Giá trị của các công trình nghiên cứu cần tham khảo
Có thể nói, một khối lượng tri thức phong phú với nhiều công trình nghiên cứu
công phu về vấn đề vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục thanh
niên nói chung và công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thế hệ trẻ nói riêng cho
thấy sức hấp dẫn hay tính chất đặc biệt quan trọng của vấn đề này đối với sự phát
triển của đất nước. Giá trị khoa học của một khối lượng lớn những tài liệu, công trình
nghiên cứu lý luận và thực tiễn về công tác tư tưởng của Đảng, về vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên, về chất8
lượng của công tác đó, v.v. là điều kiện thuận lợi cho tác giả trong việc thực hiện đề
tài luận án.
Tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy các công trình khoa học trong và
ngoài nước đã có những đóng góp quan trọng cả về lý luận và thực tiễn bằng việc
luận giải một số vấn đề cơ bản sau đây:
Một là, các công trình nêu trên từ nhiều cách tiếp cận và phương pháp luận giải khác
nhau, các tác giả đã phân tích, góp phần làm sáng tỏ một số khái niệm như: chủ nghĩa yêu
nước, thanh niên, phương thức giáo dục, hiệu quả vận dụng
Hai là, ở các mức độ khác, một số công trình đã đề cập đến sự cần thiết của
việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
thanh niên Việt Nam.
Ba là, một số công trình đã đi sâu phân tích đặc điểm thanh niên, thực tạng vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục thanh niên, làm rõ tính tất yếu phải tăng
cường công tác giáo dục thanh niên nói chung và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên nói riêng, nhất là việc vận dụng tư tưởng của Người trong công tác giáo
dục chủ nghĩa yêu nước cho thế hệ trẻ trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc
tế hiện nay.
Với những kết quả đã đạt được, các công trình khoa học trên đây là những tài
liệu tham khảo có giá trị cho nghiên cứu sinh trong quá trình thực hiện đề tài luận án
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
thanh niên Việt Nam hiện nay
26 trang |
Chia sẻ: trungkhoi17 | Lượt xem: 599 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tóm tắt Luận án Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
n hiện nay và công tác vận động, giáo dục thanh niên của Hồ Bá Thâm; v.v..
II.2. Thực trạng công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
Có một số công trình như: Đề tài khoa học Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục
lý tưởng cách mạng cho thanh niên và việc vận dụng trong thực tiễn cách mạng hiện
nay do Trần Văn Hải làm chủ nhiệm; Cuốn Giáo dục truyền thống yêu nước cho thế
hệ trẻ hiện nay của Nghiêm Đình Vỳ; Lý tưởng đạo đức và việc giáo dục lý tưởng
đạo đức cho thanh niên trong điều kiện hiện nay của Đoàn Văn Khiêm; Định hướng
giá trị cho thanh niên, sinh viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
của Dương Tự Đam; Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên hiện nay của
Phạm Đình Nghiệp; Về chủ nghĩa yêu nước Việt Nam và giáo dục truyền thống cho
thế hệ trẻ của Phan Ngọc Liên; Lối sống thanh niên Việt Nam hiện nay – Thực trạng
và giải pháp của Nguyễn Văn Hiếu; Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên
của Đoàn Nam Đàn; v.v..
III. Các công trình nghiên cứu liên quan đến việc đề xuất giải pháp nhằm
tăng cƣờng vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa
yêu nƣớc cho thanh niên Việt Nam thời gian tới
7
III.1. Giải pháp giáo dục tinh thần yêu nước, đạo đức cách mạng, lý tưởng
cách mạng cho thanh niên
Có các công trình sau: cuốn Tuổi trẻ anh hùng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa của Lê Duẩn, bài Tăng cường giáo dục lý tưởng cách
mạng cho thanh niên của Đào Ngọc Dung; luận án tiến sĩ Giáo dục tinh thần yêu
nước xã hội chủ nghĩa cho học sinh trung học phổ thông ở miền Đông Nam Bộ hiện
nay của Nguyễn Sỹ Quyết Tâm; cuốn Giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ
hiện nay của Nghiêm Đình Vỳ; v.v..
