Đề tài Hệ thống quản lý bệnh nhân trong bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa

òng nh­ víi b¶ng view còng cã thÓ t¹o ®­îc b»ng m· lÖnh còng nh­ giao diÖn ®å häa View cho phÐp kÕt nèi nhiÒu b¶ng víi nhau ®Ó hiÓn thi th«ng tin. d. T¹o thñ tôc l­u tr÷ (Stored Procedure hay sp) Stored Procedure lµ mét phÇn cùc kú quan träng trong c¬ së d÷ liÖu SQL Server. NÕu biÕt SQL Server mµ kh«ng biÕt Stored Procedure lµ mét thiÕu sãt rÊt lín. Có ph¸p ®Ó t¹o mét Stored Procedure nh­ sau: CREATE PROCEDURE | PRO [ [VARYING] [=][OUT PUT], [ [VARYING] [=][OUT PUT][, ............ ............ [WITH RECOMPILE | ENCRIPTION | RECOMPILE, ENCRIPTION] [FOR REPLICATION] AS GO §ã lµ có ph¸p ®Çy ®ñ ®Ó t¹o mét Stored Procedure song ta cã thÓ t¹o Stored Procedure b»ng giao diÖn ®å häa VÝ dô t¹o mét Stored Procedure ®¬n gi¶n USE dbBENHNHAN GO Create proc Sp_NhapXa @MaXa nchar(9), @TenXa char(30), @MaHuyen nchar(6) AS Insert Into tblXa ( MaXa, TenXa,MaHuyen ) Values ( @MaXa,@TenXa,@MaHuyen ) --------------------------------------------------- GO Trªn ®©y ta tr×nh bµy mét Stored Procedure dïng ®Ó nhËp mét x· vµo b¶ng tblXa. e. T¹o hµm (Function) T­¬ng tù nh­ Stored Procedure hµm còng cã thÓ t¹o b»ng giao diÖn ®Ò häa còng nh­ m· lÖnh, song víi hµm gi¸ trÞ tr¶ vÒ lµ ®a d¹ng h¬n vµ gi¸ trÞ tr¶ vÒ nµy cã thÓ lµ mét b¶ng. VÝ dô t¹o hµm thèng kª bÖnh nh©n theo tØnh, hµm nµy tr¶ vÒ mét b¶ng chøa th«ng tin vÒ c¸c bÖnh nh©n trong tØnh CREATE FUNCTION udf_ThongKeBenhNhanTheoTinh (@TenTinh Char(30)) RETURNS Table ------------------------------------- AS --------------------- Return Select * From tblBenhNhan Where tblBenhNhan.MaXa in -- thuoc xa (Select MaXa From tblXa Where tblXa.MaHuyen in --thuoc huyen (Select MaHuyen From tblHuyen Where tblHuyen.MaTinh in -- thuoc tinh ( Select MaTinh From tblTinh Where tblTinh.TenTinh=@TenTinh))) ---------------------------------------------- II. giíi thiÖu vÒ Visual Basic 6.0 vµ c¬ së d÷ liÖu trong Visual Basic 6.0. II.1 Giíi thiÖu chung vÒ Visua Basic Visua Basic lµ mét trong nh÷ng ng«n ng÷ lËp tr×nh bËc cao th«ng dông nhÊt hiÖn nay, lµ mét s¶n phÈm cña Microsoft. Nã còng gièng nh­ hÇu hÕt c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh bËc cao kh¸c, trong Visua Basic chøa ®Çy ®ñ c¸c c©u lÖnh cÇn thiÕt, c¸c hµm x©y dùng s½n,… Ngoµi ra Visual Basic chøa mét sè ph­¬ng tiÖn gióp cho viÖc ¸p dông kü thuËt h­íng ®èi t­îng trong viÖc truy cËp d÷ liÖu. Trong Visual Basic cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p truy còng nh­ c¸c ®èi t­îng truy cËp d÷ liÖu nh­: ADO, ADODB, DAO, ... nãi chung c¸c ®èi t­îng nµy cã nh÷ng thuéc tÝnh t­¬ng ®èi gièng nhau. Trong luËn v¨n nµy em chñ yÕu ®i s©u vµo ®èi t­îng ADO. V× ADO lµ mét c«ng cô truy cËp d÷ liÖu rÊt h÷u hiÖu vµ ADO còng ®­îc cµi ®Æt trong ch­¬ng tr×nh. II.2 ADO lµ g× ? ADO (Activex Data Object hay ®èi t­îng d÷ liÖu ActiveX). Ta cã thÓ h×nh dung r»ng ADO lµ mét m« h×nh lµm gi¶m kÝch th­íc cña m« h×nh RDO (§èi t­îng d÷ liÖu tõ xa). M« h×nh ®èi t­îng d÷ liÖu ActiveX rÊt gän. Nã ®­îc thiÕt kÕ ®Ó cho phÐp lËp tr×nh viªn lÊy ®­îc mét tËp c¸c Record tõ nguån d÷ liÖu mét c¸ch nhanh nhÊt nÕu cã