Tóm tắt Luận án Kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay

, cho đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu chuyên sâu bàn đến việc kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay, nhất là trong điều kiện toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay. 1.4.2. Những vấn đề luận án cần tiếp tục nghiên cứu Trong quá trình đưa đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội, Đảng NDCM Lào luôn chú trọng đến giá trị truyền thống dân tộc cũng như coi trọng vấn đề kế thừa giá trị truyền thống dân tộc để đáp ứng trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào. Đáp ứng yêu cầu đó, luận án tiếp tục nghiên cứu những vấn đề sau: 1. Làm rõ vấn đề kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. 2. Tầm quan trọng, nội dung và những nhân tố tác động đến việc kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. 3. Đánh giá thực trạng kế thừa GTTTDT nhằm XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay và lý giải một số vấn đề đặt ra của việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. 4. Đề xuất phương hướng và một số giải pháp cơ bản nhằm kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. 7 Tóm lại, trên cơ sở kế thừa kết quả nghiên cứu của những người đi trước, luận án tiếp tục nghiên cứu vấn đề kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cách mạng khoa học - công nghệ hiện nay. Chương 2 KẾ THỪA GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG VIỆC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC NGƯỜI PHỤ NỮ LÀO HIỆN NAY - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN 2.1. Kế thừa giá trị truyền thống dân tộc Lào 2.1.1. Khái niệm kế thừa giá trị truyền thống dân tộc Giá trị truyền thống (GTTT) là một trong những giá trị tinh thần của đời sống xã hội bao gồm những chuẩn mực, những khuôn mẫu lý tưởng, những quy tắc ứng xử được hình thành trong cuộc sống và có ý nghĩa tích cực, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nhằm điều chỉnh và chuẩn hóa hành vi của con người trên cơ sở tự nguyện, tự giác. Kế thừa GTTT dân tộc là việc tiếp thu có chọn lọc, đồng thời phát huy những đức tính, những lề thói, phong tục ổn định, được đông đảo người dân thừa nhận và đã ăn sâu vào tâm lý, tập quán xã hội, được nối dài qua nhiều thế hệ, qua nhiều đời của dân tộc. Trong khi kế thừa GTTTDT cần kiên quyết loại bỏ những truyền thống cũ, lỗi thời, lạc hậu, không còn phù hợp; đồng thời qua thực tiễn để khẳng định những giá trị mới nảy sinh phù hợp; đồng thời qua thực tiễn để khẳng định những giá trị mới nảy sinh phù hợp với giai đoạn phát triển mới của đất nước. 2.1.2. Cơ sở hình thành giá trị truyền thống dân tộc Lào 2.1.2.1. Điều kiện tự nhiên Mô hình văn hóa lúa nước của Lào được tạo bởi hai yếu tố chính: núi và đồng bằng. Và đây là cơ sở đầu tiên để hình thành truyền thống văn hóa Lào. Khi xét đến yếu tố điều kiện tự nhiên có thể thấy rõ, nước Lào là một nước có những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp. Chính vì vậy, người Lào đã sớm lựa chọn nông nghiệp làm nghề sống chính của mình suốt mấy ngàn năm. Sự thuận lợi của yếu tố tự nhiên với cách sống yêu bình, thoải mái của người Lào đã ảnh hưởng đến sự hình thành một đời 8 sống kinh tế, xã hội thoải mái với những cái vốn có của mình. Đây là một đặc điểm văn hóa truyền thống, về sau ăn sâu vào những giá trị văn hóa truyền thống - người Lào yêu cuộc sống thanh bình, yên ổn, hơn là thay đổi. 2.1.2.2. Cơ sở kinh tế Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào là một trong những nước nghèo và chậm phát triển nhất