III.2. Giải pháp giáo dục thanh niên theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
Có đề tài “Phương thức giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho thanh, thiếu niên”
do Phạm Hồng Chương làm chủ nhiệm; cuốn Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục
thanh niên Đoàn Nam Đàn; đề tài Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách
mạng cho thanh niên và việc vận dụng trong thực tiễn cách mạng hiện nay do Trần
Văn Hải làm chủ nhiệm; cuốn Đào tạo thế hệ trẻ của dân tộc thành những người
chiến sĩ cách mạng dũng cảm, thông minh, sáng tạo của Phạm Văn Đồng; Văn hóa
trong nhân cách của thanh niên của Đỗ Huy, Mai Hải Anh; Giáo dục ý thức đạo đức
cho sinh viên Việt Nam hiện nay của Võ Minh Tuấn; Thanh niên – giáo dục và phát
triển của Dương Tự Đam; Giáo dục, bồi dưỡng thanh niên hiện nay theo tư tưởng Hồ
Chí Minh, của Lê Trọng Tuyến; v.v..
IV. Giá trị của các công trình nghiên cứu cần tham khảo và những vấn đề
cần tiếp tục làm sáng tỏ
IV.1. Giá trị của các công trình nghiên cứu cần tham khảo
Có thể nói, một khối lượng tri thức phong phú với nhiều công trình nghiên cứu
công phu về vấn đề vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục thanh
niên nói chung và công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thế hệ trẻ nói riêng cho
thấy sức hấp dẫn hay tính chất đặc biệt quan trọng của vấn đề này đối với sự phát
triển của đất nước. Giá trị khoa học của một khối lượng lớn những tài liệu, công trình
nghiên cứu lý luận và thực tiễn về công tác tư tưởng của Đảng, về vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên, về chất
8
lượng của công tác đó, v.v.. là điều kiện thuận lợi cho tác giả trong việc thực hiện đề
tài luận án.
Tổng quan tình hình nghiên cứu cho thấy các công trình khoa học trong và
ngoài nước đã có những đóng góp quan trọng cả về lý luận và thực tiễn bằng việc
luận giải một số vấn đề cơ bản sau đây:
Một là, các công trình nêu trên từ nhiều cách tiếp cận và phương pháp luận giải khác
nhau, các tác giả đã phân tích, góp phần làm sáng tỏ một số khái niệm như: chủ nghĩa yêu
nước, thanh niên, phương thức giáo dục, hiệu quả vận dụng
Hai là, ở các mức độ khác, một số công trình đã đề cập đến sự cần thiết của
việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
thanh niên Việt Nam.
Ba là, một số công trình đã đi sâu phân tích đặc điểm thanh niên, thực tạng vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong giáo dục thanh niên, làm rõ tính tất yếu phải tăng
cường công tác giáo dục thanh niên nói chung và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh cho
thanh niên nói riêng, nhất là việc vận dụng tư tưởng của Người trong công tác giáo
dục chủ nghĩa yêu nước cho thế hệ trẻ trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc
tế hiện nay.
Với những kết quả đã đạt được, các công trình khoa học trên đây là những tài
liệu tham khảo có giá trị cho nghiên cứu sinh trong quá trình thực hiện đề tài luận án
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
thanh niên Việt Nam hiện nay.
IV.2. Những vấn đề cần tiếp tục làm sáng tỏ
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên tuy đã đạt được một số kết quả có
giá trị tham khảo như đã nêu nhưng do cách tiếp cận ở các góc độ khác nhau nên vẫn
còn nhiều vấn đề liên quan đến luận án mà các tác giả, các nhà khoa học chưa đề cập
tới, có thể nêu ra:
Một là, chưa đề cập đến cơ sở lý luận của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên.
9
Hai là, chưa đề cập đến thực trạng vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công
tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay trong phạm vi cả
nước.
Ba là, chưa đề cập đến quan điểm và giải pháp nhằm tăng cường vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt
Nam thời gian tới.
