Tóm tắt Luận án Vai trò của viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam

ại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS; (2) Làm rõ đặc điểm, bản chất của khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS; (3) Đưa ra khái niệm, nội dung vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS; (4) Xây dựng các tiêu chí đánh giá chất lượng giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS Việt Nam; (5) Đánh giá thực trạng thực hiện vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS, chỉ ra các ưu điểm, hạn chế, vướng mắc, bất cập và nguyên nhân của những hạn chế vướng mắc, bất cập đó để đề xuất các giải pháp bảo đảm vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS ở Việt Nam. 1.3. Cơ sở lý luận và giả thuyết nghiên cứu; hướng tiếp cận của luận án 1.3.1. Cơ sở lý luận - Chủ nghĩa Mác -Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp. Trên cơ sở lý luận nêu trên, luận án được triển khai với các câu hỏi nghiên cứu, như sau: - Câu hỏi nghiên cứu về khía cạnh lý luận: Khái niệm, đặc điểm, bản chất của khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS, quá trình hình thành và phát triển? khái niệm, nội dung và bảo đảm vai trò của VKSND về giải quyết khếu nại, tố cáo trong TTHS Việt Nam? - Câu hỏi nghiên cứu về khía cạnh thực tiễn: Vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS được quy định trong pháp luật hiện hành ở Việt Nam như thế nào? Thực tiễn thực hiện và bảo đảm thực hiện vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS ở Việt Nam trên thực tế ra sao? 1.3.2. Giả thuyết nghiên cứu Trong Nhà nước pháp quyền XHCN, không thể thiếu vai trò Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. Nhằm chứng minh giả thuyết khoa học trên, luận án trực tiếp giải quyết các vấn đề khoa học, gồm: - Tại sao trong Nhà nước pháp quyền XHCN, Viện kiểm sát nhân dân lại có chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự? - Nghiên cứu, phân tích làm rõ kết quả và những hạn chế của VKSND trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo; nguyên nhân và các giải pháp khắc phục những hạn chế để bảo đảm vai trò không thể thiếucủa VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. 1.3.3. Hướng tiếp cận của luận án Thứ nhất, tiếp cận hệ thống: Phân tích và đánh giá các vấn đề về quyền lực nhà nước, quyền tư pháp, vai trò của Viện kiểm sát trong hệ thống các cơ quan tư 8 pháp, trong bộ máy nhà nước, nhất là vai trò của Viện kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS; sự tác động qua lại giữa các cơ quan tư pháp với nhau thông qua việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ tạo thành một chỉnh thể thống nhất. Thứ hai, tiếp cận liên ngành: Có sự kết hợp tri thức của nhiều ngành khoa học xã hội, như khoa học chính trị, khoa học triết học, khoa học luật hình sự, khoa học luật tố tụng hình sự, khoa học luật hành chính, khoa học lý luận nhà nước và pháp luật, khoa học luật hiến pháp, khoa học quyền con người Thứ ba, tiếp cận lịch sử: Quan điểm lịch sử được sử dụng trong quá trình nghiên cứu đặc biệt là quá trình xem xét mối quan hệ qua từng giai đoạn lịch sử khác nhau; khái quát và đánh giá thực trạng thực hiện vai trò của Viện kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS trong bối cảnh lịch sử và những điều kiện cụ thể và được nhìn nhận dưới góc độ lôgic phát triển. Thứ tư, tiếp cận luật so sánh: được sử dụng chủ yếu so sánh quy định pháp luậtTTHS hiện hành và pháp luật TTHS trước đó về vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS. Kết luận chương 1 Chương 2 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM 2.1. Khái quát về khiếu nại, tố cáo; giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Để luận giải vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS thì trước hết phải nhận thức được khiếu nại tố cáo trong TTHS là gì; đặc điểm của nó; các chủ thể có thẩm quyền giải quyết và chủ thể có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS. 