Chuyên đề Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động của Công ty cổ phần Thành Phát

cả chung của thị trường. Vì vậy để đảm bảo hiệu quả sản xuất cũng như phản ánh đúng tình hình thực tế, hiện nay Công ty sử dụng phương pháp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, và tính giá hàng tồn kho theo phương pháp nhập trước - xuất trước. * Phương pháp tính VAT: Cũng giống hầu như các công ty khác, công ty Thành phát cũng sử dụng phương pháp tính VAT theo phương pháp khấu trừ. sử dụng các chứng từ bao gồm như: phiếu thu tiền mặt, phiếu chi tiền bảng kiểm kê quỹ, bảng kê chi tiền. Tại bộ phận kế toán TSCĐ bao gồm các chứng từ như: biên bản giao nhận TSCĐ, biên bản thanh lý TSCĐ, biên bản đánh giá lại TSCĐ, biên bản kiểm kê TSCĐ, bảng tính và phân bổ khấu hao. 1.5.3 Tổ chức vận dụng tài khoản kế toán Hiện nay Công ty đang sử dụng hệ thống tài khoản kế toán theo quyết định 15/QĐ - BTC của Bộ trưởng Bộ tài chính ngày 20/03/2006. Trong hệ thống tài khoản đó công ty hiện nay đang sử dụng các tài khoản sau: Bảng 1. 4: HỆ THỐNG TÀI KHOẢN SỬ DỤNG TK Tên TK TK Tên TK 111 Tiền mặt 338 Phải trả và phải nộp khác 112 Tiền gửi ngân hàng 411 Nguồn vốn kinh doanh 113 Phải thu khách hàng 413 Chênh lệch tỷ giá 133 Thuế GTGT được khấu trừ 421 Thu nhập chưa phân phối 138 Phải thu khác 511 Doanh thu bán hàng 141 Tạm ứng 515 Thu nhập hoạt động tài chính 152 Nguyên liệu. vật liệu 621 Chi phí nguyên liệu. vật liệu trực tiếp 153 Công cụ. dụng cụ 622 Chi phí máy nhân công trực tiếp 154 Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang 623 Chi phí máy thi công 155 Thành phẩm 627 Chi phí sản xuất chung 156 Hàng hoá 632 Giá vốn hàng bán 211 Tài sản cố định hữu hình 635 Chi phí hoạt động tài chính 214 Hao mòn tài sản cố định 641 Chi phí bán hàng 241 Xây dựng cơ bản dở dang 642 Chi phí quản lý doanh nghiệp 311 Vay ngắn hạn 711 Thu nhập khác 331 Phải trả người bán 811 Chi phí bất khác 333 Thuế và các khoản phải nộp nhà nước 911 Xác định kết quả kinh doanh 334 Phải trả công nhân viên II - hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty cæ phÇn Thµnh Ph¸t + Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: B - 01 Sè tt N¨m ChØ tiªu 2003 2004 Chªnh lÖch (±) % I Vèn kinh doanh 4.295.191.518 5.559.260.533 1.264.069.015 29,4 1 Vèn cè ®Þnh 804.635.205 527.353.084 -227.282.121 28,2 2 Vèn l­u ®éng 3.490.556.313 5.031.907.449 1.541.351.136 44,2 II Doanh thu 10.139.472.800 11.742.748.100 1.603.275.300 15,8 III Chi phÝ 9.218.499.020 10.054.109.156 835.610.136 9,06 IV Lîi nhuËn sau thuÕ 805.852.058 1.477.559.076 671.707.018 83,3 V Thu nhËp b×nh qu©n 1 ng­êi / th¸ng 854.000 1.095.000 241.000 28,2 Tõ c¸c chØ tiªu trªn ta thÊy gi¸ trÞ s¶n l­îng còng nh­ doanh thu cña C«ng ty t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, lîi nhuËn n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, thu nhËp b×nh qu©n cña c«ng nh©n viªn t¨ng nhanh chøng tá ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ngµy cµng cã hiÖu qu¶. Cô thÓ nh­ sau: - Vèn cè ®Þnh : Ta thÊy t×nh h×nh vèn cè ®Þnh cã chiÒu híng gi¶m tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m 2004 do thêi gian nµy viÖc ®Çu t­ mua s¾m cã chËm l¹i do nhµ cöa, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò nªn C«ng ty trÝch t¨ng tû lÖ khÊu hao ®Ó thu håi vèn nhanh ®Ó sím cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t­ míi nªn TSC§ gi¶m tõ 804.635.205® xuèng cßn 527.353.084® tøc gi¶m 28,2%. - Vèn l­u ®éng : Tr¸i ng­îc víi t×nh tr¹ng gi¶m cña vèn cè ®Þnh, l­îng vèn l­u ®éng l¹i t¨ng, n¨m 2004 t¨ng 44,2% so víi n¨m 2003 §iÒu ®ã chøng tá quy m« vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña C«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ®· lµm cho nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng t¨ng lªn. §ång thêi do s¶n phÈm cña C«ng ty ®­îc ­a chuéng, viÖc b¸n hµng thu tiÒn ngay, lîi nhuËn qua c¸c n¨m t¨ng cao nªn C«ng ty trÝch quü dù tr÷ b¾t buéc vµ quü khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt víi tû lÖ n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. - Doanh thu : N¨m 2004 tæng doanh thu t¨ng thªm 15,8% so víi n¨m 2003 nguyªn nh©n lµ do c«ng ty t¨ng cêng s¶n xuÊt mét sè ngµnh c¬ khÝ phô mµ lîi nhuËn cña chóng thu nhËp kh¸ cao, tËp chung chó träng s¶n xuÊt mÆt hµng chÝnh ®em l¹i lîi nhuËn cao cho c«ng ty. - Chi phÝ : n¨m 2004 t¨ng nhÑ 9,06% so víi n¨m 2003. Nh×n vµo sè liÖu trªn b¶ng ta thÊy tèc ®é t¨ng cña chi phÝ thÊp h¬n so víi tèc ®é t¨ng cña doanh thu, ®iÒu ®ã cho thÊy cã mét sù tiÕt gi¶m chi phÝ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - Lîi nhuËn sau thuÕ còng t¨ng nhanh n¨m 2004 t¨ng 671.707.018® ( 83,3% ) so víi n¨m 2003, ®iÒu nµy chøng tá c«ng ty lµm ¨n rÊt cã hiÖu qu¶ - Thu nhËp b×nh qu©n 1ng­êi /th¸ng còng t¨ng liªn tôc . N¨m 2004 t¨ng 12,2% so víi n¨m 2003. II.1/ Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng a- Nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc diÔn ra th­êng xuyªn liªn tôc th× t­¬ng øng víi mét quy m« nhÊt ®Þnh ®ßi hái th­êng xuyªn ph¶i cã mét l­îng TSL§ nhÊt ®Þnh n»m trong c¸c giai ®o¹n cña chu kú kinh doanh bao gåm: c¸c kho¶n dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm vµ nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng. Nh÷ng TSL§ nµy th­êng xuyªn ®­îc h×nh thµnh tõ nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cã tÝnh chÊt æn ®Þnh, l©u dµi. Chóng ta h·y sö dông s¬ ®å sau ®Ó xem xÐt nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t : Nî ng¾n h¹n Nî trung vµ dµi h¹n Vèn chö së h÷u +B¶ng B- 02 d­íi ®©y sÏ gióp chóng ta ®¸nh gi¸ ®uîc møc ®é sö dông nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t. Nguån vèn l­u = Tµi s¶n l­u ®éng - Nî ng¾n h¹n ®éng th­êng xuyªn ChØ tiªu N¨m Tµi s¶n l­u ®éng ( 1 ) Nî ng¾n h¹n ( 2 ) Nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn (1) - (2) 2002 1.875.933.283 170.542.546 1.705.390.737 2003 3.490.556.313 1.188.003.851 2.302.552.462 2004 5.031.907.449 1.735.785.846 3.296.121.603 Nh×n vµo sè liÖu b¶ng trªn, chóng ta cã thÓ thÊy rÊt râ nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña C«ng ty liªn tôc t¨ng tõ n¨m 2002 ®Õn n¨m 2003 t¨ng 35%, ®Õn n¨m 2004 nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña C«ng ty t¨ng 43,1%. Ta thÊy nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn cña C«ng ty rÊt lín t¹o ra møc ®é an toµn cho C«ng ty trong kinh doanh, lµm cho kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña C«ng ty ®­îc ®¶m b¶o v÷ng ch¾c h¬n. §Ó cã ®­îc kh¶ n¨ng vÒ vèn lín nh­ thÕ nµy C«ng ty ®· nç lùc ph¸t triÓn b¶n th©n kh«ng dùa vµo c¸c nguån vay ng¾n h¹n, dµi h¹n ®Ó kinh doanh s¶n