Trên cơ sở mục đích, nhiệm vụ của luận án, tác giả kế thừa có chọn lọc những
thành tựu, kết quả nghiên cứu mà các nhà nghiên cứu trước đã đạt được và cần phải
tiếp tục giải quyết một số vấn đề sau:
Thứ nhất, tiếp tục làm sáng tỏ các khái niệm vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam, nội dung và
phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh; làm rõ sự cần thiết của việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên và nguyên tắc vận dụng.
Thứ hai, nghiên cứu thực trạng vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác
giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam phải chỉ ra những yếu tố tác
động; làm rõ những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân; nêu được những vấn đề đặt
ra cần giải quyết.
Thứ ba, đưa ra quan điểm và giải pháp nhằm tăng cường vận dụng tư tưởng Hồ
Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên.
Nói chung, các công trình nghiên cứu nêu trên đã có những đóng góp đáng kể
trong việc nghiên cứu một cách có trọng tâm, hướng tới vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên. Tuy nhiên, do cách
tiếp cận và mục đích nghiên cứu mà chưa có công trình nào bao quát hoặc đi sâu giải
quyết trọn vẹn vấn đề này. Ngay cả vấn đề lý luận về công tác giáo dục chủ nghĩa yêu
nước cho thanh niên vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau, chưa có một tác giả nào đề cập
một cách hoàn chỉnh hoặc đưa ra một hệ thống cơ sở lý luận chặt chẽ. Đa số các tác
giả chỉ nêu ra những mặt nghiên cứu, cần đổi mới và phân tích làm sáng tỏ chúng
bằng thực tiễn lĩnh vực, ngành mình đang công tác. Các đề tài, các công trình nghiên
cứu có cách nhìn và góc độ tiếp cận khác nhau khi lấy công tác giáo dục chủ nghĩa
10
yêu nước cho thanh niên làm đối tượng nghiên cứu từ giáo dục đạo đức, giáo dục lý
tưởng cách mạng, tinh thần yêu nước, giáo dục văn hóa, v.v..
Các công trình nghiên cứu liên quan đến việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam đều cho thấy
những giá trị to lớn của tư tưởng Hồ Chí Minh và công tác giáo dục chủ nghĩa yêu
nước cho thế hệ trẻ; đồng thời chỉ ra rằng chủ nghĩa yêu nước của thanh niên chỉ
được hình thành và phát triển trong quá trình hoạt động xã hội, trong mối quan hệ
nhiều chiều giữa cá nhân, gia đình, nhà trường và xã hội. Như vậy, thanh niên từ khi
sinh ra đến khi trưởng thành luôn luôn có mối quan hệ với môi trường xung quanh
mà hình thành nên chủ nghĩa yêu nước. Hay nói cách khác, chủ nghĩa yêu nước của
thanh niên mang tính động, nó là lượng được thay đổi dần dần theo thời gian. Nếu sự
thay đổi này chuyển hướng theo hướng tích cực thì thanh niên ngày một yêu nước,
yêu Tổ quốc hơn và ngược lại; v.v..
Cho đến nay vẫn chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu một cách có
hệ thống và đầy đủ về việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục
chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên. Đây là một vấn đề quan trọng và một hướng
nghiên cứu mới cần được khai thác.
Chƣơng 1
VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH
TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC CHO
THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
1.1. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN
1.1.1. Khái niệm chủ nghĩa yêu nƣớc Hồ Chí Minh và tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh về giáo dục thanh niên
Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là sự kết hợp chặt chẽ giữa tình cảm yêu
nước nhiệt thành của Hồ Chí Minh với một hệ thống lý luận, tư tưởng chặt chẽ và sâu
sắc của Người về tinh thần yêu nước, là một bộ phận của chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam hiện đại, với những đặc trưng cơ bản là: kết hợp thống nhất giữa lập trường
11
dân tộc với lập trường giai cấp công nhân, gắn liền lý tưởng độc lập dân tộc với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp hài hòa giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa
quốc tế trong sáng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là hệ thống
quan điểm của Hồ Chí Minh về sự cần thiết, nội dung, phương pháp, hình thức giáo
dục, bồi dưỡng thế hệ trẻ.
