Đề tài Đánh giá chu trình sản xuất và xây dựng các giải pháp bảo vệ môi trường cho hệ thống kinh tế trang trại VAC Cô Lan – Ap 2 – Sông Trầu – Trảng Bom – Đồng Nai

maùt, caûi thieän cuoäc soáng vaät chaát, tinh thaàn cho coâng nhaân laøm vieäc vaø cung caáp 1 phaàn rau cho heä thoáng nhaø haøng cuûa trang chuû. Do ñoù, heä thoáng caây phuï naøy khoâng oån ñònh veà chuûng loaïi vaø soá löôïng. Vaø phaàn lôùn chuùng thuoäc nhoùm caây ngaén ngaøy. Nhöõng nhoùm daây leo ñöôïc troàng xung quanh khu vöïc nhaø ôû cuûa coâng nhaân taïo maûng xanh vaø caûi thieän böõa aên haøng ngaøy cho coâng nhaân. Coû voi ñöôïc troàng xung quanh hoà chöùa nöôùc thaûi vaø bôø ñeâ ao caù. Vöôøn caây coù taùc duïng raát lôùn trong vieäc caûi thieän vi khí haäu trong khu vöïc chuoàng traïi. Ngoaøi ra vöôøn coøn mang laïi nhieàu nguoàn lôïi nhö: thu hoaïch laâm saûn nhö goã; noâng saûn nhö nhöïa caây, traùi caây, laù, cuû cung caáp nhieàu saûn phaåm ña daïng, saïch seõ. Nhìn chung, vöôøn caây ñaõ coù thieát keá moät caùch hôïp lyù nhöng chöa phaùt huy ñöôïc heát giaù trò cuûa quyõ ñaát neân giaûm lôïi ích cuûa chính chuû traïi. 4.1.6.2. Ao Hieän taïi traïi coù 5 ao trong ñoù coù 4 ao ñöôïc söû duïng vaøo muïc ñích nuoâi caù coøn 1 ao boû khoâng vì khoâng giöõ ñöôïc nöôùc. Baûng 4.6 – Ñaëc ñieåm ao caù trong trang traïi Teân Dieän tích maët ao (m2) Daøi (m) Roäng (m) Ñoä saâu (m) Theå tích (m3) Naêng suaát caù (taán/naêm) Loaïi hình canh taùc Ñaëc ñieåm Ao 1 500 25 20 4 2000 - Boû khoâng keø ñaù xung quanh thaønh hoà vaø troàng muõ troâm. Ao 2 3000 60 50 2,5 7500 2,4 Caù höôøng, treâ lai, traém coû, ñieâu hoàng xung quanh mieäng hoà keø ñaù. Troàng troâm, sa keâ, caây caûnh. Ao 3 6000 100 60 2,5 15000 4,8 Caù höôøng, treâ lai, traém coû, ñieâu hoàng keø ñaù xung quanh mieäng hoà vaø troàng daàu, troâm, maän. Ao 4 7500 125 60 3,5 26250 8,4 Troâi, treâ lai, höôøng, chim, traém coû, ñieâu hoàng, meø dinh Ao ñaát xung quanh hoà troàng coû voi, chuoái, taàm voâng, troâm ñeå baûo veä bôø, chaén gioù, choáng xoaù maøn ñoàng thôøi laøm nguoàn thöùc aên cho caù, boø vaø taêng thu nhaäp. Ao 5 7500 125 60 3,5 26250 8,4 Troâi, treâ lai, höôøng, chim, traém coû, ñieâu hoàng, meø dinh Ao ñaát xung quanh hoà troàng coû voi, chuoái, taàm voâng, troâm ñeå baûo veä bôø, chaén gioù, choáng xoaù maøn ñoàng thôøi laøm nguoàn thöùc aên cho caù, boø vaø taêng thu nhaäp. Nhìn chung, Bôø ao töông ñoái vöõng chaéc, ít roø ræ, saït lôû neân khoâng aûnh höôûng ñeán caù, vôùi möïc nöôùc thaáp nhaát trong naêm laø 1,5m vaø cao nhaát laø 4m , trung bình khoaûng 2,5m. Bôø ao caùch maët nöôùc cao nhaát khoaûng 0,5m vaø coù bôø ñeâ baûo veä, ñoàng thôøi chuû traïi coøn troàng caùc loaïi caây: troâm, chuoái, coû voi, sa keâ, maän, vaø caây caûnh xung quanh. Nhaèm haïn cheá toái ña söï saït lôû, taïo boùng, oån ñònh nhieät ñoä ao nhöng vaãn mang laïi thu nhaäp ñaùng keå nhôø baùn caùc saûn phaåm noâng saûn naøy ra thò tröôøng vaø laø nguoàn cung caáp thöùc aên taïi choå cho coâng nhaân, caù, boø Ao nuoâi caùc loaïi caù nhö:Troâi, treâ lai, höôøng, chim, traém coû, ñieâu hoàng, meø dinh soáng ôû nhieàu taàng nöôùc khaùc nhau. Caùc loaïi caù naøy aên