Vật lí - Các khái niệm và quan hệ

Vật lí - Các khái niệm và quan hệ (Phần 2) 1.4 Tốc độ và Vận tốc Nếu bạn thả bộ dọc theo Phố Lớn đi quãng đường 1 km trong thời gian 1 h, thì bạn có thể nói vận tốc trung bình của bạn là 1,0 km/h [đông]. Tuy nhiên, trên đường đi, bạn có thể đã dừng lại để ngắm những cửa hiệu, hoặc thậm chí ngồi xuống 10 phút và uống nước giải khát. Vì thế, trong khi đúng là vận tốc trung bình của bạn là 1,0 km/h [đông], nhưng tại một thời điểm bất kì nào đó, vận tốc tức thời của bạn có khả năng là một giá trị khác. Điều quan trọng là phân biệt giữa vận tốc tức thời, vận tốc trung bình, và tốc độ trung bình. + Phóng to hình 1. Vận tốc của xe lửa là bao nhiêu nếu nó thực hiện độ dời 25 km [bắc] trong 30 phút? 2. Một con tàu đi được 3,0 km [đông] trong 2,0 h, sau đó đi được 5 km [tây] trong 3,0h. a. Tốc độ trung bình của con tàu bằng bao nhiêu? b. Vận tốc trung bình của con tàu bằng bao nhiêu? 3. Bảng bên dưới trình bày số liệu vị trí-thời gian của một xe đồ chơi. a. Vận tốc trung bình của chuyển động của xe đồ chơi là bao nhiêu? b. Vận tốc tức thời của xe tại thời điểm t = 5,0 s là bao nhiêu? 1.5 Gia tốc Loại chuyển động đơn giản nhất có thể có mà một vật có thể thực hiện (không đứng yên) là chuyển động thẳng đều. Chuyển động thẳng đều là chuyển động ở tốc độ không đổi trên một đường thẳng. Một tên gọi khác cho chuyển động thẳng đều là vận tốc đều. Khi chuyển động của một vật là không đều, vận tốc của vật biến thiên. Vì vận tốc là một vector, cho nên độ lớn cũng như hướng của nó có thể biến thiên. Một thí dụ của sự chỉ biến thiên độ lớn xảy ra khi một chiếc xe tăng tốc lúc đèn tín hiệu giao thông bật sang xanh. Một sự chỉ biến thiên hướng vận tốc của một vật xảy ra khi chiếc xe rẽ hướng ở vận tốc không đổi. Gia tốc là độ biến thiên vận tốc trong đơn vị thời gian. Vận tốc có thể biến thiên về độ lớn hoặc hướng, hoặc cả hai. Gia tốc âm trong chuyển động ngang là gia tốc hướng sang bên trái. Nếu vận tốc ban đầu của một vật có chiều sang trái, thì gia tốc âm sẽ làm cho nó tăng tốc. Nếu vận tốc ban đầu của một vật có chiều sang phải, thì gia tốc âm sẽ làm cho nó giảm tốc.