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm, bản chất của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.1.1.1. Khái niệm khiếu nại trong tố tụng hình sự 2.1.1.2. Đặc điểm của khiếu nại trong tố tụng hình sự - Về người khiếu nại: Phải có quyền, lợi ích hợp pháp chịu tác động trực tiếp bởi quyết định hành vi tố tụng mà mình khiếu nại; - Về người bị khiếu nại: Là cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự - Đối tượng bị khiếu nại: Là những hành vi, quyết định tố tụng của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự. 2.1.1.3. Khái niệm tố cáo trong tố tụng hình sự 2.1.1.4. Đặc điểm của tố cáo trong tố tụng hình sự - Về người tố cáo: Cá nhân phát hiện hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động TTHS; - Về người bị tố cáo: Là người có thẩm quyền trong hoạt động TTHS; - Đối tượng của tố cáo: Hành vi trong hoạt động TTHS mà người tố cáo cho rằng hành vi đó là vi phạm pháp luật. 9 2.1.1.5. Bản chất của khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Bản chất của khiếu nại, tố cáo chính là thực hiện quyền dân chủ trực tiếp. Khiếu nại là công cụ pháp lý để cá nhân, cơ quan, tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, khi bị xâm phạm; còn tố cáo là công cụ để cá nhân báo cho cơ quan, người có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ người có thẩm quyền tiến hành tố tụng nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. 2.1.2. Khái niệm, đặc điểm của giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.1.2.1. Khái niệm giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự Giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự là quá trình xem xét, thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết khiếu nại đối với quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. 2.1.2.2. Đặc điểm của giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự - Về thẩm quyền giải quyết khiếu nại: Chỉ được giao cho cơ quan tiến hành tố tụng và những người có chức danh tiến hành tố tụng. Người giải quyết khiếu nại không có quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành vi tố tụng của chính mình; - Về thủ tục giải quyết khiếu nại: Người khiếu nại không có quyền khởi kiện đối với quyết định giải quyết khiếu nại; - Thời hạn giải quyết khiếu nại: Thời hạn ngắn hơn nhiều so với thời hạn giải quyết khiếu nại quyết định, hành vi hành chính (tối đa 15 ngày; có loại thời hạn giải quyết không quá 3 ngày). 2.1.2.3. Khái niệm giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự Giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự là quá trình xem xét, thụ lý, xác minh, ra quyết định giải quyết tố cáo đối với hành vi tố tụng của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng. 2.1.2.4. Đặc điểm của giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự - Về thẩm quyền giải quyết tố cáo: Luôn thuộc về người đứng đầu cơ quan; - Về thủ tục giải quyết tố cáo: Chỉ quy định một cấp giải quyết; - Thời hạn giải quyết tố cáo: Về cơ bản thời hạn giải quyết dài hơn đối với khiếu nại. Tuy vậy riêng đối với tố cáo liên quan đến hành vi bắt, tạm giữ, tạm giam thì thời hạn giải quyết không quá 3 ngày. 2.1.3. Khái niệm, đặc điểm của kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.1.3.1. Khái niệmcủa kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Là hoạt động kiểm tra của Viện kiểm sát đối với việc tuân theo pháp luật của các chủ thể thẩm quyền khác về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. 2.1.3.2. Đặc điểm của kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Về chủ thể: Chỉ Viện kiểm sát là chủ thể duy nhất thực hiện quyền kiểm sát 10 - Về phạm vi kiểm sát: Chỉ trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Hoạt động kiểm sát mang tính quyền lực Nhà nước 2.2. Khái niệm, nội dung vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.2.1. Khái niệm, đặc điểm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.2.1.1. Khái niệm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Thuật ngữ “vai trò”. Vai trò có nghĩa là “tác dụng, chức năng của ai hoặc cái gì trong sự hoạt động, sự phát triển chung của một tập thể, một tổ chức”. Từ khái niệm “vai trò” nêu trên có thể đưa ra khái niệm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân: là những giá trị và tác dụng mà Viện kiểm sát nhân dân mang lại cho xã hội từ phương diện hoạt động cơ bản của mình. Như vậy,từ việc phân tích các khác niệm có liên quan và phân tích nghĩa của thuật ngữ “vai trò” có thể đưa ra khái niệm vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Việt Nam là: Những biểu hiện về kết quả, giá trị, tác dụng mà Viện kiểm sát nhân dân mang lại cho xã hội thông qua hoạt động thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. 