thÓ. Tèc ®é vµ tÝnh ®¬n gi¶n lµ mét trong nh÷ng môc tiªu cèt lâi cña ADO, m« h×nh nµy ®­îc thiÕt kÕ ®Ó cho phÐp t¹o ra mét ®èi t­îng Recordset mµ kh«ng cÇn ph¶i di chuyÓn qua c¸c ®èi t­îng trung gian kh¸c trong qu¸ tr×nh lËp tr×nh. Thùc tÕ chØ cã ba ®èi t­îng chÝnh trong m« h×nh: Connection: §¹i diÖn kÕt nèi thùc sù. Command: §­îc sö dông ®Ó thùc thi c¸c query dùa vµo kÕt nèi d÷ liÖu. Recordset: §¹i diÖn cho mét tËp c¸c Record ®­îc chän query th«ng qua ®èi t­îng Command. §èi t­îng Connection chøa mét tËp c¸c ®èi t­îng cßn gäi lµ c¸c ®èi t­îng Errors ®èi t­îng nµy gi÷ l¹i bÊt kú mét th«ng tin lçi nµo cã liªn quan ®Õn kÕt nèi. §èi t­îng Command cã mét tËp c¸c ®èi t­îng con lµ Paramenters ®Ó gi÷ bÊt cø tham sè nµo cã thÓ thay thÕ cho query. Recordset còng cã mét tËp c¸c ®èi t­îng con Properties ®Ó l­u c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ ®èi t­îng. Connection Command Parameter Recorset Fields Error S¬ ®å m« h×nh ActiveX Data Object II.3 C¸c thuéc tÝnh ®Æc biÖt cña ®èi t­îng ADO M« h×nh ADO cã mét sè thuéc tÝnh mµ c¸c m« h×nh c¬ së d÷ liÖu kh¸c nh­ DAO vµ RDO kh«ng cã. C¸c thuéc tÝnh nµy ®iÒu khiÓn c¸ch thøc t¹o ra Dataset vµ quyÒn h¹n truy cËp trong mét kÕt nèi d÷ liÖu, cã b¶y thuéc tÝnh nh­ sau: Connection String (Chuçi kÕt nèi) Command Texxt (V¨n b¶n c©u lÖnh) Command Type (KiÓu c©u lÖnh) Cursor Location (§Þnh vÞ con trá) Cursor Type (KiÓu con trá) Look Type (KiÓu khãa) Mode Type (KiÓu chÕ ®é lµm viÖc) VÝ dô: §Ó t¹o kÕt nèi ®Õn c¬ së d÷ liÖu SQL Server víi tªn c¬ së d÷ liÖu dbBenhNhan ta cã m· lÖnh nh­ sau: Public Sub OpenConnection() ' T¹o kÕt nèi ®Õn nguån d÷ liÖu Set cn = New ADODB.Connection cn.Provider = "SQLOLEDB.1;" cn.ConnectionString = " Integrated Security=SSPI;Persist Security Info=False;Initial Catalog=dbBenhNhan" cn.Open End Sub Ngoµi ra trong Visual Basic cßn chøa mét sè kiÓu d÷ liÖu th«ng dông kh¸c còng nh­ Visual Basic cho phÐp lËp tr×nh viªn tù ®Þnh nghÜa kiÓu vµ còng nh­ hÇu hÕt c¸c ng«n ng÷ lËp tr×nh kh¸c, ngoµi ra Visual Basic cßn cã c¸c c©u lÖnh chuÈn kh¸c, ... Ch­¬ng III. Ph©n TÝch Vµ ThiÕt KÕ HÖ Thèng I. Ph©n tÝch hÖ thèng vÒ chøc n¨ng I.1 BiÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng 1. BiÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng lµ g× ? Lµ mét lo¹i biÓu ®å diÔn t¶ sù ph©n r· dÇn dÇn c¸c chøc n¨ng tõ ®¹i thÓ ®Õn chi tiÕt. Mçi nót trong biÓu ®å lµ mét chøc n¨ng, vµ quan hÖ duy nhÊt gi÷a c¸c chøc n¨ng, diÔn t¶ bëi c¸c cung nèi liÒn c¸c nót, lµ quan hÖ bao hµm. nh­ vËy biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng t¹o thµnh mét cÊu tróc c©y Sau khi t×m hiÓu vµ ph©n tÝch hÖ th«ng qu¶n Lý bÖnh nh©n t¹i bÖnh viÖn tØnh Kh¸nh Hßa em ®· ®­a ra ®­îc biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng nh­ sau: Qu¶n lý bÖnh nh©n 0 CÊp sè 1 Kh¸m bÖnh 2 Thu viªn phÝ 3 Thu t¹m øng BN 3.1 Thanh to¸n víi BHYT 3.2 CÊp thuèc 2.1 TiÕp nhËn BN 2.2 Cung cÊp DV 2.3 LËp bÖnh ¸n 2.4 2. §Æc ®iÓm cña biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng: Cho mét c¸ch nh×n kh¸i qu¸t, dÔ hiÓu, tõ ®¹i thÓ ®Õn chi tiÕt vÒ c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cÇn thùc hiÖn (th­êng ë