Đề tài Áp dụng hình thức hợp tác Nhà nước -Tư nhân trong xây dựng cơ sở hạ tầng tại Thành phố Hồ Chí Minh -Thực trạng và Kiến nghị

p. Thêm vào đó, đầu tư vốn vẫn thuộc nghĩa vụ của Chính phủ và vốn đầu tư tư nhân không được huy động. 1.4.3.4. Nhượng quyền Ưu điểm: Nhượng quyền là một hình thức hiệu quả để thu hút nguồn tài chính cần thiết của khu vực tư nhân để tài trợ cho việc xây dựng mới hoặc tu bổ các cơ sở dịch vụ hiện tại. Ưu điểm chủ yếu của thỏa thuận nhượng quyền là tạo động lực cho nhà điều hành nâng cao hiệu quả và hiệu lực vì những thành quả trong việc nâng cao hiệu quả sẽ chuyển thành lợi nhuận và thu nhập cho người được nhượng quyền. Nhược điểm: Trở ngại chính của nhượng quyền là độ phức tạp của hợp đồng trong vấn đề xác định được các hoạt động chính của nhà điều hành. Hơn nữa, các hợp đồng dài hạn (điều cần thiết để thu hồi được các chi phí đầu tư chủ yếu) khiến quá trình đấu thầu và xây dựng hợp đồng trở nên phức tạp vì khó có khả năng dự đoán được những sự kiện diễn ra trong khoảng thời gian dài 25 năm. 1.4.3.5. Hợp đồng Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao và các thỏa thuận tương tự Ưu điểm: Các hợp đồng BOT được sử dụng rộng rãi để thu hút vốn đầu tư tư nhân đối với các dự án xây dựng và cải thiện cơ sở hạ tầng. Các thỏa thuận BOT thường có xu hướng giảm bớt rủi ro tài chính cho đối tác tư nhân vì thông thường chỉ có một khách hàng là Chính phủ. Ưư điểm của dự án DBFO là nguồn vốn cho chúng được lấy một phần hoặc toàn bộ từ vốn vay, do đó tăng thêm lượng tài chính cho dự án. Các khoản phí trực tiếp thu từ người sử dụng (chi phí sử dụng cầu đường) thường là nguồn thu chủ yếu. Nhược điểm: Mặc dù các hợp đồng BOT được giảm độ rủi ro về mặt tài chính, song độ rủi ro thương mại do đối tác tư nhân tự gánh chịu là lớn. Việc phân định về lợi ích đôi bên là vấn đề gây tranh cãi. 21 1.4.3.6. Liên doanh Ưư điểm: Liên doanh là mối quan hệ đối tác thực sự giữa khu vực Nhà nước và khu vực tư nhân, kết hợp những ưu điểm của khu vực tư nhân với những mối quan tâm xã hội và kiến thức bản địa của khu vực Nhà nước. Trong một liên doanh, tất cả các đối tác đều đầu tư vào công ty và đều có mối quan tâm đến thành công của công ty và những động lực thúc đẩy hoạt động hiệu quả. Nhược điểm: Vai trò kép của Chính phủ, vừa là người sở hữu, vừa là nhà quản lý có thể dẫn đến xung đột về lợi ích. Các liên doanh cũng có xu hướng được đàm phán một cách trực tiếp hoặc tuân theo một phương thức mua sắm không chính thống có thể dẫn đến vấn đề tham nhũng. 1.4.4. Điều kiện để triển khai hình thức hợp tác Nhà nước - Tư nhân Tại hội thảo quốc tế về PPP trong lĩnh vực kết cấu hạ tầng tại Việt Nam (tổ chức tại Hà Nội ngày 24/11/2009), chuyên gia Tony Pellegrinin của WB cho biết : PPP là hợp đồng được ký kết giữa cơ quan Nhà nước có thẩm quyền với nhà đầu tư tư nhân nhằm xây dựng công trình, cung cấp dịch vụ với một số tiêu chí riêng. Bất kỳ dự án nào phù hợp định nghĩa trên đều được phép triển khai nếu thuộc diện ưu tiên cao trong một lĩnh vực. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ lập danh mục dự án ưu tiên đầu tư PPP hằng năm và tiến hành đấu thầu cạnh tranh để lựa chọn nhà đầu tư trong nước, nước ngoài có đủ năng lực, kinh nghiệm nhất. Đặc biệt, chuyên gia cao cấp của WB là Pratyush Prashant thông báo, nhóm nghiên cứu khung thể chế đã đề xuất, trong giai đoạn ban đầu, mỗi dự án PPP sẽ được Chính phủ đóng góp tài chính tối đa 30% (hoặc lên tới 50% đối với trường hợp đặc biệt), không tính lãi nhằm khuyến khích khu vực tư nhân mạnh dạn đầu tư hơn. Đối với nhà đầu tư, tỷ lệ góp cổ phần tối thiểu phải là 20% trên tổng vốn đầu tư của dự án, trong đó 10% là vốn của mình. 10% kia có thể huy động từ doanh nghiệp nhà nước, quỹ đầu tư, tổ chức tài chính quốc tế… Phần còn lại là vốn vay từ các nguồn khác. Cơ quan Nhà nước có thẩm 22 quyền có thể bổ nhiệm giám đốc trong hội đồng quản trị của doanh nghiệp nhằm giám sát chặt chẽ quá trình triển khai, quản lý dự án. 1.5. Xây dựng cơ sở hạ tầng tại một số quốc gia đang phát triển theo các hình thức hợp tác Nhà nước - Tư nhân. Theo Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu (MPI): Hình thức PPP đã được áp dụng ở Việt Nam dưới nhiều hình thức:  Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (BOT) như: xây dựng cầu Bình triệu II, cầu Phú Mỹ, cầu Đồng Nai, cầu Yên Lệnh (Hưng Yên), Quốc lộ 2 đoạn Nội Bài - Vĩnh Yên, đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng…  Xây dựng - Chuyển giao (BT) như: Đường trục phát triển kinh tế Bắc- Nam, đường trục phía Bắc Hà Đông, đường trục phía Nam Hà Tây (cũ),... Đồ thị 1: Các cam kết đầu tư cho các dự án cơ sở hạ tầng có sự tham gia của khu vực tư nhân ở các nước đang phát triển theo lĩnh vực, 1990-2005 Ngân hàng Thế giới ước tính rằng khoảng 70% đầu tư hiện nay vào cơ sở hạ tầng là khu vực Nhà nước, 8% từ hỗ trợ phát triển chính thức và 22% từ khu vực tư nhân. Nguồn: 23 Tại một số quốc gia đang phát triển trong khu vực, PPP không phải là vấn đề mới mẻ, ví dụ như Hợp đồng dịch vụ đối với việc chống thất thoát nước ở Malayxia năm 2003, Giao thầu lĩnh vực y tế ở Cambodia năm 2000, Hợp đồng BOT phát triển, điều hành, và duy tu tuyến đường thu phí tại Gujarat, Ấn Độ… Bảng 2: Đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng có sự tham gia của khu vực tư nhân tại các NICs theo lĩnh vực và theo khu vực 1995-2004 (tỷ USD) 1.6. Mối quan hệ giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân Mối quan hệ giữa đầu tư công và đầu tư tư nhân là một trong những vấn đề gây nhiều tranh luận nhất trong lĩnh vực nghiên cứu hành vi đầu tư. Một khía cạnh được đề cập nhiều là tác động “chèn lấn” của khu vực công. Theo cách lập luận này, đầu tư công sẽ 24 cạnh tranh với đầu tư tư nhân về nguồn vốn, ngoại tệ, hay các tài nguyên khác. Do dó nguồn vốn và tài nguyên dành cho đầu tư tư nhân giảm đi, hay làm tăng giá các yếu tố này. Hiệu quả là nhiều dự án đầu tư tư nhân không còn tìm được vốn thực hiện, hay các chi phí tăng làm một số dự án không còn có lợi. Đầu tư công cũng có thể cạnh tranh với đầu tư tư nhân trên phương diện sản phẩm nếu các dự án đầu tư công cũng nhằm vào cùng các ngành mà đầu tư tư nhân có thể hoạt động. Tất cả các tác động này cuối cùng làm giảm đầu tư tư nhân. Nhưng đầu tư công không phải hoàn toàn làm hại cho đầu tư tư nhân, nhiều ý kiến nhấn mạnh đến khía cạnh hỗ trợ của đầu tư