thế giới. Nền kinh tế Lào là nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, kinh tế tự nhiên và nửa tự nhiên là phổ biến. Điều đó đã hình thành nền truyền thống dân tộc Lào về những giá trị truyền thống dân tộc Lào nói riêng - văn hóa lúa nước, khai thác rừng, tinh thần lao động cần cù, lối sống sản xuất nhỏ, v.v... Công cuộc đổi mới mà trước hết là thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội do các Đại hội IV, V, VI, VII, VIII, IX và X của Đảng NDCM Lào đề ra, kinh tế của Lào là có sự phát triển đáng kể, góp phần làm cho bộ mặt của đất nước và đời sống của nhân dân các bộ tộc có phần thay đổi, cơ sở hạ tầng và các tiệm lực kinh tế của đất nước đã được khai thác, động viên được đội ngũ trí thức cống hiến tài năng nhằm góp phần đẩy nhanh sự phát triển kinh tế, các nhà doanh nghiệp giỏi trên từng lĩnh vực đã xuất hiện. Đây là tiền đề và điều kiện quan trọng cho sự chuyển đổi nhận thức, tư duy kinh tế, song cũng là nền tảng cho sự hình thành những GTTTDT nói chung, XDĐĐ phụ nữ Lào nói riêng. 2.1.2.3. Cơ sở chính trị Trong lịch sử, sự phân hóa và mâu thuẫn trong xã hội Lào không lớn, đã tạo điều kiện cho sự liên kết dân tộc. Đời sống chính trị nói chung, nhà nước nói riêng ở Lào cơ bản ở trong trạng thái ổn định dựa trên những chuẩn mực, giá trị và niềm tin chung của các tộc người sống trên lãnh thổ Lào. Người Lào từ trong truyền thống luôn khao khát và tôn trọng độc lập và chủ quyền cho quốc gia dân tộc mình. Thống nhất quốc gia và đoàn kết dân tộc luôn luôn là xu hướng chủ đạo trong tình cảm và ý thức của nhân dân các tộc người ở Lào. Lịch sử của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước đã khiến yêu nước, đoàn kết, tự tôn dân tộc từ lâu đã trở thành truyền thống của dân tộc của người Lào nói chung, phụ nữ Lào nói riêng. Tuy nhiên, sự mới 9 mẻ của chế độ, nhà nước và pháp luật trong chế độ dân chủ nhân dân nên nhiều nội dung và biểu hiện của giá trị truyền thống dân tộc nói chung, phụ nữ Lào nói riêng mới còn đang hình thành. Sự thống nhất và đoàn kết dân tộc là xu thế hình thành và củng cố nhà nước quốc gia thống nhất, đời sống chính trị - xã hội ổn định. Tuy nhiên, những điều kiện và động lực cho cạnh tranh và phát triển trong chính trị lại không lớn. 2.1.2.4. Cơ sở xã hội, văn hóa Ở khía cạnh cơ sở xã hội, sự ảnh hưởng của các yếu tố tộc người, ngôn ngữ đến văn hóa là rất đáng kể. Việc không có tộc người chủ thể, không có chênh lệch về trình độ và phát triển, đa dạng về phong tục tập quán, lối sống và tín ngưỡng nhưng không có xung đột, hơn nữa còn hội tụ được những tinh hoa từ các tộc người trong quá trình hình thành quốc gia- dân tộc. Điều này hình thành và củng cố truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái và bình đẳng - bình đẳng tộc người, bình đẳng nam nữ, v.v... của người Lào trong quá trình dựng nước và bảo vệ đất nước. Ngoài mối quan hệ gia đình, bản, làng, mường... người Lào còn theo đạo Phật, coi đạo phật là giá trị tinh thần của nhân dân các bộ tộc. góp phần tạo nên một khối thống nhất về mặt tư tưởng. Lào là một nước nhỏ, dân số ít gồm rất nhiều bộ tộc, lại trải dài theo dọc sông, dọc núi, sống bên cạnh những người láng giềng lớn hơn mình... để bảo vệ nền độc lập, thống nhất đất nước không có đối sách nào hơn là đoàn kết, hòa hợp dân tộc và cùng tồn tại trong hòa bình. 2.1.3. Những nội dung cơ bản của giá trị truyền thống dân tộc Lào và phụ nữ Lào Một là, tinh thần yêu nước của dân tộc Lào Đối với nhân dân Lào, yêu nước thể hiện ở ý chí vươn lên quyết tâm vượt qua nghèo nàn, lạc hậu, góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, sớm đưa đất nước ra khỏi tình trạng kém phát triển, theo kịp trình độ các nước phát triển trong khu vực và thế giới. Ở CHDCND Lào, yêu nước đã trở thành chủ nghĩa yêu nước. Yêu nước là tình cảm thiêng liêng của mỗi con người. 