ cần vay tiền để thoả mãn nhu cầu nhất là trong kinh tế thị trường. Để giải quyết mâu thuẫn này thì phải có sự giao lưu giữa các luồng vốn đó, nhưng để các luồng vốn này nhanh chóng đến nơi cần thiết mà hao phí vật chất nhỏ nhất thì phải có một trung gian tài chính sử dụng các nghiệp vụ đặc trưng của mình để hệ thông các mối liên kết đó chình vì vậy mà thị trường tài chính ra đời. Thị trường là tổng hoà phương thức và hành vi kinh doanh tiền tệ, nhằm sử dụng đồng tiền với hiệu quả cao, là nơi mà người cho vay và người đi vay thông qua phương thức thị trường thực hiện giao lưu tiền tệ. Đối tượng cấp vốn, phương tiện tín dụng và môi giới tín dụng là 3 yếu tố cơ bản tạo thành thị trường tài chính. Trong tổng thể nền kinh tế, sự hình thành thị trường tài chính gắn liền với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Qua đó vốn là tiền đề của quá trình sản xuất, kinh doanh. Sự phát triển năng động với tốc độ cao của kinh tế thị trường đã làm nảy sinh nhu cầu thường xuyên và to lớn về nguồn tài chính để đầu tư tạo lập vốn kinh doanh hoặc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong xã hội. Trong thị trường luôn tồn tại các chủ thể tham gia vào quá trình luân chuyển tiền tệ này. Về chủ thể cần nguồn tài chính thì doanh nghiệp là chủ thể quan trọng nhất là các doanh nghiệp với nhu cầu vốn luôn được đòi hỏi cao để thoả mãn hoạt động sản xuất, kinh doanh của chính mình. Tiếp đến Nhà nước với chức năng giám sát và điều tiết nền kinh tế cũng cần vốn đề đầu tư vào các công trình quan trọng, an ninh quốc gia… Các hộ gia đình cũng cần tài chính để thoả mãn những nhu cầu của mình… Những chủ thể có khả năng cung ứng nguồn tài chính trước tiên là các doanh nghiệp, với những tài sản chưa cần dùng như các quỹ, lợi nhuận để lại, tài sản cố định…cũng có thể cung cấp cho đối tác có nhu cầu. Ngoài ra các hộ gia đình, các tầng lớp dân cư cũng là nguồn cung cấp tài chính lớn cho xã hội bằng những khoản tiền tiết kiệm. Các tổ chức xã hội khác cũng có những quỹ tiền tệ chưa dùng đến và cung cấp cho các đối tượng có nhu cầu trong thời gian nhất định. Những mối quan hệ đan xen như vậy đã hình thành nên thị trường tài chính. Sự phát triển thị trường tài chính gắn liền với sự phát triển của kinh tế thị trường. Kinh tế càng phát triển quan hệ cung cầu nguồn tài chính càng phát triển các hoạt động trao đổi càng đa dạng, dưới nhiều hình thức khác nhau và tất yếu phải hình thành một thị trường riêng nhằm làm cho cung cầu nguồn tài chính gặp nhau dề dàng và thuận lợi hơn, đó là thị trường tài chính. Thị trường tài chính là thị trường mà ở đó diễn ra các hoạt động trao đổi mua bán quyền sử dụng các nguồn tài chính thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định. 2.2 – Cơ cấu thị trường tài chính. Có rất nhiều ý kiến khác nhau về cơ cấu thị trường tài chính. Tuỳ theo cách thức vận dụng của mỗi nước trong việc tổ chức một mô hình thích hợp với bối cảnh kinh tế – xã hội, cơ cấu thị trường tài chính được thực hiện một cách khác nhau. Có nhiều nước trong đó có Việt Nam để phù hợp với việc thực hiện chức năng quản lý vĩ mô của Nhà nước, thị trường tài chính được nâng lên vì thế bao trùm cả hai bộ phận cấu thành là thị trường tiền tệ và thị trường vốn. 2.3 Bước phát triển của thị trường tài chính Trong lịch sử phát triển, thị trường tài chính luôn luôn gắn liền với tiến trình phát triển của nền kinh tế - xã hội. Xã hội càng phát triển các mối quan hệ tài chính càng đa dạng và phức tạp thì khả năng tiếp cận nguồn tài chính cũng phát triển theo nhiều phương thức khác nhau. Cách thức đơn giản và sơ khai nhất là dựa trên sự quen biết tín nhiệm nhau để