Xác định phân bố không gian của các hằng số điều hòa thủy triều tại vùng biển vịnh Bắc Bộ

Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ  25, Số 3S (2009) 439‐449 439 _______ Xác định phân bố không gian của các hằng số điều hòa thủy triều tại vùng biển vịnh Bắc Bộ Nguyễn Minh Huấn* Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQGHN, 334 Nguyễn Trãi, Hà Nội, Việt Nam Nhận ngày 25 tháng 11 năm 2009 Tóm tắt. Thủy triều là một hiện tượng tự nhiên phổ biến, nghiên cứu chế độ thủy động lực nói chung và thủy triều nói riêng vừa có ý nghĩa khoa học vừa có ý nghĩa phục vụ thiết thực cho các hoạt động về hàng hải, khai thác nguồn lợi, xây dựng và bảo vệ các công trình bờ. Mô hình ADCIRC 2DDI (Advanced Circulation Model) được áp dụng để tính toán mực nước thủy triều tại vùng biển vịnh Bắc Bộ, phân tích xác định các giá trị của các hằng số điều hoà đối với 8 sóng triều (O1, K1, P1,Q1, M2, N2, K2, S2) trên không gian của vùng biển và trích xuất các giá trị biên độ và pha của các sóng triều trên lưới với độ phân giải 1/30 độ kinh vĩ (3,7km x 3,7km) phục vụ việc xây dựng cơ sở dữ liệu hằng số điều hòa thủy triều. Mở đầu Từ nhiều năm nay dọc theo bờ biển nước ta đã thiết lập một hệ thống các trạm khí tượng thủy văn ven bờ trong đó có trạm đo mực nước thủy triều với các số liệu đo đạc liên tục dao động mực nước biển theo các khỏang thời gian kéo dài từ nhiều tháng đến nhiều năm. Trên cơ sở các chuỗi số liệu này nhiều tác giả đã tiến hành phân tích, tính tóan các đặc trưng của chế độ thủy triều như mực nước trung bình, mực nước cực trị, thời gian triều dâng, triều rút, các hằng số điều hòa thủy triều... cho từng trạm đo đạc. Một trong những ứng dụng quan trọng trong việc xử lý các số liệu mực nước đo đạc là việc lập ra các bảng thủy triều hàng năm cho các cảng chính ven bờ và một số giá trị nội suy cho các điểm phụ ở ven biển và hạ lưu các sông. Việc dự tính thủy triều dọc ven bờ biển nước ta được thực hiện bằng phương pháp dùng hằng số điều hòa (HSĐH) tại các trạm cố định (14 trạm). Các trạm này ở những khoảng cách khá xa nhau (50-100km). Một số trạm phụ đuợc tính toán qua hệ số tương quan so với các trạm chính nhưng cũng rất thưa và độ chính xác không cao (khoảng cách 20-50km). Trong giai đoạn hiện nay, việc dự tính thuỷ triều chỉ cho các trạm ven bờ và sự thưa thớt của các trạm chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu nghiên cứu ứng dụng trong phát triển kinh tế xã hội.  ĐT: 84-4-38584943 E-mail: huannm@vnu.edu.vn Hướng nghiên cứu sử dụng mô hình số trị giải hệ phương trình thủy động lực hai chiều được phát triển mạnh mẽ đặc biệt trong những năm gần đây do sự tiến bộ của toán học tính N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 440 toán và năng lực máy tính. Để giải bài toán phân bố không gian của thủy triều phương pháp số trị được sử dụng dựa trên hệ phương trình thủy động lực phi tuyến hypecbolic với điều kiện biên hỗn hợp: dao động mực nước trên biên lỏng và điều kiện không thấm ở biên cứng. Hiện nay ở trên thế giới đã phát triển áp dụng những phần mềm số trị thủy động lực hiện đại và tiên tiến để tính toán và dự báo mực nước triều cho vùng không gian rộng lớn. Từ trước đến nay ở nước ta đã có một số cơ quan và tác giả nghiên cứu việc dự tính