10 Lòng yêu nước có nguồn gốc sâu xa từ ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng bản - Tổ quốc. Ngày nay, yêu nước là đặt lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân lên trên hết, là chăm lo xây dựng quê hương, đất nước, sẵn sàng chống đô hộ và xâm lược, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ quốc gia, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đối với mỗi người, lòng yêu nước phát triển từ những tình cảm gắn bó với làng xóm, quê hương và cao hơn hết là tình yêu Tổ quốc, lòng tự hào dân tộc. Hai là, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng của dân tộc Lào Cho dù các bộ tộc có những phong tục, đặc điểm tâm lý khác nhau nhưng người Lào cả nước có đặc trưng rất đặc biệt là đã cùng nhau chung sức dựng nước, cùng nhau chống lại kẻ thù xâm lược. Tất cả các bộ tộc Lào vẫn gắn bó với nhau trong cuộc sống, giúp đỡ lẫn nhau, dựa vào nhau để tồn tại. Mặc dù các bộ tộc Lào có những đặc trưng riêng về văn hóa, nhưng họ lại có chung một nền nông nghiệp tự cấp tự túc, cư trú chung trong những điều kiện địa lý khí hậu tự nhiên gần gũi nhau. Tất cả đó tạo cho người Lào có được một ý thức tập thể, cộng đồng sâu sắc. Ba là, tinh thần cần cù, sáng tạo trong lao động của dân tộc Lào Cần cù với tư cách là một giá trị người, một giá trị đặc sắc của dân tộc Lào, được hiểu là sự siêng năng chăm chỉ, nhiệt tình với nghề nghiệp, yêu lao động, có tinh thần hăng say chịu khó trong học tập, trong công việc, có tinh thần trách nhiệm trong công việc. Sáng tạo là khả năng biết vận dụng những nguyên tắc cơ bản để đưa ra cách giải quyết phù hợp với điều kiện cụ thể; nhanh nhạy nắm bắt phương tiện, kỹ thuật mới, ứng dụng có hiệu quả đem lại giá trị trong lao động tới kết quả lao động tốt nhất. Tinh thần cần cù, sáng tạo trong lao động, theo nghĩa chung nhất, đó là thái độ lao động của con người nói chung, là khả năng bền bỉ, chịu đựng gian khổ, vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ và là năng lực hoạt động của trí tuệ, khả năng phân tích của trí óc để tìm ra những biện pháp, hình thức tối ưu nhằm đạt tới mục đích đặt ra. 11 Bốn là, tinh thần nhân ái, bao dung, trọng tình nghĩa của dân tộc Lào Tinh thần nhân ái, bao dung, trọng tình nghĩa một trong những giá trị mang đậm đà bản sắc dân tộc Lào, là tinh thần nhân ái, bao dung, trọng tình nghĩa. Đây là những giá trị đạo đức đã được hình thành trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, tạo thành truyền thống bền vững, thấm sau vào tư tưởng, tình cảm, tâm hồn của mỗi người dân Lào. Đây là một trong những nội dung quan trọng cần phải kế thừa trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. Lòng nhân ái - yêu thương con người từ lâu đã trở thành một nếp nghĩ một cách sống, một giá trị đạo đức không thể thiếu của người Lào. Mặc dù trong những giai đoạn lịch sử khác nhau, lòng nhân ái mang những nội dung mới khác nhau, nhưng về cơ bản vẫn giữ được nét đặc sắc riêng, là cơ sở quan trọng để thiết lập mới quan hệ giữa người và người và người trong tất cả các môi quan hệ xã hội: gia đình, làng xóm, cộng đồng xã hội và nhân loại. 2.2. Tầm quan trọng, mục tiêu của việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay 2.2.1. Tầm quan trọng của việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay Thứ nhất, các GTTTDT giữ vị trí nền