1.1.2. Khái niệm thanh niên Việt Nam và vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc cho thanh niên Việt Nam hiện nay
Thanh niên Việt Nam là những người có quốc tịch Việt Nam, đủ từ 16 tuổi đến
30 tuổi.
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước
cho thanh niên là áp dụng những giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh vào hoạt động
giáo dục có tính hệ thống, có chủ đích của Đảng, Nhà nước nhằm hình thành những
phẩm chất tốt đẹp cho thanh niên, đó là tình yêu, lòng trung thành và ý thức phục vụ
Tổ quốc.
1.1.3. Khái niệm nội dung và phƣơng thức giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc
cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
Nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh là những nội dung giáo dục cho thanh niên được xác định dựa
trên đặc trưng của chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh và nội dung giáo dục thanh niên
trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là: bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất
và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng;
đoàn kết; ra sức học tập, hăng hái lao động và tôn trọng pháp luật; tiên phong, xung
kích trong mọi phong trào hành động cách mạng.
Phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng
tư tưởng Hồ Chí Minh là phương pháp và hình thức giáo dục thanh niên trong tư
tưởng Hồ Chí Minh.
12
1.2. CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC HỒ CHÍ MINH, TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ
MINH VỀ GIÁO DỤC THANH NIÊN VÀ SỰ VẬN DỤNG VÀO VIỆC XÁC
ĐỊNH NỘI DUNG, PHƢƠNG THỨC GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC
CHO THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY
1.2.1. Chủ nghĩa yêu nƣớc Hồ Chí Minh và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về giáo
dục thanh niên
1.2.1.1. Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh
Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh là một bộ phận của chủ nghĩa yêu nước Việt
Nam hiện đại, có những đặc trưng cơ bản là:
- Lập trường dân tộc thống nhất với lập trường giai cấp công nhân
- Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội
- Chủ nghĩa yêu nước kết hợp với chủ nghĩa quốc tế vô sản
1.2.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên
* Theo Hồ Chí Minh, thanh niên là “rường cột” của nước nhà, là chủ nhân
tương lai của đất nước. Vì vậy, giáo dục thanh niên trở thành những người “vừa
hồng, vừa chuyên” là việc làm quan trọng, hết sức cần thiết.
* Nội dung cần phải giáo dục cho thanh niên:
- Giáo dục lòng yêu Tổ quốc, yêu nhân dân và yêu chủ nghĩa xã hội
- Giáo dục đạo đức cách mạng và chí khí cách mạng
- Giáo dục tinh thần yêu lao động, yêu khoa học và tôn trọng kỷ luật
- Giáo dục tinh thần đoàn kết
- Giáo dục sức khỏe và thẩm mỹ
- Giáo dục tinh thần xung kích trong mọi công tác và chăm lo, dìu dắt, giáo
dục thiếu nhi
* Về phương pháp và hình thức giáo dục:
Thứ nhất, kết hợp học với hành, lý luận với thực tiễn
Thứ hai, hiểu thanh niên, chú trọng tới đặc điểm tâm lý, tính cách của thanh
niên, coi giáo dục thanh niên là một công tác khoa học
Thứ ba, kết hợp gia đình, nhà trường và xã hội để giáo dục thanh niên
Thứ tư, tập hợp thanh niên trong tổ chức của Đoàn để giáo dục
13
Thứ năm, kết hợp giáo dục với việc tự giáo dục của thanh niên
Thứ sáu, nêu gương, “làm kiểu mẫu” để thanh niên học tập, noi theo
1.2.2. Nội dung và phƣơng thức giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc cho thanh
niên trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
1.2.2.1. Nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
Một là, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ
của Tổ quốc
Hai là, trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng – độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội
Ba là, ra sức học tập, hăng hái lao động và tôn trọng pháp luật
Bốn là, tiên phong, xung kích trong phong trào hành động cách mạng
Năm là, đoàn kết với thanh niên các nước trên thế giới
1.2.2.2. Phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
- Phối hợp gia đình, nhà trường và xã hội
- Thông qua Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
- Giúp thanh niên tự giáo dục
- Thi đua, khen thưởng, nêu gương
