Chuyên đề Quản lý và phân phối thu nhập tại Xí nghiệp Cơ khí Thủy Mạo Khê - Đông Triều - Quảng Ninh

uy nhiªn viÖc më réng nh©n lùc nµy g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc qu¶n lý tiÒn l­¬ng bëi lÏ khi qu©n sè t¨ng th× tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n sÏ cã sù ph©n tÇng kh¸c nhau. Thùc tÕ trong tæng sè 225 lao ®éng trùc tiÕp sè lao ®éng cã bËc thî ph©n bè nh­ sau: sè lao ®éng bËc 1 lµ 25 lao ®éng, thî bËc 2 lµ 78 lao ®éng, bËc 3 lµ 01 lao ®éng, 47 lao ®éng bËc 4, 22 lao ®éng bËc 6 vµ 22 lao ®éng bËc 7. Nh×n vµo thùc tÕ nµy cã thÓ thÊy viÖc qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp khi chi tr¶ l­¬ng theo thêi gian gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Bëi v× khi tiÕn hµnh chia l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. C¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp ph¶i x¸c ®Þnh bËc thî cña tõng lao ®éng tõ ®ã tra víi hÖ sè t­¬ng øng víi viÖc bËc. VÝ dô nh­ lao ®éng bËc 4 cã hÖ sè 2,92 nh©n víi hÖ sè l­¬ng c¬ b¶n 540 th× lao ®éng bËc 4 ®­îc h­ëng l­¬ng thêi gian cña 1 th¸ng lµ: 1.576.000 §VN. MÆt kh¸c tr×nh ®é cña CBCNV kh¸c nhau khi tham gia s¶n xuÊt th× sè tiÒn l­¬ng hä nhËn ®­îc phô thuéc vµo tr×nh ®é cña hä. HiÖn t¹i ë xÝ nghiÖp viÖc tr¶ l­¬ng s¶n phÈm ®­îc chia theo ®iÓm cô thÓ tæ tr­ëng c¸c tæ th­êng nhËn ®­îc sè ®iÓm lµ 32, tæ phã 31 vµ hä ®Òu lµ thî bËc cao tõ 6 – 7. TiÕp ®Õn c¸c tæ viªn cã bËc tõ 1 5 lÇn l­ît tõ cã sæ ®iÓm tõ 20 30 ®iÓm. ViÖc chia l­¬ng gÆp nhiÒu khã kh¨n h¬n do vËy nh©n tè tr×nh ®é c¸n bé c«ng nh©n viªn ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp cña xÝ nghiÖp. 2.2. Thùc tr¹ng qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp t¹i xÝ nghiÖp. 2.2.1. X©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng. Hµng n¨m xÝ nghiÖp c¬ khÝ thñy M¹o Khª th­êng tiÕn hµnh häp giao ban vµo cuèi quý 4. T¹i buæi häp viÖc thùc hiÖn x©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng n¨m tiÕp theo ®­îc ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp giao cho tËp thÓ c¸n bé phßng tæ chøc nh©n chÝnh, tr×nh tù c¸c b­íc nh­ sau: * X¸c ®Þnh nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng - Doanh thu néi bé C«ng ty : A VN§ - Doanh thu ngoµi C«ng ty : B VN§ Tæng doanh thu kÕ ho¹ch n¨m : (A +B) VN§ * X¸c ®Þnh quü l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng Vkh®g = Vkh®g + Vkhc®. Trong ®ã: Vkh: Tæng quü l­¬ng kÕ ho¹ch n¨m Vkh®g: Lµ tiÒn l­¬ng ®¬n gi¸ kÕ ho¹ch Vkh®g = L®b x TLmindn x (Hcb + Hpc) x 12 th¸ng L®b: lao ®éng ®Þnh biªn TLmin du: tiÒn l­¬ng tèi thiÓu xÝ nghiÖp chän TLmindu = TLminx (1 + K®c). - K®c: lµ hÖ sè ®iÒu chØnh; k®c = K1 + K2 - K1: HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng = K1 = 0,1 - K2: hÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh = K2 = 1,2 => TLmindu = TLminx (1 + 1,3) = 2,3 TLmin TLmin lµ møc l­¬ng tèi thiÓu nhµ n­íc quy ®Þnh. * C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, gi¸ c¶ thÞ tr­êng, vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®· ®­îc C«ng ty duyÖt, xÝ nghiÖp chän. TLmindu = 1,35 TLmin - Hcb + Hpc: hÖ sè l­¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp b×nh qu©n cña xÝ nghiÖp tÝnh ®­îc: Hcb + Hpc = 3,1 => Vkh®g = L®b x (Hcb + Hpc) x 450.000 x TLmindu x 12 th¸ng Trong ®ã: 450.000 møc l­¬ng c¬ b¶n nhµ n­íc quy ®Þnh. Vkhc® lµ tæng quü l­¬ng kÕ ho¹ch chÕ ®é kh«ng tÝnh trong ®¬n Gi¸ bao gåm: - L­¬ng nghØ phÐp : BQ 15ngµy/ng­êi n¨m - L­¬ng nghØ lÔ tÕt : BQ 8 ngµy/ng­êi n¨m - L­¬ng héi häp, häc tËp : BQ 3 ngµy/ng­êi n¨m Céng : BQ 26 ngµy/ng­êi n¨m Vkhc® tÝnh b»ng 1 th¸ng l­¬ng c¬ b¶n cho sè CBCNV biªn chÕ. Vkhc® = (H®b+ Hc® + n) 450.000 * X¸c ®Þnh nhiÖm vô n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ vµ tiÒn l­¬ng. * VÝ dô: X©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch lµ n¨m 2007 - Doanh thu néi bé C«ng ty : 17.200.000.000 VN§ - Doanh thu ngoµi C«ng ty : 16.300.000.000 ®ång Tæng doanh thu n¨m 2007 kÕ ho¹ch : 33.500.000.000®ång. * X¸c ®Þnh quü l­¬ng n¨m kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng. Vkh = Vkh®g + Vkhc®+. Trong ®ã: Vkh : tæng quü l­¬ng kÕ ho¹ch n¨m Vkh®g : lµ tiÒn l­¬ng ®¬n gi¸ kÕ ho¹ch Vkhc® : lµ tæng l­¬ng kÕ ho¹ch ®¬n gi¸ chÕ ®é kh«ng tÝnh trong ®¬n gi¸. * C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tµi chÝnh, gi¸ c¶ thÞ tr­êng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng ®­îc C«ng ty duyÖt, xÝ nghiÖp chän TLmindu = 1,35 TLmin - Hcb + Hpc: hÖ sè l­¬ng cÊp bËc vµ phô cÊp b×nh qu©n c¶u xÝ nghiÖp tÝnh ®­îc: Hcb + Hpc = 3,1. Theo kÕ ho¹ch lao ®éng ta cã L®b = 270 ng­êi. => Vkh®g = 270 x 3,1 x 450.000 x 1,35 x 12 th¸ng = 6.101.730.000VN§ Vkhc® tÝnh b»ng 1 th¸ng l­¬ng c¬ b¶n cho sè CBCNV biªn chÕ => Vkhc® = (689,59 + 1,8 + 23) x 450.000 = 321.475.500® Trong ®ã: H®b = 689,59 lµ hÖ sè ®Þnh biªn Hc® = 1,8 lµ hÖ sè l­¬ng n = 23 lµ sè ngµy ®­îc tÝnh trong th¸ng. => Tæng quü l­¬ng chung: Vkh = Vkh®g + Vkhc® = 6.101.730.000® + 321.475.500 = 6.423.205.500®. Nh×n chung tr×nh tù tiÕn hµnh x©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng cña XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª ®­îc x©y dùng mét c¸ch khoa häc, c¸c b­íc tiÕn hµnh nhanh gän, dùa trªn c¸c sè liÖu cô thÓ cña c¸c hÖ sè s½n cã ®ang ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp theo chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc cho kÕt qu¶ t­¬ng ®èi chÝnh x¸c. Tuy nhiªn nã cã mét nh­îc ®iÓm ®ã lµ kÕ ho¹ch quü l­¬ng nµy ph¶i phô thuéc vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng khi ®­îc C«ng ty chñ qu¶n duyÖt sau ®ã XÝ nghiÖp míi tiÕn hµnh x©y dùng kÕ ho¹ch. Do vËy viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng cña XÝ nghiÖp ch­a hoµn toµn chñ ®éng. 2.2.2. Ph­¬ng thøc chi tr¶ l­¬ng cho CBCNV. * Lao ®éng gi¸n tiÕp (phßng ban) - Lao ®éng gi¸n tiÕp trong XÝ nghiÖp ®­îc h­ëng l­¬ng nh­ sau: L­¬ng cña hä ®­îc h­ëng lµ l­¬ng thêi gian dùa vµo sè c«ng lµm viÖc ®i ®ñ trong th¸ng, c¸ch tÝnh lµ: LÊy hÖ sè tiÒn ®¬n vÞ nh©n víi hÖ sè l­îng hä ®­îc h­ëng theo chøc vô, chuyªn m«n. Cô thÓ: §èi víi kü s­ vá, m¸y, nguéi gi¸m s¸t thi c«ng, kÕ to¸n viªn hÖ sè l­¬ng lµ 1,1. Nh©n víi hÖ sè tiÒn l­¬ng ®¬n vÞ hiÖn ®ang ¸p dông ë XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª lµ 1.450.000®/th¸ng. VÝ dô: Anh Bïi Anh TuÊn – kü s­ vá tµu. Th¸ng 1 n¨m 2008 anh lµm ®ñ c«ng sè l­¬ng anh ®­îc h­ëng lµ: 1.450.000® x 1,1 = 1.595.000®/th¸ng. Nh­ng anh TuÊn tham gia c«ng t¸c qu¶n lý hiÖn anh ®ang lµ phã phßng. Do vËy hÖ sè l­¬ng cña anh lóc nµy lµ 1,4. Sè l­¬ng anh nhËn trong th¸ng lµ: 1.450.000® x 1,4 = 2.030.000®/th¸ng. §èi víi nh÷ng ng­êi lao ®éng gi¸n tiÕp hä ®­îc nhËn thªm hÖ sè tr¸ch nhiÖm ®ang ®­îc ¸p dông ®ã lµ: hÖ sè l­¬ng Gi¸m ®èc lµ 3,0, phã Gi¸m ®èc lµ 2,4, tr­ëng phßng lµ 1,7, phã phßng lµ 1,4. VÝ dô: Anh Bïi ThÕ Toµn chøc vô tr­ëng phßng kÕ ho¹ch vËt t­, chuyªn