tảng, làm cơ sở để XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. Gía trị truyền thống dân tộc là nền tảng là cơ sở để xây dựng người phụ nữ Lào phát triển toàn diện đủ đức, đủ tài, đồng thời góp phần phát huy nguồn lực con người ở Lào hiện nay, đây là vấn đề mang tính chiến lược trong điều kiện KTTT và Hội nhập quốc tế ở Lào trong quá trình xây dựng CNXH ở Lào. Thứ hai, kế thừa GTTTDT góp phần định hướng cho phụ nữ Lào trong việc XDĐĐ. Các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc tuy có sự biến đổi, nhưng nó vẫn là những “tiêu điểm” để phụ nữ phân biệt được phải, trái, tốt, xấu... trên cơ sở đó họ xác định được thái độ của mình để hành động phù hợp. 12 Thứ ba, những GTTTDT là động lực kích thích phụ nữ Lào vươn lên trong điều kiện mới hết sức phức tạp như hiện nay. Việc kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào sẽ tạo khả năng to lớn cho sự hoàn thiện từng bước người phụ nữ mới, từ đó sẽ nung nấu trong lòng họ những hoài bão, khát vọng đấu tranh và bảo vệ xây dựng phát triển đất nước ngày càng giàu mạnh. Thứ tư, các giá trị đạo đức truyền thống dân tộc đóng vai trò cơ sở để tổng kết, tìm ra những phẩm chất mới, những quan điểm đạo đức mới trong việc XDĐĐ người phụ nữ Lào hiện nay. Một số giá trị phẩm chất cá nhân tiến bộ đang được coi trọng và ngày càng được đề cao, khuyến khích, nhất là trong phụ nữ như: ham học, sức khỏe, sáng tạo cần cù, tự lập, tự trọng, dám chấp nhận cạnh tranh, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm... Đó là những giá trí giúp cá nhân mỗi người phụ nữ tích cực cạnh tranh vươn lên trong xã hội, xây dựng đạo đức cho mình. 2.2.2. Mục tiêu của việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay Để xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay, chúng ta cần phải xác định được những phẩm chất và những giá trị đạo đức cần xây dựng cho họ. Bên cạnh đó, phải đặt nó vào trong điều kiện kinh tế - xã hội mới cùng với chủ trương chung là xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay nhằm thực hiện những mục tiêu cơ bản sau: Thứ nhất, xây dựng cho phụ nữ Lào tinh thần yêu nước, tự cường dân tộc. Thứ hai, xây dựng cho phụ nữ Lào phẩm chất đạo đức cần cù, sáng tạo trong lao động. Thứ ba, xây dựng cho phụ nữ Lào ý thức tập thể, đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung. Thứ tư, xây dựng cho phụ nữ Lào lòng nhân ái, vị tha, trung hậu, đảm đang. 13 2.3. Những nhân tố tác động đến việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc tỏng xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay 2.3.1. Tác động của kinh tế thị trường đến việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào là nước vốn có lịch sử lâu đời với truyền thống đạo đức của người phương Đông. Vì vậy với sự chuyển đổi sang kinh tế thị trường, đất nước Lào phải trực diện một cách gay gắt hơn, nổi bật hơn với một loạt biến đổi diễn ra trong giá trị đạo đức. Sự tác động của kinh tế thị trường trong lĩnh vực đạo đức nói chung, về xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào riêng làm biến đổi các giá trị đạo đức. Bên cạnh những biến đổi mang ý nghĩa tích cực, cũng xuất hiện không ít những hiện tượng xuống cấp về đạo đức đáng báo động. 2.3.2. Tác động của hội nhập quốc tế đến việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào Quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế của nước CHDCND Lào những năm qua và xu thế toàn cầu hóa đã và đang đem lại những biến đổi nhiều mặt trong đời sống xã hội đất nước, trong đó, lĩnh vực văn hóa- tư tưởng có sự khởi sắc và đạt được những thành tựu