thuỷ triều bằng mô hình số [1, 2], những kết quả đạt được khá khả quan. Tuy nhiên cho đến nay, cơ sở dữ liệu và bản đồ số của các hằng số điều hòa thủy triều phân bố trong không gian cả vùng ven bờ và ngoài khơi cho các khu vực trong Biển Đông thuộc lãnh hải nước ta và các nước lân cận trong đó có vịnh Bắc Bộ chưa được xây dựng. Mô hình ADCIRC 2DDI [3] được áp dụng trong nghiên cứu này để tính toán lan truyền sóng triều tại vùng biển vịnh Bắc Bộ và phân tích xác định các giá trị của các hằng số điều hoà đối với 8 sóng triều (O1, K1, P1,Q1, M2, N2, K2,S2 ) trên không gian của vùng biển vịnh Bắc Bộ và trích xuất các giá trị biên độ và pha của các sóng triều trên lưới với độ phân giải 1/30 độ kinh vĩ (3,7km x 3,7km) phục vụ việc xây dựng cơ sở dữ liệu hằng số điều hòa thủy triều sử dụng trong tính toán dự tính thủy triều cho toàn bộ vịnh Bắc Bộ theo điểm hoặc trích xuất số liệu hằng số điều hòa thủy triều phục vụ cho các mô hình toán ở quy mô địa phương. Mô hình ADCIRC Giới thiệu chung ADCIRC là mô hình số trị được phát triển để giải hệ phương trình chuyển động của chất lỏng trên trái đất quay, các phương trình này sử dụng xấp xỉ thủy tĩnh và xấp xỉ Boussinesq và được rời rạc hóa trong không gian sử dụng phương pháp phần tử hữu hạn, rời rạc hóa theo thời gian sử dụng phương pháp sai phân hữu hạn. Mô hình có thể tính toán trong hệ tọa độ Đề các hoặc tọa độ cầu dưới dạng hai chiều tích phân theo độ sâu (2DDI) và ba chiều (3D), trong các trường hợp cao độ mực nước được xác định bằng nghiệm của phương trình liên tục tích phân theo độ sâu dưới dạng phương trình liên tục – sóng tổng quát (GWCE), vận tốc được xác định bằng nghiệm của các phương trình động lượng 2DDI hoặc 3D. Hệ phương trình cơ bản trong hệ tọa độ Đề các bao gồm phương trình liên tục UH VH 0 t x y        (1) và phương trình động lượng (2) (3) trong đó:  (x, y, t) – cao độ bề mặt nước so với bề mặt geoid; U(x, y, t), V(x, y, t) – vận tốc tích phân theo độ sâu trên hướng x và y; H(x, y, t) = h +  - độ dày cột nước tổng cộng; f = 2 sin - tham số Coriolis; – áp suất khí quyển trên bề mặt thoáng; g – gia tốc trọng trường; sx, sy - ứng suất bề mặt trên hướng x, y; bx, by - ứng suất đáy trên hướng x, y; ρo – mật độ quy chiếu của nước; Dx, Dy – thành phần động lượng khuếch tán 2DDI ; Bx, By – thành phần građien ứng suất baroclin 2DDI. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 441 Điều kiện biên của mô hình có thể là các dạng sau:  Mực nước (mực nước biến đổi theo thời gian hoặc các hằng số điều hòa thủy triều)  Dòng chảy vuông góc với biên (biến đổi theo thời gian hoặc các hằng số điều hòa)  Dòng chảy vuông góc với biên bằng không  Điều kiện trượt hoặc không trượt đối với vận tốc  Ứng suất bề mặt (gió và/hoặc ứng suất phát xạ sóng)  Áp suất khí quyển Ứng dụng mô hình ADCIRC tính toán lan truyền sóng triều và phân tích HSĐH Vịnh Bắc Bộ là một trong những vịnh lớn của Biển Đông, có chiều rộng lớn nhất khoảng 320km, kéo dài từ kinh tuyến 105.6oE đến 110oE, chiều dài khoảng 600km kéo dài từ vĩ tuyến 16oN đến 22oN, vịnh có độ sâu trung bình khoảng 45m, khu vực cửa vịnh là khu vực nước có độ sâu hơn 100m. Trong vịnh có hơn 2000 hòn đảo, có nhiều đảo khá lớn tập trung chủ yếu ở khu vực tây bắc vịnh, các sông đổ vào vịnh