công đối với đầu tư tư nhân. Trên phương diện này, đầu tư công sẽ có tác động thu hút đối với đầu tư khu vực tư nhân, có thể nói là tác động “vốn mồi”. Khía cạnh hỗ trợ này đặc biệt đúng khi đầu tư công nhắm vào các dự án cơ sở hạ tầng, các dịch vụ công cộng. Cải thiện trong cơ sở hạ tầng và dịch vụ công sẽ làm giảm chi phí của các dự án đầu tư tư nhân hay làm cho nhiều dự án đầu tư tư nhân trở nên khả thi. Các đầu tư loại này sẽ tạo điều kiện thúc đẩy đầu tư tư nhân. Cho dù hỗ trợ cho đầu tư tư nhân trên phương diện mục tiêu đầu tư, các dự án công cũng có thể cạnh tranh với đầu tư tư nhân trên phương diện nguồn vốn, ngoại tệ, tài nguyên… Trong trường hợp này không thể kết luận trước về tác động tổng hợp vì điều này còn tùy ảnh hưởng hỗ trợ mạnh hay yếu. Mặc khác, nếu các dự án đầu tư công có thể tận dụng các nguồn vốn đặc biệt, ví dụ như vay từ các dự án tài trợ phát triển của các tổ chức quốc tế, thì có nhiều khả năng các dự án đầu tư công sẽ có tác động thu hút đầu tư tư nhân. Mặc khác, nếu xét ở khía cạnh quản lý dự án, thì dự án do tư nhân thực hiện tỏ ra hiệu quả hơn so với các dự án công. Đối tác tư nhân có thể là các nhà đầu tư có chuyên môn về tài chính, hoặc kỹ thuật liên quan. Vì vậy, họ có khả năng sử dụng chuyên môn về thương mại, quản lý, điều hành và sáng tạo của mình để để vận hành hoạt động kinh doanh một cách hiệu quả. 25 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG HÌNH THỨC HỢP TÁC NHÀ NƯỚC - TƯ NHÂN TRONG ĐẦU TƯ CƠ SỞ HẠ TẦNG TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Thực trạng cơ sở hạ tầng tại thành phố Hồ Chí Minh Nhu cầu về cơ sở hạ tầng tại thành phố Hồ Chí Minh ngày càng trở nên cấp thiết bởi lẽ:  Tăng trưởng kinh tế , nguồn vốn FDI tăng mạnh qua các năm  Dân số thành phố tăng mạnh, mỗi năm tăng 10%  Ngày càng hình thành nhiều khu đô thị mới… Chính vì thế đã tạo nên áp lực cho Thành phố phải đầu tư xây dựng và cải thiện cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. 2.2. Huy động vốn đầu tư phát triển địa bàn thành phố giai đọan 2006-2010 Do nhu cầu điều chỉnh cơ cấu kinh tế, tăng đầu tư cho các ngành kinh tế kỹ thuật hiện đại và nhu cầu đầu tư vào các dự án hạ tầng kỹ thuật đô thị ngày càng cần vốn nhiều hơn, thời gian hoàn vốn lâu hơn, do đó ICOR sẽ tăng. Hệ số ICOR tính cho toàn giai đoạn là 3,1. Nhu cầu vốn đầu tư phát triển thành phố giai đoạn 2006-2010 là như sau: Bảng 3: Vốn đầu tư trên địa bàn TP.HCM 2006-2010 Chỉ tiêu Tỷ lệ đầu tư/GDP (%) Tỷ đồng (giá 2005) Tỷ USD (giá 2005) Vốn đầu tư 37,2 434.500 27,2 Nguồn: Báo cáo Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM 5 năm 2006-2010; Nhóm nghiên cứu Đề tài nghiên cứu Viện Kinh tế Với hệ số ICOR 3,1; để đạt được tốc độ tăng trưởng GDP là 12%/năm thì tỷ lệ đầu tư trên GDP là 37,2%. Tổng vốn đầu tư cho giai đoạn 2006-2010 ước là 27,2 tỷ USD; trung bình năm là 5,45 tỷ USD. Dự kiến cơ cấu nguồn vốn đầu tư là như sau: 26 Bảng 4: Cơ cấu vốn đầu tư trên địa bàn TP.HCM đến năm 2010 Chỉ tiêu Cơ cấu (%) Tổng vốn đầu tư giai đoạn 2006-2010 (tỷ USD) Bình quân (tỷ USD/năm) 1. Vốn ngân sách 15 4,1 0,8 2. Doanh nghiệp Nhà nước 15 4,1 0,8 3. Tư nhân 47 12,8 2,6 4. FDI và ODA 23 6,3 1,3 Nguồn: Báo