taïp, thích hôïp vôùi nguoàn thöùc aên töø phaân gia suùc vaø coù theå soáng trong moâi tröôøng coù noàng ñoä oxi thaáp. Ví duï: Ngöôõng [o2] cuûa chim traéng: 3,2 – 4,3mg/l; caù Troâi Aán Ñoä: 0,32mg/l; meø vinh: 0,24mg/l; caù treâ lai, caù höôøng coù cô quan hoâ haáp phuï vì theá coù theå soáng ôû moâi tröôøng nöôùc thieáu oxi Maët duø dieän tích maët nöôùc ôû ñaây lôùn, chieám khoaûng 24,5% dieän tích toaøn boä heä thoáng nhöng hieäu quaû do vieäc nuoâi troàng thuyû saûn mang laïi chöa phaûn aùnh ñuùng tieàm naêng voán coù cuûa no,ù vì maät ñoä nuoâi quaù daøy 60 con/m2, vaø giaù trò thöông phaåm cuûa chuùng thaáp. 4.1.6.3. Chuoàng Toång dieän tích cuûa caùc khu nhaø chuoàng laø 4900m2, bao goàm 10 nhaø chuoàng chæ chuyeân nuoâi heo thòt. Trong ñoù chuoàng 1,2 vôùi dieän tích 1700m2 laø hình thöùc nuoâi hôû kieåu cuû, dieän tích heïp. Moãi nhaø chuoàng coù 14 oâ chuoàng, ñöôïc chia thaønh 2 daõy moãi daõy 7 oâ, vaùch chuoàng cao vaø ôû giöõa daõy laø ñöôøng ñi roäng 1,5m nhaèm taïo söï thoâng thoaùng töï nhieân cho chuoàng nuoâi. Moãi oâ chuoàng nuoâi heo thòt coù dieän tích laø 56m2 vaø nuoâi khoaûng 30 – 35 con heo thòt. Rieâng oâ cuoái cuøng cuûa chuoàng thöôøng laø nôi phaân laäp heo beänh, coøi, oám yeáu ñeå coù cheá ñoä chaêm soùc ñaëc bieät. Coâng suaát nuoâi cuûa moãi chuoàng heo thòt laø 250 con/chuoàng. Chuoàng ñöôïc xaây theo moâ hình nuoâi heo thòt hôû, coâng ngheä tieân tieán, theo kieåu kheùp kín, coù voøi nöôùc töï ñoäng, coâng trình caáp 4, maùi lôïp toân keõm, vì keøo xaø goà, coät gaïch(Beâ toâng coát theùp), saøn chuoàng heo cao hôn maët ñöôøng noäi boä 1m (neàn loùt ñan, ñöôïc ñaàm loùt beâ toâng ñaù 4x6 daøy 0,1m phía treân loùt beâ toâng ñaù 1x2 daøy 0,1m taïo ñoä doác thoaùt nöôùc ra hoà nöôùc thaûi(coù coáng thoaùt nöôùc), coù khoaûng troáng thoaùt phaân vaø nöôùc phía oáng coáng ñaûm baûo veä sinh, thoâng thoaùng. Traïi ñöôïc thieát keá theo kieåu cöûa maùi ñoái löu thoâng thoaùng cho chuoàng traïi, vaøo ban ñeâm vaø nhöõng ngaøy thôøi tieát laïnh duøng heä thoáng ñeøn troøn coù coâng suaát 60W ñeå söôûi aám cho gia suùc. Ngoaøi ra ñeå giöõ aám cho daøn gia suùc coù hieäu quaû thì chuoàng coøn coù heä thoáng roøng roïc, baït che. Vöøa coù taùc duïng traùnh möa, gioù cho gia suùc vöøa coù taùc duïng giöõ aám moâi tröôøng trong chuoàng vaøo ban ñeâm, nhöng khi trôøi naéng aám thì coù theå keùo baït xuoáng, laøm maùt chuoàng töï nhieân. Coøn phaân heo vaø nöôùc röûa chuoàng heo theo heä thoáng thoaùt töø chuoàng ra möông boá trí sau coâng trình vaø chaûy vaøo heä thoáng xöû lyù chung. Moãi ngaøy coâng nhaân laøm veä sinh chuoàng vaø thay nöôùc taém 1 laàn vaøo 7h30 moãi saùng. Ñieän trong traïi chæ boá trí ñuû aùnh saùng baûo veä vaø ñuû aùnh saùng cho heo aên, ñeøn söû duïng loaïi 1,2 – 40W, daây ñieän söû duïng laø loaïi daây ñoàng ñôn boïc PVC keùo qua söù gaén treân thanh caùnh haï vì keøo. Chuoàng 3, ñeán 10 môùi ñöa vaøo hoaït ñoäng, cuõng laø moâ hình nuoâi heo thòt hôû nhöng ñöôïc xaây döïng theo kieåu môùi, chuoàng ñôn. Kieåu chuoàng naøy coù öu theá laø ñoä cheânh leäch nhieät ñoä giöõa beân trong chuoàng vaø beân ngoaøi khoâng lôùn laém, chuoàng luoân thoâng thoaùng neân heo lôùn nhanh hôn vaø cho naêng suaát nuoâi cao hôn kieåu chuoàng cuû. Tuy nhieân noù laïi ñoøi hoûi moät dieän tích lôùn hôn. Nhìn chung, Moâ hình cuû vaø môùi ñeàu laø kieåu chuoàng traïi ñang aùp duïng coâng ngheä chaên nuoâi heo hieän ñaïi ôû caùc nöôùc Chaâu Aâu, Myõ, ñoù laø “cuøng vaøo, cuøng ra” ñeå ñaûm baûo toát nhaát cho vieäc phoøng ngöøa dòch beänh. Ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu chaên nuoâi heo ñaëc ra laø cao raùo, thoaùng maùt, saïch seõ, aám trong muøa möa vaø maùt trong muøa khoâ, haïn cheá ñöôïc vieäc röûa chuoàng traïi, taém heo neân traïi thöôøng xuyeân khoâ raùo nhöng vaãn thoaùng maùt, giaûm toái ña veà caùc beänh hoâ haáp cho heo con. Vaø tieát kieäm söùc lao ñoäng cho ngöôøi chaên nuoâi. 4.1.6.4. Caùc thaønh phaàn khaùc 1. Heä thoáng caáp nöôùc Caáp nöôùc cho quaù trình chaên nuoâi baèng heä thoáng gieáng khoan. Chöùa trong boàn laøm baèng caùc oáng pi coù þ1300 chieàu cao 1 pi laø 1m vôùi chieàu cao cuûa moãi boàn laø 5m. Coù toång coäng laø 8 boàn taïi traïi môùi, 4 boàn ôû traïi cuõ, ñöôïc keùo tôùi ñieåm duøng nöôùc baèng heä thoáng PVC, ñieåm duøng nöôùc ñöôïc boá trí moãi oâ chuoàng töø 2 ñeán 3 ñieåm (nuùm uoáng nöôùc), boá trí moät vaøi voøi nöôùc ñeå röûa chuoàng. Nöôùc caáp cho ao caù vaø vöôøn caây chuû yeáu laáy töø nguoàn nöôùc maët (nöôùc suoái), vaøo muøa haïn khi suoái caïn, ao caù vaø vöôøn caây ñöôïc boå sung baèng nguoàn nöôùc ngaàm chaïy baèng ñoäng cô diezen. 2. Heä thoáng thoaùt nöôùc, nöôùc thaûi Trang traïi khoâng coù heä thoáng thoaùt nöôùc möa rieâng, nöôùc möa ñöôïc cho chaûy traøn treân maët ñaát neân thöôøng gaây ñoïng nöôùc noäi boä. Nöôùc thaûi töø heä thoáng chaên nuoâi heo thòt chuû yeáu laø hoãn hôïp goàm: phaân, nöôùc tieåu, nöôùc röûa chuoàng, nöôùc laøm veä sinh vaø cho heo taém, chöùa haøm löôïng amoni vaø chaát höõu cô khaù cao Ñaây laø nguoàn gaây oâ nhieãm nghieâm troïng nhaát trong heä thoáng naøy. Nöôùc thaûi töø chaên nuoâi seõ ñöôïc cho vaøo caùc hoá gom ñaët ôû beân hoâng chuoàng baèng caùc oáng PVC þ90. Sau ñoù chaûy theo caùc oáng saønh þ300 ñeán beå loïc gaïn. Dung tích beå khoaûng 2,4m3 chæ coù moät ngaên loïc duy nhaát, khoâng coù naép ñaäy. Ngaên loïc coù moät maøng loïc ñeå loaïi boû vaät raén coù kích thöôùc lôùn khoù phaân huyû coù trong nöôùc thaûi. Chaát raén naøy laø nguoàn nguyeân lieäu cuûa beå biogas vaø laø nguoàn thöùc aên cuûa caù treâ lai, troâi, meø dinh, höôøng, Coøn nöôùc thaûi tieáp tuïc theo oáng pi þ300 moät phaàn cho xuoáng ao caù, moät phaàn cho ra hoà chöùa ñeå töôùi vöôøn. Ñaây laø vaán ñeà moâi tröôøng nhaïy caûm hieän nay cuûa trang traïi. 3. Khu nhaø xöôûng coâng nhaân, kho caùm vaø vaät lieäu Moãi khu nhaø xöôûng coâng nhaân coù dieän tích 50m2, nhaø caáp 4 ñöôïc xaây gaàn coång ra vaøo, gaàn traïi heo hoaëc ôû gaàn 4 goùc vöôøn hoaëc caïnh ao caù ñeå thuaän tieän coâng vieäc chaên nuoâi, chaêm soùc gia suùc trong trang traïi. Ñoàng thôøi cuõng deå daøng trong vieäc troâng nom, chaêm soùc vöôøn töôïc, ao caù. Trong nhaø coù nhaø taém vaø nhaø veä sinh rieâng. Nöôùc thaûi töø nhaø taém, quaù trình sinh hoaït cuûa coâng nhaân ñöôïc thaûi thaúng tröïc