møc diÔn t¶ logic) RÊt dÔ thµnh lËp, b»ng c¸ch ph©n r· dÇn c¸c chøc n¨ng tõ trªn xuèng Cã tÝnh chÊt tÜnh, bëi chóng chØ cho thÊy c¸c chøc n¨ng mµ kh«ng cho thÊy tr×nh tù xö lý. ThiÕu v¾ng sù trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c chøc n¨ng. V× nh÷ng lý do trªn nªn biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng th­êng ®­îc sö dông lµm m« h×nh chøc n¨ng trong b­íc ®Çu ph©n tÝch, hoÆc cho c¸c hÖ thèng ®¬n gi¶n. NÕu hÖ thèng phøc t¹p th× biÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng lµ qu¸ s¬ l­îc vµ cßn thiÕu sãt nªu trªn nªn kh«ng thÓ ch©m tr­íc ®­îc. Khi ®ã chóng ta th­êng dïng biÓu ®å luång d÷ liÖu I.2 BiÓu ®å luång d÷ liÖu 1. BiÓu ®å luång d÷ liÖu lµ g× ? BiÓu ®å luång d÷ liÖu lµ mét lo¹i biÓu ®å nh»m môc ®Ých diÔn t¶ mét qu¸ tr×nh xö lý th«ng tin víi c¸c yªu cÇu sau: Sù diÔn t¶ ë møc logic, nghÜa lµ nh»m tr¶ lêi c©u hái “Lµm g×”, mµ bá qua c©u hái “lµm nh­ thÕ nµo ?”. ChØ râ c¸c chøc n¨ng (con) ph¶i thùc hiÖn ®Ó hoµn tÊt qu¸ tr×nh xö lý cÇn m« t¶ ChØ râ c¸c th«ng tin ®­îc chuyÓn giao gi÷a c¸c chøc n¨ng ®ã, vµ qua ®ã phÇn nµo thÊy ®­îc tr×nh tù thùc hiÖn cña chóng. 2. Kü thuËt ph©n møc Kü thuËt nµy cßn ®­îc gäi lµ “Ph©n tÝch tõ trªn xuèng” (top-down analysis) tiÕn hµnh ph©n tÝch chøc n¨ng cña hÖ thèng b»ng c¸ch ®i dÇn tõ mét m« t¶ ®¹i thÓ ®Õn nh÷ng m« t¶ chi tiÕt th«ng qua nhiÒu møc. Sù chuyÓn dÞch tõ mét møc tíi møc tiÕp theo thùc chÊt lµ ph©n ra mét chøc n¨ng thµnh mét sè chøc n¨ng con ë møc d­íi. Víi biÓu ®å luång d÷ liÖu th× qu¸ tr×nh ph©n tÝch trªn xuèng l¹i lµ qu¸ tr×nh thµnh lËp dÇn dÇn c¸c biÓu ®å luång d÷ liÖu diÔn t¶ c¸c chøc n¨ng cña hÖ thèng theo tõng møc. Mçi møc lµ mét tËp hîp c¸c biÓu ®å luång d÷ liÖu. Møc 0, hay møc bèi c¶nh chØ gåm biÓu ®å luång d÷ liÖu, trong ®ã chØ cã mét chøc n¨ng duy nhÊt, trao ®æi c¸c luång th«ng tin víi c¸c ®èi t¸c. Møc 1, cßn gäi lµ møc ®Ønh, còng chØ dïng mét biÓu ®å luång d÷ liÖu, vµ møc 2, 3, ..., mçi møc gåm nhiÒu h¬n 1 biÓu ®å luång d÷ liÖu ®­îc thµnh lËp nh­ sau: - Cø mçi chøc n¨ng ë møc trªn, ta thµnh lËp mét biÓu ®å luång d÷ liÖu, ë møc d­íi, gäi lµ biÓu ®å luång d÷ liÖu ®Þnh nghÜa chøc n¨ng ®ã theo c¸ch sau: + Ph©n r· chøc n¨ng ®ã thµnh nhiÒu chøc n¨ng con. + VÏ l¹i luång d÷ liÖu vµo vµ ra chøc n¨ng trªn, nh­ng nay ph¶i vµo hay ra chøc n¨ng con thÝch hîp. + Nghiªn cøu c¸c quan hÖ vÒ d÷ liÖu gi÷a c¸c chøc n¨ng con, nhê ®ã bæ sung c¸c luång d÷ liÖu néi bé hoÆc c¸c kho d÷ liÖu néi bé. - C¸c chøc n¨ng ®­îc ®¸nh sè theo ký ph¸p chÊm, cho phÐp theo dâi vÖt triÓn khai trªn xuèng Th«ng qua t×m hiÓu hÖ thèng qu¶n lý bÖnh nh©n t¹i bÖnh viÖn tØnh Kh¸nh Hßa ta cã biÓu ®å luång d÷ liÖu cña hÖ thèng nh­ sau: BiÓu ®å luång d÷ liÖu møc bèi c¶nh: Trong biÓu ®å luång d÷ liÖu møc bèi c¶nh chØ cã mét chøc n¨ng 0 (chøc n¨ng qu¶n lý bÖnh nh©n), c¸c t¸c nh©n cña hÖ thèng gåm: BÖnh nh©n, khoa ®iÒu trÞ vµ phßng tµi chÝnh. bÖnh nh©n Qu¶n lÝ bÖnh nh©n 0 Yªu cÇu KB KÕt qu¶ Chi phÝ kh¸m ch÷a bÖnh BiÓu ®å luång d÷ liÖu møc bèi c¶nh Phßng tµi chÝnh Khoa ®iÒu trÞ Chi phÝ cña BN Danh s¸ch BN ®iÒu trÞ BÖnh ¸n KÕt qu¶ Danh s¸ch BN nhËp viÖn BiÓu ®å luång d÷ liÖu møc ®Ønh: Chøc n¨ng qu¶n lý bÖnh nh©n ®­îc