cáo Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội TP.HCM 5 năm 2006 -2010; Nhóm nghiên cứu Đề tài nghiên cứu Viện Kinh tế Ghi chú: Doanh nghiệp Nhà nước bao gồm cả công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và công ty cổ phần có 50% vốn Nhà nước trở lên. Theo cơ cấu trên, tỷ lệ đầu tư từ ngân sách bằng so với giai đoạn trước, chiếm khoảng 15% trên tổng đầu tư xã hội trên địa bàn. Đầu tư từ ngân sách thành phố tiếp tục tăng lên là do thành phố được Trung ương phân cấp nhiều hơn về ngân sách và việc khai thác các nguồn vốn khác từ đất, phát hành trái phiếu. Tỷ lệ đầu tư từ doanh nghiệp Nhà nước sẽ giảm (những năm gần đây khoảng 18% trên tổng đầu tư) còn khoảng 15% trên tổng đầu tư. Lý do giảm là do quá trình sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước như cổ phần hóa, bán và do tỷ suất lợi nhuận thấp của khu vực này. Tỷ lệ đầu tư từ khu vực kinh tế tư nhân và đầu tư của dân cư tăng lên (những năm gần đây khoảng 44%-45% trên tổng đầu tư), ước khoảng 47%. Đầu tư của các doanh nghiệp tư nhân tăng lên là do sự thông thoáng của Luật Doanh nghiệp nói riêng, môi trường kinh doanh được cải thiện nói chung và tác động của xã hội hóa đầu tư. Đầu tư của dân cư sẽ tăng lên đáng kể, nhất là nhu cầu đầu tư xây dựng nhà ở. Sau cùng, tỷ lệ đầu tư của khu vực đầu tư trực tiếp của nước ngoài (FDI) và vốn viện trợ phát triển (ODA) cao hơn giai đoạn trước, dự kiến là 23% do tình hình đầu tư nước ngoài sẽ được cải thiện, các dự án đầu tư quy mô lớn được triển khai thực hiện trong giai đoạn này. 27 2.3. Xu thế mới trong đầu tư cơ sở hạ tầng Theo ước tính của Ngân hàng Thế giới (WB), Việt Nam chi khoảng 8 đến 9% GDP cho đầu tư vào cơ sở hạ tầng. Lượng vốn này phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn ODA. Trong giai đoạn 2010 - 2020, nguồn vốn cơ sở hạ tầng dự kiến ước vào khoảng 70,8 tỷ USD, chiếm 11 - 12 % GDP hằng năm. Ông Tống Quốc Đạt, Phó vụ trưởng Vụ Kết cấu hạ tầng và đô thị (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) phân tích, chỉ tính riêng nhu cầu vốn đầu tư cho kết cầu hạ tầng giao thông vận tải đến năm 2020, trung bình mỗi năm nước ta cần gần 118.000 tỷ đồng, tương đương với 7,4 tỷ USD. Trong khi đó, nguồn lực cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông mỗi năm chỉ vào khoảng 2- 3 tỷ USD, tương đương 20 - 30% nhu cầu. Thêm nữa, hiện gần 40% tổng đầu tư cho cơ sở hạ tầng đều từ nguồn quốc tế tài trợ. Trong khi đó, “nguồn vốn từ các nhà đầu tư tư nhân cho cơ sở hạ tầng có thể lên tới 2,5 tỷ USD mỗi năm nếu khai thác một cách triệt để”, ông Nguyễn Khắc Thân, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) ước tính. Ông Vũ Quang Hội, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Bitexco cũng cho rằng tiềm năng của khu vực tư nhân tham gia phát triển cơ sở hạ tầng tại Việt Nam là rất lớn. Trong hơn 20 năm qua, khối tư nhân đã góp mặt với quy mô ngày càng lớn trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng. Theo ông Đạt, những khó khăn về vốn sẽ càng “cấp bách” hơn khi Việt Nam sắp hết hạn hưởng các nguồn tài trợ ưu đãi. Vì vậy, mô hình PPP sẽ thực sự mở ra những cơ hội cho sự phát triển của nền kinh tế đất nước trong