tieáp xuoáng möông xung quanh nhaø. Möông ñöôïc thoâng vôùi suoái vaø keânh daãn nöôùc töôùi vöôøn. Nhaø veä sinh coù beå töï hoaïi. ÔÛ ñaây moãi gia ñình coâng nhaân seõ ñöôïc caáp cho 1 caên nhaø vaø moät khu vöôøn nho nhoû ñeå coù theå troàng troït, chaên nuoâi, taêng theâm thu nhaäp, caûi thieän böûa aên gia ñình vaø yeân taâm laøm vieäc cho chuû traïi. Hieän taïi traïi coù khoaûng 9 hoä ñang sinh soáng vaø laøm vieäc. Kho caùm vaø vaät lieäu coù dieän tích 30m2 duøng ñeå tröû caùm, thuoác cho gia suùc nuoâi trong chuoàng. Traïi coù khoaûng 7 kho ñöôïc boá trí gaàn keà caùc traïi nuoâi vaø ñöôøng giao thoâng lôùn noäi boä ñeå deå daøng cho vieäc vaän chuyeån vaø söû duïng, kieåm tra, giaùm saùt 4. Hoà chöùa vaø haàm biogas Trang traïi chæ coù 1 haàm biogas dung tích 10 m3, ñöôïc xaây döïng thöû nghieäm ôû traïi nuoâi heo thòt moâ hình hôû kieåu cuõ theo chöông trình biogas noâng thoân, cung caáp ga naáu nöôùng cho 2 hoä trong trang traïi, cho keát quaû khaù khaû quan, nhöng vaãn coøn moät soá haïn cheá: Khí naáu coù muøi khoù chòu, nöôùc sau khi ra khoûi haàm biogas ñöôïc xaû tröïc tieáp xuoáng ao caù vaø theå tích haàm chöùa chöa lôùn, khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu xöû lyù chaát thaûi cuûa trang traïi. Hoà chöùa chính laø nhöõng caùi ao nhoû chia laøm 2 ngaên ñöôïc ñaøo taïi 3 vò trí khaùc nhau trong vöôøn. Ngaên ñaàu tieân vôùi ñoä saâu möïc nöôùc khoaûng 2,5m, ñöôøng kính ao khoaûng 3m, tieáp tuïc laéng moät phaàn chaát raén khoù phaân huyû coøn laïi. Sau ñoù nöôùc chaûy traøng sang ngaên chöùa vôùi ñoä saâu 1,5m, dieän tích ao khoaûng 10m2. Cuoái beå chöùa ñöôïc noái vôùi ao caù vaø maïng löôùi keânh töôùi (tieâu) nöôùc cuûa vöôøn. Maïng keânh naøy coù ñaëc ñieåm laø thoâng vôùi con suoái cuûa khu vöïc. Hoà chöùa khoâng coù heä thoáng che chaén thöôøng phaùt sinh muøi hoâi, ruoài, nhaëng, nguy hieåm cho con ngöôøi, suùc vaät. Laø moái ñe doïa ñeán maïch nöôùc ngaàm, nöôùc maët, moâi tröôøng khoâng khí cuûa khu vöïc, neáu tình traïng naøy tieáp dieãn. Vaø vieäc xaû nöôùc thaûi xuoáng ao coù moái quan heä maät thieát vôùi söï sinh tröôûng, phaùt trieån vaø dòch beänh cuûa caù. 4.1.7. Ñaùnh giaù ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa heä thoáng VAC 4.1.7.1. Vöôøn 1. Ñaàu Vaøo Ñaàu vaøo cuûa vöôøn goàm caùc loaïi caây troàng; phaân boùn töø beå loïc gaïn, beå laéng, beå chöùa, haàm biogas, buøn ao; thuoác baûo veä thöïc vaät, thuoác dieät coû; nöôùc suoái, nöôùc ngaàm taïi choå; ñieàu kieän töï nhieân khu vöïc; ñaát saûn xuaát; cô sôû haï taàng; trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät; voán vaø nhaân coâng. Caùc loaïi caây ñöôïc troàng chuû yeáu trong vöôøn laø caây laâm nghieäp. Caây ñöôïc troàng caùch caây 2m, haøng caùch haøng khoaûng 1m theo hình baøn côø, coù khoaûng 150000 caây laâm nghieäp ñöôïc troàng trong dieän tích 3 ha vöôøn. Ngoaøi ra vöôøn coøn coù nhieàu chuaån loaïi caây troàng khaùc: 100 goác xoaøi caùt Hoøa Loäc, 7 – 8 chuïc goác choâm choâm thaùi, döøa, vaøi traêm goác troâm, raát nhieàu chuoái. Ngoaøi ra döôùi goác caây röøng chuû hoä ñang troàng xaû, laù loát, ôùt, göøng, coû voi vaø caây daây leo caùc loaïi: roï heo, baàu, möôùp, bí, khoå qua Xung quanh traïi caù troàng xa keâ, caây caûnh cung caáp cho khu du lòch giaûi trí caâu caù beân suoái cuûa chuû hoä. Haøng raøo phía ñoâng trang traïi ñöôïc chuû hoä troàng khoaûng 60 goác maêng tre, 180 buïi chuoái khoaûng caùch giöõa 2 goác tre laø 5m. Khu ñaát phía Ñoâng Nam ñöôïc troàng böôûi, rau lan, keøo neøo, rau muoáng, caây caûnh nhaèm taïo boùng maùt, phong phuù böûa aên, taêng tính thaåm myõ cho trang traïi. Ñoàng thôøi cuõng taêng thu nhaäp cho gia ñình Haøng raøo phía Baéc ñöôïc chuû hoä troàng keo, traøm, chuoái Nhu caàu phaân boùn cho vöôøn:15 – 30 taán/naêm . Nguoàn phaân chuû yeáu laáy töø beå laéng, beå chöùa, haàm uû biogas vaø khoaûng 12 thaùng tieáp nhaän moät khoái löôïng buøn ñaùng keå töø ao nuoâi caù. Tuy thuoác baûo veä thöïc vaät ít ñöôïc söû duïng trong vöôøn, chuû yeáu söû duïng thuoác dieät coû laøm saïch coû trong vöôøn, nhaát laø vaøo muøa coû phaùt taùn, töùc thaùng 5-6 vaø thaùng 8-9. Ñaây laø 2 thôøi ñieåm coû ra hoa phaùt taùn maïnh nhaát, laø giai ñoaïn ñaàu vaø cuoái muøa möa vaø cuõng laø thôøi ñieåm gioù Taây Nam thònh haønh neân caàn chuù yù deå khoáng cheá aûnh höôûng cuûa noù ñeán nöôùc ao caù, traïi heo môùi vaø söùc khoeû coâng nhaân. Hieän taïi khu vöôøn laø nôi chöùa toaøn boä löôïng nöôùc thaûi cuûa trang traïi sau khi trích moät phaàn raát nhoû cho caù vaø haàm biogas. Nhìn chung nhu caàu söû duïng nöôùc cuûa caùc loaïi caây trong vöôøn khoâng cao, chæ töôùi nöôùc ao, suoái hoaëc nöôùc ngaàm cho vöôøn vaøo muøa naéng, khoaûng 0,5 – 1 laàn töôùi/thaùng. Neân maïng keânh raïch trong vöôøn coù nhieäm vuï chuû yeáu laø tieâu nöôùc. Ñieàu kieän töï nhieân, tính chaát ñaát cuûa trang traïi raát thuaän lôïi cho vieäc troàng caùc loaïi caây aên quaû coù giaù trò kinh teá cao nhöng vì nhaân coâng ít, ñoøi hoûi trình ñoä khoa khoïc kyõ thuaät canh taùc cao vaø aûnh höôûng töông ñoái lôùn ñeán moâi tröôøng chaên nuoâi maø chaên nuoâi laø loaïi haøng hoùa chuû ñaïo cuûa trang traïi neân chuû trang traïi choïn giaûi phaùp troàng caây röøng ñeå khaéc phuïc nhöõng vaán ñeà treân, ñaûm baûo ñöôïc nguoàn thu cho phaàn ñaát coøn laïi, taïo moâi tröôøng xanh baét buoäc (>15%) ñoái vôùi chaên nuoâi, haïn cheá röûa troâi, xoaù moøn, baûo veä ñaát b. Ñaàu ra Vöôøn coù taùc duïng lôùn trong vieäc caûi thieän tieåu khí haäu khu vöïc traïi vaø coù taùc duïng chaén gioù, laøm thoâng thoaùng, giaûm nhieät ñoä cho khu vöïc chuoàng nuoâi. Ngoaøi ra, vöôøn coøn mang laïi caùc loaïi laâm saûn, noâng saûn, traùi caây nhaèm taêng thu nhaäp cho trang traïi vaø phong phuù theâm böõa aên gia ñình. Vöôøn cung caáp cuûi cho vieäc ñun naáu, thöùc aên cho vaät nuoâi, chaát muøn cho ñaát töø thaân, laù, caønh caây, pheá phaåm noâng nghieäp, cung caáp moät phaàn ngaân saùch cho vieäc naâng cao cô sôû haï taàng, coâng cuï saûn xuaát, caûi thieän thu nhaäp, ñôøi soáng coâng nhaân vaø goùp phaàn haïn cheá oâ nhieãm moâi tröôøng. Vöôøn laø nguoàn tieáp nhaän, xöû lyù haàu heát caùc chaát thaûi cuûa trang traïi neân caàn chuù yù ñeán khaû naêng tieáp nhaän cuûa vöôøn ñeå khoâng laøm oâ nhieãm caùc thaønh phaàn moâi tröôøng cuûa vöôøn, laøm trieät