ph©n ra thµnh c¸c chøc n¨ng cÊp sè, kh¸m bÖnh, thanh to¸n viÖn phÝ. Ngoµi ra ë ®©y trong biÓu ®å cßn xuÊt hiÖn thªm c¸c t¸c nh©n nh­ khoa ®iÒu trÞ, phßng tµi chÝnh vµ toµn bé kÕt qu¶ kh¸m bÖnh cña bÖnh nh©n ®­îc l­u vµo mét tÖp cã tªn lµ hå s¬ bÖnh nh©n tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin vÒ bÖnh nh©n ®­îc l­u tr÷ t¹i ®©y. Th«ng qua tÖp nµy phßng tµi chÝnh sÏ göi giÊy thanh to¸n viÖn phÝ ®Õn cho bÖnh nh©n vµ b¶o hiÓm y tÕ . bÖnh nh©n CÊp sè 1 Yªu cÇu KB VÞ trÝ KB Kh¸m bÖnh 2 Y/C KB t¹i vÞ trÝ bÖnh nh©n KÕt qu¶ Phßng Tµi ChÝnh Thanh to¸n V/P 3 X¸c nhËn TT §ãng t¹m øng Danh s¸ch BN ®iÒu trÞ Khoa §iÒu TrÞ KÕt qu¶ KÕt qu¶ Hå s¬ bÖnh nh©n Danh s¸ch BN ®· ®ãng T.¦ BiÓu ®å luång d÷ liÖu møc ®Ønh Danh s¸ch BN nhËp viÖn BÖnh ¸n BiÓu ®å luång d÷ liÖu biÓu diÔn chøc n¨ng kh¸m bÖnh: Lóc nµy chøc n¨ng kh¸m bÖnh ®­îc ph©n r· thµnh bèn chøc n¨ng: CÊp thuèc, cung cÊp dÞch vô, tiÕp nhËn bÖnh nh©n nhËp viÖn, lËp bÖnh ¸n. ló nµy bÖnh nh©n ®· cã ®­îc kÕt qu¶ kh¸m bÖnh. Trong biÓu ®å trªn hÇu hÕt c¸c chøc n¨ng ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch thñ c«ng vµ ®­îc l­u l¹i trong tÖp Hå S¬ bÖnh nh©n nh­ vËy khi bÖnh nh©n mua thuèc th× t¹i phßng cÊp thuèc sÏ l­u l¹i ®¬n thuèc cña bÖnh nh©n ®· mua vµ t­¬ng tù nh­ vËy khi bÖnh nh©n dïng dÞch vô còng ®­îc l­u l¹i th«ng tin ®ã ®Ó phôc vô viÖc l­u tr÷ vµ thanh to¸n t¹m øng sau nµy. Song khi bÖnh nh©n ph¶i nhËp viÖn th× t¹i khoa ®iÒu trÞ sÏ lËp bÖnh ¸n cho bÖnh nh©n ®ã vµ còng ®­îc l­u l¹i trong bÖnh ¸n ghi ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ bÖnh nh©n qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn. Hå s¬ Bªnh Nh©n BÖnh nh©n CÊp thuèc 2.1 §¬n thuèc Thuèc cÊp Khoa ®iÓu trÞ Cung cÊp dÞch vô 2.3 Yªu cÇu DÞc vô dïng LËp bÖnh ¸n 2.4 D/SBN nhËp viÖn BÖnh ¸n TiÕp nhËn BN N/V 2.2 GiÊy NV TiÕp nhËn BiÓu ®å luång d÷ liÖu biÓu diÔn chøc n¨ng kh¸m bÖnh GiÊy NV §èi víi biÓu ®å luång d÷ liÖu ph©n cÊp chøc n¨ng thanh to¸n viÖn phÝ: T­¬ng tù chøc n¨ng kh¸m bÖnh víi chøc n¨ng thanh to¸n t¹m øng viÖn phÝ cña bÖnh nh©n ®­îc ph©n ra thµnh hai chøc n¨ng lµ: thu t¹m øng, vµ thanh to¸n víi b¶o hiÓm y tÕ . Theo quy ®Þnh cña bÖnh viÖn cø ba ngµy bÖnh viÖn l¹i yªu cÇu bÖnh nh©n thanh to¸n t¹m øng viÖn phÝ mét lÇn vµ theo chu kú mçi th¸ng bÖnh viÖn l¹i in danh s¸ch bÖnh nh©n cã b¶o hiÓm y tÕ ®· ®iÒu trÞ t¹i bÖnh viÖn trong th¸ng ®Ó thanh to¸n víi b¶o hiÓm y tÕ. §èi víi bÖnh nh©n cã b¶o hiÓm y tÕ còng ph¶i ®ãng mét phÇn viÖn phÝ theo quy ®Þnh phÇn tr¨m trªn b¶o hiÓm y tÕ. C¶ hai chøc n¨ng nµy ®Òu ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch tù ®éng. bÖnh nh©n Thu t¹m øng 3.1 Thanh to¸n viÖn phÝ PhiÕu thanh to¸n Hå s¬ Bªnh Nh©n Phßng tµi chÝnh Thanh to¸n víi BHYT 3.2 Danh s¸ch BN ®iÒu trÞ cã BHYT Danh s¸ch bÖnh nh©n ®iÒu trÞ X¸c nhËn thanh to¸n Danh s¸ch BN ®· ®ãng T.