Chuyên đề Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phát hành sách tại Tổng công ty sách Việt Nam

g hơn 80 triệu người với khoảng 13 triệu hộ gia đình, cùng với sự phát triển mạnh của nền kinh tế là sự gia tăng liên tục thu nhập của người lao động, nhu cầu ăn, mặc không còn là nỗi lo thường trực như trước kia, mà hiện nay, nhu cầu hưởng thụ đã được nâng lên tầng cao mới nhất là nhu cầu về học tập, tìm hiểu; với hệ thống các cơ quan, xí nghiệp, trường học, các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế xã hội và một hệ thống thư viện trên cùng rộng lớn cho sản phẩm. Thị trường sách đang ngày càng mở rộng đến mọi đối tượng người đọc trong xã hội. Từ cán bộ trí thức, người công nhân, nông dân đến các bạn học sinh sinh viên và với mọi lứa tuổi từ các cụ già, những người lứa tuổi trung niên cho đến các em thiếu niên nhi đồng. Không chỉ là thị trường sản phẩm phục vụ nhu cầu học tập, hiểu biết thị trường sách còn là thị trường của các sản phẩm là công cụ phục vụ cho hoạt động của Đảng, Chính phủ, và các cơ quan nhà nước. Đó là các sản phẩm phục vụ công tác giáo dục tư tưởng, truyền bá các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Như vậy, xét cả về quy mô và cơ cấu, chúng ta có thể thấy được tiềm năng phát triển rất lớn cho ngành phát hành sách trong tương lai. + Cùng với tốc độ tăng trưởng nhanh của rất nhiều hàng hoá khác trên thị trường, tốc độ tăng của thị trường sách diễn ra khá nhanh và mạnh mẽ, tạo ra một thị trường hấp dẫn thu hút nhiều công ty tham gia. Điều đó đã dẫn đến một hậu quả tất yếu đó là mức độ cạnh tranh của thị trường ngày càng gay gắt, quyết liệt. Một sản phẩm sách muốn đưa ra đời thì cần phải có một khoảng thời gian nhất định và phải trải qua các khâu nhu sáng tác, kiểm duyệt, in ấn, sau đó mới đem ra phát hành. Công tác xuất bản cũng chỉ được giao cho một hoặc một số nhà xuất bản cho nên mức độ cạnh tranh về chất lượng và giá cả là không cao. Vì mức khấu hao và chi phí là xấp xỉ nhau. Tuy nhiên do sự tham gia vào ngành của nhiều đơn vị, nhiều thành phần kinh tế khác nhau sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh gay gắt giữa: - Doanh nghiệp phát hành sách Nhà nước với các công ty thuộc khối giáo dục (công ty thiết bị trường học); - Giữa các Công ty phát hành sách với các cửa hàng phát hành sách của các Nhà xuất bản; - Giữa các công ty Nhà nước với các nhà sách tư nhân. Sự cạnh tranh diễn ra trên nhiều lĩnh vực trong đó chủ yếu là: Giá cả, chiết khấu, chính sách ưu đãi đối với người mua, bản thảo để liên kết xuất bản ( lợi ích của tác giả )… + Thị trường sản phẩm sách có thể chia thành hai khu vực: Khu vực các hộ gia đình và khu vực cơ quan, doanh nghiệp , trường học, thư viện… Ở mỗi khu vực thị trường sẽ xuất hiện các yêu cầu khác nhau về sản phẩm chủng loại, mẫu mã, số lượng, chất lượng… Khu vực hộ gia đình có xu hướng sử dụng các loại sách văn hoá, sách y học, sách về đạo đức, sách phục vụ nhu cầu làm đẹp…và cũng xuất hiện một số nhu cầu về học tập, nghiên cứu Trong khi đối với khu vực còn lại thì khác, các cơ quan có nhu cầu chủ yếu các sản phẩm sách phục vụ công tác nghiên cứu, doanh nghiệp cần tiếp xúc các loại sách về quản lý kinh tế, kinh doanh, kỹ năng của nhà