1.3. SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ
MINH TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA NƢỚC CHO THANH
NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY
1.3.1. Tầm quan trọng của công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc cho
thanh niên trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
Công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam trên cơ sở vận
dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới chính là nhằm khơi dậy và phát huy
tinh thần và nghị lực, trí tuệ và tài năng của thế hệ trẻ để tập trung phát triển kinh tế,
xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc và thành quả
cách mạng, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, bảo vệ và giữ gìn bản sắc văn hóa
dân tộc, nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
1.3.2. Ý nghĩa việc học tập, làm theo tƣ tƣởng Hồ Chí Minh đối với thanh
niên Việt Nam hiện nay
14
Giúp thanh niên thấy rõ trách nhiệm của mình đối với đất nước, với nhân loại,
với mục tiêu giải phóng con người, với quan niệm về hạnh phúc, với ý nghĩa cuộc
đời, có một phương pháp tư duy biện chứng khoa học thực sự và một phương hướng
nhìn nhận thế giới và thời đại trong bối cảnh thế giới đang có rất nhiều hiện tượng hỗn tạp,
tức nhìn nhận tương lai của nhân loại là con đường thanh niên sẽ đến
1.3.3. Yêu cầu đổi mới công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nƣớc cho thanh
niên Việt Nam trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí Minh
Công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh, từ quan điểm, nhận thức đến nội dung, phương pháp và hình
thức sao cho thiết thực, hiệu quả, phù hợp các đối tượng thanh niên; làm cho họ nhận
thức đúng đắn, sâu sắc giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh, từ đó trân trọng giá trị độc
lập, tự do của dân tộc và con đường mà Đảng, Hồ Chí Minh và nhân dân ta đã chọn.
1.3.4. Yêu cầu của cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tƣ tƣởng - văn hóa
Công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh là một bộ phận của công tác tư tưởng nhằm bảo vệ tư tưởng Hồ
Chí Minh và góp phần tạo nên lớp người trẻ tuổi giàu lòng yêu nước, có niềm tin sâu
sắc trung thành với Đảng, có đủ dũng khí và khả năng bảo vệ hệ tư tưởng vô sản, bảo
vệ Đảng cộng sản, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa.
Chƣơng 2
VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG CÔNG TÁC
GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC CHO THANH NIÊN VIỆT NAM
HIỆN NAY - THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
2.1. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC VẬN DỤNG TƢ TƢỞNG
HỒ CHÍ MINH TRONG CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƢỚC
CHO THANH NIÊN VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1.1. Sự quan tâm của Đảng và Nhà nƣớc đến thanh niên và công tác giáo
dục thanh niên
15
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đặc biệt chú ý và quan tâm đến
thanh niên và công tác thanh niên. Sự quan tâm của Đảng và Nhà nước là sự quan
tâm của chủ thể lãnh đạo, quản lý đến thanh niên và công tác giáo dục thanh niên.
Yếu tố này là điều kiện thuận lợi cho việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong
công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên, tạo điều kiện tối đa cho thế hệ
trẻ học tập, lao động, cống hiến, là lực lượng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, kế tục
xứng đáng sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc
2.1.2. Đặc điểm và tình hình của thanh niên Việt Nam hiện nay
Thanh niên là lứa tuổi đạt đến sự sung mãn nhất của đời người. Họ là lớp
người giàu nghị lực, giàu ước mơ và hoài bão. Tuy nhiên, do quy luật phát triển
không đồng đều về tâm lý, do điều kiện và hoàn cảnh sống và giáo dục khác nhau,
không phải bất cứ thanh niên nào cũng phát triển ở mức độ tối ưu. Ở giai đoạn này,
sự chi phối của thế giới quan và nhân sinh quan đối với hoạt động của thanh niên thể
hiện rất rõ. Những thanh niên có sự nhìn nhận đúng đắn, khoa học về sự phát triển
của thế giới tự nhiên, xã hội và con người sẽ có những kế hoạch đường đời phù hợp,
có mục tiêu phấn đấu rõ ràng và trở thành con người hữu ích cho bản thân, gia đình
và xã hội.
