Tiểu luận Xu hướng và các giải pháp phát triển kinh tế nông hộ Việt Nam

hoọ noõng daõn khaự giaỷ, ngoaứi phaàn tửù tuực, coự saỷn xuaỏt moọt soỏ noõng saỷn haứng hoaự nhửng khoõng nhieàu. Hoọ noõng daõn coự loaùi tửù canh taực treõn ruoọng ủaỏt rieõng vaứ loaùi taự ủieàn caứy caỏy treõn ruoọng ủaỏt lúnh canh cuỷa ủũa chuỷ. Thụứi cửùc thũnh cuỷa caực trieàu ủaùi phong kieỏn nhử trieàu vua Leõ Thaựnh Toõng, toồ chửực vaứ kyừ thuaọt cuỷa saỷn xuaỏt noõng nghieọp cuỷa kinh teỏ hoọ noõng daõn ủaùt trỡnh ủoọ khaự cao, khoõng thua keựm nửụực naứo trong khu vửùc. Caực hoọ noõng daõn coự nhửừng gioỏng caõy troàng, vaọt nuoõi, caực coõng cuù vaứ kyừ thuaọt saỷn xuaỏt phuứ hụùp vụựi ủaởc ủieồm ủieàu kieọn noõng nghieọp luực baỏy giụứ. Nhửng ủeỏn cuoỏi trieàu Leõ, thụứi Trũnh- Nguyeón phaõn tranh, cheỏ ủoọ phong kieỏn suy taứn, kinh teỏ noõng hoọ gaởp nhieàu khoự khaờn do chieỏn tranh keựo daứi, toõ, thueỏ, lao dũch naởng neà laứm cho noõng nghieọp ủỡnh ủoỏn. Thụứi Taõy Sụn, sau chieỏn thaộng quaõn Thanh,vua Quang Trung xuoỏng chieỏu khuyeỏn noõng vaứ thửùc hieọn chớnh saựch ruoọng ủaỏt tieỏn boọ, khuyeỏn khớch khai hoang, giaỷm nheù toõ, thueỏ neõn kinh teỏ hoọ noõng daõn ủửụùc phuùc hoài vaứ khụỷi saộc. Thụứi Phaựp thuoọc, noõng nghieọp nửụực ta ngoaứi luựa maứu, baột ủaàu phaựt trieồn moọt soỏ caõy troàng coõng nghieọp xuaỏt khaồu nhử cao su, caứ pheõ. Phửụng thửực saỷn xuaỏt chuỷ yeỏu vaón laứ cheỏ ủoọ phong kieỏn, coự sửù xaõm nhaọp cuỷa cheỏ ủoọ tử baỷn do thửùc daõn Phaựp ủửa vaứo. Toồ chửực saỷn xuaỏt noõng nghieọp phoồ bieỏn vaón laứ kinh teỏ hoọ noõng daõn tieồu noõng saỷn xuaỏt tửù tuực nhửng ủoàng thụứi cuừng hỡnh thaứnh lửùc lửụùng saỷn xuaỏt noõng saỷn haứng hoaự cung caỏp trong nửụực vaứ cho xuaỏt khaồu. Kinh teỏ hoọ noõng daõn tieồu noõng bao goàm baàn noõng ớt ruoọng ủaỏt, thieỏu voỏn; phaàn lụựn laứ coồ ủoõng – taự ủieàn (voõ saỷn noõng thoõn) lúnh canh ruoọng ủaỏt cuỷa ủũa chuỷ vụựi ủũa toõ raỏt cao – chieỏm 50% saỷn lửụùng trụỷ leõn – neõn saỷn xuaỏt khoõng ủuỷ aờn vaứ thửụứng xuyeõn ngheứo ủoựi. Taàng lụựp trung noõng coự ruoọng ủaỏt rieõng (ớt hoaởc nhieàu), coự voỏn saỷn xuaỏt, ủuỷ aờn, coự moọt soỏ saỷn xuaỏt ủửụùc moọt ớt noõng saỷn haứng hoaự. Sau ủaõy laứ nhửừng soỏ lieọu ủeồ minh hoaù tỡnh traùng noõng hoọ dửụựi cheỏ ủoọ thửùc daõn phong kieỏn: Theo soỏ lieọu thoỏng keõ trửụực Caựch maùng 8/1945, noõng daõn chieỏm 97% toồng soỏ noõng hoọ nhửng chổ coự khoaỷng 38% dieọn tớch ruoọng ủaỏt. Khoaỷng 40% soỏ noõng hoọ coự chuựt ớt ruoọng tử, coứn laùi ẵ (ụự Baộc Kyứ vaứ Trung Kyừ) vaứ 2/3 soỏ hoọ ụỷ Nam Kyứ khoõng coự laỏy “maỷnh ủaỏt caộm duứi”. Theo soỏ lieọu cuỷa Yves Henry (1930) thỡ: ễÛ Baộc Kyứ: soỏ hoọ coự dửụựi 0.36 ha chieỏm 61,8% coự ruoọng ủaỏt, soỏ coự tửứ 0.36-1,8 ha chieỏm 29,8%. ễỷ Trung Kyứ: soỏ hoọ coự dửụựi 0,5 ha chieỏm 68,5% ngửụứi coự ruoọng, soỏ coự 0.5-2.5 ha laứ 25.3% toồng soỏ chuỷ ruoọng. ễỷ Nam Kyứ: soỏ hoọ coự dửụựi 1 ha chieỏm 33.6%, coứn soỏ hoọ coự 1-3 ha chieỏm 38% toồng soỏ chuỷ ruoọng. Nhử vaọy ủa soỏ noõng daõn coự ruoọng ụỷ nửụực ta chổ coự dửụựi 1 ha trong khi ụỷ nhieàu nửụực chaõu AÙ, chaõu Myừ, bỡnh quaõn hoọ noõng daõn coự