tieâu khaû naêng chöùa, xöû lyù chaát thaûi cuûa vöôøn. Hình 4.3 – Ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa vöôøn trong trang traïi Caây troàng Phaân Thuoác baûo veä thöïc vaät: Thuoác dieät coû Nöôùc, ñieàu kieän töï nhieân, ñaát, trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät, cô sôû haï taàng, voán, nhaân coâng Chaát thaûi raén: do quaù trình sinh hoaït, saûn xuaát cuûa trang traïi: xaùc ñoäng vaät cheát, bao bì, chai loï, raùc Saûn phaåm noâng laâm nghieäp: goã, muõ, thaân, caønh, laù, quaû Phuù döôõng ñaát: löôïng phaân boùn cho vöôøn quaù thöøa, caây khoâng söû duïng heát OÂ nhieãm moâi tröôøng nöôùc do ñaát bò oâ nhieãm, söû duïng khoâng hôïp lyù taøi nguyeân nöôùc + xoaù moøn, röûa troâi. Thay tính chaát hoaù lyù cuûa ñaát do söï canh taùc khoâng khoa hoïc Caûi thieän ñieàu kieän moâi tröôøng vi khí haäu, chaén gioù, laøm thoâng thoaùng, giaûm nhieät ñoä cho khu vöïc chuoàng nuoâi. Cung caáp thöùc aên cho vaät nuoâi: coû voi, thaân chuoái, muøn höõa cô töø laù caây, caønh caây Cung caáp nhieân lieäu ñoát cho sinh hoaït cuûa coâng nhaân taïi trang traïi Vöôøn 4.1.7.2. Ao 1. Ñaàu vaøo Caùc loaïi caù taïp nhö: treâ lai, höôøng, troâi, chim, traém coû, meø dinh vôùi 120 kg caù gioáng treân 3000 m2 dieän tích maët nöôùc, chieàu saâu ao 2,5m nöôùc, tyû leä thaû laø Treâ lai:Höôøng:Troâi:Chim, Traém coû, Meø dinh laàn löôït laø: 6:3:2:1, maät ñoä khoaûng 60 con/m2. Ñaây laø thoâng soá ñieàu tra thöïc teá coù ñöôïc. Nhöõng thoâng soá naøy phaûn aùnh söï khoâng hôïp lyù trong quaù trình canh taùc cuûa trang traïi. Sau khi xöû lyù hoà 1 thaùng cho nöôùc vaøo ñeå taïo maøu, hôn moät tuaàn sau thì thaû caù. Caù thích nghi vôùi moâi tröôøng nöôùc vaø aên caùc sinh vaät phuø du, taûo. Ñeán 10 ngaøy sau khi thaû môùi baét ñaàu cho caù aên. Moät ngaøy cho caù aên 2 laàn, moãi laàn 50 kg, vaøo luùc 9 – 9h30 vaø 3 – 4 h chieàu. Thöùc aên chuû yeáu laø phaân heo, coû voi, chuoái caây ñöôïc troän vôùi caùm mì, côm nguoäi. Hieän taïi chuû trang traïi cho caù aên tröïc tieáp phaân heo chöa qua xöû lyù vaø xaû nöôùc thaûi tröïc tieáp ra ao neân khoâng ñaûm baûo söùc khoeû cho caù, taêng nguy cô dòch beänh, oâ nhieãm moâi tröôøng nöôùc, khoâng khí trang traïi Ngoaøi ra, heo cheát cuõng ñöôïc thui chín roài thaû xuoáng ao cho caù aên. Phaàn lôùn thuûy saûn caàn thöùc aên töï nhieân töø moâi tröôøng nöôùc, chieám ½ chi phí thöùc aên. Sô ñoà sau ñaây seõ theå hieän phaàn naøo moái quan heä töông hoã giöõa caùc loaøi caù nuoâi vaø caùc sinh vaät thöùc aên. Thöïc vaät thöôïng ñaúng thuyû sinh Giaùp xaùc nhoû Aáu truøng cuûa coân truøng thuûy saûn Caù boät caùc loaïi Nhuyeãn theå Dieác Roâ phi Caù döõ Traém coû Meø traéng Meø hoa Troâi Traém ñen Cheùp Luaân truøng Toâm Muøn baõ höõu cô Vi khuaån Taûo Ñoäng vaät nguyeân sinh Hình 3.6 – Moái quan heä töông hoã giöõa caùc loaøi caù nuoâi vaø caùc sinh vaät thöùc aên Chu trình chuyeån hoaù vaät chaát trong ao nuoâi caù ñöôïc tieán haønh tuaàn töï nhö sau: Caùc chaát höõu cô coù trong buøn ñaùy ñöôïc vi sinh vaät phaân huûy thaønh caùc muoái voâ cô vaø laøm giaøu cho nöôùc. Vi khuaån vaø taûo haáp thuï caùc muoái dinh döôõng voâ cô vaø caùc