xuÊt. b- Nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c kho¶n ph¶i nép: §©y lµ mét nguån vèn mµ bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Òu ph¸t sinh. §ã lµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép cha ®Õn kú thanh to¸n ( thuÕ, BHXH ph¶i nép cho ®Õn kú nép, tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ CNV...) - TÝn dông nhµ cung cÊp: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th­êng ph¸t sinh viÖc mua chÞu, b¸n chÞu. Doanh nghiÖp cã thÓ mua chÞu vËt t­ hµng hãa cña nhµ cung cÊp. Trong tr­êng hîp nµy nhµ cung cÊp ®· cÊp cho mét kho¶n tÝn dông hay nãi c¸ch kh¸c ®i doanh nghiÖp ®· sö dông tÝn dông th­¬ng m¹i ®Ó ®¸p øng mét phÇn nhu cÇu vèn. B - 03 N¨m 2002 2003 2004 ChØ tiªu ST % ST % ST % 1. C¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép ( cha ®Õn h¹n tr¶ nép...) 83.961.565 49,2 313.179.394 28,9 364.776.909 26,3 2. TÝn dông nhµ cung cÊp 86.580.981 50,8 769.128.033 71,1 1.021.366.400 73,7 Trong c¬ cÊu nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi cña c«ng ty ta cã thÓ thÊy ®­îc c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép cña C«ng ty t¨ng dÇn qua c¸c n¨m: n¨m 2003, 2004 t¨ng nhÑ vÒ con sè tuyÖt ®èi: 229.217.829® vµ 51.597.515®, tuy nhiªn trong c¬ cÊu nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi c¸c kho¶n ph¶i tr¶, ph¶i nép l¹i cã tû träng gi¶m xuèng cßn 28,9% ®Õn n¨m 2004 lµ 26,3%. §©y lµ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n ph¸t sinh cã tÝnh chÊt chu kú, C«ng ty cã thÓ sö dông t¹m thêi c¸c kho¶n nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn mµ kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ. Tuy nhiªn ®iÒu cÇn chó ý trong viÖc sö dông c¸c kho¶n nµy lµ ph¶i ®¶m b¶o thanh to¸n ®óng kú h¹n. Ngoµi ra cßn cã kho¶n tÝn dông nhµ cung cÊp chiÕm trung b×nh 65,2% trong c¬ cÊu nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi cña C«ng ty, víi tû träng lín nh­ vËy cña kho¶n tÝn dông nhµ cung cÊp lµ ch­a hîp lý trong c¬ cÊu nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi v× khi sö dông tÝn dông th­¬ng m¹i C«ng ty ph¶i tr¶ chi phÝ cho kho¶n tÝn dông nµy, v× vËy yÕu tè quan träng ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cã nªn sö dông tÝn dông th­¬ng m¹i hay kh«ng lµ ph¶i x¸c ®Þnh chi phÝ cña kho¶n tÝn dông th­¬ng m¹i. Ta cã thÓ thÊy nguån vèn l­u ®éng t¹m thêi cña C«ng ty kh¸ dåi dµo nh­ng ®iÒu nµy còng cã nghÜa lµ ®Õn mét lóc nµo ®ã mét lo¹t c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép ®Õn h¹n tr¶ nép, C«ng ty sÏ ph¶i dån hÕt vèn ®Ó tr¶ vµ thiÕu chñ ®éng trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh h¬n. H¬n n÷a C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ho¹t ®éng liªn tôc kh«ng mang tÝnh mïa vô, v× vËy yªu cÇu tÊt yÕu C«ng ty cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn l­u ®éng th­êng xuyªn nhiÒu h¬n vµ æn ®Þnh h¬n. II.2/ Ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty. a- Kh¸i qu¸t c¬ cÊu TSL§ B - 04 N¨m ChØ tiªu 2002 2003 2004 1. Kho¶n vèn b»ng tiÒn 465.714.239 871.260.769 1.368.920.635 2.C¸c kho¶n ph¶i thu 465.837.340 1.197.292.967 1.251.320.308 3. Hµng tån kho 930.215.242 1.394.050.662 2.404.766.506 4. TSL§ kh¸c 14.166.462 27.496.915 6.900.000 5. Tæng TSL§ 1.875.933.283 3.490.556.313 5.031.907.449 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy: trong c¬ cÊu TSL§ n¨m 