- Trình độ học vấn cao hơn trước rất nhiều nhưng yếu về phương pháp tự học, tự
nghiên cứu.
- Về lao động, việc làm cho thanh niên được cải thiện tốt hơn, cơ cấu lao động trẻ
phù hợp hơn với cơ cấu kinh tế. Tuy nhiên, vấn đề giảm thiểu tình trạng thất nghiệp
trong thanh niên khu vực đô thị, tăng thời gian lao động trong năm của thanh niên khu
vực nông thôn, chuyển dịch cơ cấu ngành nghề, cơ cấu lao động,.. vẫn là những vấn đề
bức xúc cần được quan tâm giải quyết.
- Sức khoẻ thể chất và tinh thần được chăm sóc tốt hơn tuy nhiên do những áp
lực lên tâm lý của thanh niên làm cho tỷ lệ thanh niên mắc các bệnh về tâm thần như:
stress, trầm cảm, tự kỷ, thần kinh có xu hướng tăng cao.
- Về nhận thức chính trị, tính tích cực xã hội và lối sống. Nhận thức chính trị,
tính tích cực xã hội, lối sống của thanh niên có chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, còn
một bộ phận thanh niên sẽ không cưỡng lại được sức cám dỗ của đồng tiền, bị tác động
16
của lối sống thực dụng, ít quan tâm đến các vấn đề chính trị - xã hội, dễ mắc phải
những sai phạm về đạo đức, tiêu cực và tệ nạn xã hội, bị lợi dụng, kích động, lôi kéo
vào các hành vi gây rối, vi phạm pháp luật.
2.1.3. Ảnh hƣởng của công cuộc đổi mới đất nƣớc
Với những thành đạt được của công cuộc đổi mới đất nước, thanh niên được
sống trong một môi trường kinh tế, văn hóa, xã hội thuận lợi hơn và có cơ hội nhiều
cho sự giáo dục, phát triển và đổi mới. Tuy vậy, những hạn chế của công cuộc đổi
mới về kinh tế, văn hóa, xã hội cũng là trở lực của công tác giáo dục chủ nghĩa yêu
nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.1.4. Sự tác động của toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế
Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế đã làm cho việc hội nhập về kinh tế, giao lưu
về văn hóa giữa các nước đang diễn ra sôi động. Đây là một yếu tố thuận lợi cho việc
vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho
thanh niên. Tuy nhiên, dưới sự tác động của mặt trái của toàn cầu hóa và hội nhập
quốc tế, thanh niên cũng phải đối mặt với nhiều cám dỗ, nếu chúng ta không quan
tâm, lưu ý đến vấn đề này thì công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh sẽ không đạt được kết quả mong muốn.
2.1.5. Những ảnh hƣởng từ tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ
thông tin và mạng xã hội
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin tốc độ cao đã tác động sâu sắc
đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, đã làm tăng lượng thông tin lên gấp nhiều lần,
nhu cầu thông tin của thế hệ trẻ, của mỗi tổ chức xã hội tăng theo cấp số nhân. Tuy
nhiên, sử dụng công nghệ thông tin để có thể phát huy được hêt tác dụng thực sự của nó
theo hướng tích cực thì vẫn còn là hạn chế và đặc biệt giới trẻ hiện nay đang bị quá sa lầy
vào nó mà đánh mất đi chính mình. Một bộ phận thanh niên đã sử dụng công nghệ thông tin
quá nhiều thời gian, dường như nó đã chiếm hết cả thời gian nghỉ ngơi và học tập. Nếu sử
dụng không hề lành mạnh, nó mang lại hậu quả, ảnh hưởng trực tiếp đến công việc, đến sức
khỏe của họ.