vay và cho vay, đây là hình thức cho vay vốn trực tiếp hay giao lưu vốn trực tiếp, cách thức này chỉ tạo ra một thị trường tài chính nhỏ lẻ không tập trung, khó lòng đáp ứng nhu cầu tài chính lớn. Đây là hình thức trao đổi khi kinh tế hàng hoá chưa hình thành. Cách thứ hai thông qua các tổ chức trung gian như Ngân hàng, các tổ chức tín dụng để cung ứng và huy động nguồn tài chính. Ngân hàng đóng vai trò trung gian giữa chủ thể cung cấp và chủ thể cần có nguồn tài chính. Cách thức này hình thành từ nhu cầu về vốn để mở rộng sản xuất, kinh doanh của các đối tượng tham gia khi kinh tế hàng hoá phát triển mạnh mẽ, nhu cầu mở rộng thị trường đã kéo theo sự gia tăng nguồn tài chính mà các doanh nghiệp rất khó khăn trong việc huy động, từ nhu cầu đó mà các tổ chức tài chính trung gian đã hinh thành và làm cho cung cầu nguồn tài chính dễ dàng gặp nhau. Tuy nhiên ở cách thức này chủ thể đầu tư vốn không có sự lựa chọn phương án đầu tư và lãi suất thường không cao. Ngoài ra người cần vốn không phải lúc nào cũng dễ dàng vay vốn của ngân hàng, nhất là khi thực hiện các phương án đầu tư có sự rủi ro và mạo hiểm cao. Sự phát triển của kinh tế thị trường thúc đẩy chế độ tín dụng phát triển làm nảy sinh nhiều hình thức huy động nguồn tài chính dưới các hình thức trực tiếp như qua các giấy tờ có giá như cổ phiếu, trái phiếu… gọi là chứng khoán. Các chứng khoán lại được trao đổi mua bán khi có nhu cầu phát sinh. Khi quy mô trở nên lớn mà nhu cầu trao đổi lại chỉ bó hẹp trong nôi bộ nhóm thì không thể đáp ứng đuợc, do đó cần phải có thị trường tập trung nhằm thoả mãn những chuyển nhượng chứng khoán của tất cả mọi người có nhu cầu. Thị trường chứng khoán ra đời và là bước phát triển cao nhất của thị trường tài chính. Đây là hình thức tài chính trực tiếp nhưng ở quy mô rộng lớn và chặt chẽ hơn, người cung cấp tài chính có quyền lựa chọn phương án đầu tư và chịu trách nhiệm về quyết định của mình. Quá trình hình thành và phát triển thị trường tài chính phụ thuộc vào sự vận động của nền kinh tế quốc dân. việc nghiên cứu tìm ra quy luật vận động của nó có ý nghĩa quan trọng trong việc điều hành và quản lý các nguồn lực tài chính theo định hướng của Đảng nhăm tạo lập cơ cấu kinh tế hợp lý và bền vững. II – Vai trò của thị trường tài chính đối với sự phát triển kinh tế. 1 – Vai trò của thị trường tài chính đối với sự phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế thị trường không thể không có thị trường tài chính, bởi thị trường tài chính là một công cụ trung gian thúc đẩy sự lưu thông tiên tệ và đảm bảo nhu cầu về nguồn vốn cho sự phát triển. Phát huy tối đa vai trò của thị trường tài chính cũng là yêu cầu cấp thiết của tiến trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước, góp phần ổn định và phát triển bền vững nền kinh tế thị trường. 1.1 – Thị trường tài chính có vai trò quan trọng trong việc huy động và cung cấp các nguồn lực tài chính phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội, khuyến khích tiết kiệm và đầu tư. Bất kỳ nền kinh tế nào cũng có nhu cầu về nguồn lực tài chính cho sự tồn tại và phát triển. Kinh tế thị trường lại càng đòi hỏi một nguồn lực tài chính lớn, liên tục… do sự năng động của các chủ thể kinh tế trong xã hội. Hoạt động của thị trường tài chính là huy động và tích trữ các nguồn lực tài chính nhàn rỗi, nhỏ lẻ và phân tán thành các nguồn tài chính to lớn, tài trợ kịp thời cho nhu cầu đầu tư phát triển kinh tế – xã hội. Trên bình diện vĩ mô, thị trường tài chính vận động không ngừng thúc đẩy nhanh quá trình vận động của tiền tệ (T – H – H’ – T’) tù đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Sự