Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh hội chứng trung thất

CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH HỘI CHỨNG TRUNG THẤT BS.NGUYỄN QUÝ KHOÁNG BS.NGUYỄN QUANG TRỌNG KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH BỆNH VIỆN AN BÌNH -TP.HCM April 6, 2015 1 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 2 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 3 ĐỊNH NGHĨA l  Hội chứng trung thất bao gồm các dấu hiệu X quang diễn tả sự hiện diện của các tế bào bất thường trong trung thất (Khí,dịch,đóng vôi, bướu). l  Cần lưu ý rằng đường kính của hạch được qui ước đo theo bề ngang chứ không phải là bề dài của hạch và nếu kích thước này ≤ 1cm là hạch bình thường (không phải là hạch bệnh lý). April 6, 2015 4 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 5 NHẮC LẠI GIẢI PHẪU TRUNG THẤT ĐƯỜNG VIỀN TRUNG THẤT BỜ PHẢI TRUNG THẤT 1.Thân TM cánh tay-đầu (P). 2.TMC trên. 3.Nhĩ (P). 4.TMC dưới. 5.Rốn phổi (P). 6.Viền mỡ trước tim (Franges graisseuses). BỜ TRÁI TRUNG THẤT 7.ĐM dưới đòn (T). 8.Quai ĐMC. 9.Cung ĐMP. 10.Thất (T). 11.Rốn phổi (T). 12.Viền mỡ trước tim (Franges April 6, 2015 graisseuses). 6 NHẮC LẠI GIẢI PHẪU TRUNG THẤT CÁCH PHÂN CHIA TRUNG THẤT THEO BENJAMIN FELSON THEO LUCY SQUIRE April 6, 2015 7 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 8 TRIỆU CHỨNG HỌC X QUANG A.Các đặc điểm chung: Khối u mật độ dịch,thường đồng nhất. 1.Có bờ ngoài rõ,liên tục. 2.Lồi về phía phổi. 3.Tạo một góc tù với trung thất. 4.Bờ trong không rõ. B.Các đặc điểm riêng: Mỗi khối u khác nhau ở 1.Vị trí. 2.Đường viền. 3.Hình dạng. 4.Mật độ. 5.Kích thước. C.Làm sao khu trú được khối u ở trung thất? 1.Dấu hiệu bóng bờ (Silhouette sign). 2.Dấu hiệu cổ-ngực (Cervico-thoracic sign). 3.Dấu hiệu tảng băng (Iceberg sign). 4.Dấu hiệu che lấp & Dấu hiệu hội tụ về rốn phổi (Hilum overlay sign & Hilum convergence sign). 5.Dấu hiệu cánh buồm (Sail sign). April 6, 2015 6.Dấu hiệu co kéo thực quản. 9 DẤU HIỆU BÓNG BỜ SILHOUETTE SIGN SILHOUETTE SIGN (+) SILHOUETTE SIGN (-) April 6, 2015 10 D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998. DẤU HIỆU BÓNG BỜ SILHOUETTE SIGN SILHOUETTE SIGN (+) April 6, 2015 11 D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998. DẤU HIỆU CỔ NGỰC CERVICO-THORACIC SIGN B:CERVICO-THORACIC SIGN (+) A:CERVICO-THORACIC SIGN (-) April 6, 2015 12 D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998. DẤU HIỆU CỔ NGỰC CERVICO-THORACIC SIGN CERVICO-THORACIC SIGN (+): April 6, 2015 BƯỚU GIÁP THÒNG 13 DẤU HIỆU CỔ NGỰC CERVICO-THORACIC SIGN CERVICO-THORACIC SIGN (-): NEUROBLASTOMA April 6, 2015 14 DẤU HIỆU NGỰC-BỤNG THORACO-ABDOMINAL SIGN (ICEBERG SIGN) ICEBERG SIGN (+) ICEBERG SIGN (-) April 6, 2015 15 DẤU HIỆU NGỰC-BỤNG THORACO-ABDOMINAL SIGN (ICEBERG SIGN) ICEBERG SIGN (+) :NEUROBLASTOMA April 6, 2015 16 DẤU HIỆU CHE LẤP RỐN PHỔI & DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI HILUM OVERLAY SIGN & HILUM CONVERGENCE SIGN April 6, 2015 17 D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998. DẤU HIỆU CHE LẤP RỐN PHỔI & DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI HILUM OVERLAY SIGN & HILUM CONVERGENCE SIGN HILUM OVERLAY SIGN: TERATOMA April 6, 2015 18 A.J.Chandrasekhar,M.D.Chest X-ray Atlas. DẤU HIỆU CHE LẤP RỐN PHỔI & DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI HILUM OVERLAY SIGN & HILUM CONVERGENCE SIGN HILUM OVERLAY SIGN: April 6, 2015 TERATOMA 19 DẤU HIỆU CHE LẤP RỐN PHỔI & DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI HILUM OVERLAY SIGN & HILUM CONVERGENCE