Bài giảng Can thiệp dinh dưỡng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNGCAN THIỆP DINH DƯỠNGMục tiêu•••Trình bày được khái niệm can thiêp dinhdưỡngTrình bày được nguyên tắc xây dựng can thiệpdinh dưỡng thích hợpPhân tích được các chương trình can thiệp dinh dưỡng đang triển khai tại cộng đồng.www.hsph.edu.vnwww.hsph.edu.vnKhái niệm, phân loạiwww.hsph.edu.vnĐịnh nghĩa• Là các hoạt động có mục tiêu, nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng của các đối tượng• Tình trạng dinh dưỡng được xác định là 1 trong các chỉ tiêu kinh tế- xã hộiwww.hsph.edu.vnPhân loại•Dựa vào cấp độ của can thiệp dinh dưỡng:––Can thiệp dinh dưỡng ở cấp vĩ môCan thiệp dinh dưỡng ở cấp vi mô•Dựa vào giải pháp của can thiệp dinh dưỡng:–––Can thiệp dinh dưỡng dài hạnCan thiệp dinh dưỡng trung hạnCan thiệp dinh dưỡng ngắn hạn•Dựa vào chuỗi nguyên nhân dẫn đến suy dinhdưỡng:––Can thiệp dinh dưỡng trực tiếpCan thiệp dinh dưỡng gián tiếpwww.hsph.edu.vnNguyên nhân SDDSuy dinh dưỡng và tử vongBiểu hiệnThiếu ănBệnh tậtAn ninh thực phẩm ở hộ gia đìnhChăm sóc bà mẹ và trẻ emDịch vụ y tế và môi trườngCấu trúc Chính trị - Kinh tế - Xã hội Nguồn tiềm tàngNguyên nhân trực tiếpNguyên nhân tiềm tàngCác tổ chức nhà nước và đoàn thể Nguyên nhâncơ bảnChu trình voøng ñôøivaø voøng dinh döôõngNhiÔmtrïngth­êng xuyªnTRÎ S¥ SINHNG¦êI GIµ SUY DINH D¦ìNGMalnourishedtrÎ emThÊp cßithanh niªn ThÊp cßi¡n bæ sung kh«ng hîp lýThiÕu thùc phÈm,ch¨m sãc, y tÕ Gi¶m trÝ th«ng minhThiÕu thùc phÈm,ch¨m sãc, y tÕThiÓu n¨ng ph¸t triÓn t©m thÇn T¨ng nguy c¬ m¾c bÖnh m·n tÝnh ë ng­êi línTû lÖ tö vong caoThiÕu thùcphÈm, ch¨msãc, y tÕTû lÖ tö vong mÑ caoThiÕuthùcphÈm, ch¨m sãc, y tÕwww.hsph.edu.vnGi¶m kh¶ n¨ng ch¨m sãc trÎphô n÷ SDD PN cã thai T¨ng c©n kÐmThiÕu dinhd­ìng bµo thaiGi¶m thÓ lùc vµl­îng mì dù tr÷cnssTHÊP T¨ng tr­ëng kÐmwww.hsph.edu.vnNguyên tắc xây dựng dự án can thiệpdinh dưỡngwww.hsph.edu.vnCÁC CAN THIỆP DINH DƯỠNG THƯỜNG TRẢLỜI CÁC CÂU HỎIØLàm thế nào để can thiệp có thể phù hợp vớicộng đồng?ØNguồn lực có đảm bảo chương trình can thiệpbền vững không?ØCộng đồng có tham gia, cam kết vào tất cả quátrình thực hiện không?Các bước xây dựng kế hoạch can thiệp dinhdưỡng Thu thập, phân tích thông tin Xác định ưu tiênTheo dõi giám sát Huy độngtham gia của cộng đồngXây dựng mục tiêu Lựa chọn giải pháp Xây dựng kế hoạch hoạt động Triển khai can thiệp Đánh giá can thiệpwww.hsph.edu.vnwww.hsph.edu.vnXác đinh vấn đề• Xác định các vấn đề sức khỏe: vấn đề gì?– Thiếu ăn?– Thiếu kiến thức, thực hành– Vấn đề liên quan đến sản xuất, thiếu vốn, thiếu kỹ thuật, thiếu đất canh tác/đất không tốt...• Nếu không giải quyết vấn đề thì sao?