hầu hết tập trung ở bờ tây của vịnh, có những sông lớn như sông Hồng với lưu lượng trung bình năm khoảng 120km3, sông Lam với lưu lượng năm khoảng 19km3 và sông Mã khoảng 17km3. Dao động thủy triều trong vịnh chủ yếu phụ thuộc vào sự lan truyền của sóng triều từ Biển Đông thông qua eo biển Quỳnh Châu và thông qua cửa vịnh trong đó cửa vịnh đóng vai trò chính. Mô hình ADCIRC 2DDI được áp dụng trong nghiên cứu này, để thiết lập độ sâu miền tính, đã thu thập các hải đồ với các tỉ lệ 1:500.000, 1:100.000, 1:25.000 và 1:10.000, số liệu độ sâu so với mực “0” hải đồ được chuyển đổi quy về mực nước trung bình, trường độ sâu miền tính được thể hiện trên hình vẽ 1 và lưới phần tử tam giác được xây dựng theo thuật toán Scalar paving density với phần tử có kích thước cạnh nhỏ nhất là 3000m và độ lớn của phần tử biến đổi tỉ lệ với vận tốc lan truyền sóng trọng lực, lưới tính của khu vực vịnh Bắc Bộ được xây dựng với hai biên lỏng tại eo Hải Nam và tại điểm nối giữa mũi Chân Mây Đông khu vực Thừa Thiên Huế với mũi Du Lâm đảo Hải Nam, Trung Quốc, biên lỏng cửa vịnh được chọn lựa nằm phía ngoài của đường phân định địa giới vịnh Bắc Bộ là đường nối đảo Cồn Cỏ Việt Nam và mũi Oanh Ca, Hải Nam Trung Quốc. Một phần trích của lưới tính được thể hiện trên hình vẽ 2 Hình 1. Trường độ sâu của khu vực vịnh Bắc Bộ trong giới hạn miền tính. Các hằng số điều hòa thủy triều của các sóng chính (O1, K1, P1,Q1, M2, N2, K2, S2) của các trạm hải văn đo đạc thủy triều dọc bờ của vịnh Bắc Bộ được thu thập từ các bảng thủy N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 442 triều Admiralty, kết quả đề tài Nhà nước KT.03.03 (1991 – 1995)[4], cơ sở dữ liệu hằng số điều hòa Leprovost [2], DHI. Các số liệu này được tổng hợp, xử lý để thiết lập điều kiện biên lỏng các hằng số điều hòa của dao động sóng thủy triều trên hai biên lỏng là biên eo Quỳnh Châu phía đông bắc và biên cửa vịnh ở phía nam. Các kết quả sau khi xử lý được thể hiện trên bảng 1. Model type: 2DDI; Cold start; Coriolis option variable; Finite amplitude terms; Wetting/drying; Advective terms; Time derivative terms; Solver type Iterative JCG;Wave continuity: 0.01; Lateral viscosity: 6.8 m2/s; friction coefficient: 0.0025. Các tham số được lựa chọn này là kết quả của các tính toán hiệu chỉnh và kiểm chứng kết quả của mô hình và giá trị mực nước tại các trạm hải văn ven bờ và ngoài khơi trong thời gian 30 ngày. Mô hình ADCIRC được chạy với thời gian mô phỏng từ 0:00 ngày 1 tháng 1 năm 2007 đến 24:00 ngày 31 tháng 12 năm 2007 với các tham số được lựa chọn như sau: Hình 2. Lưới tính khu vực vịnh Bắc Bộ (trích vùng ven bờ Hải Phòng). N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 443 Bảng 1. Các hằng số điều hòa của sóng triều tại các biên lỏng Quỳnh Châu và cửa vịnh o1 k1 p1 q1 m2 s2 n2 k2 Lat Long h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] h [m] g [o] Biên cửa vịnh 16.3708 107.9567 0.057 157.07 0.114 174.62 0.0279 162.18 0.0199 193.65 0.179 105.38 0.0599 141.52 0.0408 87.44 0.0191 136.34 16.3833 107.9666 0.0583 157.07 0.1151 175.12 0.0283 162.72 0.02 192.81 0.1788 105.17 0.0599 141.25 0.0408 87.2 0.0191 136.04 16.3965 107.9772 0.0596 157.36 0.116 175.72 0.0285 163.38 0.0202 192.12 0.1788 105.02 0.0599 141.07 0.0407 87.03 0.0191 135.84 16.414 107.9884 0.0604 157.88 0.1165 176.33 0.0286 164.03 0.0204 191.66 0.179 104.92 0.0598 140.93 0.0407 86.87 0.0191 135.71 16.4249 107.999 0.0615 158 0.1174 176.8 0.0289 164.53 0.0205 191.02 0.1791 104.78 0.0598 140.74 0.0407 86.69 0.0191 135.5 16.4394 108.0109 0.0627 158.38 0.1184 177.41 0.0292 165.23 0.0207 190.32 0.1791 104.63 0.0598 140.54 0.0407 86.49 0.0191 135.28 16.4546 108.0227 0.0643 158.8 0.1195 178.11 0.0295 166.07 0.021 189.47 0.1792 104.46 0.0598 140.3 0.0407 86.25 0.0191 135.03 16.4718 108.0373 0.0661 159.38 0.1208 178.93 0.0299 167.04 0.0213 188.59 0.1794 104.28 0.0598 140.07 0.0406 86.01 0.0191 134.77 16.4889 108.0518 0.0677 160.14 0.1218 179.77 0.0302 168.08 0.0216 187.89 0.1796 104.14 0.0599 139.89 0.0406 85.82 0.0192 134.58 16.5068 108.0663 0.0692 161.1 0.1226 180.63 0.0304 169.15 0.022 187.38 0.1798 104.05 0.0599 139.77 0.0406 85.68 0.0192 134.46 16.5266 108.8015 0.1658 155.46 0.2218 190.02 0.0598 180.7 0.0358 153.99 0.1814 89.69 0.0632 125.13 0.0396 72.1 0.0205 117.09 16.5662 108.1218 0.0752 164.28 0.1257 183.65 0.0313 173 0.0235 185.61 0.1805 103.65 0.06 139.33 0.0407 85.16 0.0193 133.98 16.6104 108.1581 0.0789 166.86 0.1272 185.77 0.0316 175.74 0.0246 185.03 0.1811 103.52 0.0601 139.19 0.0408 84.94 0.0193 133.86 16.6553 108.1937 0.0826 169.33 0.1286 187.8 0.032 178.38 0.0257 184.65 0.1816 103.43 0.0602 139.1 0.0408 84.76 0.0194 133.78 16.6982 108.2314 0.0869 171.39 0.1308 189.76 0.0326 180.95 0.0268 184.06 0.1821 103.25 0.0603 138.91 0.0409 84.51 0.0194 133.59 16.7207 108.2703 0.0917 171.62 0.135 190.9 0.0338 182.47 0.0276 182.62 0.1823 102.75 0.0605 138.4 0.0409 84.03 0.0195 132.99 16.7966 108.3119 0.0964 175.95 0.1352 194.08 0.0338 186.48 0.0293 183.49 0.1833 103.04 0.0605 138.75 0.0411 84.16 0.0196 133.46 16.8494 108.3562 0.1018 177.96 0.138 196.21 0.0346 189.16 0.0306 183.15 0.1839 102.92 0.0606 138.64 0.0412 83.97 0.0197 133.37 16.8753 108.3766 0.1044 178.9 0.1394 197.21 0.0349 190.4 0.0312 183.04 0.1841 102.88 0.0606 138.6 0.0413 83.9 0.0197 133.35 16.9267 108.4195 0.1101 180.51 0.1427 199.13 0.0359 192.75 0.0324 182.72 0.1847 102.74 0.0607 138.49 0.0413 83.71 0.0198 133.25 16.9544 108.442 0.1131 181.32 0.1445 200.13 0.0364 193.97 0.0331 182.57 0.185 102.67 0.0607 138.44 0.0414 83.62 0.0198 133.21 16.9999 108.4908 0.1194 181.98 0.1493 201.57 0.0378 195.68 0.0343 181.76 0.1855 102.31 0.0609 138.08 0.0415 83.25 0.0199 132.83 17.029 108.512 0.1224 182.78 0.151 202.54 0.0382 196.81 0.035 181.71 0.1858 102.28 0.0609 138.07 0.0415 83.2 0.0199 132.85 17.0792 108.5569 0.1283 183.7 0.1552 204.03 0.0394 198.51 0.0361 181.28 0.1864 102.08 0.0611 137.89 0.0416 82.98 0.02 132.68 17.1333 108.6004 0.1342 184.7 0.1592 205.54 0.0405 200.18 0.0373 181.02 0.1869 101.97 0.0611 137.81 0.0417 82.84 0.0201 132.62 17.1848 108.642 0.1397 185.4 0.1633 206.77 0.0415 201.45 0.0383 180.67 0.1874 101.84 0.0612 137.7 0.0418 82.68 0.0202 132.53 ... Biên eo Quỳnh Châu 19.9906 109.8 0.6095 273.57 0.6138 333.19 0.1644 325.87 0.1282 239.79 0.1473 341.85 0.0621 64.94 0.0137 206.46 0.0246 130.93 20.0084 109.8 0.6103 273.44 0.6137 332.94 0.1646 325.69 0.1283 239.7 0.1461 341.07 0.0615 64.59 0.014 206.87 0.0243 131.14 20.0268 109.8 0.6113 273.29 0.6138 332.67 0.1649 