2002 hµng tån kho chiÕm tû träng lín nhÊt (49,6%), ®Õn n¨m 2003 sè l­îng hµng tån kho cña C«ng ty tuy cã t¨ng lªn vÒ sè tuyÖt ®èi nh­ng tû träng trong c¬ cÊu TSL§ ®· gi¶m xuèng, chiÕm 39,9% tæng TSL§ do vèn b»ng tiÒn vµ c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng lªn ( chiÕm kho¶ng 59,3% tæng tµi s¶n l­u ®éng, nhng ®Õn n¨m 2004 l­îng hµng tån kho t¨ng ®ét biÕn, con sè tuyÖt ®èi t¨ng 1.010.715.844® ( t¨ng 72,5% ) vµ trong c¬ cÊu tæng TSL§ hµng tån kho chiÕm tû träng cao nhÊt 47,8%. Vèn b»ng tiÒn t¨ng thªm 497.659.866® ( t¨ng 57% ) . Cßn vÒ TSL§ kh¸c cña C«ng ty chiÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ ( 1,3% trong n¨m 2004). Nh÷ng biÕn ®éng cña hµng tån kho cho thÊy c«ng t¸c qu¶n lý hµng tån kho cña C«ng ty cßn ch­a tèt. Trong c¬ cÊu vèn kinh doanh cña C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t, vèn l­u ®éng chiÕm tû träng kh¸ lín ( n¨m 2004 chiÕm 90,5% tæng vèn, t¨ng lªn so víi n¨m 2003 lµ 9,3% ), do ®ã nguån tµi trî cho TSL§ cña C«ng ty kh«ng chØ tõ nguån vèn chñ së h÷u mµ cßn tõ nguån chiÕm dông. Ta cã thÓ thÊy c¬ cÊu nguån tµi trî cho TSL§ cña C«ng ty qua b¶ng sau: B - 05 B¶ng c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån 2002 2003 2004 ChØ tiªu Sè tiÒn % Sè tiÒn % Sè tiÒn % 1. Nguån vèn CSH 2.665.230.954 94 3.107.187.667 72,3 3.823.474.687 68,8 2. Nguån chiÕm dông 170.542.546 6 1.188.003.851 27,7 1.735.785.846 31,2 Tæng VL§ 2.835.773.500 100 4.295.191.518 100 5.559.260.533 100 B¶ng sè liÖu trªn cho ta thÊy nguån tµi trî cho TSL§ cña C«ng ty chñ yÕu lµ nguån vèn chñ së h÷u chiÕm h¬n 70% trong tæng VL§ vµ ®ang cã xu h­íng t¨ng lªn, n¨m 2003 t¨ng 16,6% so víi n¨m 2002 tuy nhiªn vÒ tû träng trong c¬ cÊu VL§ theo nguån cã gi¶m xuèng do nguån chiÕm dông cña C«ng ty t¨ng m¹nh 1.017.461.305, nguån vèn chñ së h÷u t¨ng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng tù tµi trî cña C«ng ty lµ rÊt lín vµ C«ng ty cã thÓ chñ ®éng h¬n trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mµ kh«ng cÇn dùa vµo nguån vèn vay. Nguån tµi trî cho nguån vèn chñ së h÷u bao gåm nguån vèn kinh doanh 2.498.600.000® chiÕm 65,3% tæng nguån vèn ( trong ®ã chñ yÕu lµ vèn cæ phÇn 1.827.000.000 chiÕm 73,1% nguån vèn kinh doanh) vµ c¸c quü 1.324.874.687®. Nguån chiÕm dông chØ chiÕm trung b×nh 16,9% trong c¬ cÊu vèn l­u ®éng theo nguån vµ ®ang t¨ng dÇn trong n¨m 2004 ( chiÕm 27,7%). So s¸nh víi nguån bÞ chiÕm dông ( c¸c kho¶n ph¶i thu: 1.251.320.308® ) ta thÊy trong n¨m 2004 nguån chiÕm dông cña C«ng ty lín h¬n nguån bÞ chiÕm dông chøng tá C«ng ty bÞ chiÕm dông Ýt h¬n vµ c¬ cÊu VL§ cña C«ng ty lµ hîp lý. Qua phÇn ph©n tÝch trªn chóng ta ®· n¾m ®îc kh¸i qu¸t c¬ cÊu VL§ cña C«ng ty, nhng VL§ ®ã ®Çu t vµo c¸c kho¶n môc ( vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu...) cã hîp lý kh«ng th× ta ph¶i xem xÐt t×nh h×nh sö dông VL§ cña C«ng ty. b- Ph©n tÝch diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn ViÖc ph©n tÝch diÔn biÕn nguån vèn vµ sö dông vèn cho phÐp n¾m b¾t ®­îc tæng qu¸t diÔn biÕn thay ®æi cña nguån vèn vµ sö dông vèn trong mèi quan hÖ víi vèn b»ng tiÒn cña C«ng ty trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh gi÷a hai thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, tõ ®ã cã thÓ ®Þnh h­íng cho viÖc huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cña thêi kú tiÕp