tửứ 5-10 ha. Vỡ khoõng coự hoaởc thieỏu ruoọng ủaỏt, soỏ ủoõng noõng daõn phaỷi ủi laứm thueõ hoaởc lúnh canh ruoọng ủaỏt cuỷa ủũa chuỷ. Nhửừng ngửụứi laứm thueõ phaàn lụựn thuoọc taàng lụựp coỏ noõng (voõ saỷn noõng thoõn). Hoù thửụứng chổ coự vieọc laứm hai thaựng trong moọt naờm vaứo hai muứa vuù: thaựng 5vaứ thaựng 10. Tieàn coõng chổ ủửụùc 10-12 xu/ngaứy, cụm nuoõi. Nhửừng naờm kinh teỏ khuỷng hoaỷng 1929-1933, thụù gaởt moói ngửụứi chổ ủửụùc 5-6 xu/ngaứy, coự khi 3-4 xu/ngaứy cuừng phaỷi laứm. Neỏu taàng lụựp coỏ noõng soỏng baống laứm thueõ hay lúnh canh (taự ủieàn) thỡ baàn noõng vaứ moọt boọ phaọn trung noõng lụựp dửụựi – nhửừng ngửụứi coự chuựt ớt ruoọng ủaỏt – thửụứng phaỷi lúnh canh ruoọng ủaỏt cuỷa ủũa chuỷ ủeồ caứy caỏy theõm. Vieọc laứm thueõ chổ laứ phuù ụỷ taàng lụựp naứy. ẹũa chuỷ chổ coự ruoọng , coứn taự ủieàn hay ngửụứi lúnh canh nhaọn ruoọng caứy caỏy tửứ luực coứn trụ ủaỏt ủeỏn luực thu hoaùch, bao nhieõu phớ toồn veà phaõn, gioỏng, coõng caứy bửứa, chaờm boựn… hoù phaỷi chũu heỏt. Vaọy maứ sau moói vuù gaởt, taự ủieàn phaỷi noọp cho ủũa chuỷ 50%, thaọm chớ 75% hoa lụùi. Ngoaứi ủũa toõ chớnh, taự ủieàn coứn phaỷi noọp cho ủũa chuỷ nhieàu khoaỷn toõ phuù nhử toõ traõu, toõ nửụực, toõ noõng cuù, laứm coõng khoõng, bieỏu xeựn cho chuỷ nhửừng dũp gioó, Teỏt… Sau khi noọp caực thửự toõ cho ủũa chuỷ, taự ủieàn chaỳng coứn maỏy hoọt luựa trong nhaứ. “treo haựi laứ treo nieõu” caõu noựi ủoự dieón taỷ tỡnh caỷnh ngửụứi taự ủieàn thụứi aỏy. Gaởp kyứ giaựp haùt hoaởc khi thueỏ giuùc sửu doàn, ngửụứi noõng daõn ngheứo khoõng coự caựch naứo khaực laứ phaỷi vay nụù. Duứ vay luựa hay tieàn, ngaộn haùn hay daứi haùn, ngửụứi noõng daõn ủeàu phaỷi traỷ mửực laừi raỏt cao. Trong vaờn tửù cho vay, ủũa chuỷ thửụứng baột noõng daõn phaỷi ủem nhaứ, ruoọng ủaỏt, vửụứn ra baỷo ủaỷm. Vỡ theỏ, bieỏt bao nhaứ coự nụù ủũa chuỷ trửụực ủoự coứn ủụù noõng, ủeỏn muứa ủong thoực, cửự traỷ maừi maứ khoõng heỏt ủửụùc nụù, cuoỏi cuứng phaỷi gaựn ruoọng cho chuỷ nụù. ẹoỏi vụựi coỏ noõng khoõng coự taứi muứa saỷn baỷo ủaỷm, ủũa chuỷ cho chũu troõng nom. Vay 1, ủeỏn ngaứy muứa hoù phaỷi laứm cho ủũa chuỷ soỏ coõng trũ giaự gaỏp 2-3 laàn. Vỡ laừi xuaỏt cao, laừi meù ủeỷ laừi con, cho neõn nhieàu khi noõng daõn ủaừ traỷ cho chuỷ nụù soỏ tieàn hay luựa hoaởc soỏ coõng gaỏp maỏy laàn soỏ nụù goỏc maứ khoaỷng nụù goỏc vaón coứn nguyeõn. Coự khi caỷ ủụứi hoù traỷ khoõng xong phaỷi ủeồ laùi cho con chaựu tieỏp tuùc “keựo caứy traỷ nụù”. ẹaừ khoồ vỡ toõ tửực choàng chaỏt, ngửụứi noõng daõn trửụực CM 8/1945 caứng cửùc nhoùc hụn dửụựi aựch sửu thueỏ naởng neà maứ cheỏ ủoọ thửùc daõn phong dieỏn quaứng chaởt vaứo coồ hoù. Ngoaứi thueỏ ủinh (tửứ 0.5-2.5 ủoàng) vaứ thueỏ ủieàn kim ngaùch ( thửụứng bũ taờng leõn), ngửụứi noõng daõn coứn phaỷi ủoựng goựp haứng chuùc thửự ngoaùi phuù vaứ baỏt thửụứng khaực bụỷi leừ caực caỏp ủeàu caàn coự nguoàn thu ủeồ tieõu xaứi rieõng. Aựp bửực xaừ hoọi coọng vụựi sửực taứn phaự cuỷa thieõn nhieõn ủaừ kỡm haừm gheõ gụựm sửực saỷn xuaỏt cuỷa haứng trieọu noõng daõn lao ủoọng nửụực ta. Naờng suaỏt caõy troàng vaứ naờng suaỏt lao ủoọng raỏt thaỏp, trung bỡnh luựa chổ ủaùt 