Ứng dụng công nghệ thông tin trong các hoạt động quản lý, điều hành tại ngân hàng nhà nước

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- TẠ NGỌC MẠNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ, ĐIỀU HÀNH TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP Hà Nội – 2016 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- TẠ NGỌC MẠNH ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ, ĐIỀU HÀNH TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC Chuyên ngành: Quản trị công nghệ và Phát triển doanh nghiệp Mã số: Chuyên ngành thí điểm LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ CÔNG NGHỆ VÀ PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. BÙI XUÂN PHONG Hà Nội – 2016 MỤC LỤC DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT ................ Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................ Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ....................................... Error! Bookmark not defined. PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ, ĐIỀU HÀNH TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC .................................... Error! Bookmark not defined. 1.1. Tổng quan, Vai trò cải cách các hoạt động quản lý, điều hành trong điều kiện hiện nay. ................................................................ Error! Bookmark not defined. 1.2. Công nghệ tin học và vai trò của nó trong quản lý, điều hành. ............. Error! Bookmark not defined. 1.3. Yêu cầu của công tác quản lý điều hành của Ngân hàng Nhà nƣớc. ..... Error! Bookmark not defined. 1.4. Khảo sát Hệ thống QLVB và điều hành đang triển khai tại Bộ Tài chính. ............................................................................... Error! Bookmark not defined. CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ĐIỀU HÀNH VÀ CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚCError! Bookmark not defined. 2.1 Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết ................. Error! Bookmark not defined. 2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ................ Error! Bookmark not defined. 2.3 Khảo sát, thu thập thông tin: ........................... Error! Bookmark not defined. 2.3.1. Nội dung khảo sát tại CQTTGS ............. Error! Bookmark not defined. 2.3.2. Khảo sát nghiệp vụ quản lý VB tại Vụ CSTTError! Bookmark not defined. CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ VÀ ĐIỀU HÀNH TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC ................................................................................................ Error! Bookmark not defined. 3.1. Thực trạng hệ thống Công nghệ thông tin của NHNN.Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Hiện trạng ha ̣tầng kết nối mạng. ........... Error! Bookmark not defined. 3.2. Hiện trạng ứng dụng CNTT trong công tác chỉ đạo điều hành và quản lý hành chính NHNN. ............................................... Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Hiện trạng các quy trình nghiệp vụ Quản lý văn bản, điều hành tại NHNN. .............................................................. Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Hiện trạng các quy trình nghiệp vụ trong công tác chỉ đạo điều hành.. Error! Bookmark not defined. 3.3. Một số tồn tại do nguyên nhân chủ quan và khách quanError! Bookmark not defined. CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ, ĐIỀU HÀNH TẠI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC ..... Error! Bookmark not defined. 4.1. Quy trình nghiệp vụ quản lý văn bản, điều hành tại NHNN ................. Error! Bookmark not defined. 4.1.1. Quy trình xử lý văn bản đến ................... Error! Bookmark not defined. 4.1.2. Quy trình xử lý văn bản đi ...................... Error! Bookmark not defined. 4.1.3. Quy trình nghiệp vụ Lưu trữ .................. Error! Bookmark not defined. 4.2. Quy trình nghiệp vụ trong công tác chỉ đạo điều hành.Error! Bookmark not defined. 4.2.1. Quy trình xây dựng và theo dõi, đôn đốc thực hiện chương trình công tác của Ban Lãnh đạo NHNN ........................... Error! Bookmark not defined. 4.2.2. Quy trình theo dõi ủy quyền, vắng mặt của Ban Lãnh đạo NHNN, Thủ trưởng các Vụ, Cục và Chi nhánh NHNN ........ Error! Bookmark not defined. 