lãnh đạo, người lao động… trường học lại có mục đích rèn luyện trước hết về đạo đức, văn hoá, về kiến thức, tri thức và sau cùng là kỹ năng nghề nghiệp. Thư viện là nơi tập trung nhiều chủng loại nhất, bởi vì nơi đây sẽ phục vụ mọi nhu cầu bạn đọc, về mọi khía cạnh của đời sống xã hội. Chính vì vậy, để đáp ứng tốt, đầy đủ tất cả các nhu cầu khác nhau của các khu vực thị trường, Tổng công ty sách Việt Nam phải có chiến lược và kế hoạch kinh doanh phù hợp nhất. Trên đây là một số nét đặc trưng của thị trường sách Việt Nam qua đó chúng ta có thể nhận thấy nhu cầu ngày càng tăng của thị trường sách; Sự gia tăng cả về mẫu mã chủng loại sản phẩm phục vụ mọi nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong điều kiện môi trường sống ngày càng tốt hơn. Điều đó khẳng định xu thế phát triển mạnh mẽ của thị trường sách trong điều kiện nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt, quyết liệt; đòi hỏi Tổng công ty phải đưa ra các kế hoạch ngắn hạn cũng như một chiến lược kinh doanh dài hạn một cách hợp lý nhất, chắc chắn nhất, để đảm bảo thành công cho Tổng công ty. 2.2 Một số nét tổng quan về biến động của thị trường sách trong thời gian qua Trong điều kiện nền kinh tế kế hoạch hóa trước đây, không có thị trường cạnh tranh trên thị trường sản phẩm, hàng hoá nói chung và sách nói riêng thuộc độc quyền Nhà nước. Nền kinh tế thiếu sự năng động trong việc đáp ứng nhu cầu thị trường. Nạn khan hiếm hàng hoá xảy ra khi mà hàng hoá xuất ra là theo kế hoạch của Nhà nước, các nhà xuất bản in ấn theo đơn đặt hàng trước của khách hàng – các cơ quan, đơn vị thuộc Nhà nước là chủ yếu. Giá bán của sản phẩm, giá cước vận chuyển cũng theo đó mà cố định. Nhu cầu tiêu dùng của thị trường nhất là sản phẩm về sách còn hạn chế. Tuy nhiên, khi chuyển qua nền kinh tế thị trường theo định hướng Xã hội chủ nghĩa, mọi thành phần kinh tế đều được tạo điều kiện khuyến khích tham gia tạo ra một môi trường kinh doanh tự do, đòi hỏi sự năng động sáng tạo đối với các nhà cung ứng; và sự nhạy bén, linh hoạt cả với người sử dụng sản phẩm; thị trường không còn khan hiếm, sản phẩm sách báo tràn ngập thị trường. Việc xuất bản sách vẫn có một bộ phận theo đơn đặt hàng từ khách hàng. Tuy nhiên, phần lớn còn lại là theo nhu cầu thị trường mà được các nhà cung ứng in ấn và phát hành ra. Các công ty xây dựng cho mình những kế hoạch, chiến lược kinh doanh trong ngắn hạn và dài hạn phục vụ tối đa mục đích và mục tiêu đặt ra. Nhờ đó, lượng xuất bản phẩm phát hành trên thị trường có sự biến động lớn, dẫn tới mức hưởng thụ số sản phẩm sách trên một đầu người tăng theo từng năm. Bảng số 7 : Mức hưởng thụ bình quân sản phẩm sách/người Năm Dân số triệu người Tổng số bản sách phát hành (triệu bản) Mức hướng thụ (bản/người) 2002 81 230 2,8 2003 82,5 270 3,8 2004 83,5 300 3,6 ( Nguồn: Tạp chí Sách và đời sống số 1/2005 ) Trong những năm gần đây, nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ với đủ các thành phần kinh tế. Thị trường sách do đó có sự góp mặt của nhiều đơn vị kinh doanh thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau, tạo ra sự sôi động không thua kém gì thị trường sản phẩm khác. Điều này sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh tự