2.2.1.2. Những đặc điểm cơ bản về vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự chụi sự chi phối toàn diện của pháp luật - Viện kiểm sát nhân dân là chủ thể duy nhất có thẩm quyền giải quyết cả khiếu nại, tố cáo đối hành vi, quyết định của người tiến hành tố tụng không thuộc quyền quản lý của mình. - Vai trò giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện kiểm sát có thể làm chấm dứt hoặc thay đổi tư cách pháp lý của người tiến hành tố tụng và người tham gia tố tụng cũng như quá trình tố tụng của vụ án hình sự. - Vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo được hình thành trên cơ sở yêu cầu của cá nhân, nhà nước. 2.2.2. Nội dung vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.2.2.1. Vai trò của VKS trong việc trực tiếp giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Giải quyết khiếu nại, tố cáo vừa là quyền, vừa là trách nhiệm của Viện kiểm sát. Quyền hạn giải quyết khiếu naị, tố cáo trong tố tụng hình sự của VKSND được quy định ở Bộ luật TTHS và Luật tổ chức VKSND và các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn thi hành, Quy chế nghiệp vụ của ngành. Theo đó, VKSND có thẩm quyền có vai trò giải quyết các khiếu nại, tố cáo đối với hành vi, quyết định tố tụng của những người tiến hành tố tụng thuộc VKSND và hành vi, quyết định tố tụng của Thủ trưởng cơ quan điều tra; Cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; kết quả giải 11 quyết khiếu nại của Thủ trưởng cơ quan điều tra, Cấp trưởng cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; đồng thời có nhiệm vụ giải quyết tố cáo đối với hành vi tố tụng của những người thuộc cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Như vậy, VKSND còn có vai trò giải quyết khiếu nại, tố cáo đối với cả những người tiến hành tố tụng không thuộc quyền quản lý hành chính của mình. 2.2.2.2. Vai trò của Viện kiểm sát trong kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của các chủ thể khác Vai trò của VKSND về kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự được quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Bộ luật tố tụng hình sự, và được cụ thể hóa trong các văn bản dưới luật như Thông tư liên tịch số 02 của liên ngành tư pháp Trung ương, Quy chế nghiệp vụ của ngành. Theo đó VKS có chức năng kiểm sát việc tuân theo pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS của các chủ thể có thẩm quyền. 2.2.3. Mục đích thực hiện vai trò giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân 2.2.3.1. Bảo vệ Nhà nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người 2.2.3.2. Góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của Viện kiểm sát 2.2.3.3. Thông qua việc giải quyết khiếu nại, tố cáo có tác dụng phổ biến, giáo dục pháp luật cho các chủ thể khiếu nại, tố cáo 2.2.3.4. Góp phần vào việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo 2.2.3.5. Góp phần vào công tác phòng ngừa và đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm, hạn chế tới mức thấp nhất các trường hợp oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm. 2.2.4. Yêu cầu của việc thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.2.4.1. Bảo đảm quyền khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.2.4.2. Tuân thủ pháp luật 2.2.4.3. khẩn trương, kịp thời và không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của các chủ thể khác 2.3. Những yếu tố tác động đến vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.3.1. Nhận thức của Đảng, Nhà nước và người dân về vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà Nước và xã hội. Theo đó, đường lối chủ trương và chính sách của Đảng sẽ có sự tác động mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh của đời sống xã hội trong đó có vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo. Đối với các cơ quan có thẩm quyền quyết giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS cũng cần nhận thức đầy đủ về vai trò của Viện kiểm sát trong hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS. Có như vậy mới tạo điều kiện thuận lợi để Viện kiểm sát thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình; đồng thời cũng là giúp các cơ quan này phát hiện vi phạm để chấn chỉnh kịp thời 12 với mục đích bảo đảm công bằng xã hội, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước, cá nhân, tổ chức. Ngoài ra, thì nhận thức của người dân về vai trò của Viện kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS cũng rất quan trọng. Trước hết người dân cần nhận thức được quyền khiếu nại, tố cáo của mình để tự bảo vệ chính mình và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác khi nó bị xâm phạm. Mặt khác, người dân cũng cần nhận thức được chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của VKS về lĩnh vực này để đến đúng cơ quan có trách nhiệm giải quyết. 2.3.2. Quy định của pháp luật đối với vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Xã hội pháp quyền tồn tại và phát triển trước hết cần phải có hệ thống pháp luật thống nhất, đầy đủ và quy định rõ ràng phạm vi, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan trong bộ máy nhà nước trong đó VKSND giữ vai trò như thế nào trong hoạt động quyền lực nhà nước; trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS Viện kiểm sát giữ vai trò gì? Phụ thuộc vào nội dung của pháp luật quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát. Chính sách pháp luật không phù hợp với thực tế sẽ tác động đến vai trò của VKSND. 