chaát höõu cô töø nöôùc. Ñoäng vaät phuø du vaø ñoäng vaät ñaùy duøng taûo vaø vi khuaån laøm thöùc aên. Cuoái cuøng laø toaøn boä chaát höõu cô cuûa caùc sinh vaät keå treân duøng laøm thöùc aên cho caùc loaøi caù. Ngoaøi ra ôû taát caû caùc böôùc chuyeån hoùa treân ñeàu coù nhöõng saûn phaåm cheát vaø thaûi cuûa sinh vaät. Nhöõng saûn phaåm naøy ñöôïc caùc sinh vaät buøn ñaùy vaø vi khuaån nitrat hoaù söû duïng vaø phaân huûy thaønh muoái voâ cô vaø caùc hôïp chaát hoaø tan trong nöôùc. Phaân boùn ñeán ao caù ñöôïc thöïc hieän qua maét xích ñaàu tieân trong chuoãi xích thöùc aên (taûo) vaø maét xích cuoái cuøng laø caù. Do vaäy khi boùn phaân chuoàng vaøo ao, chæ coù moät ít loaøi caù aên tröïc tieáp phaân, moät löôïng lôùn phaân coøn laïi ñöôïc söû duïng giaùn tieáp thoâng qua chuoãi thöùc aên cuûa caùc sinh vaät thuyû sinh coù trong ao nuoâi. Ñeå taïo moät moâi tröôøng ao nuoâi caù thuaän lôïi caàn duy trì söï da daïng chuûng loaïi, soá löôïng sinh vaät laø nguoàn thöùc aên quan troïng cuûa caù, môû roäng löôùi thöùc aên toàn taïi trong löu vöïc nöôùc. Söï xuaát hieän cuûa taûo, ñoäng vaät phuø du, ñoäng vaät ñaùy, muøn baõ höõu cô, thöïc vaät thöôïng ñaúng thuûy sinh laø daáu hieäu moâi tröôøng ao nuoâi toát. Tuy nhieân, chuùng ta caàn kieåm soaùt söï phaùt trieån cuûa chuùng sao cho hôïp lyù ñaëc bieät laø taûo. 2. Ñaàu ra Bình quaân khoaûng 6 thaùng ñaùnh tæa 1 laàn, giaùp naêm thu hoaïch toaøn boä, vôùi toång coäng khoaûng 24 taán caù/naêm/24000 m2 maët nöôùc, thu nhaäp khoaûng 190 trieäu/naêm. Maët duø ñaây khoâng phaûi laø loaïi haøng hoaù saûn xuaát chính cuûa trang traïi nhöng noù mang laïi moät khoaûn thu khaù lôùn cho trang chuû. Ñaây laø maët lôïi tröôùc maét cuûa moâ hình kinh teá VAC. Ao caù coù taùc duïng nhö moät maët göông, laø nôi tích nhieät vaø tröõ naêng löôïng, moät vuøng choáng oâ nhieãm, moät heä thoáng vaän chuyeån, moät heä thoáng phoøng choáng hoaû, nôi giaûi trí, moät coâng trình töôùi nöôùc vaø laø cô sôû saûn xuaát, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi, hoã trôï quaù trình saûn xuaát maët haøng hoùa chính: ñieàu hoaø khí haäu cho chuoàng nuoâi Moãi moät naêm veùt buøn ao 1 laàn ñeå boùn vöôøn. Ñaây laø muøn höõu cô ñöôïc taïo thaønh töø quaù trình baøi tieát cuûa sinh vaät nöôùc, saûn phaåm cuûa söï phaân huyû caùc chaát höõu cô coù trong nöôùc, xaùc cheát cuûa caùc sinh vaät nöôùc Söï phaân huûy buøn ao taïo ra raát nhieàu khí ñoäc H2S, CH4, CO2, NH3 gaây haïi ñôøi soáng sinh vaät nöôùc. Ngoaøi ra Buøn ôû ñaáy ao chöùa nhieàu axit amin töï do laø neàn taûng giuùp cho taûo lam phaùt trieån maïnh, moái hieåm hoaï cuûa ngheà caù. Khi löôïng phaân boùn vaøo vöôït quaù khaû naêng söû duïng cuûa caùc sinh vaät trong ao, moâi tröôøng nöôùc ao trôû neân raát giaøu chaát dinh döôõng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï buøng phaùt cuûa taûo. Ao noåi thaønh vaùng xanh daøy ñaëc “nôû hoa” laø moät “thieân tai”. Veà ban ñeâm chuùng caàn oxi ñeà hoâ haáp, gaây thieáu oxi nghieâm troïng nhaát laø vaøo 1 – 7 giôø saùng, chæ ñaït 0,28 – 1,28 mg/l, taïo neân thieáu döôõng khí ôû ao nuoâi, nöôùc coù tính khöû cao, nhieät ñoä nöôùc baét ñaàu