4.3. Kết quả đạt đƣợc: ........................................... Error! Bookmark not defined. 4.3.1. Đối với việc quản lý văn bản đi/đến NHNN:Error! Bookmark not defined. 4.3.2. Đối với quản lý hồ sơ và lưu trữ tài liệu:Error! Bookmark not defined. 4.3.3. Kết quả đạt được trong công tác chỉ đạo điều hành.Error! Bookmark not defined. 4.4. Giải pháp kỹ thuật .......................................... Error! Bookmark not defined. 4.4.1 Giải pháp xây dựng trên nền Microsoft Sharepoint Portal .......... Error! Bookmark not defined. 4.5. Một số đề xuất và kiến nghị: .......................... Error! Bookmark not defined. PHẦN KẾT LUẬN ................................................... Error! Bookmark not defined. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 7 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của Đề tài Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT) đã và đang tạo ra những thay đổi lớn trong mọi hoạt động xã hội, tạo nên động lực và sức mạnh để chuyển dịch cơ cấu, thúc đẩy tăng trƣởng kinh tế, góp phần xây dựng Nhà nƣớc hiệu quả, minh bạch, dân chủ và phục vụ ngƣời dân tốt hơn. CNTT cũng mang lại những thay đổi to lớn trong hoạt động quản lý, chỉ đạo, điều hành và hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nƣớc. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nƣớc ta chủ trƣơng đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nƣớc. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 64/2007/NĐ-CP ngày 10/4/2007 của Chính phủ về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nƣớc và Thủ tƣớng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1605/QĐ-TTg ngày 27/8/2010 phê duyệt Chƣơng trình quốc gia về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nƣớc giai đoạn 2011-2015. Ngành Ngân hàng cũng đã xác định rõ phát triển và ứng dụng CNTT là một trong những nhiệm vụ quan trọng, đƣợc ƣu tiên hàng đầu trong chiến lƣợc phát triển và đổi mới hoạt động. Ngành Ngân hàng nói chung và Ngân hàng Nhà nƣớc nói riêng là một trong những ngành đi đầu trong việc đầu tƣ, triển khai ứng dụng CNTT tại Việt Nam. Việc đầu tƣ, ứng dụng CNTT sâu rộng đã phục vụ có hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành của Ngân hàng Nhà nƣớc và hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng. Việc ứng dụng CNTT vào công tác quản lý điều hành tại Ngân hàng Nhà nƣớc bao gồm rất nhiều nội dung. Trong đó việc quản lý hệ thống văn bản trên mạng máy tính là phần nội dung cơ bản, rất quan trọng giúp NHNN chuẩn hóa các quy trình xử lý công việc, tạo thuận lợi cho việc theo dõi, tìm kiếm, tra cứu thông tin văn bản; tạo lập và quản lý hồ sơ xử lý công việc; trao đổi và điều hành tác nghiệp trên mạng, giúp kết nối Trung ƣơng với địa phƣơng và giữa các đơn vị thuộc Ngân hàng Nhà nƣớc với nhau; xây dựng hệ thống thông tin nhanh chóng, chính xác phục vụ cho công tác chỉ đạo, điều hành của Ban Lãnh đạo NHNN; tăng 2 cƣờng công tác cải cách hành chính và nâng cao trình độ sử dụng và ứng dụng CNTT phục vụ điều hành tác nghiệp của cán bộ NHNN. Đồng thời, việc ứng dụng CNTT là cần thiết để đáp ứng yêu cầu về khối lƣợng và chất lƣợng công việc ngày càng cao hiện nay, tránh gây ùn ứ, ách tắc công việc, không xử lý đƣợc thông tin phục vụ công tác chỉ đạo và điều hành hoạt động của NHNN. Do vậy, việc ứng dụng CNTT trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính tại NHNN mà tập trung chủ yếu và đầu mối là tại Văn phòng Ngân hàng Nhà nƣớc là yêu cầu cần thiết nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và điều hành của NHNN. Có thể nói CNTT đã là một phần không thể thiếu trong hoạt động của tổ chức. Trƣớc những biến động không ngừng của công nghệ đòi hỏi NHNN cần có cách thức tiếp cận một cách hiệu quả. Hiện nay, tại NHNN đã triển khai ứng dụng Hệ thống phần mềm quản lý văn bản (Phần mềm Lotus) đƣợc trang bị từ năm 2000 đã góp phần nâng cao hiệu quả công việc của cán bộ NHNN một số tính năng của phầm mềm nhƣ: quản lý văn bản, tờ trình, phiếu trình của NHNN, lƣu trữ hồ sơ tài liệu; theo dõi chƣơng trình công tác của Ban Lãnh đạo và các đơn vị Vụ, Cục. Trong những năm qua, Hệ thống này đã góp phần phục vụ hỗ trợ công tác chỉ đạo, điều hành của Ban Lãnh đạo NHNN trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ của toàn ngành Ngân hàng cũng nhƣ của từng đơn vị trong hệ thống. Tuy nhiên, do đƣợc xây dựng từ lâu, cộng với tốc độ phát triển nhanh