– Tỷ lệ suy dinh dưỡng cao– Gây tăng tỷ lệ bệnh tật– Tăng nguy cơ tử vong– Tăng các chi phí y tế, xã hộiwww.hsph.edu.vnLựa chọn vấn đề ưu tiên– Có khả năng thực thi– Có khả năng giám sát– Được cộng đồng chấp nhận, ủng hộ– Mang lại lợi ích trước mắt và lâu dài– Khả năng rò rỉ ít– Có người an hiểu quản lý, chỉ đạowww.hsph.edu.vnXây dựng mục tiêu• Mục tiêu phải đảm bảo SMARTLựa chọn giải pháp••Dựa vào cây nguyên nhân xây dựng mục tiêu,chọn lựa các giải pháp.Trình bày giải pháp trước cộng đồng, cơ quan dự kiến xin tài trợ và thảo luận để hoàn thiện thiết kế của can thiệp.www.hsph.edu.vnwww.hsph.edu.vnXây dựng kế hoạch hoạt động• Hoạt động phải dựa trên mục tiêu và giảipháp• Có khung thời gian• Bộ phận/cá nhân chịu trách nhiệm• Dự kiến kết quả đầu raTriển khai can thiệp•• Huy động sự tham gia của cộng đồng và sự giúp đỡ của lãnh đạo địa phương– Phân định rõ vai trò của lãnh đạo địa phương– Trách nhiệm của các đối tượng được hưởng lợi– Sự đóng góp nguồn lực của địa phương và cộng đồng cho can thiệp. Công tác tổ chức quản lý can thiệp dinh dưỡng – Tổ chức bộ máy, đặc biệt là vai trò của người chủ trì triển khai can thiệp. – Xác định phương thức tổ chức quản lý, các loại mẫu biểu sổ sách báo cáo.www.hsph.edu.vnTheo dõi giám sát đánh giá•••Theo dõi đánh giá và điều chỉnh thích hợptrong quá trình triển khai dự ánTheo dõi định kỳ về tiến độ thực hiện, cácthay đổi về số đối tượng tham gia, các thayđổi về tình trạng dinh dưỡng...Tổ chức thu thập số liệu khi can thiệp kết thúc để lượng giá kết quả của can thiệp.www.hsph.edu.vnwww.hsph.edu.vnTriển khai 1 chu kỳ mới• Đề xuất các giải pháp tiếp theo• Tìm ra các thành công, nhược điểm của canthiệp• Đề xuất một giải pháp tốt hơn cho cộng đồng với chi phí thấp hơn ... nhưng hiệu quả hy vọng sẽ cao hơn.www.hsph.edu.vn Các loại hình can thiệpdinh dưỡng tại cộng đồngwww.hsph.edu.vnCác loại hình can thiệp dinh dưỡng1. Bổ sung dinh dưỡng (Supplementation):– Giải pháp ngắn hạn– Nhằm vào các đối tượng bị đe dọa nhất. (bổ sung sắt trong giai đoạn có thai; dùng iod cho những người bị rối loạn do thiếu iod; )2. Tăng cường chất dinh dưỡng vào thựcphẩm (Food fortification):– Thêm các chất dinh dưỡng vào thực phẩm để duy trìhoặc tăng cường chất lượng chế độ ăn cho mộtnhóm, một cộng đồng.www.hsph.edu.vnCác loại hình can thiệp dinhdưỡng3. Đa dạng hóa bữa ăn:• Là giải pháp bền vững• Đa dạng hóa thực phẩm hàng ngày, đặc biệt các đối tượng có nguy cơ cao, các thực phẩm có hàm lượng vi chất cao (giáo dục truyền thông biết cách chọn các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng).4. Giáo dục dinh dưỡng: Thông qua thay đổi nhận thức tácđộng đến ăn uống.5. Chính sách dinh dưỡng và xã hội: Bù giá cho các đồng bào vùng xa, tổ chức cho công nhân ăn trưa, tối theo ca với giá rẻ.www.hsph.edu.vnCác loại hình can thiệp dinh dưỡng6. Đảm bảo an ninh