nhất định. Sự tác động của hội nhập quốc tế trong lĩnh vực đạo đức nói chung, đạo đức phụ nữ nói riêng. Bên cạnh những biến đổi mang ý nghĩa tích cực, tiến bộ cũng xuất hiện không ít những hiện tượng xuống cấp về đạo đức đáng báo động. 2.3.3. Tác động của những truyền thống văn hóa - xã hội trong nước đến việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào Văn hóa truyền thống Lào là nền văn hóa của đất nước triệu voi cùng với cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước oanh liệt là những nét văn hóa, hoa Chăm Pa, ở nhà sàn, ăn cơm nếp, thổi kèn và múa lăm vông. Chính những điều này góp phần làm nên bản sắc văn hóa truyền thống Lào và hình thành các giá trị đặc sắc của văn hóa truyền thống Lào. Về phong tục, tập 14 quán, lối sống, tín ngưỡng và lợi ích tộc người đa dạng, phức tạp. Người Lào có nền văn hóa truyền thống lâu đời, có tính năng động sáng tạo, chịu khó, cần cù, thông minh trong lao động sản xuất. Đa số nhân dân Lào theo đạo Phật, Phật giáo đã trở thành quốc giáo từ thời Vua Chậu Phạ Ngừm thống nhất quốc gia Nhà nước Lào Lạn Xạng thế kỷ XIV. Nhân dân dựa trên nền tảng giáo lý đạo Phật để răn dạy con người, làm cho con người Lào có ý thức từ bi bác ái, ý thức cố kết cộng đồng, đức tính thật thà, trung thành, vị tha, thẳng thắn, dám nghĩ, dám làm, bứt phá để vươn tới cuộc sống tốt đẹp hơn trong lịch sử. Những tố chất con người cũng như nền văn hóa nêu trên tác động mạnh mẽ đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước Lào. Tiểu kết chương 2 Kế thừa GTTTDT bao gồm: truyền thống yêu nước, cần cù, sáng tạo trong lao động, ý thức tập thể cộng đồng đoàn kết... Trong đó yêu nước là giá trị cốt lõi trong hệ thống GTTTDT. Riêng Phụ nữ Lào đã kế thừa GTTTDT trong việc XDĐĐ phụ nữ Lào như: yêu nước, lòng nhân ái khoan dung, tinh thần đoàn kết, cần cù sáng tạo, đặc biệt là đức tính chịu thương, chịu khó cần mẫn trong cuộc sống và sự vị tha lớn lao. Những đức tính, những giá trị đạo đức truyền thống dân tộc ấy được thể hiện ở người phụ nữ một cách vừa mãnh liệt, vừa tinh tế và trở thành động lực thúc đẩy họ trong cuộc sống, mỗi khi đối mặt với khó khăn, thử thách họ đều dũng cảm vượt qua với những truyền thống dân tộc ấy, người phụ nữ Lào luôn luôn đóng vai trò quan trọng trong đời sống gia đình và xã hội. Trong lịch sử và đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi mà mở cửa, hội nhập... trở thành một xu thế lịch sử, lôi cuốn tất cả các quốc gia dân tộc vào trào lưu đó, vấn đề giữ gìn và kế thừa giá trị đạo đức truyền thống dân tộc nói chung, của phụ nữ nói riêng đang đứng trước những thử thách rất lớn. 15 Chương 3 KẾ THỪA GIÁ TRỊ TRUYỀN THỐNG DÂN TỘC TRONG VIỆC XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC NGƯỜI PHỤ NỮ LÀO HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 3.1. Thực trạng kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong việc xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay 3.1.1. Thực trạng của việc kế thừa giá trị truyền thống yêu nước của người phụ nữ Lào hiện nay Hội Liên hiệp Phụ nữ Lào đã quan tâm phối hợp với tất cả các bên có việc liên quan, để tạo điều kiện cho phụ nữ để phát triển bản thân ở mọi khía cạnh, với sự cố gắn tích cực để phát triển bản thân của người phụ nữ, với sự tự tin của Đảng, Nhà nước và xã hội. Phụ nữ được giữ ở các vị trí trong lĩnh vực lãnh đạo và quản lý xã hội, đội ngũ cán bộ nữ ở Lào đã trưởng thành cả về số lượng và chất lượng. Tỷ lệ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý trong các ngành, các lĩnh vực ngày càng tăng. Điều này được minh chứng bằng những