hoạt động của thị trường tài chính là sự tuân thủ các quy tắc, quy định nhằm tối ưu hoá những lợi thế và hạn chế những rối loạn nền kinh tế. Khi một nền kinh tế ổn định, người dân có xu hướng đầu tư những khoản tiết kiệm của mình vào thị trường tài chính để có được một khoản thu nhập ổn định, do đó nhu cầu tiêu dùng của người dân sẽ bị ành hưởng, cụ thể là nhu cầu về tiêu dùng cao cấp sẽ bị hạn chế rất nhiều. Hoạt động của thị trường tài chính đã đưa được nguồn tài chính từ dạng tích trữ không sinh lợi sang nguồn lực phục vụ cho sự phát triển kinh tế-xã hội, đồng thời gián tiếp khuyến khích tiết kiệm của nhân dân Thị trường tài chính là một kênh huy động vốn rất lớn, nó phản ánh hiện trạng của nền kinh tế, khi hoạt động tài chính trên thị trường nhộn nhịp, sôi động thì có nghĩa là nền kinh tế đang có sự phát triển ổn định với tốc độ cao, còn hoạt động của thị trường tài chính trở nền trì trệ thì đó là dấy hiệu của sự suy giảm kinh tế. Song trên thực tế thị trường là nơi huy động vốn tài chính của các doanh nghiệp và nơi các nhà đầu tư sử dụng tối ưu nguồn vốn của mình. Khi kinh tế phát triển ổn định nhu cầu về vốn cho hoạt động kinh tế là rất lớn, thị trường tài chính sẽ có những điều chỉnh cần thiết mà chủ yếu là bằng công cụ lãi suất, lợi tức để thu hut vốn đầu tư, từ đó khuyến khích các nguồn lực đổ vào thị trường tài chính. 1.2 – Thị trường tài chính có vai trò kiểm soát các luồng chuyển dịch tài chính từ đó cơ cấu, phân bổ hợp lý các nguồn lực của nhà nước theo ngành nghề, khu vực kinh tế. Thị trường tài chính với cơ sở pháp lý đầu đủ, hoàn chỉnh và bộ máy quản lý hữu hiệu sẽ cho phép quản lý tốt hơn nguồn lực tài chính chủ yếu cho đầu tư phát triển của đất nước. Thông qua thị trường tài chính đặc biết là thị trường chứng khoán ở các nước phát triển, người ta có thể thấy được tình hình kinh tế của quốc gia, thông thường nếu qua thị trường tài chính nếu các nguồn tài chính có xu hướng được rút ra khỏi các dự án đầu tư hoặc không thu hút được vốn vào thị trường thì có nghĩa là nên kinh tế đang trì trệ, có dấu hiệu khủng hoảng. Việc kiểm soát và điều tiết các nguồn lực tài chính là công cuk đắc lực trong tay của Nhà nước nhằm điều chỉnh những sai sót của thị trường nhằm đưa nền kinh tế vào đúng hướng phát triển của nó. Trong cơ chế thị trường các biện pháp cưỡng chế thường ít được áp dụng trên thị trường tài chính mà chủ yếu Nhà nước điều tiết các luồng chuyển dịch tài chính thông qua các cơ chế, chính sách nhằm định hướng cho các nguồn tài chính đi đúng theo ý muốn của mình, kiểm soát được nguồn tài chính có ý nghĩa quan trong đến sự phát triển jbền vững của mỗi quốc gia. Mặc khác, chính sự kiểm soát được sự chuyển dịch của các nguồn tài chính mà Nhà nước có khả cơ cấu và phân bổ hợp lý các nguồn tài chính nhằm thiết thiết lập sự cân bằng tổng thể trong phát triển kinh tế – xã hội. Theo quy luật kinh tế thị trường cho thấy nguồn lực tài chính bao giờ cũng chảy vào những ngành nghề mang lại lợi nhuận cao, tốc độ thu hồi vốn nhanh, ít rủi ro như các ngành dịch vụ….hoặc ở các khu vực thuận lợi cho giao dịch, buôn bán… do đó những ngành có ít lợi nhuận, khả năng thu hồi vốn chậm như công nghiệp nặng, xây dựng cơ sở hạ tầng… hay những vùng núi, vùng sâu vùng xa khó khăn cho việc thông thương hàng hoá, thì rất ít các nhà đầu tư quan tâm. Nếu phát triển kinh tế thị trường đơn thuần sẽ gây ra sự bất công trong xã hội và dễ xảy ra khủng hoảng, do đó nhà nước với sự quản lý vĩ mô sẽ phải thực hiện điều tiết nguồn tài chính nhằm san xẻ các nguồn lực đến đúng những địa chỉ cần thiết, tao sự công bằng và ổn định xã hội. Để đạt được hiệu quả