thời gian tới. Thêm vào đó, “khi đã gia nhập WTO, Việt Nam buộc phải có các quy định phù hợp với các điều ước quốc tế và điều này sẽ tạo điều kiện để đẩy mạnh PPP”, ông Cao Viết Sinh, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định. PPP cũng góp phần khắc phục những nhược điểm về đầu tư của Chính phủ như thiếu minh bạch trong đấu thầu, quá trình thực hiện dự án thường bị kéo dài, bảo dưỡng công trình không chuyên nghiệp, thiếu kinh phí dẫn đến mau xuống cấp, hiệu quả sử dụng thấp gây lãng phí cho ngân sách... 28 2.4. Các dự án đầu tư theo hình thức hợp tác Nhà nước – Tư nhân tại TP.HCM trong thời gian qua Các dự án hợp tác Nhà nước - Tư nhân theo hợp đồng BOT, BOO tiêu biểu tại thành phố trong thời gian qua : Bảng 5: Các dự án thực hiện Dự án Thời gian thực hiện 1. BOT Cầu Ông Thìn dài 285 m, quốc lộ 50 Huyện Bình Chánh Từ 1998 đến 6/2001 2. BOT Nâng cấp đường cao tốc quốc lộ 1A An Sương - An Lạc Năm 2004 3. BOT Cầu đường Bình Triệu II, Quận Bình Thạnh, Thủ Đức. (do Cienco 5 thực hiện) 2/2001 đến 2006 4. BOT Cầu Bình Triệu II và Dự án nâng cấp Cầu Bình Triệu cũ (do CII thực hiện) Dự kiến hoàn thành năm 2012 (đối với cầu Bình Triệu cũ vào 9/2010) 5. BOT Cầu Phú Mỹ 2005 đến 9/2009 6. BOT Cầu Rạch Chiếc Tháng 9/2009 dự kiến hoàn thành 2013 7. BOT Mở rộng Xa lộ Hà Nội Dự kiến hoàn thành năm 2012 8. BOO Nước Kênh Đông Dự kiến hoàn thành 12/2010 9. BOO Nước Thủ Đức Năm 2004 đến 5/2009 Tổng hợp từ : www.cii.com.vn 29 2.4.1. Thành công của các dự án  Hoạt động hiệu quả Dự án BOT “Cải tạo nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn An Sương - An Lạc” đã đầu tư hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng từ ngày 25/12/2004 và triển khai thu phí từ ngày 01/01/2005. Công tác thu phí trong 02 năm 2005, 2006 đã đạt được những kết quả khả quan như báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt  Công nghệ tiên tiến, thời gian hoàn thành sớm hơn dự kiến, công trình đưa ngay vào sử dụng Thành công nhất đó là dự án BOT Cầu Phú Mỹ, dự án này sử dụng vốn của nước ngoài nên vốn lúc nào cũng được cấp đầy đủ, các nhà thầu thi công khối lượng bao nhiêu và có yêu cầu chi trả sẽ được đáp ứng chỉ trong vòng 2 đến 3 ngày. Điều này khác xa so với đa phần các dự án giao thông khác, khi các nhà thầu muốn thanh toán khối lượng có khi phải đợi dài hàng tháng trời. Còn về phần nhà thầu thì Dự án BOT cầu Phú Mỹ hoàn toàn là do các nhà thầu của nước ngoài như Pháp, Đức, Australia,… thi công nên rất chuyên nghiệp và năng lực tốt, do vậy trong quá trình triển khai dự án rất thuận lợi.  Giải ngân vốn kịp thời Một điểm đặc biệt nữa của cầu Phú Mỹ mà không phải dự án BOT giao thông nào cũng đạt được là đây là công trình đúng nghĩa của một dự án theo hình thức PPP, bởi hầu hết vốn huy động xây dựng công trình đều là vốn vay của Pháp, Đức mà không sử dụng vốn ngân sách. Điều này khác xa các dự án BOT khác đang triển khai do đa phần các dự án này mặc dù là BOT nhưng chưa thực sự là triển khai đúng nghĩa BOT. Các nhà đầu tư tư nhân phải bỏ tất cả tiền để thực hiện, kể cả tiền để đền bù giải phóng mặt bằng. Trong lúc cơ chế, hành lang pháp lý cho các dự án BOT chưa rõ ràng, còn nhiều điểm chưa hợp lý, hầu hết các dự án BOT chậm tiến độ thì việc triển khai hiệu quả công trình cầu Phú Mỹ thật sự là điểm nhấn tích cực. 30 2.4.2. Vướng mắc của các dự án Đã có không ít dự án BOT gặp trục trặc, thậm chí là thất bại.  