do quyết liệt, có tác dụng thúc đẩy nền kinh tế đất nước nói chung và ngành kinh doanh sách nói riêng ngày càng phát triển mạnh mẽ hơn. Những năm đầu của thời kỳ đổi mới, sẽ không có gì lạ khi ở các cửa hàng sách người ta thống kê được rằng số lượng xuất bản phẩm phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy chiếm đa số các đầu sách được tiêu thụ. Trong khi các xuất bản phẩm thuộc loại sách mỹ văn được tiêu thụ với số lượng rất ít. Ngược lại, trong khoảng thời gian gần đây cơ cấu đó đã có sự thay đổi lớn. Theo thống kê của Tạp chí Sách và đời sống số 3/2004, trong năm 2003 lượng sách thuộc thể loại sách mỹ văn có số lượng tiêu thụ tăng lên đáng kể, trong khi sách tư vấn, sách khoa học kỹ thuật phục vụ cho nghiên cứu giảng dạy thì lại giảm về số lượng tiêu thụ. Cụ thể như sau: sách mỹ văn 26 %, sách tư vấn 9 %, sách kỹ thuật 17 %, sách giáo khoa 35 %, sách thiếu nhi 13 %. Biểu đồ 1 : Cơ cấu phát hành sách năm 2003 ( Nguồn: Tạp chí Sách và đời sống số 3/2004 ) Như vậy, trong điều kiện nền kinh thế thị trường, khi mà đời sống người dân được cải thiện và nâng cao, thì nhu cầu văn hoá, giải trí cũng có sự biến đổi. Ngành phát hành sách cũng có những sự thay đổi mang tính thích nghi nhằm phục vụ tối đa nhu cầu thị trường. Các loại sách phục vụ nhu cầu văn hoá, giải trí ngày càng được ưa chuộng, trong khi sách khoa học kỹ thuật phục vụ học tập, nghiên cứu dường như đang bị bỏ quên. Và một điều đáng nói hơn nữa là lượng sách phục vụ cho thiếu nhi - Thế hệ tương lai của đất nước - lại chỉ chiếm một tỷ lệ cực kỳ khiêm tốn so với vai trò thực sự của nó. Các công ty sách, công ty thiết bị trường học (bao gồm cả Tổng công ty sách Việt Nam ) lại quên đi nhiệm vụ chính của mình để căng mình ra thực hiện nhiều công việc. Các công ty phát hành sách thay vì tập trung vào chức năng chính của mình là xây dựng hệ thống kênh phân phối, tiêu thụ sản phẩm, đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng, lại cố gắng tìm cho mình chỗ đứng trong lĩnh vực xuất bản – là công việc của các nhà xuất bản. Do đó mà hiệu quả chung mà ngành phát hành sách đạt được là không cao. 2.3 Vai trò của phát hành sách trong đời sống kinh tế và xã hội Như đã nói, sách là một sản phẩm đặc biệt đối với đời sống xã hội. Sách không chỉ là công cụ truyền bá đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước mà còn là phương tiện nâng cao dân trí, phổ biến kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, thúc đẩy nền văn minh và tiến bộ của xã hội. Do đó công tác phát hành sách cũng là một công việc vô cùng quan trọng và có ý nghĩa to lớn đối với đời sống văn hoá xã hội. Trước hết, có thể coi ngành phát hành sách thực sự là một ngành kinh doanh phục vụ nền kinh tế. Đối với bản thân ngành phát hành sách: Những năm qua, đã khẳng vai trò to lớn của mình trong suốt quá trình hình thành và phát triển (đối với Tổng công ty sách Việt Nam là hơn 50 năm xây dựng và trưởng thành). Hiệu quả kinh tế không chỉ được đánh giá bằng những đóng góp cho nền kinh tế, những khoản thuế nộp vào Ngân sách Nhà nước, những thành quả trong việc phát triển mạng lưới kinh doanh mà còn thể hiện qua kết quả về số công ăn việc làm mà ngành đã đem lại cho một bộ phận không nhỏ những