m«n lµ kü s­ vá tµu thñy. L­¬ng hµng th¸ng anh ®­îc h­ëng khi lao ®éng ®ñ c«ng trong th¸ng lµ: 1.450.000® x 1,7 = 2.465.000®/th¸ng. * Lao ®éng trùc tiÕp: C¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp tham gia lao ®éng trùc tiÕp sÏ ®­îc h­ëng l­¬ng s¶n phÈm. - L­¬ng s¶n phÈm: CBCNV trong xÝ nghiÖp tham gia lao ®éng trùc tiÕp cuèi th¸ng (quý) sÏ ®­îc h­ëng l­¬ng s¶n phÈm, sè ngµy c«ng ®­îc tÝnh nh­ sau: Dùa vµo sæ ®iÓm thùc tÕ cña lao ®éng, sè ngµy c«ng lao ®éng trong th¸ng, nh©n víi sè ®iÓm/l­¬ng s¶n phÈm cña tæ. * L­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt: VÝ dô: Tæ s¾t hµn 7 th¸ng 1 n¨m 2006. Tæng khèi lîng s¶n phÈm cña tæ trong th¸ng ®­îc tr¶ theo lÖnh s¶n xuÊt lµ 5 tÊn kim khÝ, c«ng viÖc thùc hiÖn lµ söa ch÷a tµu tù hµnh 600 tÊn. §¬n gi¸ söa ch÷a XÝ nghiÖp ¸p dung lµ 238,89®/kg. Do ®ã tæng sè tiÒn cña tæ lµ: 5000kg x 238,89®/kg = 11.944.500® trong ®ã tæ s¾t hµn 7 cã b×nh qu©n lµ 15 ng­êi vµ sè ®iÓm mét ng­êi nhËn ®­îc trung b×nh lµ 30 ®iÓm. Tuy nhiªn do tÝnh chÊt c«ng viÖc nªn sè l­îng ng­êi tham gia lao ®éng trùc tiÕp hoµn thµnh s¶n phÈm kh«ng ®ñ 100%. Dùa vµo b¶ng chÊm c«ng khi hoµn thµnh c«ng viÖc trung b×nh mçi ngêi lµm ®­îc lµ 8,84 c«ng. Do vËy tæng sè ®iÓm cña mét ng­êi trong th¸ng lµ: 8,84 x 30 ®iÓm = 265,433 ®iÓm Tæng céng sè ®iÓm cña c¶ tæ lµ: 265,433 x 15 ng­êi = 3.981,5 ®iÓm => Sè ®iÓm/l­¬ng s¶n phÈm cña c¶ tæ lµ: = 3.000®/1 ®iÓm Anh NguyÔn Anh Duy lµm ®ñ sè c«ng trong th¸ng lµ: 24 c«ng sè ®iÓm anh nhËn ®­îc ë tæ lµ 30 ®iÓm, anh lµm t¹i tæ s¾t hµn 7. Sè ®iÓm/l­¬ng lµ: 3000®/1 ®iÓm. => L­¬ng s¶n phÈm cña anh Duy lµ: 30 x 24 x 3000® = 2.160.000®/th¸ng. C¸n bé phô tr¸ch lµ c¸c tæ tr­ëng hä ®­îc h­ëng l­¬ng nh­ sau: Khi tham gia s¶n xuÊt mçi ng­êi ®­îc h­ëng l­¬ng thªm 2 ®iÓm tr¸ch nhiÖm vµ sè l­¬ng hä ®­îc h­ëng còng ®­îc tÝnh nh­ l­¬ng s¶n phÈm. VÝ dô: Anh Vò V¨n th¾ng lµ tæ tr­ëng tæ s¾t hµn 7 sè ®iÓm anh nhËn trong tæ lµ 32. Anh th¾ng lµm ®ñ 24 c«ng. Sè l­¬ng anh nhËn ®­îc trong th¸ng 1 lµ: 32 x 24 x 3000® = 2.304.000®/th¸ng. C¸ch thøc tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n phôc vô ®­îc tÝnh nh­ sau: Trong XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª cã tæng sè c«ng nh©n phôc vô lµ 6 ng­êi bao gåm 3 ng­êi nÊu ¨n vµ 3 ng­êi dän vÖ sinh v¨n phßng vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp. HÖ sè l­¬ng cña hä hiÖn ®ang ®­îc XÝ nghiÖp ¸p dông tr¶ theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng thêi gian. Thêi gian lao ®éng ®ñ c«ng trong th¸ng hÖ sè nh©n l­¬ng lµ 0,9 nh©n víi hÖ sè tiÒn l­¬ng ®¬n vÞ lµ 1.450.000®. VÝ dô: ChÞ NguyÔn ThÞ HuÕ lµ c«ng nh©n phôc vô ë bé phËn nÊu ¨n, hµng th¸ng chÞ lµm ®ñ c«ng sè c«ng trong th¸ng l­¬ng chÞ nhËn ®­îc trong th¸ng lµ: 0,9 x 1.450.000® = 1.305.000®/th¸ng. Dùa trªn c«ng viÖc cô thÓ cña tõng lao ®éng XÝ nghiÖp ®· tiÕn hµnh tr¶ thï lao lao ®éng cña hä trong th¸ng mét c¸ch chÝnh x¸c xøng ®¸ng vÝ c«ng viÖc hä lµm. C¸ch lµm nµy mang l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt lín cho XÝ nghiÖp. Ng­êi lao ®éng trong XÝ nghiÖp c¶m thÊy yªn t©m, cè g¾ng lao ®éng ®ãng gãp vµo xÝ nghiÖp, gãp phÇn nhá bÐ x©y dùng xÝ nghiÖp ngµy cµng v÷ng m¹nh h¬n. - L­¬ng thêi gian: CNCNV trong xÝ nghiÖp khi ®­îc biªn chÕ (tham gia ®ãng b¶o hiÓm x· héi). SÏ ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é mµ Nhµ n­íc quy ®Þnh. Nh­ nghØ phÐp, nghØ èm c¸ch tÝnh l­¬ng ®­îc tÝnh nh­ sau: VÝ dô: Anh NguyÔn V¨n Vi c«ng