Bài giảng Mũi, hầu, thanh quản

MŨI, HẦU, THANH QUẢNTRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘIBỘ MÔN GIẢI PHẪUMục tiêu học tậpMô tả được mũi ngoài, các thành của ổ mũi, các xoang cạnh mũi2. Mô tả được hình thể ngoài, cấu tạo của hầu, vòng bạch huyết quanh hầu3. Mô tả được vị trí, cấu tạo, hình thể trong của thanh quản4. Nêu được một số liên hệ chức năng và lâm sàngMũiHầuThanh quảnI. Mũi1. Mũi ngoài2. Ổ mũi3. Các xoang cạnh mũiI. MŨI1. Mũi ngoài - Xương: + Xương trán + Xương mũi + Xương hàm trên - Sụn: + Sụn cánh mũi lớn + Sụn cánh mũi nhỏ + Sụn mũi bên + Sụn vách mũi + Sụn mũi phụMũi ngoàiMỏm tán xương hàm trênXương mũiXương hàm trênSụn mũi bênSụn cánh mũi nhỏSụn cánh mũi lớnSụn vách mũiXương tránSụn cánh mũi lớnTrụ trongTrụ ngoàiSụn vách mũiI. MŨI1. Mũi ngoài - Mạch, thần kinhĐộng mạch lưng mũiĐộng mạch mặtThần kinh dưới ròng rọcĐộng mạch và thần kinh dưới ổ mắtI. MŨI2. Ổ mũiỔ mũiVách mũiI. MŨI2. Ổ mũiThềm mũiTiền đình mũiThành ngoàiLỗ mũi sau2. Ổ mũi2.1 Thành ngoàiI. MŨIXoăn mũi trênXoăn mũi dướiXoăn mũi giữa2.1 Thành ngoài - Các xoăn mũi: + Xoăn mũi trên + Xoăn mũi giữa + Xoăn mũi dưới Các xoăn mũiXoăn mũi trênXoăn mũi giữaXoăn mũi dướiI. MŨI2.1 Thành ngoài- Các ngách mũi: + Ngách mũi trên + Ngách mũi giữa + Ngách mũi dướiCác ngách mũiNgách mũi trênNgách mũi giữaNgách mũi dướiXoăn mũi giữaXoăn mũi dướiXoang tránXoang bướmI. MŨINgách bướm sàng 2.1 Thành ngoài - Các xoăn mũi: + Xoăn mũi trên + Xoăn mũi giữa + Xoăn mũi dưới - Các ngách mũi: + Ngách mũi trên + Ngách mũi giữa + Ngách mũi dướiCác ngách mũiXoang bướmKhe bán nguyệtBọt sàngLỗ xoanghàm trênXoang tránI. MŨILỗ ống lệ mũi2.2 Thành trên (trần) - Ngăn cách ổ mũi với hộp sọI. MŨIXương mũiXương tránXương sàngXương bướmNão2.3 Thành dưới (sàn) - Ngăn cách với ổ miệng + Mỏm khẩu cái xương hàm trên + Mảnh ngang xương khẩu cáiI. MŨIKhẩu cái mềmMỏm khẩu cái xương hàm trênMảnh ngang xương khẩu cái2.4 Thành trong (vách mũi)Mảnh thẳng xương sàngXương lá míaSụn vách mũiI. MŨIMảnh thẳng xương sàngXương lá míaSụn vách mũi2.5 Lỗ mũi sau - Thông với hầu mũiLỗ mũi sauHầuI. MŨI2.6 Niêm mạc mũi - Vùng khứu: + 1/3 trên + Các TB TK khứu giác + Chức năng: ngửi - Vùng hô hấp: + 2/3 dưới + Có nhiều mao mạch + Tuyến tiết nhầy + Chức năng: Làm ấm không khí Làm ẩm không khí Làm sạch không khíTK khứu giácNiêm mạc vùng khứu ở thành ngoàiNiêm mạc vùng khứu ở vách mũiI. MŨIVùng khứuVùng khứuTK khứu giác3.Các xoang cạnh mũi.- Xoang trán. - Xoang hàm trên. - Các tiểu xoang sàng trước, giữa, sau.