¦ BiÓu ®å luång d÷ liÖu biÓu diÔn chøc n¨ng thanh to¸n viÖn phÝ II. Ph©n tÝch hÖ thèng vÒ d÷ liÖu II.1 M« h×nh thùc thÓ/liªn kÕt 1. Kh¸i niªm m« h×nh thùc thÓ/liªn kÕt M« h×nh thùc thÓ/ liªn kÕt (Entity/Association Model) lµ m« h×nh d÷ liÖu do P.P. Chen ®­a ra n¨m 1976 vµ sau ®ã ®­îc dïng kh¸ phæ biÕn trªn thÕ giíi. Nã cã ®Æc ®iÓm kh¸ ®¬n gi¶n vµ gÇn víi t­ duy kh¸ch quan. Khi xem xÐt c¸c th«ng tin, ng­êi ta th­êng gom côm chóng xung quanh c¸c vËt thÓ C¸c lo¹i m« h×nh E/A M« h×nh E/A kinh ®iÓn M« h×nh E/A kinh ®iÓn xuÊt ph¸t tõ ba kh¸i niÖm c¬ b¶n: thùc thÓ, liªn kÕt vµ thuéc tÝnh. + C¸c thùc thÓ: Lµ mét vËt thÓ cô thÓ hay trõu t­îng, tån t¹i thùc sù vµ kh¸ æn ®Þnh trong thÕ giíi thùc, mµ ta muèn ph¶n ¸nh nã trong hÖ thèng th«ng tin. + C¸c thuéc tÝnh: Thuéc tÝnh (Property hay attribute) lµ mét gi¸ trÞ dïng ®Ó m« t¶ khÝa c¹nh nµo ®ã cña thùc thÓ. + C¸c liªn KÕt: Mét liªn kÕt (association) lµ mét sù gom nhãm c¸c thùc thÓ trong ®ã mçi thùc thÓ cã mét vai trß nhÊt ®Þnh. - M« h×nh thùc thÓ/ Liªn kÕt më réng. §èi víi nh÷ng hÖ thèng phøc t¹p khi ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ ng­êi ta th­¬ng dïng ®Õn m« h×nh E/A më réng. Do c¸c ®iÓm më réng nµy chÞu ¶nh h­ëng tõ xu h­íng hiÖn ®¹i cña m« h×nh hãa h­íng ®èi t­îng, còng nh­ c¸c hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu h­íng ®èi t­îng. C¸c ®Æc ®iÓm cña m« h×nh E/A më réng + C¸c kiÓu thuéc tÝnh ®a trÞ: Cho phÐp nhËn gi¸ trÞ cã thÓ lµ mét tËp c¸c gi¸ trÞ. + C¸c kiÓu thuéc tÝnh phøc hîp: Cho phÐp sö dông c¸c kiÓu thuéc tÝnh lµ tæ hîp. + C¸c kiÓu thùc thÓ con: xuÊt hiÖn bëi yªu cÇu chuyªn biÖt hãa vµ kh¸i qu¸t hãa khi cÇn ph©n cÊp c¸c sù vËt - M« h×nh E/A h¹n chÕ M« h×nh E/A h¹n chÕ tuy bÞ h¹n chÕ nhiÒu vÒ c¸c h×nh thøc diÔn t¶ (khã vËn dông), nh­ng l¹i rÊt gÇn víi m« h×nh quan hÖ do ®ã l¹i dÔ dµng chuyÓn sang cµi ®Æt víi hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu quan hÖ h¬n. C¸c ®Æc ®iÓm cña m« h×nh E/A h¹n chÕ. + Trong m« h×nh E/A h¹n chÕ chØ cã kiÓu liªn kÕt 1-nhiÒu vµ ®­îc biÓu diÔn nh­ sau: A B + Trong m« h×nh E/A h¹n chÕ c¸c kiÓu liªn kÕt 0/1-nhiÒu ®­îc coi lµ tr­êng hîp ®Æc biÖt cña 1-nhiÒu Trong b¸o c¸o nµy Em chi sö dông m« h×nh E/A h¹n chÕ. V× bÊt cø m« h×nh E/A kinh ®iÓn hay E/A më réng nµo còng cã thÓ biÕn ®æi thµnh m« h×nh E/A h¹n chÕ ®­îc, h¬n n÷a m« h×nh E/A h¹n chÕ lµ m« h×nh gÇn víi m« h×nh c¬ së d÷ liÖu quan hÖ nhÊt. Sau khi ph©n tÝch hÖ thèng em ®· ®­a ra m« h×nh E/A h¹n chÕ cña bµi to¸n nh­ sau (trang sau): TØnh M· tØnh Tªn tØnh HuyÖn M· huyÖn Tªn huyÖn M· tØnh X· M· x· Tªn x· M· huyÖn Khoa M· khoa Tªn khoa Chuyªn m«n M· CM Tªn CM Chøc vô M· CV Tªn CV BÖnh M· bÖnh Tªn bÖnh Nh©n viªn M· Nh©n viªn Hä tªn NV Ngµy sinh NV Giíi tÝnh NV Sè nhµ NV §iÖn tho¹i NV M· x· M· khoa M· CM M· CV VÞ TrÝ M· vÞ trÝ Tªn vÞ trÝ Dßng kh¸m bÖnh M· kh¸m bÖnh M· nh©n viªn M· bÖnh nh©n M· bÖnh M· vÞ trÝ Ngµy KB Néi dung KB Chi phÝ KB BÖnh nh©n M· bªnh nh©n Hä bÖnh nh©n Tªn bÖnh nh©n Ngµy sinh BN Giíi tÝnh BN M· x· b¶o hiÓm y tÕ M· bÖnh nh©n Sè thÎ BHYT Ngµy b¾t ®Çu Ngµy kÕt thóc PhÇn tr¨m C¸n bé M· bÖnh nh©n M· c¬ quan C¬ quan M· c¬ quan Tªn c¬ quan §iÖn tho¹i CQ Fax CQ T¹m øng M· t¹m øng LÇn t¹m øng Sè tiÒn Ngµy t¹m øng M· bÖnh nh©n BÖnh ¸n M· kh¸m bÖnh M· nh©n viªn M· bÖnh nh©n M· bÖnh M· vÞ trÝ M· n¬i §.T Ngµy vµo Ngµy ra T×nh tr¹ng ra N¬i ®iÒu trÞ M· n¬i §.T Tªn n¬i §.T §¬n gi¸ Thuèc dïng M· kh¸m bÖnh M· nh©n viªn M· bÖnh nh©n M· bÖnh M· vÞ trÝ M· thuèc Sè l­îng LiÒu dïng Thuèc M· thuèc Tªn thuèc §¬n