Bài giảng Phổi - Nguyễn Hoàng Vũ

PHỔI 3:30 PM ThS.BS.NGUYỄN HOÀNG VŨ 1 Phổi là cơ quan chính trong bộ máy hô hấp, làm nhiệm vụ trao đổi khí: lấy khí oxy (O2) từ khí trời cung cấp cho cơ thể, đồng thời thải khí cac-bô-nic (CO2) từ cơ thể ra ngoài. Phổi hình nón, nằm trong lồng ngực, được bao bọc bởi màng phổi. Màng phổi có hai lá: lá thành và lá tạng; giữa hai lá gọi là khoang màng phổi. 3:30 PM ThS.BS.NGUYỄN HOÀNG VŨ 2 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 3 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 4 HÌNH THỂ NGOÀI Phổi có hình nón: Đỉnh Đáy Hai mặt Hai bờ 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 5 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 6 ĐỈNH PHỔI - Nhô lên phía trên xương đòn, bên (T) hơi cao hơn bên (P). 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 7 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 8 Liên quan của đỉnh phổi: - Trước: ĐM dưới đòn, cơ bậc thang trước, TM dưới đòn, TK hoành, TK X. - Sau: thân giao cảm, ĐM gian sườn trên. - Trong: - Bên (P): Thân ĐM cánh tay đầu, TM cánh tay đầu (P), khí quản. - Bên (T): ĐM dưới đòn (T) và TM cánh tay đầu (T). - Ngoài: Cơ bậc thang giữa, xương sườn 1. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 9 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 10 ĐÁY PHỔI  Lõm  Nằm sát trên vòm hoành (mặt hoành)  Qua cơ hoành, phổi phải liên quan với thùy phải gan, phổi trái liên quan với thùy trái gan, đáy vị, lách. Viêm đáy phổi phải có thể gây đau hạ sườn phải. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 11 Phổi (T) Phổi (P) Lách Gan Dạ dày Thiết đồ đứng ngang qua đáy phổi (nhìn từ phía sau) 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 12 MẶT SƯỜN  Lồi, áp sát thành trong lồng ngực, có các vết ấn của các xương sườn.  Phổi phải: có khe chếch và khe ngang, chia phổi phải thành ba thùy: trên, giữa, duới,  Phổi trái: khe chếch, hai thùy trên và dưới. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 13 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 14 MẶT TRONG  Còn gọi là mặt trung thất.  Lõm  Phần cột sống: phía sau  Phần trung thất: phía trước.  Có ấn tim (phổi phải) hoặc hố tim (phổi trái).  Rốn phổi: các thành phần của cuống phổi đi qua  Các rãnh: Rãnh ĐM chủ, rãnh TM đơn, rãnh TM dưới đòn, ấn thực quản 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 15 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 16 ĐM ĐM PQ PQ 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 17 Các thành phần đi qua rồn phổi: Phế quản gốc: Nằm phía trên và phía sau ĐM phổi đối với phổi (P) nhưng nằm phía dưới ĐM phổi đối với phổi (T). Động mạch phổi: Thân ĐM phổi từ tâm thất phải, chia thành ĐM phổi phải và ĐM phổi trái. Tĩnh mạch phổi ĐM và TM phế quản, TK, mạch bạch huyết 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 18 ĐM phổi Phế quản gốc TM phổi Phổi trái Phổi phải 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 19 BỜ TRƯỚC Ranh giới giữa mặt sườn và mặt trong, đi từ đỉnh phổi xuống đáy phổi BỜ DƯỚI: Quây lấy mặt hoành, vòng quanh đáy phổi 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 20 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 21 HÌNH THỂ TRONG 1.Sự phân chia của cây phế quản (PQ): PQ chính PQ thùy PQ phân thùy PQ hạ phân thùy PQ tiểu thùy Tiểu thùy phổi là đơn vị cơ sở của phổi, gồm: Tiểu PQ hô hấp, ống phế nang, túi phế nang, phế nang. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 22 2. Sự phân chia của động mạch phổi: Thân ĐM phổi xuất phát từ tâm thất phải, chia thành ĐM phổi phải và ĐM phổi trái, đi vào rốn phổi, chia nhánh theo các phế quản. ĐM phổi mang máu đen (chứa CO2) lên phổi để trao đổi khí. 3. Sự phân chia của tĩnh mạch phổi: Tương tự như động mạch, mang máu đỏ tươi (chứa O2) từ phổi về tâm nhĩ trái bằng 4 TM phổi. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 23 ĐM phổi TM phổi 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 24 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 25 ĐỘNG MẠCH VÀ TĨNH MẠCH PHẾ QUẢN Phổi được nuôi dưỡng bởi động mạch phế quản ĐM phế quản thường xuất phát từ ĐM chủ ngực. Tĩnh mạch phế quản đổ về TM đơn. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 26 MÀNG PHỔI Màng phổi có hai lá: màng phổi thành và màng phổi tạng. Giữa hai lá là khoang màng phổi. 1. Màng phổi tạng: Dính sát nhu mô phổi, lách vào khe gian thùy. Đến rốn phổi, quặt ra liên tiếp với màng phổi thành, tạo nên dây chằng phổi 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 27 2. Màng phổi thành: gồm các phần  Màng phổi trung thất: áp sát phần trung thất (mặt trong) màng phổi tạng  Màng phổi sườn: áp sát mặt trong lồng ngực.  Màng phổi hoành: áp sát mặt trên cơ hoành 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 28 Giữa các phần của màng phổi thành tạo nên ngách màng phổi Ngách sườn - hoành: Góc hợp bởi phần màng phổi sườn và màng phổi hoành Ngách sườn - trung thất 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 29 Dây chằng phổi 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 30 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 31 Lá tạng Lá thành 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 32 3. Khoang màng phổi Giữa hai màng phổi tồn tại một khoang gọi là khoang màng phổi. Thông thường, hai lá màng phổi nằm sát vào nhau và có thể trượt lên nhau. Thể tích khoang màng phổi sẽ tăng lên, giảm xuống theo chu kỳ của nhịp thở, tăng lên khi thở ra và giảm xuống khi hít vào. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 33 Áp suất trong khoang màng phổi là là áo suất âm (nhỏ hơn áp suất khí trời). Khi cơ hoành hạ xuống kéo theo màng phổi thành, sẽ kéo theo màng phổi tạng hạ xuống (do áp suất âm giữa hai lá) giúp phổi nở ra, khí bên ngoài vào phổi: HÍT VÀO. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 34 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 35 Khi màng phổi thành bị thủng, không khi tự nhiên sẽ tràn vào khoang màng phổi (do áp suất khoang màng phổi nhỏ hơn áp suất khí trời) gây tràn khí màng phổi . Không khí tràn vào ép lên phổi, làm phổi không nở ra được sẽ gây khó thở. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 36 Bình thường, khoang mang màng phổi chứa môt luợng dịch rất ít giúp hai lá của màng phổi trượt lên nhau dễ dàng khi hít thở. 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 37 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 38 3:30 PM ThS. BS. NGUYỄN HOÀNG VŨ 39