người lao động, cùng với nó là thu nhập ngày càng tăng của cán bộ công nhân viên. Biểu đồ 2: Thu nhập bình quân toàn Tổng công ty sách Việt Nam Nghìn đồng Năm ( Nguồn: Tạp chí Tổng công ty sách Việt Nam đổi mới và phát triển ) Đối với các ngành kinh tế khác trong nền kinh tế, sản phẩm (sách) của ngành phát hành sách đã góp phần không nhỏ trong công tác đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, lãnh đạo, cũng như mọi tầng lớp lao động trong xã hội. Thành quả không chỉ trong công tác rèn luyện kỹ năng, kỹ thuật phục vụ nghề nghiệp mà còn rèn luyện nhân cách của mỗi người, đạo đức làm người Sự phát triển ngành phát hành sách cũng đồng thời là yêu cầu chung nhằm phát triển một ngành kinh tế toàn diện của đất nước. Ngành phát hành sách đang thể hiện bản sắc, tính truyền thống và sức mạnh chuyên ngành, gắn Trung ương với địa phương, gắn xuất bản với phát hành, gắn phát hành với thư viện, gắn quốc doanh với các thành phần kinh tế khác để cạnh tranh đứnh vững và phát triển. Công tác phát hành sách cũng có vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Nhiều hoạt động nghiệp vụ ngành phát hành sách tập trung những ngày lễ, ngày kỷ niệm lớn, hình thành lên các tụ điểm văn hoá, chính trị làm cơ sở để phát huy vai trò tác dụng của sách trong đời sống văn hoá xã hội. Coi nhiệm vụ chính trị là nhiệm vụ trọng tâm thúc đẩy hoạt động của ngành phát triển, thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục tư tưởng trong nhân dân, tuyên truyền các đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phục vụ Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước. Sản phẩm ngành phát hành sách nhằm nâng cao dân trí, phổ biến các kiến thức văn hóa, khoa học kỹ thuật, đưa ánh sáng văn hoá tới mọi nơi, mọi vùng trong cả nước. Mặc dù chuyển sang hạch toán kinh doanh, ngành phát hành sách luôn bám sát đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước cũng như định hướng của Bộ Văn hoá - Thông tin để tuyên truyền, giới thiệu, tổ chức các đợt phát hành sách phục vụ các ngày lễ tết, các sự kiện văn hoá-chính trị-xã hội trọng đại của đất nước cũng như của từng địa phương. Sách là tri thức của nhân loại, là món quà của cuộc sống, là kết tinh của tính nhân văn. Hoạt động của ngành phát hành sách là một hoạt động có tầm sâu rộng, do đó không chỉ cần tới sự quan tâm của các cơ quan trong ngành mà còn cần sự quan tâm đóng góp của toàn xã hội. 2.4 Vị trí, vai trò của Tổng công ty sách Việt Nam trong nền kinh tế thị trường Việt Nam 2.4.1 Những thuận lợi và khó khăn Thuận lợi: Tổng công ty sách Việt Nam là Tổng công ty duy nhất thuộc Bộ Văn hoá - Thông tin được thành lập theo Quyết định 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ hoạt động trong ngành phát hành sách. Được sự quan tâm rất lớn của các cơ quan cấp trên, tạo mọi điều kiện để Tổng công ty phát huy vai trò chủ đạo của nền kinh tế thị trường. Tổng công ty có lực lượng nhân sự dồi dào và ngày càng tăng hàng năm _ năm 2005 với 1300 lao động trong đó có 720 ( 55%) lao động có trình độ Đại học và Cao đẳng trở lên, 30 ( 2,3 % ) lao động có trình độ trung cấp. Đây là lợi thế rất lớn của doanh nghiệp đối với các đơn vị kinh doanh cùng ngành. ( Số liệu bảng 3:Bộ máy cán bộ quản lý và lực lượng lao động của Tổng công ty sách Việt Nam ) Ban lãnh đạo Tổng công ty đều là những cán bộ lâu năm, có kinh nghiệm trong ngành kinh doanh sách, là những người tâm huyết với ngành, nguyện cống hiến hết sức mình vì sự nghiệp phát triển của Tổng công ty. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường cạnh tranh tự do vô cùng gay gắt, quyết liệt, ưu thế của Tổng công ty được thể hiện qua mạng lưới kênh phân phối rộng lớn. Tổng công ty có các công ty thành viên cùng với một hệ thống các đại lý, cửa hàng tại rất nhiều các tỉnh thành trong cả nước. Bảng số 8: Hệ thống mạng lưới kênh phân phối của Tổng công ty sách Việt Nam Năm 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Tổng số hiệu sách 141 142 150 156 160 166 + Tại tỉnh thành phố: Xây kiên cố 22 22 30 35 36 38 + Tại huyện: Xây kiên cố 44 47 52 57 66 75 + Số cửa hàng bán tự chọn 28 34 39 55 55 63 ( Nguồn: Tạp chí Tổng công ty sách Việt Nam đổi mới và phát triển ) Năm 2000, Tổng công ty có 141 hiệu sách lớn nhỏ trong cả nước, trong đó tại các tỉnh, thành phố có 22 hiệu sách được xây kiên cố, tại các huyện là 44 hiệu sách được xây kiên cố, số cửa hàng sách tự chọn là 28 cửa hàng. Năm 2001 là 142 hiệu sách, năm 2002 là 150 hiệu sách, năm 2003 là 156 hiệu sách, năm 2004 với 160 hiệu sách và đến năm 2005 con số này đã tăng lên là 166 hiệu sách trong cả nước, trong đó tại các tỉnh, thành phố có 38 hiệu sách, tại các huyện có 75 hiệu sách được xây kiên cố, số cửa hàng sách tự chọn là 63 cửa hàng, nên đã đáp ứng được một lượng lớn nhu cầu tiêu dùng của người dân. Sau hơn 50 năm xây dựng và trưởng thành, Tổng công ty sách Việt Nam đã xây dựng được một mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều Nhà xuất bản, các công ty sách trong và ngoài nước. Đó là cơ sở để Tổng công ty phát triển, mở rộng thị trường kinh doanh trong thời gian tới. Khó khăn: Nhờ đường lối phát triển đúng đắn, dựa vào các nguồn lực, khai thác tối đa các lợi thế sẵn có, Tổng công ty đã đạt được nhiều thành tựu trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Tổng công ty còn gặp rất nhiều khó khăn và có những tồn tại nhất định: Đó là cơ chế chính sách chưa đồng bộ tạo ra nhiều bất cập trong quá trình hoạt động. Từ việc ra các quyết định cho tới thực hiện các kế hoạch, chiến lược kinh doanh. Khó khăn về vốn cũng là vấn đề cần bàn bạc, Tổng công ty buộc phải tự hạch toán kinh doanh, tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình chứ không còn trông chờ sự trợ giúp của Chính phủ. Số lượng sách thu mua từ các nhà xuất bản của Tổng công ty là chưa cao, một phần là do thiếu vốn, các địa phương chiếm dụng vốn nên Tổng công ty thanh toán với các Nhà xuất bản chưa kịp thời. Đa số các công ty phát hành sách các tỉnh có số vốn dưới 1 tỷ đồng, nhất là nguồn vốn lưu động chỉ trên dưới vài trăm triệu ( không đủ mua 50 % số ấn phẩm của các nhà xuất bản ). Hệ thống cơ sở vật chất của Tổng công ty đã xuống cấp nghiêm trọng, để khắc phục thì cần một chi phí khá lớn. Do đó khó có thể điều tiết và làm chủ thị trường xuất bản phẩm. Ngoài ra còn là sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các đơn vị kinh doanh cùng ngành, nhất là các công ty tư nhân hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh sách. Trong điều kiện kinh tế thị trường,cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi, cạnh tranh lành mạnh sẽ chỉ có lợi cho Tổng công ty và có lợi cho sự phát triển thị trường.Tuy nhiên, vấn đề ở đây là sự xuất hiện của các đơn vị kinh doanh trái phép, không có giấy phép kinh doanh của cơ quan có thẩm quyền, kinh doanh trốn thuế. Mặc dù còn gặp rất nhiều khó khăn, nhưng Tổng công ty sách Việt Nam cũng đã khẳng định được vai trò của mình trong nền kinh tế. Đặc biệt công tác phát hành sách của Tổng công ty có vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế và đối với đời sống xã hội. 2.4.2 Vai trò công tác phát hành sách của Tổng công ty sách Việt Nam đối với nền kinh tế quốc dân Trong thời kỳ thực hiện Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá đất nước, trước những khó khăn do chuyển biến phức tạp của nền kinh tế thị trường, nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước mà trực tiếp là Bộ Văn hoá - Thông tin; sự phấn đấu không mệt mỏi của đội ngũ cán bộ công nhân viên ngành phát hành sách, Tổng công ty sách Việt Nam đã có được những thành tựu to lớn, khẳng định vai trò quan trọng trong mọi mặt của đời sống xã hội. Tổng công ty đã thường xuyên tổ chức các hội thảo về sách, tạo điều kiện cho độc giả có cơ hội giao lưu học hỏi những tinh hoa văn hoá của nhân loại. Những cuốn sách hay được giới thiệu rộng rãi tới đông đảo bạn đọc không chỉ qua các cuộc tọa đàm về sách, các cuộc hội thảo … mà còn được giới thiệu thường xuyên trên các phương tiện thông tin đại chúng. Công tác phát hành sách được đặc biệt quan tâm thể hiện qua việc đầu tư cho hệ thống kênh phân phối, thực hiện tốt khẩu hiêu “sách tốt, sách hay, sách đến tay người đọc”. Hệ thống trang thiết bị được đầu tư hiện đại, đội ngũ nhân viên phục vụ tại các cửa hàng sách, trung tâm phát hành, các đại lý từ nhỏ đến lớn được đào tạo một cách bài bản nhằm phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu của khách hàng. Tổng công ty kết hợp hài hoà giữa yêu cầu phục vụ chính trị với tuyên truyền, phổ biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Chính phủ, phổ biến các tri thức, các tinh hoa của nhân loại tới mọi người dân. Đồng thời qua đó phát huy hiệu quả kinh tế để làm tốt hơn nhiệm vụ chính trị mà Đảng và Nhà nước giao cho. Tổng công ty sách Việt Nam đảm nhận vai trò chủ đạo đối với ngành phát hành sách trong nền kinh tế thị trường, đồng thời cũng là khẳng định vai trò của thành phần kinh tế Nhà nước trong quá trình phát triển nền kinh tế. Hơn 50 năm xây dựng và trưởng thành, Tổng công ty sách Việt Nam đã thể hiện một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống kinh tế và đời sống xã hội. Những đóng góp của Tổng công ty cho xã hội thì khó có thể kể hết được. Tổng công ty đã tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn người lao động, đóng góp những con số không nhỏ vào Ngân sách Nhà nước, luôn đi đầu trong mọi lĩnh vực hoạt động, tham gia vào rất nhiều các hoạt động xã hội như các hoạt động nhân đạo,cứu trợ…Đặc biệt, một vai trò quan trọng nhất đã được khẳng định đó là hoạt động phát hành sách của Tổng công ty góp phần mang ánh sáng văn hoá đến các vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo góp phần nâng cao trình độ dân trí,phát triển sự tiến bộ xã hội. 2.4.3 Thực trạng công tác tổ chức và hoạt động phát hành sách của Tổng công ty sách Việt Nam Trải qua rất nhiều khó khăn thử thách, Tổng công ty sách Việt Nam không ngừng phấn đấu vươn lên, đặc biệt trong công tác phát hành sách ( doanh thu của hoạt động này chiếm 75 % doanh thu hoạt động toàn Tổng công ty ) đã đạt được nhiều kết quả quan trọng; điều đó có được là nhờ rất nhiều những biện pháp tích cực mà Tổng công ty đã áp dụng trong thời gian qua. 2.4.3.1 Những biện pháp đã được Tổng công ty sách Việt Nam áp dụng + Đa dạng hoá các hình thức tiêu thụ sản phẩm: Hiện nay, Tổng công ty đã và đang áp dụng một số hình thức tiêu thụ sản phẩm nhằm tăng doanh số bán hàng, thúc đẩy sự phát triển của Tổng công ty: Hợp đồng đại lý: Các cửa hàng, các công ty sách của một số tỉnh thành, các tổ chức xã hội khi cần mua các sản phẩm về sách, văn hoá phẩm với số lượng lớn đều phải thông qua hình thức ký kết hợp đồng này. Đấu thầu sách: Tổng công ty đã tham gia đấu thầu các dự án cung cấp sách cho các thư viện, trường học, các tổ chức xã hội không chỉ trên địa bàn thành phố Hà Nội mà còn ở các tỉnh thành khác trên cả nước khi họ có nhu cầu. Đại lý bán buôn, bán lẻ: Hiện nay Tổng công ty đã có khá nhiều đại lý đóng trên địa bàn của hầu hết các tỉnh, thành phố nơi có trụ sở của Tổng công ty và của các Công ty thành viên, và tại một số ở các tỉnh thành khác như: Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hải Phòng….Bên cạnh đó còn có cả một hệ thống các cửa hàng sách bán lẻ, trung tâm sách tự chọn tại các tỉnh thành trong cả nước. Trong các phương thức mà Tổng công ty đã áp dụng nhằm phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm thì phương thức mà Tổng công ty áp dụng chủ yếu là phương thức bán lẻ. Khi khách hàng có nhu cầu mua với khối lượng lớn thì các cửa hàng này cũng có thể thay mặt Tổng công ty ký kết các hợp đồng cung cấp sách, rồi sau đó sẽ thông báo với Tổng công ty. + Xây dựng chính sách giá cả hợp lý Tổng công ty đã xây dựng chính sách giá cả dựa trên giá đầu vào, chi phí vận chuyển, các chi phí khác, đặc điểm của thị trường, đặc điểm của sản phẩm…Tuỳ theo từng đối tượng khách hàng, số lượng từng lô hàng mà Tổng công ty đã có các chính sách giá khác nhau, để đảm bảo vừa bán được hàng hoá và có lợi nhuận, vừa giữ chân được khách hàng truyền thống, đồng thời thu hút các khách hàng mới, khách hàng tiềm năng. Chính sách giá của Tổng công ty cũng được xây dựng trên cơ sở phân tích thị trường sản phẩm. Đối với từng loại thị trường Tổng công ty đã áp dụng các chính sách giá bán khác nhau. + Tạo mối quan hệ hợp tác với các Nhà xuất bản Mặt hàng chủ yếu của Tổng công ty là sách, tuy trong cơ cấu của Tổng công ty cũng có cả xưởng in và một số nhà xuất bản, nhưng số lượng hàng hoá xuất ra từ đó là rất nhỏ. Vì vậy mà trong những năm qua Tổng công ty đã không ngừng xây dựng, củng cố mối quan hệ hợp tác làm ăn lâu dài với các nhà xuất bản. Lượng sách mà Tổng công ty thu mua từ các nhà xuất bản trong và ngoài nước là tương đối lớn, bên cạnh đó có một lượng lớn sách được liên kết xuất bản, giữa một bên là Tổng công ty và một bên