gi¸ DÞch Vô Dïng M· kh¸m bÖnh M· nh©n viªn M· bÖnh nh©n M· bÖnh M· vÞ trÝ M· n¬i §.T M· dÞch Vô LÇn dïng DÞch vô M· dÞch vô Tªn dÞch vô §¬n gi¸ II. M« h×nh quan hÖ 1. Kh¸i niÖm M« h×nh quan hÖ do Codd ®Ò xuÊt n¨m 1970, víi ­u ®iÓm nh­ sau: + §¬n gi¶n: c¸c d÷ liÖu ®­îc biÓu diÔn d­íi mét d¹ng duy nhÊt, lµ quan hÖ, tøc lµ c¸c b¶ng gi¸ trÞ, kh¸ tù nhiªn vµ dÔ hiÓu ®èi víi ng­êi dïng kh«ng chuyªn tin häc. + ChÆt chÏ: c¸c kh¸i niÖm ®­îc h×nh thøc hãa cao, cho phÐp ¸p dông c¸c c«ng cô to¸n häc, c¸c thuËt to¸n. + Trõu t­îng hãa cao: m« h×nh chØ dõng ë møc quan niÖm, nghÜa lµ ®éc lËp víi møc vËt lý, víi sù cµi ®Æt, víi c¸c thiÕt bÞ. Nhê ®ã lµm cho tÝnh ®éc lËp gi÷a d÷ liÖu vµ ch­¬ng tr×nh cao. + Cung cÊp ng«n ng÷ truy nhËp d÷ liÖu ë møc cao, dÔ sö dông vµ trë thµnh chuÈn. 2. C¸c d¹ng chuÈn cña l­îc ®å quan hÖ Mét l­îc ®å quan hÖ R lµ ë d¹ng chuÈn 1 (1NF) nÕu c¸c miÒn thuéc tÝnh cña nã ®Òu lµ c¸c miÒn ®¬n (nghÜa lµ kh«ng cÊu thµnh tõ nhiÒu miÒn kh¸c). Mét l­îc ®å quan hÖ R lµ ë d¹ng chuÈn 2 (2NF) nÕu nã lµ 1NF vµ c¸c phô thuéc hµm gi÷a khãa vµ mçi thuéc tÝnh ngoµi khãa ®Òu lµ phô thuéc hµm s¬ ®¼ng. Nãi c¸ch kh¸c, mäi thuéc tÝnh ngoµi khãa ®Òu kh«ng phô thuéc bé phËn vµo khãa. Mét l­îc ®å quan hÖ R lµ ë d¹ng chuÈn 3 (3NF) nÕu nã lµ 2NF vµ c¸c phô thuéc hµm gi÷a khãa vµ mçi thuéc tÝnh ngoµi khãa ®Òu lµ phô thuéc hµm trùc tiÕp. Nãi c¸ch kh¸c lµ kh«ng tån t¹i phô thuéc hµm gi÷a c¸c thuéc tÝnh ngoµi khãa. C¸c l­îc ®å quan hÖ cña hÖ thèng Tõ m« h×nh thùc thÓ liªn kÕt (m« h×nh E/A h¹n chÕ ë trªn) ta chuyÓn sang c¸c l­îc ®å quan hÖ nh­ sau: TØnh (M· tØnh, Tªn tØnh) HuyÖn (M· huyÖn, Tªn huyÖn, M· tØnh) X· (M· x·, Tªn x·, M· huyÖn) Khoa (M· khoa, Tªn khoa) Chuyªn m«n (M· chuyªn m«n, Tªn chuyªn m«n) Chøc Vô (M· chøc vô, Tªn chøc vô) BÖnh (M· bÖnh, Tªn bÖnh) VÞ trÝ (M· vÞ trÝ, Tªn vÞ trÝ) Nh©n viªn (M· NV, Hä tªn NV, Ngµy sinh NV, Giíi tÝnh NV, Sè nhµ NV, §iÖn tho¹i NV, M· x·, M· khoa, M· CM, M· CV) Dßng kh¸m bÖnh (M· kh¸m bÖnh, M· nh©n viªn, M· bÖnh nh©n, M· bÖnh, M· vÞ trÝ, Ngµy KB, Néi dung KB, Chi phÝ KB) BÖnh nh©n (M· bÖnh nh©n, Hä bÖnh nh©n, Tªn bÖnh nh©n, Ngµy sinh BN, Giíi tÝnh BN, M· x·) B¶o hiÓm y tÕ (M· bÖnh nh©n, Sè thÎ BHYT, Ngµy b¾t ®Çu, Ngµy kÕt thóc, PhÇn tr¨m) C¬ quan (M· c¬ quan, Tªn c¬ quan, §iÖn tho¹i CQ, Fax c¬ quan) C¸n bé (M· bÖnh nh©n, M· c¬ quan) T¹m øng (M· T.øng, LÇn T.øng, Sè tiÒn, Ngµy T.øng, M· bÖnh nh©n) BÖnh ¸n (M· kh¸m bÖnh, M· nh©n viªn, M· bÖnh nh©n, M· bÖnh, M· vÞ trÝ, M· n¬i §.T, Ngµy vµo, Ngµy ra, T×nh tr¹ng ra) N¬i §iÒu TrÞ (M· n¬i §.T, Tªn n¬i §.T, §¬n gi¸) DÞch Vô Dïng (M· kh¸m BÖnh, M· nh©n viªn, M· bÖnh nh©n, M· bÖnh, M· vÞ trÝ, M· n¬i §.T, M· dÞch Vô, LÇn dïng) DÞch Vô (M· dÞch vô, Tªn dÞch vô, §¬n gi¸ D.V) Thuèc Dïng (M· kh¸m BÖnh, M· nh©n viªn, M· bÖnh nh©n, M· bÖnh, M· vÞ trÝ, M· thuèc, Sè l­îng, LiÒu dïng) Thuèc (M· thuèc, Tªn thuèc, §¬n gi¸) Danh S¸ch C¸c B¶ng B¶ng TØnh TØnh (M· tØnh, Tªn tØnh) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· tØnh Char M· tØnh Len()=2 Tªn tØnh Char Tªn tØnh 30 Gi¶i ThÝch + B¶ng tØnh l­u tr÷ th«ng tin vÒ tØnh mµ bÖnh nh©n vµ Nh©n Viªn ®ang sèng B¶ng HuyÖn HuyÖn (M· HuyÖn, Tªn