Xác định doanh thu và chi phí chưa thực tế Ngay từ khi lập dự án BOT xây dựng cầu Ông Thìn dài 285m trên quốc lộ 50 (huyện Bình Chánh, TP.HCM) do Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5 (TCTXDCTGT 5) của Bộ Giao thông vận tải làm chủ đầu tư, nhiều người đã biết sẽ bị lỗ nặng. Dù vậy, dự án vẫn được triển khai xây dựng vào tháng 11-1999 và hoàn thành vào tháng 6-2001. TPGT bắt đầu từ tháng 9-2001 và dự kiến kết thúc vào năm 2013. Đúng như dự báo, việc TPGT ở cầu Ông Thìn không bảo đảm lợi nhuận, nên TCTXDCTGT 5 kiến nghị và được Bộ GTVT mua lại với số tiền 31,2 tỷ đồng và từ 1-1-2006 chấm dứt TPGT ở cầu Ông Thìn.  Sai lầm trong quy hoạch và công tác dự báo: Dự án BOT xây dựng cầu đường Bình Triệu II (Quận Bình Thạnh và Thủ Đức, TP.HCM) cũng do TCTXDCTGT 5 làm chủ đầu tư. Công trình được khởi công vào tháng 2-2001 và hoàn thành vào tháng 9-2003. Trong khi đang thi công và tiến hành giải tỏa mở rộng quốc lộ 13 (đoạn từ ngã tư Bình Phước đến ngã tư Bình Lợi) lên 32m theo hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt thì UBND TP có chủ trương mới: tiếp tục mở rộng từ 32m lên 53m vì thấy cần mở rộng đường để sau này xây dựng tuyến metro ở giữa đường. Điều này làm tiến độ thi công dự án bị khựng lại, TCTXDCTGT 5 “điêu đứng” do vốn đầu tư tăng quá cao. Thêm vào đó, ngay lúc thi công TCTXDCTGT 5 đã hụt vốn, phần giải tỏa mặt đường rộng 32m đã đưa tổng mức đầu tư tăng lên 1.223 tỷ đồng, gấp gần bốn lần so với kinh phí đã được duyệt là 341 tỷ đồng. Nguyên nhân là do quá trình lập dự án và làm thủ tục bị kéo dài tới ba năm, trong khi đó giá thị trường nhà đất có biến động tăng cao. 31  Khuôn khổ thể chế chưa đồng bộ: Nghị định 108/2009/NĐ-CP thay cho Nghị định số 78/2007, đây là văn bản hướng dẫn thi hành hình thức BOT và các thỏa thuận tương tự, văn bản này vẫn chưa quy định rõ về quyền hạn, trách nhiệm, rủi ro mà các đối tác phải chia sẻ. Nhiều nhà đầu tư e ngại vì nghị định dễ thay đổi theo hướng có lợi cho Nhà nước, cho nên vẫn chưa có nhiều dự án PPP. 2.5. Các dự án có nhu cầu kêu gọi đầu tư: Danh mục dự án đầu tư có nhu cầu kêu gọi đầu tư của Sở Giao thông - Công chính TP.HCM Bảng 6: Các dự án có nhu cầu đầu tư trong thời gian tới Stt Tên dự án Thông tin tổng quan 1 Dự án bãi đậu xe ngầm - Địa điểm : Số 116 đường Nguyễn Du, Quận 1 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 300 - Hình thức đầu tư dự kiến : BOT 2 Dự án đường từ Ngã ba An Lạc - Nút giao thông đường Nguyễn Văn Linh (Vành đai 2) - Địa điểm : Huyện Bình Chánh, Quận 8, Quận 7 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 2.300 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BT hoặc BOT 3 Đường trên cao-tuyến số 2(từ tuyến số 1 theo Tô Hiến Thành-Lữ Gia-Bình Thới- Đường số 3-Vành đai II) - Địa điểm : Q10, Q11, Huyện Bình Chánh - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 2.260 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT 4 Đường trên cao - tuyến số 3 (từ tuyến số - Địa điềm : Q10, Q5, Q7 32 2 Tô Hiến Thành - Lê Hồng Phong - Lý Thái Tổ - Nguyễn Văn Cừ - trục Bắc Nam - Nguyễn Văn Linh) - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 1.875 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT 5 Đường trên cao - tuyến số 4 (Nút giao Bình Phước Quốc lộ 13 vượt sông Sài Gòn - đường Vườn Lài - cắt qua Chu Văn An vào tuyến số 1) - Địa điểm :Q10, Q5, Q7 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 2.400 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT 6 Dự án xây dựng tuyến metro số 6 (từ Âu Cơ - Lũy Bán Bích) - Địa điểm : Q. Tân Phú, Q6 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 8.640 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT 7 Dự án xây dựng tuyến metro số 5 (từ cầu Sài Gòn - BX Cần Giuộc) - Địa điểm : Q.Bình Tân, Q.Phú Nhuận, Q.Tân Bình, Q11, Q5, Q8 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 24.000 Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT 8 Tuyến số 1 (Tramway): từ Bến Thành- dọc theo Đại lộ Đông Tây-Bến xe Miền Tây - Địa điểm : Q1, Q5, Q6 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 1.500 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BT hoặc BOT 9 Tuyến số 2 (Tramway): từ đường Nguyễn Văn Linh – Tân Thuận – Quận 2 - Địa điểm : Q7, Huyện Nhà Bè, Q2 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 2.240 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : 33 BT hoặc BOT 10 Xe điện trên cao (Monorail): Công viên phầm mềm Quang Trung đường Quang trung –ngã 6 Gò Vấp - Địa điểm : Q.Gò vấp, Q12 - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : BT hoặc BOT 11 Dự án xây dựng công viên Safari Sài Gòn - Địa điểm : Huyện Củ Chi - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 5.000 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BT 12 Dự án VSMT lưu vực rạch cầu Sơn, cầu Bông, rạch Lăng, Văn Thánh - Địa điểm : Q.Bình Thạnh - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 4.000 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BT 13 Dự án XD nhà máy xử lý nước thải Lưu vực Nhiêu Lộc - Thị Nghè - Địa điểm :Q.Bình Thạnh - Tổng mức dự kiến (tỷ đồng) : 800 - Hình thức đầu tư (dự kiến) : BOT Nguồn: Sở Giao thông vận tải Thành phố Hồ Chí Minh. 34 2.6. Giới thiệu về hai dự án hợp tác Nhà nước - Tư nhân lớn tại TP.HCM Hình 6: Cầu Phú Mỹ Hình 7: Nhà máy BOO nước Thủ Đức 2.6.1. BOT Cầu Phú Mỹ Giới thiệu về dự án Ngày 21/07/2003, Liên doanh 5 đơn vị gồm Tổng Công ty Xây dựng Hà Nội, Công ty Cổ phần Bê Tông 620 Châu Thới, Công ty TNHH Xây dựng & Thương mại Thanh Danh, Công ty Đầu tư và Phát triển Xây dựng và Công ty CII đã được UBND Thành phố công nhận trúng thầu đầu tư dự án BOT cầu Phú Mỹ. Theo hợp đồng BOT đã được ký kết, thời gian thu phí hoàn vốn của dự án là 26 năm, bắt đầu từ ngày 01/02/2008 đến ngày 31/01/2034. Với các thỏa thuận đã đạt được, ngoài việc được chia lợi nhuận theo tỷ lệ vốn góp, Công ty CII sẽ có thêm được một khoản lợi nhuận từ hoạt động dịch vụ thu phí giao thông cho Công ty Cổ phần BOT cầu Phú Mỹ, qua đó nâng cao hiệu quả đầu tư vốn của Công ty CII. Cầu Phú Mỹ nối liền Quận 2 và Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời kết nối vào đường Nguyễn