nh©n biªn chÕ bËc 3, sè ngµy nghØ phÐp tèi ®a trong n¨m lµ 15 ngµy. NÕu anh nghØ hÕt phÐp sè l­¬ng thêi gian cña anh ®­îc h­ëng lµ: LP = ®. Trong ®ã: Lp : lµ l­¬ng phÐp 2,48 : lµ sè l­¬ng cña bËc 3 26 : lµ sè ngµy c«ng tèi thiÓu trong th¸ng 15 : sè ngµy phÐp tèi ®a Ngoµi ra theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc biªn chÕ cßn ®­îc h­ëng chÕ ®é nghØ èm, theo quy ®Þnh sè ngµy c«ng ®­îc nghØ do èm ®au cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp lµ 40 ngµy, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× c¸n bé c«ng nh©n viªn cña xÝ nghiÖp sÏ ®­îc tr¶ l­¬ng, tuy nhiªn møc l­¬ng hä nhËn ®­îc khi nghØ èm chØ lµ 75% l­¬ng c¬ b¶n, møc l­¬ng nghØ èm thÊp h¬n 25% so víi nghØ phÐp. MÆt kh¸c theo quy ®Þnh cña xÝ nghiÖp nÕu nghØ èm qu¸ sè ngµy quy ®Þnh th× sÏ bÞ trõ hoÆc c¾t th­ëng, c¸ch tÝnh l­¬ng cô thÓ nh­ sau: Còng nh­ c¸ch tÝnh l­¬ng nghØ phÐp, lÊy hÖ sè bËc l­¬ng tèi thiÓu nh©n víi l­¬ng c¬ b¶n ®ang ¸p dông chia cho sè ngµy trong th¸ng (tèi thiÓu 26 ngµy) råi nh©n víi sè ngµy nghØ vµ 75%. VÝ dô: Anh Ph¹m V¨n Nguyªn lµ thî bËc 3 cã hÖ sè bËc l­¬ng lµ 2,48 l­¬ng c¬ b¶n ®ang ¸p dông 540.000®, anh nghØ èm 6 c«ng, sè l­¬ng anh ®­îc h­ëng lµ: x 75% = 231.784VN§ 2.2.3 C«ng t¸c khen th­ëng * X©y dùng quü khen th­ëng Hµng n¨m XÝ nghiÖp ®Òu x©y dùng quü khen th­ëng dùa trªn kÕ ho¹ch quü l­¬ng cña n¨m ®ã, th«ng th­êng xÝ nghiÖp sÏ trÝch 10% trªn tæng quü l­¬ng cña n¨m. VÝ dô: Quü khen th­ëng cña n¨m 2007. Dùa trªn tæng quü l­¬ng cña n¨m 2007 lµ: 6.423.205.500®. XÝ nghiÖp trÝch 10% trong sè nµy, do ®ã quü khen th­ëng cña n¨m 2007 sÏ cã sè tiÒn lµ: 6.423.205.500® x 10% = 642.320.550®. §Ó khuyÕn khÝch tinh thÇn thi ®ua lao ®éng s¶n xuÊt, tinh thÇn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý vµ xay dùng xÝ nghiÖp cña CBCNV, nh»m tõng b­íc x©y dùng xÝ nghiÖp v÷ng m¹nh æn ®Þnh l©u dµi. XÝ nghiÖp chñ tr­¬ng dïng tiÒn th­ëng lµm ®ßn bÈy ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, nguån tiÒn th­ëng ®­îc trÝch tõ quü khen th­ëng, kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n, c¸c h×nh thøc khen th­ëng bao gåm: Hµng th¸ng (quý) xÝ nghiÖp sÏ xÐt th­ëng cho c¸c ®¬n vÞ, c¸c nh©n c¨n cø vµo n¨ng suÊt lao ®éng (lÊy tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña c¸c tæ s¶n xuÊt, l­¬ng thêi gian cña khèi gi¸n tiÕp ®Ó tÝnh). Møc th­ëng kho¶ng tõ 20% tiÒn l­¬ng trë lªn. Nh÷ng ®¬n vÞ kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch tiÕn ®é, ®Ó s¶n phÈm háng s¶n phÈm còng sÏ bÞ trõ tiÒn th­ëng. HÖ sè th­ëng chung cña ®¬n vÞ lµ 0,2. HÖ sè nµy sÏ nh©n víi tæng l­¬ng cña ®¬n vÞ nÕu kh«ng vi ph¹m vµ bÞ trõ hÖ sè. * C¸c h×nh thøc khen th­ëng. TiÒn th­ëng ®­îc tÝnh dùa trªn c¬ së n¨ng suÊt lao ®éng (tÝnh theo tû lÖ cña tiÒn l­¬ng s¶n phÈm ®èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt, tiÒn l­¬ng thêi gian ®èi víi bé phËn gi¸n tiÕp). VÝ dô: Th¸ng 1 n¨m 2007 tæ s¾t hµn 2. Cã tæng l­¬ng lµ 15.785.000VN§ - Hoµn thµnh ®óng tiÕn ®é, sè tiÒn th­ëng sÏ lµ: (hÖ sè 0,2) Sè tiÒn th­ëng = Tæng l­¬ng x hÖ sè = 15.785.000 x 0,2 = 3.156.000VN§. §©y lµ sè tiÒn th­ëng chung cho c¶ tæ. - NÕu ®Ó s¶n phÈm háng hÖ sè gi¶m xuèng cßn lµ 0,05 => Sè tiÒn th­ëng lµ: 15.785.000 x 0,05 = 789.250 VN§. - C¸c c¸ nh©n cã quy ®Þnh møc th­ëng nh­ sau: Lµm viÖc ®ñ c«ng trong th¸ng (24 ngµy) tiÒn th­ëng = tæng thu nhËp x 20%. VÝ dô: C«ng nh©n NguyÔn V¨n Nam, cã tæng thu nhËp th¸ng 3 n¨m 2007 lµ: 1.978.000VN§, Anh Nam