HuyÖn, M· TØnh) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· huyÖn Char M· huyÖn Len()=4 Tªn huyÖn Char Tªn huyÖn 30 M· tØnh Char M· tØnh Len()=2 Gi¶i ThÝch + B¶ng huyÖn l­u tr÷ th«ng tin vÒ huyÖn mµ bÖnh nh©n vµ Nh©n Viªn ®ang sèng Tr­êng m· huyÖn gåm cã 4 ký tù 2 ký tù ®Çu lµ m· tØnh mµ huyÖn ®ã trùc thuéc hai ký tù tiÕp theo lµ thø tù huyÖn trong tØnh. Tr­êng m· tØnh lµ khãa ngoµi cña b¶ng huyÖn tr­êng nµy nhËn th«ng m· tØnh tõ b¶ng tØnh 4.3 B¶ng X· X· (M· x·, Tªn x·, M· huyÖn) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· x· Char M· x· Len()=6 Tªn x· Char Tªn x· 30 M· huyÖn Char M· huyÖn Len()=4 Gi¶i thÝch + B¶ng x· cïng víi b¶ng huyÖn vµ b¶ng tØnh l­u tr÷ th«ng tin ®Þa chØ cña bÖnh nh©n còng nh­ nh©n viªn Tr­êng m· x· gåm cã 6 ký tù 4 ký tù ®Çu lµ m· huyÖn mµ x· trùc thuéc cßn hai ký tù sau lµ thø tù x· trong huyÖn. Tr­êng m· huyÖn lµ khãa ngoµi cña b¶ng x·, tr­êng nµy nhËn th«ng tin tõ tr­êng m· huyÖn cña b¶ng huyÖn 4.4 B¶ng KHOA KHOA(M· khoa, Tªn khoa) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· khoa Char M· khoa Len()=2 Tªn khoa Char Tªn khoa 30 Gi¶i thÝch + B¶ng Khoa l­u tr÷ th«ng tin vÒ khoa mµ nh©n viªn (B¸c sÜ) ®ang lµm viÖc 4.5 B¶ng CHUY£N M¤N CHUY£N M¤N (M· chuyªn m«n, Tªn chuyªn m«n) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· chuyªn m«n Char M· chuyªn m«n Len()=2 Tªn chuyªn m«n Char Tªn chuyªn m«n 30 Gi¶i thÝch + B¶ng chuyªn m«n l­u tr÷ th«ng tin vÒ chuyªn m«n cña nh©n viªn 4.6. B¶ng Chøc Vô Chøc Vô (M· chøc vô, Tªn chøc vô) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· chøc vô Char M· chøc vô Len()=2 Tªn chøc vô Char Tªn chøc vô 30 Gi¶i thÝch + B¶ng chøc vô l­u tr÷ th«ng tin vÒ chøc vô cña Nh©n Viªn 4.7. B¶ng BÖnh BÖnh (M· bÖnh, Tªn bÖnh) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· bÖnh Char M· bÖnh Len()=4 Tªn bÖnh Char Tªn bÖnh 30 Gi¶i thÝch + B¶ng nµy l­u tr÷ tÊt c¶ c¸c bÖnh hiÖn cã 4.8. B¶ng VÞ TrÝ VÞ TrÝ (M· vÞ trÝ, Tªn vÞ trÝ) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· vÞ trÝ Char M· vÞ trÝ Len()=2 Tªn vÞ trÝ Char Tªn vÞ trÝ 30 Gi¶i ThÝch + B¶ng nµy l­u tr÷ th«ng tin vÒ vÞ trÝ mµ bÖnh nh©n ®­îc kh¸m bÖnh 4.9. B¶ng Nh©n Viªn Nh©n Viªn (M· NV, Hä Tªn NV, Ngµy Sinh NV, Giíi TÝnh NV, Sè Nhµ NV, §iÖn Tho¹i NV, M· X·, M· Khoa, M· CM, M· CV) Tªn Tr­êng Lo¹i D÷ LiÖu M« T¶ KÝch Th­íc M· NV Char M· nh©n viªn Len()=5 Hä Tªn NV Char Hä tªn nh©n viªn 30 Ngµy Sinh NV Date Ngµy sing nh©n viªn Giíi TÝnh NV Boolear Giíi tÝnh nh©n viªn Sè Nhµ NV Char Sè nhµ nh©n viªn 30 §iÖn Tho¹i NV Char §iÖn tho¹i nh©n viªn 15 M· X· Char M· x· Len()=6 M· Khoa Char M· khoa Len()=2 M· CM Char M· chuyªn m«n Len()=2 M· CV Char M· chøc vô Len()=2 Gi¶i thÝch + B¶ng nh©n viªn l­u tr÷ tÊt c¶ th«ng tin vÒ nh©n viªn (B¸c sÜ) Tr­êng ngµy sinh Nh©n Viªn nhËn d÷ liÖu sao cho tuæi cña nh©n viªn kh«ng ®­îc lín h¬n 65 vµ kh«ng ®­îc nhá h¬n 18 Tr­êng giíi tÝnh nh©n viªn nhËn kiÓu d÷ liÖu Boolear (True t­¬ng øng víi nam, False t­¬ng øng víi n÷). Tr­êng sè nhµ nh©n viªn ®Ó x¸c ®Þnh chç ë cña nh©n viªn. B¶ng Nh©n Viªn nhËn M· X·, M· Khoa, M· CM, M· CV lµm khãa ngoµi c¸c tr­êng nµy nhËn gi¸ trÞ t­¬ng øng tõ c¸c b¶ng X·, Khoa, Chuyªn m«n, Chøc