cao trong vẫn đề này, thị trường tài chính là công cụ hữu hiệu nhất, bằng các chính sách khuyến khích, động viên, hay định hướng, chiến lược… nhà nước tác động vào thị trường tài chính nhằm thu hút nguồn lực vào những ngành nghề, khu vực cần khuyến khích đầu tư, hoặc nhà nước huy động vốn qua thị trường tài chính để tự mình đầu tư vào cách chương trình trọng điểm… đảm bao lợi ích chung cho toàn xã hội. Có thể thấy thị trường đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo lập sự ổn định chung của nền kinh tế. 1.3 – Thị trường tài chính có vai trò nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn tài chính đẩy nhanh tiến độ phát triển kinh tế. Việc huy động và sử dụng nguồn tài chính trên thị trường tài chính diễn ra trên cơ sở quan hệ cung cầu. Thị trường tài chính không chỉ thúc đẩy sử dụng có hiệu quả nguồn tài chính trong từng doanh nghiệp mà còn thúc đẩy sử dụng có hiệu quả nguồn tài chính trong tổng thể nền kinh tế . 1.4 – Thị trường tài chính là công cụ quan trọng để Nhà nước sử dụng, thực hiện các chính sách tài chính và chính sách tiền tệ nhằm điều hành và quản lý tốt hơn nền kinh tế thị trường. Thị trường tài chính hoạt động đã bổ sung thêm hình thức huy động nguồn tài chính cho các doanh nghiệp các tổ chức tài chính trung gian bằng cách phát hành cổ phiếu, trái phiếu…Thị trường tài chính còn tạo điều kiện và thúc đẩy các chủ thể hướng đầu tư đúng đắn và sử dụng vốn có hiệu quả nên đã góp phần thực hiện chính sách huy động nguồn tài chính, sử dụng nguồn tài chính hay chính sách tài chính. 2 – Một số điều kiện cần thiết để phát triển thị trường tài chính. 2.1 - Phát triển nền kinh tế thị trường, tạo lập môi trường kinh tế vĩ mô ổn định. Sự hình thành thị trường tài chính liên quan chặt chẽ với kinh tế hàng hoá - tiền tệ. Chính sự phát triển của kinh tế hàng hoá đã làm nẩy sinh nhu cầu và khẳ năng cung ứng nguồn tài chính tong nền kinh tế. đó là tiền đề cần thiết cho sự nẩy sinh thị trường tài chính. 2.2 – Các công cụ trung gian tài chính, tiền tệ phải dược phát triển đa dạng nhằm thúc đẩy sự luân chuyển vốn trong xã hội. Các trung gian tài chính cùng hoạt động trên thị trường tài chính và cạnh tranh lẫn nhau sẽ thúc đẩy tăng nhanh sự luân chuyển các nguồn tài chính và hạ thấp các chi phí cho các trung gian tài chính, làm cho lợi ích của người cung và người cầu các nguòn tài chính tăng lên. 2.3 – Thiết lập một hành lang pháp lý đủ mạnh để vận hành và quản lý thông suốt thị trường tài chính. Nhằm phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động tài chính và xử lý kịp thời các hành vi đó đảm bảo cho thị rường tài chính hoạt động ổn định, có hiệu quả, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư phục vụ cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. 2.4 – Xây dựng một nền tảng kỹ thuật, vật chất tốt: Nhằm hình thành một hệ thống thông tin đa chiều cung cấp những thông tin kinh tế, tài chính nhanh, nhạy và chính xác đến những người có nhu cầu. 2.5 – Đào tạo nguồn nhân lực: Có chất lượng cao, được trang bị kiến thức về thị trường tài chính, am hiểu các nghiệp vụ kinh tế tài chính liên quan nhằm điều hành và quản lý tốt hơn thị trường tài chính, cũng như có đội ngũ nhà đầu tư có óc chiến lược, sáng tạo dám đương đầu với rủi ro mạo hiểm. 3 – Xu hướng hiện nay Các thị trường tài chính đã từng chứng kiến những thay đổi to lớn trong những năm 1980 và 1990. Tiến bộ khoa học kỹ thuật trong lĩnh vực máy tính và viễn thông, cùng với xu hướng toàn cầu hoá trong lĩnh vực ngân hàng và thương mại, đã dẫn đến việc tự do hoá, và cạnh tranh ngày càng tăng trên phạm vi toàn thế giới. Kết quả là một thị trường