lµm ®ñ 24 ngµy/th¸ng kh«ng vi ph¹m néi quy, an toµn lao ®éng anh sÏ nhËn ®­îc sè tiÒn th­ëng lµ: 1.978.000 x20% = 395.000 VN§. - TiÒn th­ëng ®­îc tÝnh trªn c¬ së thµnh tÝch vÒ tinh thÇn chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña xÝ nghiÖp vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt. + VÒ kÕt qu¶ lao ®éng s¶n xuÊt: ViÖc hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña c¸c ®¬n vÞ vÒ tiÕn ®é, chÊt l­îng s¶n phÈm; + VÒ thêi gian lao ®éng: Sè ngµy c«ng lµm viÖc, nghØ viÖc trong th¸ng (quý), viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ thêi gian lµm viÖc; + VÒ an toµn lao ®éng: ChÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ sö dông trang bÞ phßng hé vµ ®Ò phßng tai n¹n lao ®éng; + VÒ tinh thÇn ®oµn kÕt, ý thøc x©y dùng ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ x©y dùng xÝ nghiÖp + VÒ ®êi sèng v¨n hãa: ChÊp hµnh quy ®Þnh cña xÝ nghiÖp vµ ®Þa ph­¬ng trong sinh ho¹t céng ®ång; phßng chèng tÖ n¹n (cê b¹c, ma tóy) NÕu nh­ c¸ nh©n nghØ viÖc v× èm ®au, viÖc riªng 3 ngµy/th¸ng bÞ trõ 50% tæng sè tiÒn th­ëng, nghØ 6 ngµy/th¸ng vµ nghØ viÖc tù do tõ 1 ngµy trë lªn sÏ bÞ trõ 100% (kh«ng cã th­ëng). - Nh÷ng ng­êi vi ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ kû luËt lao ®éng, an toµn vµ vÖ sinh lao ®éng, mçi lÇn m¾c lçi trõ 50% tiÒn th­ëng cña th¸ng ®ã nh÷ng ng­êi vi ph¹m vÒ tinh thÇn ®oµn kÕt (nh­ ®¸nh, c·i, chöi nhau g©y mÊt ®oµn kÕt); ®Ó x¶y ra tai n¹n lao ®éng; cã ý kiÕn cña ®Þa ph­¬ng n¬i c­ tró vÒ chÊp hµnh quy ®Þnh sinh ho¹t céng ®ång kh«ng tèt bÞ trõ th­ëng 100% (kh«ng cã th­ëng). Ngoµi ra cuèi n¨m CBNCV cßn ®­îc th­ëng lîi nhuËn, c¸ch tÝnh cña h×nh thøc th­ëng nµy nh­ sau: theo A,B,C. Lo¹i A : Kh«ng bÞ kû luËt, lµm ®ñ c«ng hÖ sè = 0,1 Lo¹i B : Kh«ng bÞ kû luËt, nh­ng nghØ tõ 40 50 c«ng trë lªn hÖ sè = 0,7, trªn 50 c«ng hÖ sè = 0,5. Lo¹i C : BÞ kû luËt nh­ng ®ñ c«ng hÖ sè 0,4, bÞ kû luËt nghØ trªn 40 c«ng, hÖ sè = 0,3. 2.2.4 C¸c kho¶n chi tr¶ kh¸c. Nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho CBCNV trong xÝ nghiÖp t¨ng thªm thu nhËp Ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp cho phÐp c¸c tæ tù qu¶n lý phÕ liÖu cò. Sau ®ã sÏ tiÕn hµnh b¸n hé cho c¸c tæ. Do lµ ngµnh ®ãng tµu lªn phÕ liÖu lµ t«n s¾t thÐp cò. Khi tiÕn hµnh b¸n sÏ c«ng khai sè ®Çu tÊn vµ ®¬n gi¸ b¸n xÝ nghiÖp chØ thu 15% tiÒn qu¶n lý. C¸ch tÝnh nh­ sau: VÝ dô: Sè l­îng phÕ liÖu cña tæ s¾t hµn I quÝ I n¨m 2007 lµ 03 tÊn, ®¬n gi¸ b¸n lµ 4.500®/1kg. Thµnh tiÒn lµ: 3 x 4.500 = 1.350.000® XÝ nghiÖp sÏ thu phÝ qu¶n lý lµ: 1.350.000® x 15% = 202.500®. Ngoµi ra víi ®Æc thï lµ xÝ nghiÖp cã ®Þa bµn n»m c¹nh s«ng Kinh ThÇy gåm 2 c¶ng ®ã lµ c¶ng than BÕn C©n vµ c¶ng Hoµng Th¹ch tµu thuyÒn qua l¹i víi mËt ®é dµy lªn tôc. Do ®ã b·i ®ç réng lªn c¸c tµu söa ch÷a nhá cã thÓ ghÐ vµo söa ®ét xuÊt. XÝ nghiÖp chñ ch­¬ng cho c¸c tæ tù m×nh nhËn vµ söa ch÷a mµ kh«ng cÇn th«ng qua thñ tôc xÝ nghiÖp. Sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc chØ cÇn b¸o c¸o sè l­îng víi phßng tæ chøc nh©n chÝnh ®Ó nép 5% tiÒn qu¶n lý. Tuy nhiªn khèi l­îng c«ng viÖc trÞ gi¸ thµnh tiÒn kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 1 triÖu ®ång. VÝ dô: Th¸ng 2 n¨m 2008. Tæ s¾t hµn 3 cã tÊt c¶ 7 vô ®ét xuÊt tæng sè tiÒn thu ®­îc lµ 475.000®. Nép vÒ xÝ nghiÖp lµ: 475.000® x 5% = 23.750®. Sè tiÒn cßn l¹i tæ ®­îc h­ëng phßng tæ chøc nh©n chÝnh sÏ chia cho tæ nh­ l­¬ng b×nh th­êng. 2.3 ¶nh h­ëng cña qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta trong thêi kú ®æi míi héi nhËp vµ ph¸t triÓn, sù c¹nh tranh gay cña thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tù hoµn thiÖn m×nh trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ trong qu¶n lý. Trong ®ã qu¶n lý tiÒn l­¬ng ®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp ë XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª ch­a thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ NghiÖp. Do kh¸ch quan ®em l¹i nªn viÖc lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh chÞu nhiÒu biÕn ®éng, qua ®ã dÉn tíi viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch quü l­¬ng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Ph­¬ng thøc tr¶ l­¬ng cña XÝ nghiÖp – lµ ph­¬ng thøc truyÒn thèng, tr¶ l­¬ng trùc tiÕp ®Õn tËn tay c¸n bé c«ng nh©n viªn. C«ng viÖc nµy khi tiÕn hµnh g©y mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. Khi tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn kh«ng tr¸nh khái nhÇm lÉn dÉn ®Õn nh÷ng th¾c m¾c kh«ng ®¸ng cã, khiÕn cho thêi gian tham gia s¶n xuÊt bÞ gi¸n ®o¹n, ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trªn thùc tÕ ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña XÝ NghiÖp cÇn cã nh©n tè qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp ®©y lµ mét nh©n tè hÕt søc quan träng bëi lÏ trong h¹ng môc chi phÝ cña Doanh nghiÖp th× tæng quü l­¬ng ®øng thø hai. MÆt kh¸c lµm tèt qu¶n lý tiÒn l­¬ng gióp cho Doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc lîi nhuËn thu ®­îc cña doanh nghiÖp sau khi tÝnh khÊu trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ c¸c chi phÝ kh¸c. B¶ng chi phÝ chung cña XÝ nghiÖp n¨m 2007 Số TT Các chỉ tiêu ĐVT Tổng số 1 Nguyên vật liệu - 39.373.094.510 2 Tổng quỹ lương - 6.571.705.937 a. Lương trực tiếp - 5.491.932.346 b. Lương gián tiếp - 1.079.773.591 3 Chi phí khác - 3.480.434.138 (Nguồn: Phòng Tổ chức nhân chính) 2.4. Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu trong qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp cña XÝ NghiÖp. 2.4.1. C¸c tån t¹i chñ yÕu. - C«ng t¸c tËp hîp c¸c lÖnh s¶n xuÊt ®¸nh gi¸ ®Þnh møc mÊt rÊt nhiÒu thêi gian. - Nguyªn nh©n: Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt, s¶n phÈm do XÝ nghiÖp s¶n xuÊt cã khèi l­îng lín vµ c¬ cÊu c¸c tæ s¶n xuÊt kh¸ ®«ng. Nh÷ng ng­êi tham gia qu¶n lý – lµ c¸c tæ s¶n xuÊt còng trùc tiÕp lao ®éng. - Ph­¬ng thøc tiÕn hµnh tr¶ l­¬ng theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng g©y mÊt thêi gian, l·ng c«ng v« Ých. - Nguyªn nh©n: Do chñ quan, Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ch­a m¹nh d¹n ¸p dông thµnh qu¶ khoa häc c«ng nghÖ, t©m lý cÇu toµn ch­a muèn thay ®æi cung c¸ch lµm viÖc cò. - Ch­a x©y dùng ®­îc quü khen th­ëng thóc ®Èy lao ®éng s¸ng t¹o, s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt c«ng nghÖ. - Nguyªn nh©n: Do kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ch­a thùc sù ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, lîi nhuËn thÊp dÉn tíi kinh phÝ cßn h¹n hÑp. - ChÕ ®é ­u ®·i ®Æc biÖt dµnh cho thî bËc cao, c«ng nh©n lµnh nghÒ ch­a ®­îc x©y dùng mét c¸ch hîp lý, dÉn ®Õn hiÖn t­îng ch¶y m¸u chÊt s¸m cña XÝ NghiÖp. - Nguyªn nh©n: Do chñ quan – ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ch­a thùc sù quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸n bé c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp vµ chÞu sù c¹nh tranh gay g¾t cña thÞ tr­êng mÆt kh¸c cßn do t©m lý cña ng­êi lao ®éng. 2.4.2. C¸c nguyªn nh©n chñ yÕu. - Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt,s¶n phÈm do XÝ nghiÖp s¶n xuÊt cã khèi l­îng lín vµ c¬ cÊu s¶n xuÊt kh¸ ®«ng, nh÷ng ng­êi tham gia c«ng t¸c qu¶n lý – lµ c¸c tæ tr­ëng c¸c tæ s¶n xuÊt còng trùc tiÕp lao ®éng, sau khi c¸c tæ tham gia s¶n xuÊt cã khèi l­îng c«ng viÖc cô thÓ sÏ ®­îc c¸n bé gi¸m s¸t thi c«ng vµ c¸c tæ tr­ëng tiÕn hµnh nghiÖm thu. Tõ c¸c sè liÖu ®o ®¹c cô thÓ (tÝnh theo m2) sÏ tÝnh ra khèi l­îng ®Çu tÊn kinh phÝ vµ dùa vµo ®Þnh møc s½n cã, ®¬n gi¸ ®Þnh møc ®­îc C«ng ty duyÖt ®Ó c¸n bé gi¸m s¸t thi c«ng sÏ tr¶ lÖnh s¶n xuÊt cho c¸c tæ. ®¬n gi¸ hiÖn nay XÝ nghiÖp ®ang ¸p dông: - §¬n gi¸ söa ch÷a lµ : 238,89®/kg - §¬n gi¸ söa ch÷a lµ : 119,89®/kg Tuy lµ c¸c tæ tr­ëng cã tham gia vµo c«ng t¸c qu¶n lý nh­: qu¶n lý vËt t­, con ng­êi, nh­ng b¶n th©n hä l¹i lµ nh÷ng thî bËc cao v× thÕ trong c«ng viÖc cã nh÷ng phÇn khã hä ph¶i trùc tiÕp lµm, do ®ã ®Õn lóc lµm lÖnh hä còng kh«ng thÓ tËp trung 100% trÝ lùc cho c«ng viÖc. MÆt kh¸c sè l­îng c¸c tæ s¶n xuÊt l¹i ®«ng mµ c¸n bé gi¸m s¸t thi c«ng th× cã h¹n do ®ã c«ng viÖc rÊt vÊt v¶. §Ó kh¾c phôc vÊn ®Ò nµy, trong nh÷ng n¨m tíi XÝ nghiÖp sÏ lËp mét ban chuyªn s©u vÒ nh÷ng vÊn ®Ò ®· nªu, ho¹t ®éng ®éc lËp ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan. Nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp. Ban l·nh ®¹o XÝ nghiÖp ®­a thµnh qu¶ cña khoa häc kü thuËt vµo trong qu¶n lý vµ ph©n phèi thu nhËp sÏ cã rÊt nhiÒu thuËn lîi cho c«ng t¸c nµy. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp trªn c¶ n­íc ¸p dông ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng b»ng thÎ. Do nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc, cuéc sèng hiÖn ®¹i ngµy cµng bËn dén, quü thêi gian cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng Ýt ®i. MÆt kh¸c khi s¶n phÈm thÎ Ng©n hµng ra ®êi ®· ®­îc rÊt nhiÒu ng­êi ñng hé. NÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy th× XÝ nghiÖp sÏ tiÕt kiÖm ®­îc rÊt nhiÒu thêi gian trong qu¸ tr×nh chi tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n viªn, quy tr×nh s¶n xuÊt kh«ng bÞ gi·n ®o¹n vµ tiÕn tr×nh hoµn thµnh c«ng viÖc kh«ng bÞ dõng l¹i, tr¸nh hiÖn t­îng l·ng c«ng v« Ých. XÝ nghiÖp ch­a x©y dùng ®­îc quü khen th­ëng thóc ®Èy tinh thÇn lao ®éng s¸ng t¹o, s¸ng kiÕn c¶i tiÕn kü thuËt c«ng nghÖ. Trªn thùc tÕ ®©y lµ vÊn ®Ò mµ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cßn tån t¹i. Bëi lÏ khi lîi nhuËn kh«ng cao doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu nµy, mÆc dï cã nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t nh­ng l¹i sao nh·ng viÖc nµy, hä kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu øng ngÇm cña quü ®ã. Bëi v× cã nh÷ng s¸ng kiÕn ra ®êi chØ sau vµi n¨m tham gia c«ng t¸c cña mét c¸ nh©n. Nh­ng cã nh÷ng s¸ng kiÕn mµ ng­êi thî ph¶i mÊt c¶ mét ®êi ®ãng gãp míi tÝch lòy ®­îc. Nh÷ng s¸ng kiÕn ®ã gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm nguyªn, nhiªn, vËt liÖu cho doanh nghiÖp vµ ®Æc biÖt cã thÓ gi¶m søc lao ®éng, rót ng¾n quy tr×nh c«ng nghÖ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn cho doanh nghiÖp. ChÕ ®é ­u ®·i ®Æc biÖt dµnh cho thî bËc cao c«ng nh©n lµnh nghÒ ch­a ®­îc x©y dùng dÉn ®Õn hiÖn t­îng ch¶y m¸u chÊt s¸m ë XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª. Nguyªn nh©n: Do chñ quan, ban l·nh ®¹o ch­a th­îc sù quan t©m nhiÒu h¬n, mÆt kh¸c trªn thÞ tr­êng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y suÊt hiÖn sù canh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp Quèc doanh vµ c¸c doanh nghiÖp T­ nh©n. T©m lý lay ®éng cña ng­êi lao ®éng ë XÝ nghiÖp. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c doanh nghiÖp T­ nh©n míi thµnh lËp, v× míi thµnh lËp nªn doanh nghiÖp kh«ng thÓ cã ®­îc chÊt l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn tèt nh­ ë XÝ nghiÖp. V× thÕ hä lu«n t×m c¸ch ®­a vÒ doanh nghiÖp nh÷ng c«ng nh©n lµnh nghÒ thî bËc cao vÒ lµm nßng cèt cña m×nh, hä chÊp nhËn tr¶ l­¬ng cao, trao cho sè c¸n bé c«ng nh©n viªn nãi trªn nh÷ng vÞ trÝ quan träng. ®iÒu nµy t¸c ®éng ®Õn t©m lý ng­êi lao ®éng rÊt lín, bëi ®iÒu kiÖn lµm viÖc còng nh­ chÕ ®é hä ®­îc h­ëng t¹i n¬i lµm viÖc míi sÏ tèt h¬n rÊt nhiÒu. MÆt kh¸c XÝ NghiÖp C¬ KhÝ Thñy M¹o Khª lµ doanh nghiÖp Quèc doanh, do ®ã c¸c quy ®Þnh vµ quy chÕ lµm viÖc sÏ chÆt chÏ h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp T­ nh©n, v× vËy viÖc ch¶y m¸u chÊt s¸m lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. B¶ng b¸o c¸o t¨ng gi¶m lao ®éng quý II - 2008 Sè TT ChØ tiªu Quý II Lòy kÕ n¨m Ghi chó A L§H§ cã thêi h¹n tõ 3 th¸ng trë lªn vµ kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n I Sè cã ®Çu kú b¸o c¸o 225 225 1 Sè t¨ng trong kú 39 39 1. Ký hîp ®ång lao ®éng theo quyÕt ®Þnh sè 65/G§UQ ngµy 29/02/200 Trong ®ã: - §iÒu ®éng néi bé c«ng ty - Hoµn thµnh nghÜa vô qu©n sù trë vÒ - Häc sinh, sinh viªn míi ra tr­êng - §· lµm viÖc ë n¬i kh¸c ®Õn - C¸c tr­êng hîp kh¸c 32 32 2 Sè gi¶m trong kú Trong ®ã: - §iÒu ®éng néi bé c«ng ty 1 1 1. NguyÔn V¨n Phong chuyÓn c«ng t¸c theo Q§ sè 54/TCNC ngµy 26/2/2008 - §i nghÜa vô qu©n sù - ChÊm døt hîp ®ång lao ®éng - BÞ sa th¶i - VÒ h­u - C¸c tr­êng hîp kh¸c 7 7 Lao ®éng bËc cao chuyÓn ®i n¬i kh¸c II Sè cã cuèi kú b¸o c¸o 263 263 Trong ®ã: - §ang chê gi¶i quyÕt chÕ ®é - NghØ tù tóc dµi h¹n èm ®au l©u dµi B L§H§ d­íi 3 th¸ng 30 30 I Sè cã ®Çu kú b¸o c¸o II Sè cã cuèi kú b¸o c¸o C Nh©n c«ng thuª ngoµi Tæng céng II.A + II.B 286 186 §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, XÝ nghiÖp cÇn quan t©m h¬n n÷a tíi hä, x©y dùng chÕ ®é ­u ®·i phï hîp ®Ó hä yªn t©m c«ng t¸c cèng hiÕn hÕt m×nh cho XÝ nghiÖp, gãp phÇn x©y dùng xÝ nghiÖp v÷ng m¹nh, ph¸t triÓn h¬n n÷a trong t­¬ng lai. CHƯƠNG III MỘT SỐ BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ VÀ PHÂN PHỐI THU NHẬP TẠI XÍ NGHIỆP CƠ KHÍ THỦY MẠO KHỂ 3.1 Phương hướng của xí nghiệp trong thời gian tới Hòa chung với tiến trình phát triển chung của đất nước, của nền kinh tế thị trường đang từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới. Ngành công nghiệp đóng tàu nói chung và Xí Nghiệp Cơ Khí Thủy Mạo Khê nói riêng cũng đang tự hoàn thiện mình để nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh, góp phần nhỏ bé của mình vào sự phát triển chung của nền kinh kế. Là một doanh nghiệp mới thành lập chưa đầy 10 năm tuy nhiên tập thể ban lãnh đạo và cán bộ công nhân viên trong xí nghiệp đã luôn luôn đoàn kết phấn đấu xây dựng xí nghiệp. Từ chỗ chỉ là một xí nghiệp nhỏ chuyên sửa chữa các phương tiện vận tải thủy nội địa có khối lượng nhỏ đến nay xí nghiệp đã có thể sửa chữa, đóng mới, hoán cải các phương tiện lớn như tàu biển hạn chế 2, hạn chế 3, tàu pha sông biển đến tàu tự hành đường sông 1000 – 15