- Xoang bướm.Xoang tránI. MŨI3.Các xoang cạnh mũi.- Xoang hàm trên. I. MŨIXoang hàm trên3.Các xoang cạnh mũi.- Các tiểu xoang sàng trước, giữa, sau.I. MŨICác tiểu xoang sàng 3.Các xoang cạnh mũi.- Xoang bướm.I. MŨIXoang bướm Động mạch bướm-khẩu cáiĐộng mạch sàng trướcI. MŨI- Mạch máu và thần kinhNhánh vách trướcNhánh ngoài trướcNhánh ngoài sauNhánh vách sauI. MŨIMạch máu và thần kinh + Các nhánh mũi trong của TK sàng trước của TK mắt + Các nhánh của thần kinh hàm trênNhánh mũi ngoài sau trênNhánh mũi trong giữaNhánh mũi trong bênThần kinh mũi-khẩu cáiHạch chân bướm-khẩu cáiNhánh mũi ngoài sau dướiThần kinh khẩu cái lớnCác nhánh mũi trongcủa thần kinh dưới ổ mắtII. HẦU1. Hình thể ngoài2. Cấu tạo1. Hình thể ngoài1.1 Giới hạn và phân đoạn - Trên (trần) - Dưới (thông với thực quản,C6) - Sau (cột sống cổ, từ C1 đén C6) - Trước: thông với + Mũi  Tỵ hầu + Miệng  Khẩu hầu + Thanh quản  Thanh hầuThanh quảnỔ miệngỔ mũiHầu: giới hạn và phân đoạnThực quảnHầu mũiHầu miệngHầu thanh quảnII. HẦUTuyến hạnh nhân hầu1. Giới hạn, phân đoạn và cấu tạo hầu1.2 Hình thể ngoài - Phần mũi của hầu + Thành trên và sau: vòm hầu tuyến hạnh nhân hầu + Thành bên: lỗ hầu vòi tai, gờ vòi, nếp vòi hầu, ngách hầu II. HẦULỗ hầu vòi taiGờ vòinếp vòi hầungách hầu1. Giới hạn, phân đoạn và cấu tạo hầu1.2 Hình thể ngoài - Phần miệng của hầu + Cung khẩu cái hầu + Cung khẩu cái lưỡi + Tuyến hạnh nhân khẩu cái + Tuyến hạnh nhân lưỡi II. HẦUCung khẩu cái hầuCung khẩu cái lưỡiTuyến hạnh nhân khẩu cáiTuyến hạnh nhân lưỡiEo họng1. Giới hạn, phân đoạn và cấu tạo hầu1.2 Hình thể ngoài - Phần miệng của hầu + Cung khẩu cái hầu + Cung khẩu cái lưỡi + Tuyến hạnh nhân khẩu cái + Tuyến hạnh nhân lưỡi II. HẦUCung khẩu cái hầuCung khẩu cái lưỡiTuyến hạnh nhân khẩu cáiTuyến hạnh nhân lưỡiThung lũng lưỡi thượng thiệt1. Giới hạn, phân đoạn và cấu tạo hầu1.2 Hình thể ngoài - Phần thanh quản của hầu + Lỗ vào thanh quản + Ngách hình lê II. HẦUSụn nhẫnSụn thượng thiệtNgách hình lêLỗ vào thanh quản2. Cấu tạo của hầuÁo niêm mạcTấm dưới niêm mạcÁo cơ +Cơ khít hầu trên + Cơ khít hầu giữa + Cơ khít hầu dưới + Các cơ nhỏ: Cơ trâm-hầu Cơ vòi-hầuThực quảnCấu tạo của hầuCơ khít hầu dướiCơ khít hầu giữaCơ khít hầu trênCơ trâm hầuII. HẦUThực quảnCấu tạo của hầuCơ khít hầu dướiCơ khít hầu giữaCơ khít hầu trênCơ trâm hầuCơ vòi hầuII. HẦU2. Cấu tạo của hầuÁo niêm mạcTấm dưới niêm mạcÁo cơ +Cơ khít hầu trên + Cơ khít hầu giữa + Cơ khít hầu dưới + Các cơ nhỏ: Cơ trâm-hầu Cơ vòi-hầuCÁC CƠ KHÍT HẦUCƠ TRÂM HẦUCƠ VÒI HẦUII. HẦU3. Vòng bạch huyết quanh hầu - Hầu mũi + Hạnh nhân hầu (1) + Hạnh nhân vòi (2) (quanh lỗ hầu của vòi tai) - Hầu miệng + Hạnh nhân khẩu cái (2) + Hạnh nhân lưỡi (1)Vòng bạch huyết quanh hầuHN hầuHN vòiHN vòiHN khẩu cáiHN lưỡiLỗ hầu của vòi taiHạnh nhân hầu Hạnh nhân vòi Hạnh nhân khẩu cái Hạnh nhân lưỡi HN khẩu cáiII. HẦUĐộng mạch khẩu cái lênII. HẦU4. Mạch, thần kinhĐộng mạch: các nhánh của động mạch cảnh ngoài, động mạch mặt, động mạch hàm trên Thần kinh: cảm giác: IX, X; vận độngcác cơ của hầu: TK XĐộng mạch hầu lênNhánh hạnh nhân của động mạch mặtIII. Thanh quản1. Cấu tạo của thanh quản2. Hình thể trong của thanh quản1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn giáp - Sụn nhẫn - Sụn phễu - Sụn thượng thiệt - Sụn sừngCác sụn của thanh quảnSụn thượng thiệtSụn giápSụn nhẫnSụn phễuSụn sừngNhìn trướcNhìn sauIII. THANH QUẢN1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn giáp + Mảnh sụn giáp + Lồi thanh quản + Khuyết giáp trên + Sừng trên + Sừng dướiSụn giápNhìn trướcNhìn sauIII. THANH QUẢNMảnh sụn giápLồi thanh quảnKhuyết giáp trênSừng trênSừng dưới1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn nhẫn + Cung sụn nhẫn + Mảnh sụn nhẫn Sụn phễuIII. THANH QUẢNCung sụn nhẫnMảnh sụn nhẫn1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn phễu + Mỏm cơ( góc ngoài ) + Mỏm thanh âm( góc trước ) - Sụn sừngIII. THANH QUẢNSụn sừngSụn phễuMỏm cơMỏm thanh âm1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn thượng thiệt Nhìn trướcNhìn sauIII. THANH QUẢNSụn thượng thiệt1. Cấu tạo của thanh quản1.1 Sụn của thanh quản - Sụn thóc - Sụn chêm III. THANH QUẢNSụn thócSụn chêm1.2 Các màng và dây chằng của thanh quản - Màng giáp móng - Màng tứ giác - Nón đàn hồi - Dây chằng nhẫn-giáp - Dây chằng nhẫn-khí quản - Dây chằng móng-thượng thiệtXương móngMàng giáp móngDây chằng nhẫn-giápIII. THANH QUẢN1.2 Các màng và dây chằng của thanh quảnMàng tứ giác: + Nếp phễu-thượng thiệt + Dây chằng tiền đình III. THANH QUẢNNếp phễu-thượng thiệtDây chằng tiền đình Bờ trướcBờ sau1.2 Các màng và dây chằng của thanh quảnNón đàn hồi( màng nhẫ-thanh âm ) + Dây chằng thanh âmIII. THANH QUẢNDây chằng thanh âmSụn nhẫn1.2 Các màng và dây chằng của thanh quản- Nón đàn hồi: + Dây chằng thanh âmIII. THANH QUẢNMàng tứ giácMàng tứ giácNón đàn hồiNón đàn hồi1.2 Các màng và dây chằng của thanh quản- Nón đàn hồi: + Dây chằng thanh âmIII. THANH QUẢNThanh mônNếp thanh âmPhần gian màngPhần gian phễu1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ nhẫn-giáp + Cơ nhẫn-phễu bên + Cơ nhẫn-phễu sau + Cơ phễu ngang + Cơ phễu chéo + Cơ giáp phễu + Cơ thanh âm - Các cơ ngoại lai + Các cơ trên móng + Các cơ dưới móng (Vùng cổ trước)Các cơ của thanh quảnIII. THANH QUẢN1.3 Các cơ của thanh quản- Các cơ ngoại lai + Các cơ trên móng + Các cơ dưới móng (Vùng cổ trước)Các cơ ngoại lai của thanh quảnIII. THANH QUẢNXương móng1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ nhẫn-giáp Nguyên ủy: mặt ngoài cung sụn nhẫn Bám tận: bờ dưới mảnh sụn giáp Động tác: căng dây thanh âm, khép thanh môn TK chi phối: nhánh ngoài của TK thanh quản trên Cơ nhẫn giápIII. THANH QUẢNCơ nhẫn-giáp1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ nhẫn-phễu bên Nguyên ủy: bờ trên cung sụn nhẫn Bám tận: mỏm cơ sụn phễu Động tác: khép thanh môn TK chi phối: TK thanh quản quặt ngược III. THANH QUẢNCơ nhẫn-phễu bên1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ nhẫn-phễu sau Nguyên ủy: mặt sau mảnh sụn nhẫn Bám tận: mỏm cơ sụn phễu Động tác: mở thanh môn TK chi phối: TK thanh quản quặt ngược III. THANH QUẢNCơ nhẫn-phễu sau1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ phễu ngang + Cơ phễu chéo Nguyên ủy: sụn phễu Bám tận: sụn phễu Động tác: khép thanh môn TK chi phối: TK thanh quản quặt ngược III. THANH QUẢNCơ phễu ngangCơ phễu chéo Cơ phễu-thượng thiệt1.3 Các cơ của thanh quản - Các cơ nội tại + Cơ giáp phễu Nguyên ủy: mặt trong mảnh sụn giáp, nón đàn hồi Bám tận: mặt trước bên mỏm cơ sụn phễu Động tác: làm trùng dây thanh âm TK chi phối: TK thanh quản quặt ngược III. THANH QUẢNCơ giáp phễuCơ thanh âm2. Hình thể trong của thanh quản Lần lượt từ trên xuống gồm: - Lỗ vào thanh quản - Tiền đình thanh quản - Nếp tiền đình (DC tiền đình) - Buồng thanh quản - Nếp thanh âm (DC thanh âm) - Ổ dưới thanh mônLỗ vào thanh quảnHình thể trong của thanh quảnTiền đình thanh quảnNếp tiền đìnhNếp thanh âmỔ thanh quảntrung gianỔ dưới thanh mônIII. THANH QUẢNIII. THANH QUẢNIII. THANH QUẢN3. Mạch, thần kinh của thanh quản - Động mạch: động mạch thanh quản trên nhánh của động mạch giáp trên; động mạch thanh quản dưới nhánh của động mạch giáp dướiThần kinh: thần kinh thanh quản trên và thần kinh thanh quản quặt ngược nhánh của thần kinh X III. THANH QUẢNThần kinh XThần kinh thanh quản trênThần kinh thanh quản quặt ngược3. Mạch, thần kinh của thanh quản - Động mạch: động mạch thanh quản trên nhánh của động mạch giáp trên; động mạch thanh quản dưới nhánh của động mạch giáp dướiThần kinh: thần kinh thanh quản trên và thần kinh thanh quản quặt ngược nhánh của thần kinh X III. THANH QUẢNĐộng mạch thanh quản trên