2.16. Ảnh hƣởng tiêu cực từ sự thoái trào của chủ nghĩa xã hội và chiến
lƣợc diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch
17
Có thể khẳng định, sự thoái trào của chủ nghĩa xã hội trên thế giới và chiến
lược diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch là những vẫn đề tưởng chừng đã cũ
nhưng đây vẫn chính là những trở lực, những khó khăn chủ yếu đối với việc vận dụng
tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thế hệ trẻ Việt
Nam hiện nay.
2.2. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TRONG
CÔNG TÁC GIÁO DỤC CHỦ NGHĨA YÊU NƯỚC CHO THANH NIÊN VIỆT
NAM HIỆN NAY
2.2.1. Thành tựu trong việc triển khai nội dung, phƣơng thức giáo dục chủ
nghĩa yêu nƣớc cho thanh niên Việt Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh và nguyên nhân của những thành tựu đó
2.2.1.1. Thành tựu trong việc triển khai nội dung, phương thức giáo dục chủ
nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh
* Nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
- Các nội dung giáo dục về cơ bản phù hợp với thanh niên
- Sau khi tiếp nhận nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước trên cơ sở vận dụng
tư tưởng Hồ Chí Minh, trong nhận thức, niềm tin và hành động của đa số thanh niên
đã có sự chuyển biến tích cực.
* Phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ
Chí Minh
- Sự phối hợp gia đình, nhà trường và xã hội có nhiều chuyển biến tích cực.
- Các hình thức giáo dục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh có nhiều đổi mới mang
lại chất lượng và hiệu quả trong công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Thanh niên chủ động, tích cực trong quá trình tự giáo dục chủ nghĩa yêu nước
- Trong những năm qua, từ những phong trào thi đua, khen thưởng, nêu gương
đã phát hiện được nhiều nhân tài, người tốt, việc tốt
2.2.1.2. Nguyên nhân của những thành tựu
18
Một là, sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước về công tác giáo
dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
bằng các nghị quyết, chỉ thị, quyết định, v.v.. đã chỉ ra những phương hướng xác
thực, phù hợp với thời điểm đất nước bước vào thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Hai là, sự đóng góp to lớn của đội ngũ những người trực tiếp làm nhiệm vụ giáo
dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh.
Ba là, việc xây dựng chương trình giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên
trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh theo hướng tinh gọn, giảm tải; đa số các nội
dung giáo dục phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi thanh niên và yêu cầu thực tiễn của đất
nước; phương pháp và hình thức giáo dục được đổi mới, đa dạng, phong phú.
Bốn là, những thành tựu của đất nước sau 30 năm tiến hành đổi mới đã tác
động tích cực, mạnh mẽ tới suy nghĩ, nhận thức của mỗi thanh niên.
Năm là, môi trường văn hóa lành mạnh đã dần được thiết lập và cơ sở vật chất
phục vụ công tác giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh đã được chú ý nâng cấp, cơ bản đáp ứng được yêu cầu của công
tác giáo dục.
2.2.2. Hạn chế trong việc triển khai nội dung, phƣơng thức giáo dục chủ
nghĩa yêu nƣớc cho thanh niên Việt Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tƣ tƣởng
Hồ Chí Minh và nguyên nhân của những hạn chế đó
2.2.2.1. Hạn chế trong việc triển khai nội dung, phương thức giáo dục chủ
nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tư tưởng
Hồ Chí Minh
* Nội dung giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên trên cơ sở vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh còn một số bất cập
* Việc sử dụng các phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước cho thanh niên Việt
Nam hiện nay trên cơ sở vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn còn có những hạn chế
- Sự phối gia đình, nhà trường và xã hội trong giáo dục thanh niên vẫn chưa
chặt chẽ
- Một số phương thức giáo dục chủ nghĩa yêu nước của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh chưa thật sự hiệu quả.
19
- Một bộ phận thanh niên chưa chịu tự giáo dục, tự rèn luyện chủ nghĩa yêu nước.
- Phong trào thi đua yêu nước trong than
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- tom_tat_luan_an_van_dung_tu_tuong_ho_chi_minh_trong_cong_tac.pdf