theo. T×nh h×nh nguån vèn vµ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty ®îc kh¸i qu¸t qua b¶ng sau: B - 06 Sö dông vèn ( TS , NG ) Sè tiÒn % DiÔn biÕn nguån vèn ( NG , TS) Sè tiÒn % 1/ T¨ng vèn b»ng tiÒn 497.659.866 29,72 1/Gi¶m kho¶n t¹m øng 10.227.137 0,61 2/ T¨ng tÝn dông cho kh¸ch hµng 156.298.478 9,33 2/ Gi¶m TSL§ kh¸c 20.596.915 1,23 3/ T¨ng hµng tån kho 1.010.260.844 60,34 7/ T¨ng nguån vèn chñ së h÷u 716.287.020 43,78 4/ Gi¶m ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn 6.676.171 0,34 4/ T¨ng nî ph¶i tr¶ ngêi b¸n 252.238.367 16,59 5/ Gi¶m ph¶i tr¶, nép kh¸c 3.108.366 0,27 5/ T¨ng nî ng©n s¸ch 61.382.052 4,66 6/ T¨ng c¸c kho¶n nî kh¸c 243.946.113 15,57 3/ Gi¶m TSC§ 277.282.121 17,56 Tæng céng 1.674.003.725 100 1.674.003.725 100 Qua sè liÖu b¶ng B - 06 ta thÊy quy m« sö dông vèn cña C«ng ty trong n¨m 2000 ®· t¨ng 1.664.219.188® so víi n¨m tr­íc. Trong ®ã chñ yÕu lµ ®Çu t­ t¨ng thªm hµng tån kho lµ 1.010.260.844® chiÕm 60,34% tæng l­îng vèn sö dông. §ång thêi t¨ng thªm vèn b»ng tiÒn vµ tÝn dông cho kh¸c hµng 497.659.866® chiÕm 29,72% vµ 156.298.478 chiÕm 9,33%, cßn kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn vµ ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c gi¶m xuèng 9.784.537 chiÕm 0,61% l­îng vèn sö dông. VÒ nguån vèn, chñ yÕu C«ng ty huy ®éng tõ nguån vèn bªn trong lîi nhuËn hµng n¨m ®Ó l¹i, c¸c quü cña C«ng ty, mét phÇn huy ®éng tõ bªn ngoµi ( nguån chiÕm dông ). Nh©n tè chÝnh t¸c ®éng tíi nguån vèn cña C«ng ty lµ møc t¨ng cña nguån vèn chñ së h÷u ( chiÕm 43,78%) vµ t¨ng kho¶n nî ph¶i tr¶ ng­êi b¸n-nî kh¸c ( chiÕm 32,16% ) , viÖc t¨ng nguån vèn chñ së h÷u cho thÊy néi lùc cña C«ng ty lµ rÊt lín, h¬n n÷a trªn b¶ng sè liÖu cßn cho biÕt ®­îc C«ng ty kh«ng cã mét kho¶n vèn vay nµo chøng tá C«ng ty cã thÓ chñ ®éng trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Tuy nhiªn, c¸c kho¶n nî cña C«ng ty l¹i cã xu h­íng t¨ng lªn, trong ho¹t ®éng kinh doanh cña mäi doanh nghiÖp vÊn ®Ò chiÕm dông vèn lÉn nhau lµ kh«ng tr¸nh khái. V× vËy ®ßi hái mçi doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p c©n ®èi hai kho¶n chiÕm dông vµ bÞ chiÕm dông vèn ®Ó viÖc sö dông vèn cña doanh nghiÖp m×nh ngµy cµng cao h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. §Ó ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c h¬n vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t chóng ta cïng xem xÐt c¸c chØ tiªu ë phÇn sau: c- C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng Sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò then chèt quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng sÏ ®¸nh gi¸ ®­îc chÊt l­îng sö dông vèn l­u ®éng tõ ®ã thÊy ®­îc c¸c h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc ®Ó v¹ch ra c¸c ph­¬ng h­íng, gi¶ ph¸p ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t ta xem xÐt mét sè chØ tiªu cô thÓ ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau: B¶ng B - 07- ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng N¨m ChØ tiªu 2002 2003 2004 1> Doanh thu thuÇn 9.632.455.960 10.139.472.800 11.742.748.100 2> Vèn l­u ®éng b×nh qu©n 1.662.974.460 2.683.244.798 4.261.231.881 3> Gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng 4.395.561.894 5.946.783.112 7.936.712.424 4>Tæng lîi nhuËn truíc thuÕ 383.961.048 950.973.780 1.688.638.944 5> Tæng