2.3.3. Chất lượng đội ngũ cán bộ của Viện kiểm sát nhân dân tham mưu giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ ra: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc; Muôn việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” Chất lượng đội ngũ cán bộ thực hiện chức năng, nhiệm vụ giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong TTHS là khả năng hoàn thành nhiệm vụ được giao trong lĩnh vực này dựa trên các tiêu chí sau: Một là, phẩm chất chính trị thể hiện ở lòng trung thành tuyệt đối với Tổ quốc và nhân dân, có bản lĩnh chính trị vững vàng, quán triệt sâu sắc các quan điểm chỉ đạo của Đảng liên quan đến lĩnh vực công việc được giao; Hai là, phẩm chất chuyên môn nghiệp vụ thể hiện ở sự hiểu biết sâu sắc và áp dụng đúng đắn các quy định của pháp luật, nhất là các quy định của pháp luật liên quan đến nhiệm vụ được giao, có tinh thần trách nhiệm cao trong hoạt động thực hiện chức năng, nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc; Ba là, phẩm chất đạo đức thể hiện ở việc thực hiện nghiêm túc quy định về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, công chức nói chung và cán bộ ngành Kiểm sát nói riêng, có tinh thần phục vụ nhân dân, bảo vệ công lý, lẽ phải, sống trong sạch, giản dị. 2.3.4. Cơ sở vật chất, phương tiện làm việc phục vụ hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Nguồn lực vật chất để phục vụ cho hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, như: Kinh phí đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ nghiệp vụ; áp dụng phương tiện thông tin điện tử, xây dựng phần mềm quản lý đơn khiếu nại, tố cáo trong toàn ngành Kiểm sát để tạo điều kiện thuận lợi cho việc theo dõi, quản lý, chỉ đạo giải quyết kịp thời. Ngoài ra, chế độ đãi ngộ đối với những người làm công tác chuyên môn...Tất cả các điều kiện vật chất nêu trên, đòi hỏi Nhà nước, xã hội cần đầu tư thích đáng nguồn lực vật chất cho ngành Kiểm sát để thực hiện tốt vai trò của Viện 13 kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp nói chung và trong TTHS nói riêng. 2.3.5. Thi hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự đã có hiệu lực pháp luật Thi hành quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo đã có hiệu lực pháp luật là công đoạn cuối cùng của việc thực thi quyền lực nhà nước. Do vậy, quyền lực trong giải quyết khiếu nại, tố cáo chỉ dừng lại ở việc ban hành quyết định giải quyết, kết luận đúng sai, khẳng định công lý thì chưa đủ và công lý đó chỉ ở “trên giấy” mà thôi, những quyết định của Viện kiểm sát chỉ có giá trị đích thực khi chúng được tổ chức thi hành nghiêm. 2.4. Những tiêu chí cơ bản đánh giá vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 2.4.1. Tiêu chí đánh giá quan điểm của Đảng, Nhà nước và nhận thức người dân về vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Mức độ thống nhất giữa chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước về vai trò của VKSND đối với hoạt động kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự; - Mức độ phù hợp trong thực tế về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước với chức năng, nhiệm vụ kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của VKSND; - Mức độ bảo đảm quyền lực của VKSND trong quá trình Đảng lãnh đạo hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự; - Mức độ nhận thức của nhân dân về khiếu nại, tố cáo và ý nghĩa của hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự; - Mức độ tin tưởng của nhân dân vào sự công bằng và bảo đảm công lý được thực thi của hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của VKSND. 2.4.2. Tiêu chí đánh giá pháp luật ghi nhận vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự - Mức độ đầy đủ và toàn diện của pháp luật ghi nhận chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát về giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự; - Mức độ thống nhất của pháp luật trong việc bảo đảm quyền lực của Viện kiểm sát trong hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự; - Pháp luật bảo đảm Viện kiểm sát thực hiện hoạt động giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. 