vô. 4.10. B¶ng Dßng Kh¸m BÖnh Dßng Kh¸m BÖnh (M· Kh¸m BÖnh, M· Nh©n Viªn, M· bÖnh nh©n, M· BÖnh, M· VÞ trÝ, Ngµy KB, Néi Dung KB, Chi PhÝ KB) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· kh¸m bÖnh Char M· kh¸m bÖnh Len()=9 M· nh©n viªn Char M· nh©n viªn Len()=5 M· bÖnh nh©n Char M· bÖnh nh©n Len()=9 M· bÖnh Char M· bÖnh Len()=5 M· VÞ TrÝ Char M· vÞ trÝ Len()=2 Ngµy KB Date Ngµy kh¸m bÖnh Néi dung KB Char Néi dung kh¸m bÖnh 50 Chi phÝ KB Money Chi phÝ kh¸m bÖnh >0 Gi¶i thÝch + B¶ng dßng kh¸m bÖnh lµ mèi kÕt hîp gi÷a c¸c thùc thÓ nh©n viªn, bÖnh nh©n, bÖnh, vÞ trÝ nªn nã nhËn tÊt c¶ c¸c khãa cña c¸c theca thÓ tham gia vµo mèi kÕt hîp lµm khãa chÝnh, c¸c gi¸ trÞ cña c¸c tr­êng nµy ®­îc lÊy t­¬ng øng tõ c¸c b¶ng t­¬ng øng. Ngoµi ra nã cßn cã khãa riªng lµ M· kh¸m bÖnh Ngµy KB kh«ng ®­îc sau ngµy hiÖn t¹i Chi phÝ KB lµ kho¶n tiÒn mµ bÖnh nh©n ph¶i tr¶ sau khi kh¸m bÖnh kho¶n nµy kh«ng ®­îc nhá h¬n 0. 4.11. B¶ng bÖnh nh©n bÖnh nh©n (M· Bªnh Nh©n, Hä bÖnh nh©n, Tªn bÖnh nh©n, Ngµy Sinh BN, Giíi TÝnh BN, M· X·) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· bÖnh nh©n Char M· bÖnh nh©n Len()=9 Hä bÖnh nh©n Char Hä bÖnh nh©n 20 Tªn bÖnh nh©n Char Tªn bÖnh nh©n 10 Ngµy sinh BN Date Ngµy sinh bÖnh nh©n Giíi tÝnh BN Boolear Giíi tÝnh bÖnh nh©n M· x· Char M· x· Len()=6 Gi¶i thÝch + B¶ng bÖnh nh©n l­u tr÷ tÊt c¶ c¸c th«ng tin vÒ bÖnh nh©n M· bÖnh nh©n gåm 9 ký tù 4 ký tù ®Çu lµ n¨m mµ bÖnh nh©n ®ã kh¸m, cßn l¹i 5 ký tù sau lµ thø tù bÖnh nh©n ®ã ®Õn kh¸m trong n¨m Ngµy sinh bÖnh nh©n kh«ng ®­îc sau ngµy hiÖn t¹i vµ tuæi bÖnh nh©n kh«ng ®­îc lín h¬n 150 Giíi tÝnh bÖnh nh©n lµ True t­¬ng øng víi Nam, False t­¬ng øng víi N÷ B¶ng bÖnh nh©n nhËn m· x· lµm khãa ngoµi, tr­êng nµy nhËn gi¸ trÞ tõ b¶ng X· 4.12 B¶ng b¶o hiÓm y TÕ b¶o hiÓm y tÕ (M· bÖnh nh©n, Sè thÎ BHYT, Ngµy b¾t ®Çu, Ngµy kÕt thóc, PhÇn tr¨m) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· bÖnh nh©n Char M· bÖnh nh©n Len()=9 Sè thÎ BHYT Char Sè thÎ b¶o hiÓm y tÕ Len()=9 Ngµy b¾t ®Çu Date Ngµy b¾t ®Çu Ngµy kÕt thóc Date Ngµy kÕt thóc PhÇn tr¨m Int PhÇn tr¨m Gi¶i thÝch + B¶ng B¶o hiÓm y tÕ l­u th«ng tin vÒ BHYT cña c¸c bÖnh nh©n cã thÎ BHYT Thùc thÓ b¶o hiÓm y tÕ lµ thùc thÓ chuyªn biÖt hãa cña thùc thÓ bÖnh nh©n nªn nhËn khãa cña thùc thÓ bÖnh nh©n lµ m· bÖnh nh©n lµm khãa chÝnh Tr­êng Sè ThÎ BHYT lµ sè thÎ b¶o hiÓm y tÕ ®Ó x¸c ®Þnh thÎ ®ã lµ cña ai Tr­êng ngµy b¾t ®Çu lµ ngµy mµ thÎ b¶o hiÓm y tÕ cã hiÖu lùc ngµy nµy kh«ng ®­îc sau ngµy kÕt thóc vµ sau ngµy hiÖn t¹i Tr­êng ngµy kÕt thóc lµ ngµy mµ thÎ b¶o hiÓm y tÕ kh«ng cßn hiÖu lùc (ngµy nµy th­êng c¸ch ngµy b¾t ®Çu mét n¨m). Tr­êng phÇn tr¨m lµ mét sè nguyªn n»m trong kho¶ng (1..100) 4.13. B¶ng C¬ Quan C¬ Quan (M· c¬ quan, Tªn c¬ quan, §iÖn tho¹i CQ, Fax c¬ quan) Tªn tr­êng Lo¹i d÷ liÖu M« t¶ KÝch th­íc M· c¬ quan Char M· c¬ quan Len()=6 Tªn c¬ quan Char Tªn c¬ quan 30 §iÖn tho¹i CQ Char ®iÖn tho¹i c¬ quan 15 Fax c¬ quan Char Fax c¬ quan 15 Gi¶i thÝch + Bang c¬ quan l­u tr÷ th«ng tin vÒ c¬ quan mµ nh÷ng bÖnh nh©n cã BHYT thuéc mét c¬ quan nµo ®ã - Tr­êng ®iÖn tho¹i c¬ quan vµ tr­êng fax c¬ quan chøa ®iÖn tho¹i vµ fax c¬ quan vµ hai tr­êng nµy