tµi s¶n l­u ®éng 1.875.933.283 3.490.556.313 5.031.907.449 6> Nî ng¾n h¹n 370.542.546 1.082.307.427 1.386.143.309 7> Hµng tån kho 930.215.242 1.394.505.662 2.404.766.506 a - Sè vßng quay VL§ ( 1: 2) 5,8 3,8 2,8 B - K× lu©n chuyÓn ( 360: a ) 62 94,7 128,5 c - HÖ sè ®¶m nhiÖm ( 2: 1) 0,17 0,27 0,36 d - Søc s¶n xuÊt cña VL§ ( 3: 2 ) 2,65 2,22 1,86 e - Søc sinh lêi cña VL§ ( 4: 2 ) 0,23 0,35 0,4 f - HÖ sè thanh to¸n hiÖn thêi (5: 6) 5,1 3,2 3,6 g - HÖ sè thanh to¸n nhanh ( 5 - 7 ) / 6 2,6 1,9 2 Tõ nh÷ng sè liÖu cña b¶ng B - 07, ta cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t nh­ sau: c1/ Sè vßng quay vèn l­u ®éng vµ kú lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng Theo b¶ng sè liÖu B - 07 ta thÊy sè vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m dÇn trong vßng 3 n¨m. Vßng quay vèn l­u ®éng cña n¨m 2003 gi¶m 2 vßng so víi n¨m 2002 vµ ®Õn n¨m 2004 gi¶m 1 vßng so víi n¨m 2003 t­¬ng øng víi kú lu©n chuyÓn dµi h¬n 32,7 ngµy/ vßng ë n¨m 2003 vµ 33,8 ngµy/ vßng, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ ®Ó ®¹t ®îc møc doanh thu thuÇn 9.632.455.960® trong n¨m 2002 C«ng ty chØ cÇn bá ra 1 l­îng vèn l­u ®éng lµ 1.662.974.460®, ®Õn n¨m 2003, 2004 víi møc doanh thu thuÇn ®¹t ®­îc lµ 10.139.472.800 vµ 11.742.748.100® C«ng ty ph¶i cÇn ®Õn 2.683.244.798 vµ 4.261.231.881® vèn l­u ®éng, chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty bÞ gi¶m sót ®¸ng kÓ. §Ó t×m hiÓu râ nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy ta ph©n tÝch hai chØ tiªu chÝnh t¸c ®éng tíi møc gi¶m cña sè vßng quay vèn l­u ®éng vµ kú lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng cña C«ng ty lµ doanh thu thuÇn vµ vèn l­u ®éng b×nh qu©n. So s¸nh hai n¨m 2003 vµ 2004 ta thÊy: Doanh thu thuÇn cña C«ng ty tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m 2004 t¨ng nhÑ ë møc 15,8%, trong khi ®ã vèn l­u ®éng b×nh qu©n l¹i t¨ng nhanh 58,8%. Do vËy mµ sè vßng quay vèn l­u ®éng cña n¨m 2004 gi¶m 1 vßng vµ kú lu©n chuyÓn kÐo dµi 33,8 ngµy/ vßng so víi n¨m 2003 Chóng ta ®· biÕt sè vßng quay vèn l­u ®éng cµng lín chøng tá hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cµng cao vµ chØ tiªu kú lu©n chuyÓn cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn cµng lín. Ta sÏ thÊy râ t¸c ®éng cña doanh thu thuÇn ( DTT ) vµ vèn l­u ®éng b×nh qu©n ( VL§ bq ) tíi vßng quay vèn l­u ®éng nh­ sau: Møc ¶nh h­ëng cña DTT tíi vßng quay vèn l­u ®éng ( trong hai n¨m 99 vµ 2000 ) nh­ sau: DTT 2004 DTT 2003 11.742.748.100 10.139.472.800 DTT = - = - VL§bq 2004 VL§bq 2004 4.261.231.881 4.261.231.881 = 2,8 - 2,3 = 0,5 v Møc ¶nh h­ëng VL§bq tíi vßng quay vèn l­u ®éng : DTT 2004 DTT 2004 11.742.748.100 11.742.748.100 VL§bq = - = - VL§bq 2004 VL§bq 2003 4.261.231.881 2.683.244.798 = 2,8 - 4,3 = - 1,5 Tæng hîp c¶ hai nh©n tè ¶nh h­ëng: + 0,5 + ( -1,5 ) = - 1 Nh­ vËy doanh thu thuÇn t¨ng lªn lµm vßng quay vèn l­u ®éng t¨ng 0,5 vßng, sù t¸c ®éng cña vèn l­u ®éng b×nh qu©n t¨ng lµm vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m 1,5 vßng. KÕt qu¶ nµy lµ do n¨m 2004 vèn l­u ®éng cña C«ng ty t¨ng cao mµ kh«ng lµm cho doanh thu thuÇn t¨ng mét c¸ch t­¬ng øng. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nµy ®­îc ph©n tÝch chi tiÕt theo c¸ch ph©n chia vèn l­u ®éng cña C«ng ty theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau, xem xÐt viÖc sö dông vèn l­u ®éng theo c¸c gãc c¹nh. Tõ gãc ®é vèn l­u ®éng trong tõng giai ®o¹n lu©n chuyÓn. B - 08 ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % 1/ VL§ dù tr÷ s¶n xuÊt - Vèn NVL - Vèn CC - DC 616.470.420 426.103.705 190.366.715 17,8 909.537.040 830.031.712 79.505.328 18 2/ VL§ trong s¶n xuÊt - Vèn SPDD - Chi phÝ tr¶ tr­íc 530.663.619 452.084.334 78.579.285 15,3 642.299.939 518.098.267 124.201.672 12,8 3/ VL§ trong l­u th«ng - Vèn b»ng tiÒn - Vèn trong thanh to¸n + Ph¶i thu kh¸ch hµng + T¹m øng - Thµnh phÈm 2.315.460.359 871.260.769 849.072.136 348.220.831 246.916.623 66,9 3.473.180.470 1.368.920.635 1.005.370.614 245.949.694 852.939.527 69,2 s Tr­íc hÕt xÐt mét c¸ch tæng thÓ trung b×nh trong 2 n¨m gÇn ®©y tû träng vèn l­u ®éng trong mçi kh©u cña C«ng ty nh­ sau: - Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt chiÕm 17,9% - Vèn l­u ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chiÕm 14,5% - Vèn l­uu®éng trong l­u th«ng chiÕm 68,05% Tû träng vèn l­u ®éng trong c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn vèn nh­ chóng ta ®· thÊy chªnh lÖch rÊt lín, trong kh©u l­u th«ng vèn l­u ®éng chiÕm trung b×nh 68,05% trong khi ®ã vèn l­u ®éng ë kh©u s¶n xuÊt trùc tiÕp chØ chiÕm 14,5%. Mét ®iÒu cÇn chó ý r»ng C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¬ khÝ víi c¸ch ph©n bæ nh­ thÕ nµy lµ ch­a hîp lý. §Ó hiÓu ®­îc vÊn ®Ò nµy mét c¸ch chi tiÕt, râ rµng chóng ta cÇn ph¶i t×m hiÓu, ph©n tÝch diÔn biÕn cña tõng kho¶n môc trong tõng giai ®o¹n lu©n chuyÓn. + Thø nhÊt lµ m¶ng vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt Dù tr÷ lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ( ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× dù tr÷ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm...). Qua sè liÖu b¶ng B - 08 vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt t¨ng dÇn tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m 2004 t¨ng 393.066.620 ( 54,9% ). Song xÐt vÒ mÆt tû träng vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt so víi hai m¶ng cßn l¹i chØ chiÕm trung b×nh 17,9% . Vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt t¨ng lªn trong n¨m 2004 lµ do vèn nguyªn vËt liÖu tån kho t¨ng vÒ con sè tuyÖt ®èi lµ 403.928.007® ( t¨ng 94,8%) víi møc t¨ng cña kho¶n vèn nguyªn vËt liÖu tån kho ®· ®Èy lîng vèn l­u ®éng trong kh©u dù tr÷ t¨ng theo mÆc dï vèn c«ng cô dông cô cã gi¶m xuèng nhng kh«ng ®¸ng kÓ 110.861.387®, theo ®iÒu tra sè liÖu nguyªn vËt liÖu t¨ng nhanh do trong n¨m 2004 C«ng ty t¨ng nhanh khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm nªn cÇn dù tr÷ nhiÒu nguyªn vËt liÖu h¬n cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc kh«ng gi¸n ®o¹n g©y l·ng phÝ lao ®éng vµ kh«ng tËn dông hÕt c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ ... do ®ã sÏ lµm gi¶m lîi nhuËn cña C«ng ty. + Thø hai lµ vèn l­u ®éng trong kh©u trùc tiÕp s¶n xuÊt: Trong hai n¨m gÇn ®©y vèn l­u ®éng trong kh©u trùc tiÕp s¶n xuÊt cã xu h­íng t¨ng dÇn con sè tuyÖt ®èi lµ 111.636.320® ( nhng vÒ mÆt tû träng ®· gi¶m 2,5% do vèn l­u ®éng trong hai kh©u l­u th«ng vµ dù tr÷ t¨ng lªn ) vµ chiÕm tû träng Ýt nhÊt ( chiÕm trung b×nh 14,5% ) trong tæng vèn l­u ®éng, tuy vèn l­u ®éng trong kh©u trùc tiÕp cã t¨ng nhÑ nhng C«ng ty Cæ phÇn Thµnh Ph¸t lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt mµ vèn l­u ®éng trong kh©u trùc tiÕp s¶n xuÊt l¹i chiÕm tû träng Ýt nh­ vËy lµ ch­a hîp lý. + Cuèi cïng chóng ta ®i ®Õn m¶ng vèn lu ®éng trong kh©u lu th«ng: Nh­ ®· nãi ë trªn, xÐt mét c¸ch tæng thÓ vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng vèn l­u ®éng cña C«ng ty ( trung b×nh kho¶ng 68,05% ) vµ t¨ng m¹nh trong n¨m 2004 con sè tuyÖt ®èi t¨ng 1.057.720.111®, chiÕm tû träng 69,2% tæng vèn l­u ®éng. Tõ ph©n tÝch trªn ta thÊy ®­îc trong kÕt cÊu vèn l­u ®éng cã nhiÒu thay ®æi theo chiÒu h­íng gi¶m tû träng vèn l­u ®éng trong kh©u trùc tiÕp s¶n xuÊt, gia t¨ng tû träng vèn l­u ®éng trong kh©u l­u th«ng vµ kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt. §Æc biÖt lµ kho¶n vèn b»ng tiÒn chiÕm tû träng lín nhÊt trong kh©u l­u th«ng vµ ®ang t¨ng dÇn 497.659.866® ( chiÕm 39,4% ) vµ kho¶n ph¶i thu kh¸ch hµng tuy t¨ng nhÑ ( 156.298.478® ) nhng vÉn chiÕm tû träng lín trong kh©u l­u th«ng (28,9% ). VÉn biÕt r»ng vÊn ®Ò chiÕm dông vèn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh­ng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng C«ng ty nªn cã biÖn ph¸p lµm gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng. Nãi tãm l¹i, tõ gãc ®é ph©n bæ vèn l­u ®éng theo tõng giai ®o¹n lu©n chuyÓn chóng ta ®· t×m ra ®­îc nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò vèn l­u ®éng cña C«ng ty t¨ng nhanh, doanh thu thuÇn t¨ng kh«ng t­¬ng øng chñ yÕu lµ do vèn l­u ®éng cña C«ng ty tËp trung chñ yÕu vµo kh©u l­u th«ng ( chiÕm trung b×nh 68,05% tæng lîng vèn l­u ®éng, chñ yÕu lµ vèn b»ng tiÒn vµ vèn trong thanh to¸n t¨ng m¹nh ) do ®ã sè vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m xuèng 1 vßng vµ kú lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng còng kÐo dµi thªm 33,8 ngµy. VËy tõ gãc ®é kh¸c, nh­ dùa vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn l­u ®éng th× diÔn biÕn cña viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña C«ng ty ra sao ? Chóng ta cïng nghiªn cøu d­íi ®©y. Dùa theo h×nh th¸i biÓu hiÖn cña vèn l­u ®éng Nh×n vµo b¶ng sè liÖu B - 09 ta thÊy c¬ cÊu vèn l­u ®éng ®îc chia lµm 4 phÇn: Vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n ph¶i thu, hµng tån kho vµ TSL§ kh¸c. XÐt mét c¸ch tæng thÓ tû träng trung b×nh cña mçi kho¶n trong tæng sè vèn l­u ®éng trong hai n¨m nh sau: - Vèn b»ng tiÒn chiÕm 26,15% - C¸c kho¶n ph¶i thu chiÕm 29,5% - Hµng tån kho chiÕm 43,9% - TSL§ kh¸c chiÕm 0,45% + Tr­íc tiªn, kho¶n vèn b»ng tiÒn lµ kho¶n chiÕm tû träng t­¬ng ®èi trong tæng TSL§. So víi n¨m 2003 l­îng vèn b»ng tiÒn cña C«ng ty t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 497.659.866 tøc t¨ng 57,2%. Víi l­îng vèn b»ng tiÒn lín nh­ thÕ nµy C«ng ty cã thÓ chñ ®éng trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ®Õn h¹n cña C«ng ty lµ rÊt lín nh­ng khi ®ã tiÒn sÏ kh«ng sinh l·i vµ ph¸t sinh kho¶n chi phÝ c¬ héi cña viÖc gi÷ tiÒn, g©y l·ng phÝ vµ ø ®äng vèn. + C¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng: N¨m 2003 kho¶n ph¶i thu cña C«ng ty chiÕm tû träng lín thø hai trong tæng sè TSL§, ®Õn n¨m 2004 con sè nµy t¨ng nhÑ, con sè tuyÖt ®èi t¨ng 54.027.341® chiÕm 24,7% tæng vèn l­u ®éng ®iÒu nµy chøng tá c«ng t¸c thu håi nî cña C«ng ty thùc hiÖn ch­a tèt. C«ng t¸c qu¶n lý kho¶n ph¶i thu thùc hiÖn tèt sÏ gãp phÇn thu håi nhanh chãng ®ång vèn vµ ®a n