10-12 taù/ha. Noõng daõn quanh naờm “ủaàu taột maởt toỏi” maứ ủoựi raựch vaón ủoựi raựch. Theo chửựng kieỏn cuỷa nhửừng ngửụứi ủửụng thụứi thỡ haứng naờm, thụù caứy phaỷi aờn ủoựi ủeỏn 7-8 thaựng, baàn noõng 5-6 thaựng, trung noõng 3-4 thaựng. Trong nhửừng thaựng aỏy, hoù phaỷi caàm hụi moói ngaứy moọt bửừa, aờn chaựo, aờn baộp, aờn khoai, cuứng laộm thỡ aờn rau maự, cuỷ chuoỏi, cuỷ maứi ủeồ coự caựi nheựt cho ủaày buùng. Gaàn ủeỏn ngaứy muứa, ụỷ nhaứ queõ, ta gaởp nhửừng boọ maởt hoỏc haực, xanh xao, caởp maột lụứ ủụứ, meựp traộng daừ. ẹoự laứ nhửừng boọ maởt ủoựi cụm, maỏt maựu cuỷa daõn caứy ngheứo vaực haựi ủi tỡm vieọc”. Quaàn chuựng nhaõn daõn bũ phaự saỷn ngaứy caứng nhieàu thỡ tỡnh traùng thaỏt nghieọp, nửỷa thaỏt nghieọp vaứ nhaõn khaồu thửứa tửụng ủoỏi trong noõng thoõn ngaứy caứng taờng. Toựm laùi, dửụựi cheỏ ủoọ thửùc daõn phong kieỏn, noõng daõn ta laõm vaứo caỷnh “moọt coồ ủoõi ba troứng”. Hoù bũ caực taàng lụựp aờn baựm xaừ hoọi laứ phong kieỏn, ủũa chuỷ, ủeỏ quoỏc vaứ tử saỷn xaõu xeự. “Chớnh hoù laứ nhửừng ngửụứi phaỷi laứm cho moùi coõng vieọc naởng nhoùc, moùi thửự lao dũch. Chớnh hoù laứm ra cho luừ ngửụứi aờn baựm,luừ ngửụứi lửụứi bieỏng, luừ ngửụứi ủi khai hoaự thuù hửụỷng. Coứn hoù thỡ phaỷi soỏng cuứng khoồ, neỏu maỏt muứa thỡ hoù cheỏt ủoựi trong khi nhửừng teõn ủao phuỷ cuỷa hoù soỏng thửứa thaỷi… ẹoự laứ hoù bũ aờn caộp khaộp moùi phớa, baống moùi caựch, do caực quan cai trũ , do boùn ủũa chuỷ phong kieỏn vaứ Nhaứ thụứ”. Treõn ủaõy laứ tỡnh caỷnh bi thaỷm cuỷa hoọ noõng daõn Vieọt Nam dửụựi caực cheỏ ủoọ phong kieỏn vaứ thửùc daõn trửụực CM 8/45. 2. Kinh teỏ noõng hoọ Vieọt Nam sau Caựch maùng Thaựng 8/1945: Caựch maùng Thaựng 8/1945 laứ caựi moỏc lũch sửỷ ủaựnh daỏu sửù thay ủoồi cụ baỷn cuỷa xaừ hoọi Vieọt Nam, ủoàng thụứi laứ sửù thay ủoồi cuỷa noõng daõn Vieọt Nam. Tửứ sau CM 8/45, kinh teỏ noõng hoọ ủaừ coự nhửừng bieỏn ủoồi saõu saộc vaứ taực ủoọng tớch cửùc ủeỏn saỷn xuaỏt noõng nghieọp phuùc vuù yeõu caàu baỷo veọ vaứ xaõy dửùng ủaỏt nửụực. Tửứ sau thaựng 8 naờm 1945, Chớnh phuỷ Vieọt Nam Daõn chuỷ Coọng hoứa, Nhaứ nửụực coõng noõng ủaàu tieõn ụỷ ẹoõng Nam AÙ ủaừ tửứng bửụực giaỷi quyeỏt nhửừng vaỏn ủeà ruoọng ủaỏt theo khaồu hieọu “ngửụứi caứy coự ruoọng” cuỷa ẹaỷng Coọng saỷn Vieọt Nam. Tửứ giaỷm toõ, giaỷm tửực, xoựa nụù taùm caỏp, taùm giao vaứ chia caỏp ruoọng ủaỏt caực loaùi, noõng daõn ta ủaừ giaứnh laùi ủửụùc nhieàu quyeàn lụùi chớnh ủaựng cuỷa ngửụứi lao ủoọng noõng nghieọp. Naờm 1954, khaựng chieỏn choỏng thửùc daõn Phaựp thaộng lụùi. Qua caỷi caựch ruoọng ủaỏt, hai trieọu hoọ noõng daõn mieàn Baộc ủửụùc chia 810.000 ha ruoọng ủaỏt tũch thu cuỷa ủũa chuỷ. ễỷ mieàn Nam tửứ Lieõn khu V trụỷ vaứo, noõng daõn ủửụùc chia caỏp 750.000 ha ruoọng ủaỏt caực loaùi, rieõng ụỷ Nam Boọ 564.547 ha ủaừ veà tay noõng daõn laứm chuỷ. Trong cuoọc khaựng chieỏn choỏng thửùc daõn Phaựp (1946-1954), hoọ noõng daõn laứ lửùc lửụùng saỷn xuaỏt lửụng thửùc thửùc phaồm cung caỏp cho boọ ủoọi aờn no ủaựnh thaộng. Vụựi tinh thaàn: “Ruoọng raóy laứ chieỏn trửụứng, caứy cuoỏc laứ vuừ khớ, nhaứ noõng laứ chieỏn sú, haọu phửụng thỡ ủau vụựi tieàn phửụng”, moói