thực phẩm hộ gia đình:• Xây dựng và phát triển kinh tế gia đình, VAC đểcó thức ăn trong gia đình và đặc biệt cho trẻ7. Chăm sóc sức khỏe ban đầu và phòng chốngcác bệnh nhiễm trùng:• Tiêm chủng mở rộng, phòng chống các bệnh giun sán, vệ sinh môi trường, bảo vệ bà mẹ trẻem 8. Đường lối dinh dưỡng:• Là chính sách quốc gia• KHHĐQG về dinh dưỡng theo giai đoạnwww.hsph.edu.vnTheo dõi, đánh giádự án can thiệpwww.hsph.edu.vnCác chỉ tiêu đánh giá• Đầu tư (input- đầu vào): Vật tư (thực phẩm, nguyênliệu) và nguồn lực (con người, hậu cần) sử dụngcho dự án.• Quá trình: phản ánh hoạt động can thiệp: số lớp tập huấn, số buổi truyền thông, số tờ rơi đượcphát,• Sản phẩm (output – đầu ra): Kết qủa của các đầu tư phối hợp phản ánh chất lượng của qúa trình thực hiện: tỷ lệ % các đối tượng được phân phối, tỷ lệ hao hụt.• Hiệu suất (efficiency): Hiệu suất của dự án đo lường mối quan hệ giữa kết qủa đạt được với các công sức bỏ ra như tiền của, lao động, thời gian....www.hsph.edu.vnBài học kinh nghiệmwww.hsph.edu.vnCHOÏN LÖÏA CAÙC HOAÏT ÑOÄNG• Nuôi con bằng sữa mẹ cần có sự kết hợpcủa sản và nhi• Thiếu máu là vấn đề của sản, nhi, huyết họcnhưng chưa được các ngành đó quan tâmthích đáng• VAC là vấn đề của nông nghiệp• Xây dựng cơ sở hạ tầng, vay vốn, biogaz,điện là những vấn đề còn mới mẻwww.hsph.edu.vnGIÁO DỤC DINH DƯỠNG QUAN TRỌNG BẬC NHẤT• Truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi là cốt lõi của các can thiệp dinh dưỡng• Vận động sử ủng hộ của lãnh đạo• Huy động sự tham gia của người dân• Nội dung, thông điệp truyền thông phù hợpwww.hsph.edu.vnTÍNH ĐA DẠNG CỦA CAN THIỆP DINH DƯỠNG• Dinh dưỡng là vấn đề của ngành ytế????• Các lĩnh vực liên quan:– Tăng cường TP tại hộ gia đình– Chế biến thực phẩm– Nước sạch VSMT– Vay vốn– Phúc lợi xã hộiwww.hsph.edu.vnTHEO DÕI ĐÁNH GIÁ CAN THIỆP DINH DƯỠNG• Giám sát, theo dõi đánh giá cần phải được quan tâm để biết được kết quả, hiệu quả của can thiệp.• Đánh giá phải dựa vào mục tiêu canthiệp• Giám sát cần quan tâm tiến độ, quản lý, đưa ra các đúc kết, bài học kinh nghiệmwww.hsph.edu.vnHOẠT ĐỘNG LIÊN NGÀNH• Nguyên nhân của SDD là đa yếu tố, đa ngành• Dinh dưỡng cần phối hợp với nông nghiệp.– Sản xuất đa dạng, bền vững.– Cung cấp đủ nhu cầu con người– Thực phẩm không được chứa mối đe dọa (hóa chất trừ sâu, phân bón hóa học, tăng trọng, kháng sinh,)– Không làm ô nhiễm môi trường, nguồn nước, câytrồng và gia súc.• Phối hợp với ngành y tế• Phối hợp với các vấn đề chính sách xã hộiwww.hsph.edu.vnTÍNH THỰC TIỄN• Thường xuyên giám sát, phát hiện vấnđề, điều chỉnh kịp thời.• Dựa trên thực tế, đề xuất các can thiệpmới• Quan tâm tới đào tạo, nâng cao trình độcán bộTRƯỜNG ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNGwww.hsph.edu.vnTHANK YOU!