là nhà xuất bản. 2.4.3.2 Những mặt được và chưa được trong công tác phát hành sách + Những mặt đã đạt được: Tổng công ty sách Việt Nam có tiền thân ra đời trong thời kỳ bao cấp, được trở thành Tổng công ty trong điều kiện nền kinh tế thị trường đang phát triển mạnh ở Việt Nam. Hoạt động trong cơ chế thị trường với sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt, trải qua nhiều khó khăn song Tổng công ty đã có nhiều cố gắng nhanh nhạy trước thị trường, vì vậy nên đã gặt hái được không ít những thành công. Từ một Tổng công ty ban đầu với 8 đơn vị thành viên ( năm 1997 ), năm 2002 đã là 13 đơn vị thành viên và đến nay con số này đã tăng lên là 15 đơn vị thành viên. Là Tổng công ty duy nhất của Bộ Văn hoá – Thông tin kinh doanh và phát hành tất cả các mặt hàng sách, văn hoá phẩm và văn phòng phẩm với doanh thu hàng năm trên 100 tỷ đồng và bán ra trên 100 triệu bản sách/năm. Biểu đồ 3: Tổng lượng xuất bản phẩm đã phát hành của Triệu bản Tổng công ty sách Việt Nam Năm ( Nguồn: Tạp chí Tổng công ty sách Việt Nam đổi mới và phát triển ) Nhìn vào biểu đồ trên ta thấy, lượng xuất bản phẩm của Tổng công ty phát hành qua từng năm luôn đạt mức tăng trưởng mạnh. Năm 2001 phát hành 200 triệu xuất bản phẩm, tăng 43 triệu bản ( 27,38 % ) so với năm 2000 là 157 triệu bản. Năm 2002 đã phát hành được230 triệu bản, tăng 30 triệu bản ( 15 % ) so với năm 2001. Đến năm 2003 đã tăng 17,39 % so với năm 2002 và đã đạt 270 triệu bản. Trong năm 2004 tổng lượng xuất bản phẩm được phát hành từ Tổng công ty sách Việt Nam đã đạt con số 300 triệu bản, tăng 11,1 % so với năm 2003 và tăng 91,1 % so với năm 2000. Sự tăng trưởng mạnh về số lượng xuất bản phẩm được phát hành của Tổng công ty đã đưa đến kết quả tất yếu là sự gia tăng về doanh số bán hàng của Tổng công ty. Sau 4 năm ( 2001 – 2004 ), doanh số từ hoạt động kinh doanh của Tổng công ty đã tăng lên hơn 100 %, cụ thể như sau: Năm 2001, doanh số của Tổng công ty là 29,2 tỷ đồng. Năm 2002 con số này đã tăng lên là 34,3 tỷ đồng ( tăng 17,47 % ). Sang năm 2003 là 39 tỷ đồng ( tăng 13,7 % ). Tổng kết năm 2004 cho thấy doanh số của Tổng công ty đã tăng mạnh đạt con số59 tỷ đồng, tăng 51,3 % so với năm 2003 và tăng 102% so với năm 2001. Đây quả thực là một kết quả đáng khích lệ, thể hiện sự cố gắng lớn của tập thể cán bộ của Tổng công ty. Tỷ đồng Biểu đồ 4: Doanh số từ hoạt động phát hành sách của Tổng công ty sách Việt Nam Năm ( Nguồn: Tài liệu nghiệp vụ _ Phòng kinh doanh sách ) Tổng công ty đã chiếm được lòng tin của một số công ty sách, các cửa hàng sách trong nước, thư viện các tỉnh, thành phố, trường học…Và đã trở thành nhà cung cấp sách thường xuyên cho các đơn vị này. Nhu cầu về lượng sản phẩm của các đối tượng trên là rất lớn cũng như yêu cầu về chất lượng, mẫu mã là rất cao. Tổng công ty đã mở rộng thị trường sang hầu hết các đối tượng trong xã hội: Cán bộ trí thức, công nhân, nông dân, thợ thủ công cho đến học sinh sinh viên…ở mọi lứa tuổi: người già, trung niên, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng. Tổng công ty đã xuất khẩu sách sang thị trường một số nước như: Mỹ, Nga, Pháp, Nhật, Úc…Mặc dù với khối lượng không lớn lắm nhưng đã được người tiêu dùng hết sức ưa chuộng. Đối tượng p