noõng daõn laứ moọt chieỏn sú treõn maởt traọn noõng nghieọp haờng haựi thi ủua ủaồy maùnh saỷn xuaỏt. Sau ngaứy hoaứ bỡnh laọp laùi, mieàn Baộc ủửụùc hoaứn toứan giaỷi phoựng, noõng daõn ra sửực khoõi phuùc vaứ phaựt trieồn kinh teỏ ủeồ xaõy dửùng haọu phửụng vaứ phuùc vuù tieàn tuyeỏn lụựn mieàn Nam. Nhửừng naờm 1955-1959 laứ thụứi kyứ khoõi phuùc vaứ phaựt trieồn kinh teỏ sau chieỏn tranh, noõng daõn mieàn Baộc ủaừ khaộc phuùc voõ vaứn khoự khaờn, phaựt huy naờng lửùc saựng taùo, phuùc hoaự khai hoang, thaõm canh, ủaồy maùnh troàng troùt chaờn nuoõi ủaùt thaứnh tớch to lụựn, vửụùt mửực saỷn xuaỏt trửụực chieỏn tranh. So vụựi naờm 1939 laứ naờm kinh teỏ phaựt trieồn nhaỏt thụứi Phaựp thuoọc thỡ caực chổ tieõu chuỷ yeỏu bỡnh quaõn trong nhửừng naờm 1955-1957 ủeàu ủaùt cao hụn, trong ủoự: Saỷn lửụùng lửụng thửùc quy thoực taờng 57%, rieõng thoực taờng 53%. Naờng suaỏt luựa taờng 30,8%. Lửụng thửùc bỡnh quaõn ủaàu ngửụứi taờng 43,6%. ẹaứn traõu taờng 44%, ủaứn boứ taờng 39%, ủaứn lụùn taờng 20%. Thu nhaọp vaứ ủụứi soỏng noõng daõn bửụực ủaàu ủửụùc caỷi thieọn. Naờng suaỏt luựa ụỷ mieàn Baộc naờm 1957 ủaùt 18 taù/ha/vuù, naờm 1958 ủaùt 20.47 taù, naờm 1959 ủaùt 21.63 taù: cao nhaỏt so vụựi caực nửụực Nam AÙ, vaứ ẹoõng Nam AÙ luực baỏy giụứ. Saỷn lửụùng thoực bỡnh quaõn ủaàu ngửụứi ụỷ mieàn Baộc naờm 1957 ủaùt 275.5 kg, naờm 1958 ủaùt 304.6 kg vaứ naờm 1959 ủaùt 334 kg, laứ ủổnh cao nhaỏt cuỷa noõng nghieọp nửụực ta trong nhửừng naờm trửụực ủoự vaứ caỷ 20 naờm sau. Tửứ naờm 1958 ủeỏn 1960 vaứ cho ủeỏn gaàn 20 naờm sau, chuỷ trửụng tieỏn haứnh HTHNN thửùc chaỏt laứ taọp theồ hoaự treõn toaứn mieàn Baộc vaứ sau 1975 caỷ ụỷ mieàn Nam. Caực HTXNN ủửụùc thaứnh laọp treõn cụ sụỷ taọp theồ hoaự ruoọng ủaỏt, traõu boứ, lao ủoọng, xoaự boỷ quyeàn tửù chuỷ saỷn xuaỏt cuỷa kinh teỏ hoọ noõng daõn, chổ ủeồ laùi 5% ủaỏt cho kinh teỏ phuù gia ủỡnh. Taọp theồ hoaự noõng nghieọp ủaừ laứm lu mụứ vai troứ cuỷa kinh teỏ hoọ noõng daõn. Toaứn boọ coõng vieọc tửứ saỷn xuaỏt ủeỏn phaõn phoỏi ủeà do ban quaỷn trũ HTX ủieàu haứnh. Nhửng trong thửùc teỏ, kinh teỏ noõng hoọ vaón coự sửực soỏng maừnh lieọt. Vụựi hỡnh thửực laứ kinh teỏ phuù gia ủỡnh vụựi dieọn tớch ủaỏt nhoỷ beự 5%, caực noõng hoọ xaừ vieõn cuỷa HTXSXNN ủaừ ủaàu tử trớ tueọ, coõng sửực vụựi soỏ voỏn vaứ vaọt tử ớt oỷi ủaừ ửựng duùng thaứnh coõng caực tieỏn boọ kyừ thuaọt,keỏt hụùp troàng troùt vụựi chaờn nuoõi ủeồ laỏy phaõn boựn, thửùc hieọn thaõm canh taờng vuù. Keỏt quaỷ chổ vụựi 5% ủaỏt,baứ con ủaừ taùo ra nhửừng naờng suaỏt luựa kyỷ luùc cao gaỏp 2-3 laàn naờng suaỏt ruoọng cuỷa taọp theồ. Phaàn thu nhaọp tửứ troàng troùt cuỷa kinh teỏ phuù gia ủaừ baỷo ủaỷm treõn 50% toồng thu nhaọp cuỷa gia ủỡnh, coứn thu nhaọp tửứ 95% ủaỏt cuỷa taọp theồ nhieàu khi thaỏp hụn thu nhaọp tửứ ủaỏt 5%. ễỷ mieàn Nam, thụứi kyứ 1954-1975, quaàn chuựng noõng daõn phaỷi lieõn tuùc ủaỏu tranh choỏng chớnh quyeàn Saứi Goứn, tay sai cuỷa ủeỏ quoỏc Myừ, ủeồ baỷo veọ nhửừng quyeàn lụùi ruoọng ủaỏt maứ ẹaỷng Coọng saỷn vaứ chớnh quyeàn caựch maùng ủaừ ủửa laùi tửứ sau CM 8/45. Chớnh quyeàn Ngoõ ẹỡnh Dieọm ủaừ tieỏp tay cho giai caỏp ủũa chuỷ giửùt laùi gaàn