được liên kết trên phạm vi quốc tế với hiệu quả tăng lên đáng kể. Trong khi những bước tiến trên đây nhìn chung là đáng khích lệ, chúng cũng gây ra một khó khăn cho các nhà hoạch định chính sách. Các thị trường tài chính hiện đại làm cho các nền kinh tế quốc dân phải đối mặt với những cú sốc từ các nguồn lực mới và bất ngờ, với số lượng ít, nếu bất kỳ quốc gia nào tỏ ra chậm chạp. Các ngân hàng trung ương phải tìm ra các biện pháp mới nhằm đánh giá và hạn chế rủi ro trong hệ thống tài chính. Một khối lượng vốn lớn được luân chuyển nhanh chóng trên khắp thế giới đáp ứng những thay đổi trong lãi xuất và tỷ giá, và những dòng luân chuyển đó có thể phá vỡ các tổ chức và nền kinh tế trong nước. Cuộc khủng hoảng ở Châu á năm 1998 là một ví dụ điển hình. Xu hướng toàn cầu hoá làm nảy sinh nhu cầu hợp tác chặt chẽ hơn giữa các cơ quan quản lý ở cấp quốc tế. Các nhân tố làm phức tạp hoá quá trình hợp tác bao gồm: (1) cơ cấu của khu vực ngân hàng và chứng khoán của các quốc không giống nhau, (2) xu hướng thnàh lập các công-lô-mê-rat dịch vụ tài chính ở Châu Âu, và (3) các quốc gia còn chần chừ chưa muốn từ bỏ quyền kiểm soát của mình đối với chính sách tiền tệ quốc gia. Tuy nhiên, các nhà quản lý đều nhất trí về sự cần thiết phải thu hẹp khoảng cách trong quá trình kiểm soát thị trường trên toàn cầu. Một xu hướng quan trọng khác trong những năm gần đây là việ sủ dụng ngày càng nhiều derivative. Derrivative là bất kỳ loại chứng khoán nào có giá trị được bắt nguồn từ giá của một tài sản "cơ sở" khác. Quyền chọn mua chứng khoán của công ty ABC là một derivative, tương tự như vậy đối với một hợp đồng mua đồng Yên Nhật sau 6 tháng kể từ thời điểm hiện tại. Giá trị quyền chọn mua chứng khoán của công ty ABC phụ thuộc diễn biến về giá chứng khoán của ABC, giá này lại phụ thuộc vào dòng tiền dự đoán trong tương lai sinh ra từ hoạt động của ABC. Giá trị của đồng Yên trong "tương lai" phụ thuộc vào tỷ giá giữa đồng Yên và đồng Đôla, tỷ giá này lại phụ thuộc vào các hoạt động kinh tế ở hai quốc gia này. Thị trường cho chứng khoán phái sinh phát triển nhanh hơn bất kỳ thị trường nào khác trong những năm gần đây, nguyên nhân chủ yếu là do các công ty sử dụng chúng để đề phòng các loại rủi ro. III _ Kết Luận Trong nền kinh tế thị trường, sự tồn tại và phát triển của thị trường tài chính là tất yếu khách quan. Thị trường tài chính là sự thể hiện nhạy cảm mọi hoạt động của thị trường hàng hoá và dịch vụ. Nó được ví như một “ nền kinh tế tượng trưng” hay “ một nền kinh tế phát sinh” từ nền kinh tế thực, nó đo lường và phản ánh hiệu quả kinh doanh và tình trạng của kinh tế thực. Vì thế có quan điểm cho rằng thị trường tài chính là yếu tố cơ bản nhất của kinh tế thị trường hiện tại. Thị trường tài chính ra đời đã làm đa dạng hoá và phức tạp hoá mọi hoạt động tài chính. Nó không chỉ nhận một cách thụ động các ảnh hưởng của nền kinh tế mà còn gây ra nhiều tác động đáng kể đến sự phát triển của nền kinh tế. Và như thế, nó có vai trò nhất định đối với sự vận hành kinh tế và trở thành công cụ đắc lực giúp nhà nước quản lý hiệu quả nên kinh tế. Mục lục Trang Lời mở đầu 1 Phần I : Khái niệm về thị trường tài chính 2 1 – Quan niệm về tài chính 2 2 – Những vấn đề chung về thị trường tài chính 3 Phần II – Vai trò của thị trường tài chính đối với sự phát triển kinh tế 6 1 – Vai trò của thị trường tài chính đối với sự phát triển kinh tế 6 2 – Một số điều kiện cần thiết để phát triển thị trường tài chính 8 3 – Xu hướng hiện nay 9 Phần III _ Kết Luận 11 Tài liệu tham khảo 1 . Giáo trình Tài Chính II 2 . Lý thuyết tài chính 3 . Hoạt động tài chính trong nền kinh tế thị trường