SIGN HILUM CONVERGENCE SIGN: PHÌNH ĐỘNG MẠCH PHỔI (T) April 6, 2015 20 D.Anthoine et al.L’Imagerie Thoracique.1996-1998. DẤU HIỆU CÁNH BUỒM SAIL SIGN l  Bóng tuyến ức bình thường (normal thymus) ở trẻ dưới 3 tuổi đôi khi bị chẩn đoán lầm là khối u trung thất. l  Hình ảnh thấy được trên X quang rất đa dạng,trong đó dấu hiệu cánh buồm là điển April 6, 2015 21 hình. DẤU HIỆU CÁNH BUỒM SAIL SIGN THYMIC SAIL SIGN April 6, 2015 22 April 6, 2015 23 Cấu trúc hồi âm luôn luôn đặc, đồng dạng THYMIC SAIL SIGN April 6, 2015 24 Trẻ 11 tháng tuổi, không triệu chứng hô hấp. Bóng mờ ở trung thất trước với dấu hiệu Bóng mờ trung thất trước có che lấp rốn phổi (T),không chèn ép khí đậm độ đồng nhất phế quản-Không có hình ảnh xẹp phổi àTuyến ức bình thường. (T). April 6, 2015 25 Trẻ 9 tháng tuổi: Tuyến ức bình Trẻ 14 tuổi: Tuyến ức bình thường (các mũi tên trắng).Đậm thường (các mũi tên độ tuyến ức đồng nhất và bằng trắng).Đậm độ tuyến ức với đậm độ cơ thành ngực.Mũi đồng nhất và bằng với tên đen chỉ ống sonde trong thực đậm độ cơ thành ngực. April 6, 2015 quản. 26 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 27 CHẨN ĐOÁN X QUANG CÁC KHỐI U TRUNG THẤT DỰA VÀO VỊ TRÍ (THEO LUCY SQUIRE) 1.Bướu giáp thòng. 2.Bướu tuyến hung. 3.Bướu dị hình. 4.U hạch. 5.Thoát vị qua lỗ Morgagni. 6.Nang phế tâm mạc. 7.Nang phế quản. 8.Thoát vị qua khe thực quản. 9.Khối u thực quản. 10.Túi phình động mạch chủ. 11.Thoát vị qua lỗ AprilBochdallek. 6, 2015 28 12.Bướu thần kinh. CHẨN ĐOÁN X QUANG CÁC KHỐI U TRUNG THẤT DỰA VÀO VỊ TRÍ April 6, 2015 29 CHẨN ĐOÁN X QUANG CÁC KHỐI U TRUNG THẤT DỰA VÀO VỊ TRÍ April 6, 2015 30 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 31 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT TRÀN KHÍ TRUNG THẤT April 6, 2015 32 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT RING AROUND THE ARTERY SIGN l  Dấu hiệu này thấy được chủ yếu trên phim ngực nghiêng giúp chẩn đoán Tràn khí trung thất. April 6, 2015 33 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT KHỐI U TRUNG THẤT SAU + CALCIFICATION = April 6, 2015 NEUROBLASTOMA 34 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT April 6, 2015 HODGKIN’S DISEASE 35 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT Bóng mờ đa cung cạnh (P) khí quản àLuôn luôn phải nghĩ LAO HẠCH April 6, 2015 36 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT HODGKIN MYCOPLASME TUBERCULOSE April 6, 2015 37 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT KHỐI U TRUNG THẤT TRƯỚC + CALCIFICATION + MỠ + DỊCH = TERATOMA April 6, 2015 38 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT Trẻ 8 tuổi:Bóng mờ trung thất nằm cạnh (P) khí quản. BRONCHOGENIC CYST April 6, 2015 39 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT BRONCHOGENIC CYST April 6, 2015 40 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT NANG PHẾ TÂM MẠC April 6, 2015 41 MỘT SỐ BỆNH LÝ TRUNG THẤT NANG MÀNG TIM / ASBESTOSIS April 6, 2015 42 DÀN BÀI I.Định nghĩa. II.Nhắc lại giải phẫu trung thất. III.Triệu chứng học X quang. IV.Chẩn đoán các khối u dựa vào vị trí. V.Một số bệnh lý trung thất. VI.Kết luận. April 6, 2015 43 KẾT LUẬN l  Đừng bao giờ chẩn đoán U tuyến ức ở trẻ < 3 tuổi.Nếu có gì nghi vấn,có thể dùng Siêu âm để xác định chẩn đoán (tuyến ức bình thường có cấu trúc đặc,đồng dạng). l  Dấu Bernou chỉ có giá trị tương đối,vì có những bóng mờ tưởng là ở trong nhu mô phổi,nhưng thực tế lại là bóng mờ trung thất. April 6, 2015 44 CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý THEO DÕI CỦA QUÝ April 6, 2015 BÁC SĨ 45