heỏt soỏ ruoọng ủaỏt caựch maùng ủaừ caỏp cho noõng daõn. ẹeỏn ẹoàng Khụỷi 1959-1960, noõng daõn mieàn Nam vuứng leõn giaứnh laùi chớnh quyeàn (ụỷ cụ sụỷ) vaứ ruoọng ủaỏt, mụỷ roọng vuứng giaỷi phoựng vaứ baỷo veọ ủửụùc quyeàn laứm chuỷ ruoọng ủaỏt treõn 70% dieọn tớch canh taực ụỷ mieàn Nam cho ủeỏn ngaứy giaỷi phoựng 1975. Sau ngaứy mieàn Nam ủửụùc giaỷi phoựng, ủaỏt nửụực ủửụùc thoỏng nhaỏt, coõng cuoọc taọp theồ hoaự noõng nghieọp ủửụùc tieỏn haứnh ụỷ mieàn Nam theo moõ hỡnh HTXNN cuỷa mieàn Baộc. Taọp theồ hoaự noõng nghieọp ủaừ hoaứn thaứnh nhanh choựng ụỷ vuứng Duyeõn haỷi mieàn Trung, vỡ ụỷ ủaõy haàu heỏt laứ kinh teỏ tieồu noõng vaứ coự nhieàu khoự khaờn sau chieỏn tranh. ễỷ Nam Boọ, nhaỏt laứ ẹBSCL, taọp theồ hoaự gaởp nhieàu trụỷ ngaùi vỡ soỏ ủoõng noõng daõn laứ ngửụứi saỷn xuaỏt haứng hoaự khoõng tửù nguyeọn tửứ boỷ quyeàn laứm chuỷ saỷn xuaỏt. Vỡ vaọy, soỏ hoọ noõng daõn gia nhaọp HTX vaứ taọp ủoaứn saỷn xuaỏt (TẹSX) chieỏm tổ leọ thaỏp vaứ phaàn lụựn mang tớnh hỡnh thửực. Sửù xaựo troọn veà toồ chửực saỷn xuaỏt cuứng vụựi haọu quaỷ tieõu cửùc cuỷa vieọc ủieàu chổnh ruoọng ủaỏt ủaừ aỷnh hửụỷng ủeỏn saỷn xuaỏt noõng nghieọp ụỷ ẹBSCL sau chieỏn tranh. Sau khaựng chieỏn choỏng Myừ thaộng lụùi, Nhaứ nửụực taọp trung ủaàu tử nhieàu cho noõng nghieọp, khoõi phuùc vaứ phaựt trieồn caực coõng trỡnh thuyỷ lụùi, nhaọp nhieàu phaõn boựn vaứ maựy moực noõng nghieọp nhaốm thuực ủaồy noõng nghieọp phaựt trieồn nhanh. Nhửng keỏt quaỷ toồng keỏt 5 naờm (1975-1980), saỷn lửụng thửùc khoõng taờng vaứ naờm 1980 laứ naờm ta gaởp nhieàu khoự khaờn veà lửụng thửùc vỡ noõng nghieọp giaỷm suựt, trỡ treọ. Nguyeõn nhaõn chuỷa yeỏu laứ do cụ cheỏ quaỷn lyự kinh teỏ noõng nghieọp theo moõ hỡnh taọp theồ hoaự ủaừ kỡm haừm saỷn xuaỏt ụỷ caỷ hai mieàn Nam Baộc, vỡ noõng daõn khoõng coự quyeàn tửù chuỷ saỷn xuaỏt. Trửụực tỡnh hỡnh aỏy, taùi moọt soỏ ủũa phửụng ụỷ mieàn Baộc (Vúnh Phuự, Haỷi Phoứng) moọt soỏ HTX ủaừ thửùc hieọn “khoaựn chui”, giao cho hoọ noõng daõn xaừ vieõn moọt phaàn quyeàn tửù chuỷ saỷn xuaỏt vaứ phửụng thửực naứy ủaừ coự taực ủoọng tớch cửùc. ễỷ Nam Boọ, moọt soỏ TẹSX vaứ HTXNN ủaừ ủeồ cho noõng hoọ coự quyeàn tửù chuỷ trong saỷn xuaỏt. Vai troứ kinh teỏ cuỷa noõng hoọ bửụực ủaàu ủửụùc khaỳng ủũnh qua thửùc tieón cuỷa 30 naờm HTHNN theo con ủửụứng taọp theồ hoaự. Hoọi nghũ Trung ửụng laàn thửự 6 (khoaự VI) naờm 1979 chuỷ trửụng taùo ủieàu kieọn cho saỷn xuaỏt “bung ra” baống caực giaỷi phaựp: Thửứa nhaọn neàn kinh teỏ nhieàu thaứnh phaàn. Cho caực hoọ xaừ vieõn mửụùn ủaỏt saỷn xuaỏt ủeồ khaộc phuùc tỡnh traùng boỷ hoang ủaỏt. Oồn ủũnh nghúa vuù lửụng thửùc, ủieàu chổnh giaự mua noõng saỷn, thửùc hieọn mua theo giaự thoaỷ thuaọn. Haùn cheỏ trớch laọp caực quyừ taọp theồ ủeồ taờng thu nhaọp cho xaừ vieõn. Thửứa nhaọn kinh teỏ gia ủỡnh vaứ coi kinh teỏ gia ủỡnh laứ moọt boọ phaọn hụùp thaứnh cuỷa kinh teỏ XHCN. Treõn cụ sụỷ kinh nghieọm vaứ saựng kieỏn cuỷa noõng daõn vaứ laừnh ủaùo ủũa phửụng trong thửùc tieón saỷn xuaỏt, Trung ệụng ủaừ ủeà ra chuỷ trửụng tửứng bửụực khaộc phuùc nhửừng haùn cheỏ cuỷa cụ cheỏ quaỷn lyự trong noõng nghieọp, taùo ủieàu kieọn cho saỷn xuaỏt phaựt