2.4.3. Tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân Văn bản giải quyết khiếu nại, tố cáo phản ánh đúng bản chất vụ việc bảo đảm công bằng, đúng pháp luật, đạt chân lý khách quan là tiêu chí cơ bản đánh giá vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự. Ngoài ra, để bảo đảm việc 14 đánh giá toàn diện vai trò của Viện kiểm sát trong lĩnh vực này thì cần xem xét đến tính kịp thời của hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo đúng thời hạn luật định. Kết luận Chương 2 Chương 3 THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM 3.1. Thực trạng pháp luật ghi nhận vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 3.1.1. Từ chủ trương của Đảng đến việc Nhà nước ban hành pháp luật thể hiện vai trò của Viện kiểm sát về khiếu nại, tố cáo Hội nghị lần thứ tư Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa IX đã ra kết luận về việc sửa đổi, bổ sung một số Điều của Hiến pháp năm 1992, trong đó nêu rõ: “Cần sửa đổi, bổ sung chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân theo hướng: Viện kiểm sát nhân dân chỉ thực hiện quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, không thực hiện chức năng kiểm sát tuân theo pháp luật của các cơ quan tổ chức và cá nhân” Thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Hiến pháp năm 2013 và các đạo luật về tư pháp, trong đó có Luật tổ chức VKSND năm 2014; vai trò của VKSND về giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp được ghi nhận thành một mục riêng. Cùng với Luật tổ chức VKSND năm 2014, BLTTHS năm 2015 đã có những thay đổi mới về vai trò của VKSND về giải quyết khiếu nại, tố cáo so với BLTTHS năm 2003 như khi được phân công thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong TTHS, Phó viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát, trừ khiếu nại, tố cáo về quyết định, hành vi của chính mình; Viện kiểm sát cấp trên có trách nhiệm thanh tra, kiểm tra việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện kiểm sát cấp dưới. VKSND tối cao thanh tra, kiểm tra việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện kiểm sát các cấp. 3.1.2. Pháp luật ghi nhận vai trò của Viện kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự hiện nay Căn cứ những quy định của Hiến pháp năm 2013, Quốc hội khóa XIII thông qua Luật tổ chức viện kiểm sát nhân dân năm 2014; Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 trong đó có ghi nhận vai trò của Viện kiểm sát về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 3.2. Thực trạng thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự 3.2.1. Thực trạng thực hiện vai trò của Viện kiểm sát trong việc trực tiếp giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Bảng 1. Thống kê số liệu giải quyết khiếu nại trong tố tụng hình sự thuộc thẩm quyền giải quyết của VKSND trong 10 năm 15 (từ 2009 đến 2018) Năm Khiếu nại Số thụ lý (việc) Đã giải quyết (việc) Đạt (%) 2009 854 562 66% 2010 798 487 61% 2011 958 617 64% 2012 570 561 98% 2013 596 582 98% 2014 970 955 98% 2015 855 881 99% 2016 1191 1190 99% 2017 1516 1212 79,9% 2018 1672 1592 95,2% Tổng số 9980 8639 86,5% Nguồn: Báo cáo thống kê kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân các năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 Bảng 2. Thống kê số liệu giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự thuộc thẩm quyền giải quyết của VKSND trong 10 năm (từ 2009 đến 2018) Năm Tố cáo Số thụ lý (việc) Đã giải quyết (việc) Đạt (%) 2009 39 30 77% 2010 36 23 64% 2011 39 28 72% 2012 76 72 95% 2013 39 35 90% 2014 52 48 92% 2015 33 30 91% 2016 43 41 95% 2017 125 113 90,4% 2018 102 92 90,1% Tổng số 584 512 87,6% Nguồn: Báo cáo thống kê kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân các năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017,2018 3.2.2. Thực trạng thực hiện vai trò kiểm sát việc tuân theo pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự Bảng 3. Thống kê số liệu kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của VKSND trong 10 năm (từ 2009 đến 2018) Năm Tổng số Các phương thức tiến Kết quả kiểm Kiểm 16 biện pháp kiểm sát đã tiến hành hành kiểm sát sát tra việc thực hiện kiến, khán g nghị Trực tiếp kiểm sát Yêu cầu ra văn bản giải quyế t Yêu cầu tự kiể m tra Yêu cầu cung cấp hồ sơ, tài liệu Kiến nghị Kháng nghị 2009 550 373 56 101 20 146 6 2010 464 310 34 93 27 219 14 2011 635 389 36 177 33 289 6 1 2012 731 517 41 112 61 432 2 6 2013 724 585 51 70 18 469 6 15 2014 1072 497 301 226 48 410 2 2015 749 459 45 181 64 359 8 2016 863 475 61 227 100 369 2 2017 986 471 149 296 70 411 1 2018 1039 554 142 249 94 329 1 Tổng số 7813 4630 916 1732 535 3433 48 22 Nguồn: Báo cáo thống kê kết quả kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong tố tụng hình sự của Viện kiểm sát nhân dân các năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018 3.3. Đánh giá vai trò của