325.5 0.1285 239.6 0.1449 340.2 0.0608 64.18 0.0143 207.36 0.024 131.37 20.0623 109.8 0.6125 272.59 0.614 331.72 0.1653 324.75 0.1289 239.04 0.1413 338.09 0.059 63.82 0.0153 207.16 0.0233 132.8 20.0985 109.8 0.614 271.51 0.6145 330.52 0.1657 323.67 0.1293 238.18 0.1371 335.95 0.057 63.88 0.0164 206.1 0.0229 134.93 20.1338 109.8 0.6161 270.39 0.616 329.3 0.1661 322.56 0.1299 237.27 0.1332 333.72 0.0549 64.03 0.0177 205.08 0.0224 137.28 20.1703 109.8 0.6198 269.33 0.6192 328.06 0.1671 321.51 0.1308 236.44 0.1301 330.79 0.0527 63.75 0.0191 204.93 0.0219 139.83 20.2053 109.8 0.6255 268.59 0.6244 327 0.1688 320.76 0.1319 235.9 0.1292 327.01 0.0504 62.48 0.0206 206.25 0.0209 142.3 20.2416 109.8 0.6339 268.24 0.6322 326.13 0.1714 320.35 0.1334 235.74 0.1312 322.22 0.0481 59.74 0.0223 209.17 0.0195 144.83 20.277 109.8 0.6447 268.31 0.6422 325.59 0.1746 320.35 0.1353 235.96 0.1365 317.13 0.0461 55.47 0.0241 213.27 0.0176 147.3 20.3133 109.8 0.6577 268.64 0.6542 325.29 0.1784 320.58 0.1374 236.43 0.145 312.06 0.0446 49.75 0.0262 217.94 0.0154 150.06 20.3356 109.8 0.6655 268.86 0.6613 325.16 0.1806 320.73 0.1387 236.74 0.151 309.3 0.0439 46.06 0.0275 220.52 0.0141 152.05 N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 444 Sử dụng phương pháp bình phương nhỏ nhất phân tích chuỗi số liệu mực nước 365 ngày đã được tính toán trên toàn bộ lưới tính của vịnh Bắc Bộ xác định các giá trị của các hằng số điều hoà đối với 8 sóng triều (O1, K1, P1,Q1, M2, N2, K2, S2), các kết quả được thể hiện qua bản đồ đẳng biên độ và đẳng pha của 8 sóng triều cho toàn bộ vịnh Bắc Bộ được trình bày trên các hình vẽ 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 và 10. Các kết quả tính toán cho thấy sự phù hợp về phân bố tính chất và độ lớn của thủy triều vùng vịnh Bắc Bộ với tính chất nhật triều chiếm ưu thế, các sóng O1 có biên độ lớn đạt tới giá trị 0.921m và sóng K1 có biên độ đạt tới 0.86m tại khu vực đỉnh vịnh, cũng tại vùng phía bắc vịnh biên độ tăng nhanh trong không gian, ngược lại ở phía nam vịnh cho thấy sự tồn tại rõ nét của các vùng vô triều, các vùng này nằm lệch sang bờ phía tây của vịnh. Ngoài các kết quả được thể hiện trong không gian thông qua các bản đồ, số liệu các hằng số điều hòa còn được trích xuất tại các tọa độ tương ứng với các vị trí của các trạm hải văn có các hằng số điều hòa nhằm đánh giá độ chính xác của các kết quả tính toán, số liệu so sánh đối chứng của các điểm được chọn lựa rải rác trong vịnh Bắc Bộ được thể hiện trên bảng 2. Kết quả so sánh đối chứng cho thấy rằng trong đa số các trường hợp độ chênh lệch về biên độ của các sóng triều chủ yếu không vượt quá ± 6 cm và ± 15o về góc pha. Để phục vụ việc xây dựng cơ sở dữ liệu, các giá trị biên độ và pha của các sóng triều được trích xuất trên lưới với độ phân giải 1/30 độ kinh vĩ (3,7km x 3,7km) với định dạng tọa độ kinh vĩ và giá trị biên độ, pha (*.XYZ). Hình 3. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng O1. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 445 Hình 4. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng K1. Hình 5. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng P1. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 446 Hình 6. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng Q1. Hình 7. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng M2. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 447 Hình 8. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng N2. Hình 9. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng S2. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 448 Hình 10. Bản đồ đẳng biên độ [m] và đẳng pha [độ _GMT) của sóng K2. Bảng 2. Số liệu hằng số điều hòa so sánh đối chứng của các điểm lựa chọn trong vịnh Bắc Bộ hM2(cm) hS2(cm) hK1(cm) hO1(cm) Station Lat Lon thuc do tinhtoan thuc do tinhtoan thuc do tinhtoan thuc do tinhtoan Thuan An 16,34 107,38 17,7 18.51 4,2 5.77 3,3 2.29 2,3 4.92 Cua Tung 17,01 107,06 16,8 19.16 4,6 5.63 6,4 7.52 14,3 14.18 Cua Gianh 17,42 106,28 23,2 20.64 6,3 5.87 23,2 19.0 32,6 25.73 Hon Ngu 18,48 105,46 30 26.79 10 7.79 50 45.11 59 52.11 Hon Ne 19,55 105,59 18 23.85 7 8.35 68 65.82 69 67.48 Bach Long Vi 20,08 107,43 8,8 7.63 4,4 3.72 76,6 76.07 77,6 73.10 Long Chau 20,38 107,07 0 5.97 0 3.93 70 69.04 70 75.70 Hon Dau 20,4 106,49 6,1 5.27 4,8 4.15 70,3 71.89 77,9 78.39 Cat Ba 20,43 107,03 4,4 2.24 3 3.29 72 73.10 79 79.59 Co To 20,58 107,46 20,4 20.74 5,4 5.01 74,8 78.61 91,4 85.52 Kết luận Các kết quả tính toán phân bố không gian của các hằng số điều hòa thủy triều cho thấy sự phù hợp về phân bố tính chất và độ lớn của thủy triều vùng vịnh Bắc Bộ, với những kết quả này cho phép xây dựng cơ sở dữ liệu các hằng số điều hòa thủy triều với độ phân giải cao phục vụ nghiên cứu khoa học và các tính toán trong thực tế phục vụ kinh tế, hàng hải, giảm thiểu tác động thiên tai và bảo vệ bờ. N.M. Huấn / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Khoa học Tự Nhiên và Công nghệ 25, Số 3S (2009) 439‐449 449 Lời cảm ơn Tác giả cảm ơn các đề tài QG-08.11 và KC.09.16/06-10 đã hỗ trợ để hoàn thành nội dung nghiên cứu này. Tài liệu tham khảo [1] R.A. Luettich, JR and J.J. Westerink. A (Parallel) Advanced Circulation Model for Oceanic, Coastal and Estuaries Waters, University of Notre Dame, 2000. [2] C. Le Provost, M.L. Genco, F. Lyard, P.Vincent, P.Cenceill, Spectroscopy of the world ocean tides from a hydrodynamic finite element model, Journal of Geophysical Research 99(C12), 24,777-24,797(1994). [3] DHI, Tidal Analysis and Prediction - Scientific Documentation, DHI, 2007. [4] Đỗ Ngọc Quỳnh, Thuỷ triều, dòng triều vịnh Bắc Bộ, Báo cáo tổng kết Đề tài cấp Nhà nước KT.03.03, 1996. Building Spatial Distribution of tidal constituents harmonics for Tonkin Gulf Nguyen Minh Huan Faculty of Hydro-Meteorology & Oceanography, College of Science, VNU 334 Nguyen Trai, Hanoi, Vietnam Tide is a distinctive natural phenomenon, researching the hydrodynamics regime and especially tide levels takes the initiative in science and practical senses for marine affairs, marine resources exploitation and coastal engineering. ADCIRC 2DDI (Advanced Circulation Model) was applied in Tonkin Gulf to calculate tide level and computed 8 harmonic constituents (O1, K1, P1,Q1, M2, N2, K2, S2) for elevation using least squares analysis routine. Gridded harmonic constituents were extracted with high resolution 1/30 longitude latitude degree to Build Spatial Database of tidal constituents harmonics for Tonkin Gulf.