Văn Linh (phía Quận 7) và đường Vành đai phía đông (phía Quận 2). Như vậy, sau khi dự án được hoàn thành sẽ tạo thành một trục lưu thông mới nối liền từ phía đông sang phía tây của Thành phố: Quốc lộ 1A - đường vành đai phía đông - Cầu Phú Mỹ - đường Nguyễn Văn Linh - Quốc lộ 1A. Các phương tiện lưu thông từ miền đông sang miền tây (và ngược lại) thay vì sử dụng tuyến Xa lộ Đại Hàn như hiện hữu sẽ sử dụng 35 tuyến đường này với nhiều thuận lợi hơn, tốc độ lưu thông nhanh hơn, đường rộng hơn, ít băng qua các khu dân cư … Với tổng vốn đầu tư là 1.806 tỷ đồng, Cầu Phú Mỹ sẽ được đầu tư xây dựng theo dạng cầu dây văng dài 705m trong đó nhịp thông thuyền rộng 380m, chiều cao thông thuyền 45m, chiều rộng mặt cầu chính là 27.5m (rộng hơn mặt cầu Sài Gòn và cầu Mỹ Thuận), hai đường dẫn đầu cầu sử dụng dầm super T dài 1.326m, rộng 26.2m, tổng chiều dài hơn 2km, bắc qua sông Sài Gòn và được xây dựng bằng công nghệ dây văng tiên tiến như cầu Mỹ Thuận. Dự án đã được tài trợ tín dụng từ 2 ngân hàng lớn là Ngân hàng Đầu tư & Phát triển Việt Nam và Ngân hàng Societe General (Cộng hòa Pháp) với tổng vốn tài trợ tín dụng tương đương khoảng 1.436 tỷ đồng Việt Nam, phần còn lại sẽ do các bên tham gia Công ty Cổ phần BOT cầu Phú Mỹ đóng góp. Tiến trình của dự án Tổng vốn đầu tư ban đầu là 1.806 tỷ đồng (tương đương 116 triệu USD), sau đó điều chỉnh lên khoảng hơn 2.077 tỷ đồng. Công trình do nhà thầu Bilfinger Berger (Đức) làm tổng thầu, cùng với các nhà thầu khác là Baulderstone Hornibrook (Australia), Freyssinet International et Companie và Arcadis (Pháp) thi công. Khi thông cầu và đường dẫn, các dòng xe từ phía Bắc đi về miền Tây không phải qua trung tâm thành phố nữa mà có thể vào Xa lộ Hà Nội, qua cầu Phú Mỹ ra quốc lộ 1A, rút ngắn đáng kể thời gian và quãng đường. Bên cạnh đó, cầu Phú Mỹ còn giữ vai trò kết nối hoàn thiện tuyến đường vành đai số 2 của thành phố Hồ Chí Minh, hình thành trục giao thông kết nối các tuyến đường cao tốc thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương, thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây. Được khởi công từ năm 2005, mặc dù thời gian đầu gặp rất nhiều trở ngại, tổng vốn đầu tư bị đội lên và vốn đều là của chủ đầu tư và vốn vay nước ngoài, nhưng cho đến thời điểm hiện nay, cầu Phú Mỹ đã đạt được những thành công vượt ngoài mong đợi. Trong suốt quá trình thi công, dù “rơi” vào đúng những năm nặng nề nhất của bão giá VLXD, hầu hết các dự án giao thông đều gặp khó khăn nghiêm trọng, tiến độ bị chậm rất nhiều nhưng cầu Phú Mỹ luôn đạt tiến độ tốt hơn so với dự kiến đề ra. Minh chứng rõ nhất cho 36 điều này là việc công trình đã hợp long trước thời hạn vào tháng 5/2009 vừa qua và đã hoàn thành đưa vào sử dụng tháng 9/2009, thay vì tháng 12/2009 như kế hoạch. 2.6.2. BOO Nước Thủ Đức Giới thiệu về dự án Ngày 09/11/2004, Liên doanh 6 đơn vị gồm Quỹ Đầu tư Phát triển Đô thị Thành phố Hồ Chí Minh (HIFU), Tổng Công ty Xây dựng số 1, Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE), Công ty Cổ phần Phát triển Nhà Thủ Đức (Thuduchouse), Công ty Cổ phần nước và Môi trường (WACO) và Công ty CII đã được UBND Thành phố công nhận trúng thầu đầu tư dự án BOO nhà máy n