chóng của CNTT nên đến nay phần mềm này đã bộc lộ một số hạn chế, không đáp ứng đƣợc yêu cầu về chất lƣợng và khối lƣợng công việc ngày càng nhiều trong tình hình hiện nay. Thực tế hiện nay, Hệ thống phần mềm không đảm bảo và không đáp ứng đƣợc yêu cầu thực tiễn đặt ra nhƣ phạm vi ứng dụng hẹp, chƣa triển khai đến toàn bộ các Vụ, Cục và các Chi nhánh NHNN, khối lƣợng văn bản hành chính tăng lên rất nhanh, chƣa theo dõi đƣợc đầy đủ chƣơng trình công tác, theo dõi hồ sơ công việc và tiến độ xử lý, công nghệ lạc hậu và tốc độ xử lý chậm. Việc ứng dụng CNTT trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính tại NHNN mới chỉ ở mức độ tƣơng đối thấp, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu hiện nay trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính tại NHNN là quản lý thống nhất từ 3 trung ƣơng tới địa phƣơng, trao đổi và tác nghiệp điều hành và quản lý hành chính điện tử, xử lý các quy trình nghiệp vụ một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả, nâng cao cải cách hành chính tại NHNN, chƣa đáp ứng đƣợc mục tiêu của Kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của Cơ quan Nhà nƣớc của Thủ tƣớng Chính phủ là nâng cao năng lực quản lý, điều hành của Cơ quan nhà nƣớc, hƣớng tới xây dựng các Chính phủ điện tử tại Việt Nam. Đến nay, tuy đã có những nghiên cứu hoặc Đề án liên quan (nhƣ Dự án FSMIMS) đƣợc nghiên cứu, triển khai, tuy nhiên mức độ nghiên cứu và phân tích và các giải pháp đƣa ra còn chƣa đầy đủ và toàn diện trong việc ứng dụng CNTT trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính của NHNN. Từ những yêu cầu bức thiết trên, học viên đã lựa chọn đề tài: “Ứng dụng Công nghệ thông tin trong các hoạt động quản, điều hành tại Ngân hàng Nhà nƣớc” để làm luận văn tốt nghiệp của mình. Để thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu này, luận văn tập trung làm rõ câu hỏi nghiên cứu. Câu hỏi thứ nhất, thực trạng ứng dụng Công nghệ thông tin trong các hoạt động, quản lý điều hành tại Ngân hàng Nhà nƣớc hiện nay nhƣ thế nào? Câu hỏi thứ hai, giải pháp Ứng dụng Công nghệ thông tin phù hợp cho các hoạt động quản lý, điều hành để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc tại NHNN Việt Nam là gì? Ngoài ra, việc nghiên cứu về ứng dụng CNTT trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính của NHNN phù hợp với Kế hoạch ứng dụng CNTT trong hoạt động của Cơ quan nhà nƣớc đƣợc phê duyệt tại Quyết định 48/2009/QĐ-TTg ngày 31/3/2009 của Thủ tƣớng Chính phủ, định hƣớng Chiến lƣợc phát triển ngành Ngân hàng giai đoạn 2011-2020, Chiến lƣợc về phát triển CNTT ngành Ngân hàng, xu thế hiện đại hóa công nghệ và xu thế hội nhập là cần thiết và cấp bách trong tình hình hiện nay. 2. Mục đích và Nhiệm vụ nghiên cứu a. Mục đích: Trên cơ sở định hƣớng và yêu cầu về việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong 4 hoạt động của cơ quan nhà nƣớc theo quy định của Chính phủ, Chiến lƣợc phát triển CNTT ngành Ngân hàng, mục đích của luận văn là đánh giá thực trạng việc ứng dụng CNTT trong ngành Ngân hàng và hệ thống NHNN và những tồn tại hiện có, đồng thời đƣa ra định hƣớng và các giải pháp ứng dụng CNTT trong các hoạt động quản lý điều hành tài Ngân hàng Nhà nƣớc. b. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn đƣa ra định hƣớng và các giải pháp ứng dụng CNTT trong hoạt động điều hành và quản lý hành chính của NHNN trong thời gian tới. Các giải pháp ứng dụng CNTT sẽ tập trung vào việc tin học hóa quản lý văn bản và hỗ trợ điều hành của NHNN; theo dõi hồ sơ công việc và tiến độ thực hiện chƣơng trình công tác; trao đổi và điều hành tác nghiệp trên mạng giữa các đơn vị với nhau; xây dựng hệ thống thông phục vụ công tác điều hành và quản lý hành chính của NHNN và tăng cƣờng cải cách hành chính. Hệ thống các giải pháp ứng dụng CNTT vào các hoạt động điều hành và quản lý tại NHNN sẽ đƣợc nghiên cứu để thực hiện một cách đồng bộ, thống nhất, thực hiện theo lộ trình để có thể đáp ứng yêu cầu sử dụng hiện nay và nâng cấp trong tƣơng lai khi điều kiện về pháp lý và cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho phép. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu: Cho đến nay, ứng dụng CNTT trong các hoạt động quản lý điều tại các cơ quan Bộ nói chung và tại NHNN mặc dù đã đƣợc quan tâm. Tuy nhiên, tại mỗi cơ quan, đơn vị có đặc thù riêng về chức năng nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức nên việc triển khai ứng dụng tại từng cơ quan, đơn vị còn gặp nhiều khó khăn, không có giải pháp ứng dụng cho tất cả các cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, các nghiên cứu ứng dụng CNTT mới chỉ tập trung vào các ứng dụng quản lý văn bản, công tác văn thƣ lƣu trữ trong các cơ quan nhà nƣớc mà chƣa chú trọng tới xây dựng hệ thống thông tin phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý hành chính của các Bộ và cơ quan ngang Bộ. Đối tƣợng tập trung nghiên cứu về Ứng dụng công nghệ tin học trong việc cải cách các quy trình quản lý và điều hành trong hệ thống Ngân hàng Nhà nƣớc. Khảo sát, đánh giá những kết quả, những tồn tại, nguyên nhân và đƣa ra các giải pháp nhằm ứng dụng công nghệ tin học vào các quy trình nghiệp vụ nhằm 5 nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nƣớc của Ngân hàng Nhà nƣớc Việt nam trong xu thế hội nhập, góp phần cải cách các thủ tục hành chính, phục vụ cán bộ trong và ngoài ngành. Đồng thời thay đổi một cách căn bản, quy trình tác nghiệp của các đơn vị nghiệp vụ trong NHNN theo hƣớng đồng bộ, hiện đại hóa nhằm nâng cao chất lƣợng, năng lực quản lý và giảm thiểu, tiết kiệm chi phí ngân sách b. Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu quá trình triển khai ứng chƣơng trình ứng dụng CNTT trong quản lý văn bản và công tác văn thƣ lƣu trữ. + Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu tại Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam. + Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu từ tháng 2/2016 đến tháng 5/2016. 4. Những đóng góp của luận văn Trong khuôn khổ một nghiên cứu của một luận văn cũng nhƣ do hạn chế về thời gian nghiên cứu, dữ liệu và nguồn kinh phí, phạm vi nghiên cứu tập trung chủ yếu vào các nghiệp vụ quản lý, điều hành thông qua hệ thống quản lý văn bản hành chính, theo dõi hồ sơ công việc, trao đổi thông tin trên mạng giữa các đơn vị trong hệ thống, xây dựng hệ thống thông tin phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành của Ban Lãnh đạo NHNN, hỗ trợ công tác cải cách hành chính của NHNN. Các nghiệp vụ trên chủ yếu tập trung vào các nhiệm vụ triển khai tại Văn phòng NHNN và tới các Vụ, cục, chi nhánh, nhằm giúp Ban Lãnh đạo NHNN điều hành hoạt động và quản lý toàn bộ hệ thống NHNN, đảm bảo hệ thống hoạt động thông suốt, nhanh chóng, kịp thời, chính xác. 5. Kết cấu luận văn Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về ứng dụng CNTT trong các hoạt động quản lý điều hành tại NHNN. Chương 2: Phƣơng pháp nghiên cứu. Chương 3: Thực trạng ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý điều hành 6 tại NHNN. Chương 4: Giải pháp ứng dụng CNTT trong hoạt động quản lý điều hành tại Ngân hàng Nhà nƣớc. 7 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Nội vụ, 2013. Thông tư số 04/2013/TT-BNV ngày 10 tháng 4 năm 2013 của Bộ Nội vụ hướng dẫn xây dựng Quy chế công tác văn thư, lưu trữ của các cơ quan, tổ chức. Hà Nội. 2. Bộ Nội vụ, 2013. Thông tư số 01/2011/TT-BNV ngày 19 tháng 01 năm 2011 của Bộ Nội vụ Hướng dẫn thể thức và kỹ thuật trình bày văn bản hành chính. Hà Nội. 3. Chính phủ, 2007. Nghị định số 64/2007/NĐ-CP ngày 10 tháng 4 năm 2007 của Chính phủ về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước. Hà Nội. 4. Ngân hàng Nhà nƣớc, 2015. Tài liệu Mô hình mạng Ngân hàng Nhà nước gói thầu SG1.1 dự án FSMIMS. Hà Nội. 5. NHNN – Cục CNTHNH, 2014. Tài liệu Tích hợp Hệ thống. Hà Nội. 6. Quốc hội, 2006. Luật Công nghệ thông tin. Hà Nội. 7. Quốc hội, 2005. Luật Giao dịch điện tử. Hà Nội. 8. Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc, 2011. Thông tư 43/2011/TT-NHNN ngày 20 ngày 12 năm 2010 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành quy định về thời hạn bảo quản hồ sơ, tài liệu lưu trữ. Hà Nội. 9. Thống đốc Ngân hàng Nhà nƣớc, 2013. Quyết định số 2899/QĐ-NHNN ngày ngày 06 tháng 12 năm 2013 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành các Quy chế công tác văn thư và lưu trữ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Hà Nội. 10. Thủ tƣớng Chính phủ, 2010. Quyết định số 1605/QĐ-TTg ngày 27 tháng 8 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước giai đoạn 2011- 2015. Hà Nội. 11. Thủ tƣớng Chính phủ, 2010. Quyết định số 42/2014/QĐ-TTg ngày 27 tháng 7 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao. Hà Nội.