con số tương đối cụ thể về tỷ lệ tham gia của phụ nữ trong khối Nhà nước, khối Quốc hội, đến các Bộ (và tương đương) của Chính phủ Phụ nữ các bộ tộc Lào đã góp phần vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội quốc gia đặc biệt là phụ nữ đóng một vai trò hướng tới việc thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, kế hoạch xóa đói giảm nghèo, sản xuất hàng hóa, tạo công việc kiếm tiền cho mọi người, đặc biết là phụ nữ, tăng điều kiện sống cho phụ nữ và gia đình đã được cải thiện. Làm cho vai trò của phụ nữ trong nền kinh tế đã mở rộng trên khắp thế giới. 3.1.2. Thực trạng của việc kế thừa truyền thống cần cù, sáng tạo trong lao động của người phụ nữ Lào hiện nay Hàng ngàn phụ nữ Lào đã thể hiện ý chí, nghị lực của mình, đức tính cần cù, chịu khó, tư duy năng động, nhạy bén trong cơ chế thị trường, vươn lên làm giàu trong gia đình và cho xã hội. Nhiều chị em đã chủ động tiếp thu khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới, nâng cao trình độ tay nghề chuyên môn, thể hiện được năng lực sản xuất, kinh doanh, tích cực khai thác thị trường, đưa đơn vị ngày càng ổn định và phát triển. Từ đó họ đã góp phần 16 tăng thu nhập, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người lao động, hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước, góp phần phần đáng kể vào sự tăng trưởng kinh tế. 3.1.3. Thực trạng của việc kế thừa nhân ái, bao dung, trọng tình nghĩa của người phụ nữ Lào hiện nay Hiện nay, đa số người Lào nói chung, phụ nữ Lào nói riêng vẫn duy trì truyền thống nhân ái, trung hậu, vị tha. Nhưng trước những biến đổi sâu sắc trong cuộc sống đang diễn ra trong toàn xã hội, đã tác động không tích cực đến việc phát huy các truyền thống đó. Nhiều chị em vì lợi ích cá nhân chạy theo lối sống vị kỷ mà không nhận thấy lẽ sống” mình vì mọi người, mọi người vì mình”, du nhập kiểu sống coi đồng tiền là tất cả “lạnh lùng, sòng phẳng”, vì lợi ích mà đạp lương tâm, nhân phẩm con người, sống “bạc tình, bạc nghĩa”; vì công việc mà sao nhãng chăm lo cha mẹ già, con cái, gia đình... 3.2. Một số hạn chế, khó khăn của việc kế thừa giá trị truyền thống dân tộc trong xây dựng đạo đức người phụ nữ Lào hiện nay 3.2.1. Sự gia tăng của tệ nạn xã hội Mặc dù nền kinh tế có bước tăng trưởng đáng khích lệ, song đằng sau sự tăng trưởng đó lại là tệ nạn xã hội. Hiện nay, vấn đề nổi bật của tệ nạn xã hội ảnh hưởng tới gia đình: nghiện hút, cờ bạc, rượu chè, vấn đề trộm cướp, mại dâm, thiếu việc làm - đi ăn xin, tại nạn giao thông (trẻ em đua xe trái pháp luật) đang diễn ra rất phức tạp, ảnh hưởng tới hạnh phúc gia đình. Đặc biệt, tệ nạn mại dâm đã làm sai lệch chuẩn mực đạo đức trong xã hội, làm biến đổi môi trường văn hóa, đạo đức của mỗi tỉnh vốn có truyền thống đáng tự hào. Đồng thời nó cũng làm cho hạnh phúc nhiều gia đình tan vỡ, nhiều cán bộ công chức bị tha hóa, biến chất, nhất là ảnh hưởng trực tiếp đến đạo đức truyền thống của phụ nữ Lào. 3.2.2. Những hủ tục trong vấn đề hôn nhân và gia đình Vấn đề hôn nhân gia đình, dư luận xã hội đang chú ý và lên án nạn bạo hành trong gia đình đối với phụ nữ và trẻ em. Đây là tệ nạn đang tồn tại khá nghiêm trọng ở Lào, nhất là vùng nông thôn. Nó có nguồn gốc tư tưởng 17 "trọng nam khinh nữ", gia trưởng phong kiến, độc đoán. Chính những tư tưởng lễ giáo phong kiến, những thiên kiến xã hội đối với nữ vẫn còn tồn tại mà mảnh đất màu mỡ để nạn bạo hành gia đình tồn tại và phát triển. Trong vấn đề hôn nhân và gia đình, ngoài tảo hôn thì một vấn đề mà dư luận xã hội đang chú ý lên án, đó là nạn bạo lực trong gia đình đối với phụ nữ và