trieồn theo hửụựng tửứng bửụực xaực laọp laùi vũ trớ cuỷa kinh teỏ hoọ noõng daõn trong noõng nghieọp, baột ủaàu tửứ Chổ thũ 100 cuỷa Ban Bớ thử (1981). Theo Chổ thũ 100, hoọ noõng daõn xaừ vieõn baột ủaàu ủửụùc giao moọt phaàn quyeàn chuỷ ủoọng trong quaỷn lyự saỷn xuaỏt, cuù theồ laứ ủửụùc HTX khoaựn moọt soỏ khaõu canh taực vaứ ủửụùc hửụỷng phaàn naờng suaỏt vửụùt khoaựn, ủaừ coự taực duùng khuyeỏn khớch noõng daõn saỷn xuaỏt, trong khi HTX vaón quaỷn lyự ủieàu haứnh. Nhụứ coự Chổ thũ 100, so vụựi thụứi kyứ 1976-1980, naờng suaỏt lao ủoọng noõng nghieọp taờng 23.8%, saỷn lửụùng lửụng thửùc taờng 27%, dieọn tớch caõy coõng ngieọp taờng 62.1%, ủaứn boứ taờng 33%, ủaứn heo taờng 22.1%. bỡnh quaõn lửụng thửùc ủaàu ngửụứi naờm sau taờng hụn naờm trửụực: 1981- 273 kg, 1985- 304 kg. Nhửừng con soỏ neõu treõn cho thaỏy: kinh teỏ hoọ noõng daõn ủaừ tửứng bửụực xaực laọp laùi vũ trớ cuỷa mỡnh trong saỷn xuaỏt noõng nghieọp. Tuy nhieõn, do Chổ thũ 100 coứn moọt soỏ nhửụùc ủieồm laứm haùn cheỏ vai troứ kinh teỏ cuỷa hoọ noõng daõn neõn thaựng 4/1988, Boọ Chớnh trũ Trung ửụng ẹaỷng (khoaự VI) ủaừ ra Nghũ quyeỏt soỏ 10 veà ủoồi mụựi quaỷn lyự kinh teỏ noõng nghieọp vaứ sau ủoự laứ Nghũ quyeỏt Hoọi nghũ laàn thửự 6 cuỷa Trung ửụng ẹaỷng (khoaự VI) chuỷ trửụng: Thửứa nhaọn hoọ noõng daõn laứ ủụn vũ kinh teỏ tửù chuỷ nhaọn khoaựn. Noõng daõn chổ coứn moọt nghúa vuù: noọp thueỏ. Thửùc hieọn chớnh saựch moọt giaự, vụựi noõng daõn chuỷ yeỏu laứ giaự thoaỷ thuaọn. ẹửụùc giao quyeàn sửỷ duùng ruoọng ủaỏt laõu daứi. Thửụng maùi hoaự vaọt tử. Kinh teỏ HTX coự nhieàu hỡnh thửực tửứ thaỏp ủeỏn cao, moùi toồ chửực saỷn xuaỏt kinh doanh do ngửụứi lao ủoọng tửù nguyeọn goựp voỏn, goựp sửực, ủửụùc quaỷn lyự theo nguyeõn taộc daõn chuỷ, khoõng phaõn bieọt quy moõ vaứ trỡnh ủoọ kyừ thuaọt. ẹaõy laứ bửụực thaộng lụùi quan troùng thửự hai (sau Chổ thũ 100) vaứ laứ thaộng lụùi cụ baỷn cuỷa kinh teỏ noõng hoọ: tửứ vũ trớ phuù trụù, hoọ noõng daõn ủaừ xaực laọp laùi vũ trớ tửù chuỷ. Vaọy laứ sau 30 naờm toồ chửực phong traứo HTH (taọp theồ hoaự) noõng nghieọp, chuựng ta ủaừ trụỷ laùi quan nieọm ủuựng ủaộn veà kinh teỏ noõng hoọ vaứ kinh teỏ hụùp taực trong noõng nghieọp. Tửứ sau Nghũ quyeỏt 10 cuỷa Boọ Chớnh trũ, saỷn xuaỏt noõng nghieọp ủaừ coự nhửừng chuyeồn bieỏn quan troùng. ễỷ caực ủũa phửụng, ruoọng ủaỏt ủửụùc giao cho hoọ noõng daõn sửỷ duùng laõu daứi. Quyeàn sửỷ duùng ruoọng ủaỏt laõu daứi cuứng vụựi quyeàn sụỷ hửừu caực tử lieọu saỷn xuaỏt khaực – cụ sụỷ vaọt chaỏt vaứ phaựp lyự cuỷa quyeàn tửù chuỷ saỷn xuaỏt – laứ nguoàn goỏc taùo ra ủoọng lửùc mụựi thuực ủaồy hoọ noõng daõn haờng haựi chaờm lo saỷn xuaỏt, ủoàng thụứi khaộc phuùc tỡnh trang voõ chuỷ trong quaỷn yự sửỷ duùng ủaỏt ủai vaứ caực tử lieọu saỷn xuaỏt khaực trong nhieàu naờm qua. Moọt khi trụỷ thaứnh ủụn vũ kinh teỏ tửù chuỷ, nhửừng tieàm naờng veà lao ủoọng, voỏn, vaọt tử, kinh nghieọm laứm aờn cuỷa hoọ noõng daõn ủaừ ủửụùc huy ủoọng vaứ duùng coự hieọu quaỷ hụn ủeồ thaõm canh taờng naờng suaỏt, mụỷ roọng quy moõ saỷn xuaỏt caỷ troàng troùt, chaờn nuoõi, thuyỷ saỷn… Tửứ thửùc teỏ cuỷa nhieàu nửụực treõn theỏ giụựi vaứ tửứ nhửừng keỏt quaỷ ủoồi mụựi quaỷn lyự kinh teỏ noõng nghieọp nửụực ta trong nhửừng naờm qua, coự theồ khaỳng ủũnh: kinh teỏ noõng hoọ laứ hỡnh thửực kinh teỏ phuứ hụùp vụựi ủaởc ủieồm saỷn xuaỏt noõng nghieọp vaứ laứ hỡnh thửực chuỷ yeỏu trong heọ thoỏng toồ chửực kinh teỏ noõng nghieọp. II - NHệếNG VAÁN ẹEÀ RA Tệỉ THệẽC TIEÃN: Nhỡn laùi toaứn boọ quaự trỡnh vaọn ủoọng vaứ phaựt trieồn cuỷa kinh teỏ noõng hoọ qua caực giai ủoaùn lũch sửỷ, coự theồ ruựt ra moọt soỏ vaỏn ủeà sau ủaõy: 1. Sửù toàn taùi vaứ phaựt trieồn cuỷa kinh teỏ noõng hoọ laứ do ủoứi hoỷi khaựch quan cuỷa neàn saỷn xuaỏt noõng nghieọp. Tớnh khaựch quan aỏy bũ vi phaùm thỡ noõng nghieọp seừ khoõng theồ phaựt trieồn ủửụùc. Qua caực giai ủoaùn lũch sửỷ tửứ naờm 1955 ủeỏn nay, chuựng ta thaỏy roừ raứng khi naứo kinh teỏ noõng hoọ ủửụùc coi troùng, ủửụùc ủaởt ủuựng vũ trớ cuỷa noự trong neàn saỷn xuaỏt noõng nghieọp thỡ kinh teỏ noõng nghieọp vaứ xaừ hoọi noõng thoõn phaựt trieồn vaứ ngửụùc laùi. Sửù phaựt trieồn cuỷa kinh teỏ – xaừ hoọi noõng thoõn trửụực taọp theồ hoaự (1955-1959), sửù suy thoaựi cuỷa noõng nghieọp, noõng thoõn Vieọt Nam nhửừng naờm taọp theồ hoaự noõng nghieọp (1960-1980) vaứ tửứng bửụực ủửụùc phuùc hoài trong quaự trỡnh ủoồi mụựi cụ cheỏ quaỷn lyự tửứ 1981 ủeỏn nay ủaừ cho thaỏy ủieàu ủoự. 2. ẹieàu kieọn ủeồ kinh teỏ noõng hoọ thửùc sửù laứ moọt ủụn vũ kinh teỏ tửù chuỷ bao goàm: Laứm chuỷ tử lieọu saỷn xuaỏt, trửụực heỏt laứ ruoọng ủaỏt. Laứm chuỷ quaự trỡnh toồ chửực, quaỷn lyự saỷn xuaỏt. Laứm chuỷ quaự trỡnh phaõn phoỏi tieõu thuù saỷn phaồm. Neỏu khoõng coự ủaày ủuỷ caực ủieàu kieọn treõn ủaõy, vai troứ tửù chuỷ cuỷa kinh teỏ noõng hoọ chửa ủửụùc ủaỷm baỷo thỡ neàn saỷn xuaỏt noõng nghieọp cuừng khoõng theồ phaựt trieồn bỡnh thửụứng. Bieọn chửựng cuỷa quaự trỡnh tửứ “khoaựn chui” ủeỏn “khoaựn 100” roài ủeỏn “khoaựn 10” vaứ ủeỏn Nghũ quyeỏt TW6 (khoaự VI) khaỳng ủũnh hoọ noõng daõn laứ ủụn vũ kinh teỏ tửù chuỷ ủaừ theồ hieọn roừ ủieàu ủoự. 3. Hụùp taực xaừ trong noõng nghieọp laứ quaự trỡnh xaừ hoọi hoaự tửứng bửụực neàn saỷn xuaỏt noõng nghieọp, nhửng do tớnh ủaởc thuứ cuỷa saỷn xuaỏt noõng nghieọp, quaự trỡnh hụùp taực trong noõng nghieọp dieón ra khaực vụựi trong coõng nghieọp. HTX trong noõng nghieọp khoõng phaỷi laứ sửù taọp trung tử lieọu saỷn xuaỏt, ruoọng ủaỏt, voỏn, lao ủoọng ủeồ quaỷn lyự theo kieồu “laứm coõng aờn ủieồm” khoõng phaỷi laứ sửù taọp trung nhửừng ủụn vũ saỷn xuaỏt quy moõ nhoỷ – kinh teỏ hoọ noõng daõn thaứnh moọt ủụn vũ saỷn xuaỏt quy moõ lụựn theo kieồu coõng nghieọp, maứ chổ laứ nhửừng khaõu, nhửừng chửực naờng maứ HTX tieỏn haứnh thỡ coự lụùi hụn caực noõng hoọ laứm rieõng leỷ. HTX khoõng trieọt tieõu kinh teỏ noõng hoọ maứ chổ boồ trụù cho kinh teỏ noõng hoọ ngaứy caứng phaựt trieồn. Sai laàm cuỷa moõ hỡnh HTX – taọp theồ hoaự keựo daứi maỏy thaọp kyỷ qua laứ: Khoõng nhaọn thửực ủuựng ủaởc thuứ cuỷa saỷn xuaỏt noõng nghieọp gaộn vụựi noự laứ vai troứ tửù chuỷ cuỷa kinh teỏ noõng hoọ. Vieọc xoaự boỷ kinh teỏ noõng hoọ laứm cho quaự trỡnh saỷn xuaỏt sinh hoùc maỏt ủi ngửụứi chuỷ thửùc sửù cuỷa noự. Taọp trung hoaự saỷn xuaỏt noõng nghieọp theo kieồu coõng nghieọp ủoàng nhaỏt hụùp taực hoaự vụựi taọp theồ hoaự khoõng phuứ hụùp vụựi ủaởc thuứ cuỷa saỷn xuaỏt noõng nghieọp. Vỡ vaọy, taọp trung hoaự caứng cao thỡ saỷn xuaỏt caứng keựm hieọu quaỷ. Nhaọn thửực ủụn giaỷn veà CNXH, ủaởc bieọt laứ quan nieọm ủoàng nhaỏt sụỷ hửừu coõng coọng veà tử lieọu saỷn xuaỏt vụựi baỷn chaỏt cuỷa CNXH, ủoỏi laọp sieõu hỡnh CNXH vụựi CNTB keồ caỷ vieọc xaõy dửùng nhửừng moõ hỡnh kinh teỏ. Nhaọn thửực sai veà noõng daõn, coi noõng daõn chổ laứ nhửừng ngửụứi coự ủaàu oực tử hửừu ủi ngửụùc vụựi baỷn chaỏt cuỷa CNXH. Vỡ vaọy, caàn phaỷi xoaự boỷ cụ sụỷ kinh teỏ cuỷa hoù baống caựch taựch hoù ra khoỷi tử lieọu saỷn xuaỏt, taọp trung toaứn boọ ruoọng ủaỏt vaứo saỷn xuaỏt taọp theồ ủeồ traựnh nguy cụ phaựt trieồn CNTB ụỷ noõng thoõn. Boỏi caỷnh quoỏc teỏ luực ủoự, ụỷ taỏt caỷ caực nửụực ủi theo con ủửụứng XHCN ủeàu thửùc hieọn moõ hỡnh taọp theồ hoaự saỷn xuaỏt noõng nghieọp. Nửụực ta bửụực vaứo xaõy dửùng CNXH tửụng ủoỏi muoọn so vụựi caực nửụực, hụn nửừa nhaọn thửực lyự luaọn cuỷa chuựng ta vaứo thụứi ủieồm ủoự cuừng chửa vửụùt ủửụùc nhaọn thửực lyự luaọn- thửùc tieón cuỷa nhửừng ngửụứi coọng saỷn quoỏc teỏ, do ủoự vieọc aựp duùng moõ hỡnh taọp theồ hoaự saỷn xuaỏt noõng nghieọp vaứo nửụực ta laứ khoự traựnh khoỷi. Do noõn noựng, chuỷ quan, duy yự chớ trong chổ ủaùo thửùc tieón, vieọc taọp theồ hoaự noõng nghieọp ủaừ ủửụùc tieỏn haứnh moọt caựch nhanh choựng, oà aùt, khoõng toõn troùng ủuựng quy taộc “tửù nguyeọn daõn chuỷ”, laỏy vieọc thửùc hieọn muùc tieõu chớnh trũ thay cho muùc tieõu kinh teỏ, neõn moõ hỡnh taọp theồ hoaự saỷn xuaỏt ủaừ ủửụùc xaõy dửùng moọt caựch aựp ủaởt vaứo noõng thoõn, xoaự boỷ kinh teỏ noõng hoọ moọt caựch trieọt ủeồ. Chieỏn tranh vaứ vieọn trụù quoỏc teỏ ủaừ che laỏp nhửừng sai laàm cuỷa vieọc taọp theồ hoaự saỷn xuaỏt noõng nghieọp, goứp phaàn cuỷng coỏ vaứ keựo daứi sửù toàn taùi cuỷa noự trong nhieàu naờm. Taọp theồ hoaự dửụứng nhử coự sửù phuứ hụùp nhaỏt ủũnh vụựi vieọc taọp trung sửực ngửụứi sửực cuỷa cho tieàn tuyeỏn, coứn nhửừng yeỏu keựm trong saỷn xuaỏt, sửù suy giaỷm veà kinh teỏ ủaừ ủửụùc vieọn trụù kinh teỏ buứ ủaộp. CHệễNG III: XU HệễÙNG VAỉ CAÙC GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ NOÂNG HOÄ VIEÄT NAM. I - XU HệễÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA KINH TEÁ NOÂNG HOÄ ễÛ NệễÙC TA HIEÄN NAY. 1. Xu hửụựng chung: Qua nghieõn cửựu kinh nghieọm cuỷa caực nửụực trong quaự trỡnh chuyeồn neàn noõng nghieọp tửứ tửù caỏp tửù tuực sang saỷn xuaỏt haứng hoaự, khaựi quaựt quaự trỡnh phaựt trieồn nhử sau: Giai ủoaùn 1: Khi xaừ hoọi baột ủaàu chuyeồn tửứ tỡnh traùng tửù caỏp tửù tuực sang saỷn xuaỏt haứng hoaự, caực noõng traùi baột ủaàu caỷi tieỏn kyừ thuaọt ủeồ naõng cao naờng suaỏt lao ủoọng. Nhửng trong bửụực ủaàu cuỷa quaự trỡnh coõng nghieọp hoaự, lao ủoọng noõng nghieọp vaón tieỏp tuùc taờng, quy moõ noõng traùi giaỷm daàn. ẹeồ giaỷi quyeỏt maõu thuaón naứy noõng daõn phaỷi tieỏp tuùc ủaàu tử theõm lao ủoọng vaứo thaõm canh, aựp duùng kyừ thuaọt ủeồ thay theỏ ủaỏt ủai coứn haùn cheỏ, taờng vuù, ủa daùng hoaự saỷn xuaỏt, phaựt trieồn ngaứnh ngheà phi noõng nghieọp ( bửụực ủaàu mụựi ủửụùc coi laứ n