taêng, laøm cheát caù haøng loaït. Nöôùc “nôû hoa” gaây nhieàu thieät haïi cho caù vaø thuûy sinh vaät thöùc aên cuûa caù. Heä thoáng ao thoâng vôùi suoái, vöôøn. Ñaùy, thaønh ao baèng ñaát. Nguoàn nöôùc söû duïng chuû yeáu cho saûn xuaát ôû ñaây laø nöôùc ngaàm. Moät khi ao bò oâ nhieãm höõu cô naëng seõ gaây ra taùc ñoäng daây chuyeàn ñeán moâi tröôøng nöôùc maët, nöôùc ngaàm, khoâng khí cuûa vuøng. Nhö theá saûn xuaát vaø moâi tröôøng cuûa trang traïi bò taùc ñoäng raát maïnh. Ñoøi hoûi chuùng ta phaûi caân nhaéc, theo doõi, ñieàu chænh löôïng thöùc aên sao cho hôïp lyù. Ao Caùc loaïi caù gioáng: treâ lai, höôøng, troâi, chim, traém coû, meø dinh Caùc pheá phaåm töø chuoàng nuoâi: Caùm thöøa, phaân heo, nöôùc thaûi töø chuoàng nuoâi hoaëc töø heä thoáng xöû lyù nöôùc thaûi, xaùc heo cheát Ñoäng thöïc vaät phuø du, sinh vaät nöôùc: beøo taám, luïc bình, taûo Caùc saûn phaåm, pheá phaåm töø vöôøn caây: coû voi, caây chuoái Nöôùc suoái, nöôùc ngaàm Voâi, chaát saùt truøng, thuoác khaùng sinh Saûn phaåm thaønh phaåm, baùn ra thò tröôøng, taêng thu nhaäp, cung caáp thöùc aên giaøu dinh döôõng cho böõa aên gia ñình. Döï tröõ nöôùc töôùi cho vöôøn, laøm taêng ñoä aåm cho trang traïi, ñieàu hoaø khí haäu cho chuoàng nuoâi. Buøn ao. Khí thaûi do quaù trình phaân huûy kò khí caùc chaát höõu cô dö thöøa trong ao. Phuù döôõng moâi tröôøng nöôùc ao neáu löôïng phaân boùn xuoáng khoâng ñöôïc caù söû duïng heát, söï phaùt trieån quaù möùc cuûa taûo OÂ nhieãm nguoàn nöôùc maët, hoaëc nöôùc ngaàm cuûa khu vöïc tuøy theo möùc ñoä oâ nhieãm cuûa ao. Hình 4.5 – Ñaàu vaøo vaø ñaàu ra cuûa ao trong trang traïi 4.1.7.3. Chuoàng 1. Ñaàu vaøo Heo gioáng Con gioáng töø 2 – 3 tuaàn tuoåi, coù troïng löôïng töø 4 – 5 kg do coâng ty TNHH Chaên nuoâi CP Vieät Nam cung caáp. Hieän nay traïi coù khoaûng 3000 con heo thòt Ñieàu kieän chaêm soùc Thöùc aên Nhaèm muïc ñích hoaït ñoäng saûn xuaát chaên nuoâi cuûa traïi hieäu quaû thì caàn cung caáp ñuû chaát dinh döôõng caàn thieát cho heo. Thöùc aên daønh cho gia suùc taïi trang traïi Coâ Lan laø do coâng ty CP Group saûn xuaát, cung caáp. Nguyeân lieäu saûn xuaát thöùc aên chuû yeáu laø chaát boät, ñöôøng, ñaïm ñoäng thöïc vaät, khoaùng ña vi löôïng, acid amin, vitamin Heo ôû caùc ñoä tuoåi khaùc nhau thì nhu caàu chaát dinh döôõng cuõng khaùc nhau. Heo môùi nhaäp veà töø 4 – 7 kg cho aên thöùc aên 550L; Heo caân naëng töø 7 – 15 kg söû duïng caùm loaïi 550S, töø 15 – 30 kg duøng caùm loaïi 551F; töø 30 – 45 söû duïng loaïi 551GP; töø 45 ñeán khi xuaát chuoàng söû duïng caùm loaïi 552. Taát caû heo nuoâi trong traïi ñöôïc cho aên baèng maùng töï ñoäng. Nöôùc gieáng Nöôùc haáp thu vaøo cô theå bò maát qua quaù trình hoâ haáp, boác hôi vaø taùi taïo teá baøo, ñoàng thôøi moät phaàn baøi tieát qua phaân vaø nöôùc tieåu gia suùc (50 – 60%). Nöôùc uoáng gia suùc trong traïi ñöôïc phaân phoái baèng voøi töï ñoäng treân caùc oâ chuoàng, vaø heo töï uoáng khi khaùt. Söû duïng voøi töï ñoäng nhaèm traùnh laõng phí nöôùc vaø nöôùc luoân giöõ ñöôïc ñoä saïch. Nguoàn nöôùc uoáng cho gia suùc hoaøn toaøn laø nöôùc laáy töø nguoàn nöôùc ngaàm töø heä thoáng gieáng khoan ngay trong khu vö