trẻ em, nhất là bạo lực của chồng đối với vợ. 3.2.3. Nạn bạo lực gia đình đang ngày một gia tăng Vấn đề bạo lực trong gia đình đang tồn tại ở CHDCND Lào nói chung đối với phụ nữ và trẻ em nói riêng khá nghiêm trọng. Trong xã hội Lào tình trạng dùng bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em vẫn còn coi đó là chuyện trong gia đình. Bạo lực trong gia đình đã trở thành hiểm họa của xã hội lại xuất phát từ chính gia đình, tế bào xã hội, bạo lực “nó sẽ như đợt sóng ngầm gặm nhấm thiết chế gia đình, làm băng hoại các giá trị đạo đức truyền thống” trong đó có giá trị đạo đức người phụ nữ. Thực tế có rất nhiều hành vi bạo lực chà đạp lên nhân phẩm và danh dự của người phụ nữ, là một trong những nguyên nhân chính đẩy nhiều gia đình đến chỗ tan vỡ, đẩy trẻ em ra đường phải sống lang thang, một số em đã trở nên hư hỏng và phạm pháp. 3.2.4. Tư tưởng “trọng nam khinh nữ” vẫn còn tồn tại dai dẳng Trong xã hội Lào, tư tưởng trọng nam khinh nữ và những phong tục tập quán lạc hậu vẫn chưa được xóa bỏ hoàn toàn. Tình trạng phụ nữ bị đối xử bất công, hoặc chưa được quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đúng mức vẫn còn diễn ra trong nhiều gia đình và ngoài xã hội. Những tư tưởng bảo thủ của nam giới vẫn còn diễn ra ở một số cơ quan. Trong phong tục tập quán của Lào, mặt trái của nó vẫn còn tồn tại. 3.2.5. Trình độ hiểu biết về xã hội, về pháp luật của người phụ nữ Lào còn nhiều hạn chế Ngay từ khi nước Lào giành được độc lập, Hiến pháp đã quy định, phụ nữ được quyền bình đẳng với nam giới về mọi mặt, nhưng do điều kiện, hoàn cảnh và do đặc điểm giới tính nên nhiều phụ nữ buông lỏng công tác tự tu dưỡng, tự giáo dục đạo đức, không tụ nâng cao trình độ nhận thức, trình độ hiểu biết xã hội. Chính vì thế, trong những tình huống cần thiết do không đủ 18 phẩm chất đạo đức nên họ dễ sa vào lối sống thực dụng, tha hóa về đạo đức, lối sống hoặc do thiếu hiểu biết, họ không đủ lý lẽ, hoặc không đủ trình độ nhận thức để phân biệt đúng -sai, phải - trái đành chấp nhận mà không dám đấu tranh. Đây là nguyên nhân chủ quan quan trọng dẫn đến thực trạng yếu kém về việc phát huy giá trị đạo đức truyền thống dân tộc của phụ nữ cũng như việc họ bị những tư tưởng hạn chế, lạc hậu “tấn công” mà không biết cách chống đỡ, bảo vệ mình. 3.2.6. Công tác giáo dục, tự giáo dục rèn luyện học tập, giá trị đạo đức truyền thống của dân tộc còn bị xem nhẹ Đạo đức chịu sự tác động của tồn tại xã hội và các hình thái ý thức xã hội khác, do đó đạo đức cũng thay đổi theo những biến đổi của đời sống kinh tế xã hội của đất nước. Vì thế, nếu không thường xuyên giáo dục để điều chỉnh, củng cố nhận thức về đạo đức thì giá trị đạo đức truyền thống sẽ bị mờ nhạt dần, và cùng với những nhấn tố tác động không lành mạnh do hoàn cảnh khách quan đem tới, những truyền thống cổ hủ, lạc hậu lại có dịp trỗi dậy, phát triển. Chúng ta thừa nhận rằng, có lúc chúng ta xem nhẹ hoặc buông lỏng công tác giáo dục giá trị đạo đức truyền thống cho mọi người dân nói chung, phụ nữ Lào nói riêng. Nguyên nhân, do chúng ta chưa quan niệm đúng đắn về vai trò công tác giáo dục đạo đức truyền thống trong nhà trường và xã hội. Cũng có quan niệm cứ phát triển kinh tế thì tình độ đạo đức của xã hội sẽ tự động nâng lên. Từ những quan niệm sai lầm đó, nên dẫn tới tình trạng thời gian chúng ta chưa chú ý công tác giáo dục giá trị đạo đức nói chung, giá trị đạo đức truyền thống dân tộc nói riêng cho mọi tầng lớp nhân dân trong đó có phụ nữ. Tiểu kết chương 3 Từ khi đất nước được độc lập (1975), trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân P