Đề tài Quy hoạch chợ đầu mối phía Nam - Thực trạng và giải pháp

tắc (nội quy chợ); có khả năng thu hút các dịch vụ khác như hoạt động tín dụng, tiền tệ, thanh toán, du lịch, văn hoá,... Phân loại 1.2.1 Chợ loại 1 - Là chợ có trên 400 điểm kinh doanh, được đầu tư xây dựng kiên cố, hiện đại theo quy hoạch; - Được đặt ở các vị trí trung tâm kinh tế thương mại quan trọng của tỉnh, thành phố hoặc là chợ đầu mối của ngành hàng, của khu vực kinh tế và được tổ chức họp thường xuyên; - Có mặt bằng phạm vi chợ phù hợp với quy mô hoạt động của chợ và tổ chức đầy đủ các dịch vụ tại chợ: trông giữ xe, bốc xếp hàng hóa, kho bảo quản hàng hóa, dịch vụ đo lường, dịch vụ kiểm tra chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm và các dịch vụ khác. 1.2.2 Chợ loại 2 - Là chợ có trên 200 điểm kinh doanh, được đầu tư xây dựng kiên cố hoặc bán kiên cố theo quy hoạch. - Được đặt ở trung tâm giao lưu kinh tế của khu vực và được tổ chức họp thường xuyên hay không thường xuyên; - Có mặt bằng phạm vi chợ phù hợp với quy mô hoạt động chợ và tổ chức các dịch vụ tối thiểu tại chợ: trông giữ xe, bốc xếp hàng hóa, kho bảo quản hàng hóa, dịch vụ đo lường. 1.2.3 Chợ loại 3 - Là các chợ có dưới 200 điểm kinh doanh hoặc các chợ chưa được đầu tư xây dựng kiên cố hoặc bán kiên cố. - Chủ yếu phục vụ nhu cầu mua bán hàng hóa của nhân dân trong xã, phường và địa bàn phụ cận. 2.Chợ đầu mối Chợ đầu mối là chợ có vai trò chủ yếu thu hút, tập trung lượng hàng hóa lớn từ các nguồn sản xuất, kinh doanh của khu vực kinh tế hoặc của ngành hàng để tiếp tục phân phối tới các chợ và các kênh lưu thông khác. 3. Quy hoạch phát triển chợ Chợ là một bộ phận quan trọng trong tổng thể kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; từ nay trở đi Quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ của địa phương phải bao gồm Quy hoạch phát triển chợ. Quy hoạch phát triển chợ phải lập theo các nguyên tắc sau và được cơ quan có thẩm quyền theo quy định phê duyệt và chỉ đạo thực hiện. Các nguyên tắc lập Quy hoạch phát triển chợ: - Phải hình thành hệ thống mạng lưới chợ với quy mô khác nhau phù hợp với dung lượng hàng hóa lưu thông trên địa bàn, góp phần phát triển sản xuất và đẩy mạnh giao lưu hàng hóa; Chú trọng phát triển chợ ở các vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo gắn với yêu cầu giao lưu văn hóa của đồng bào các dân tộc. - Phát triển các chợ đầu mối theo ngành hàng, đặc biệt là các chợ đầu mối nông sản, thực phẩm để góp phần đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa ở những vùng sản xuất tập trung về nông, lâm thủy sản. - Quy hoạch phát triển chợ phải đồng bộ với quy hoạch xây dựng các khu dân cư, các công trình giao thông, điện, cấp thoát nước và các công trình công cộng khác, bảo đảm vệ sinh môi trường; đối với các chợ loại 1 và 2 phải bố trí đầy đủ mặt bằng phạm vi chợ theo quy định trên. CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG CHỢ ĐẦU MỐI PHÍA NAM I. Tổng quan chung về quận Hòang Mai 1. Tổng quan Hoàng Mai là một quận của thành phố Hà Nội. Quận được thành lập theo Nghị định số 132/2003/NĐ-CP ngày 6 tháng 1 năm 2003 của Chính phủ Việt Nam, dựa trên diện tích và dân số của toàn bộ 9 xã: Định Công, Đại Kim, Hoàng Liệt, Thịnh Liệt, Thanh Trì, Vĩnh Tuy, Lĩnh Nam, Trần Phú, Yên Sở và 55 ha diện tích của xã Tứ Hiệp thuộc huyện Thanh Trì cộng với diện tích và dân số của 5 phường Mai Động, Tương Mai, Tân Mai, Giáp Bát, Hoàng Văn Thụ thuộc quận Hai Bà Trưng. 2. Lịch sử Việc thành lập quận Hoàng Mai đã nằm trong quy hoạch đến năm 2020 của thành phố Hà Nội, đã được Thủ tướng Việt Nam phê duyệt. Từ ngày 1 tháng 1 năm 2004, bộ máy hành chính và các thiết chế tương ứng của chính quyền và đoàn thể cũng được thành lập và chính thức đi vào hoạt động. Về tổ chức Đảng, Đảng bộ quận Hoàng Mai đã được thành lập với 26 uỷ viên Ban chấp hành lâm thời do Thành uỷ chỉ định với 53 chi Đảng bộ trực thuộc. Hiện nay, Hoàng Mai là một quận có tốc độ đô thị hoá nhanh, với các công trình nhà chung cư cao tầng và các khu đô thị mới đang hoàn thiện như: Định Công, Linh Đàm, Đền Lừ. 3. Địa lý Quận Hoàng Mai là một vùng đất nằm ở phía đông nam thành phố Hà Nội, có diện tích tự nhiên là 4.104,1 ha (41 km²) với tổng số dân là 214.759 người. Quận Hoàng Mai phía đông giáp huyện Gia Lâm, tây và nam giáp huyện Thanh Trì, bắc giáp quận Thanh Xuân và quận Hai Bà Trưng với 14 đơn vị hành chính trực thuộc là 14 phường được hình thành trên cơ sở toàn bộ 9 xã và một phần xã Tứ Hiệp của huyện Thanh Trì, và 5 phường của quận Hai Bà Trưng. Quận Hoàng Mai có đường giao thông thuỷ trên sông Hồng. Quận có các đường giao thông quan trọng đi qua gồm: Quốc lộ 1A, 1B, đuờng vành đai 3, cầu Thanh Trì, đường vành đai 2,5. 4.Văn hóa Quận Hoàng Mai có nhiều làng nghề ẩm thực như làng nghề bánh cuốn Thanh Trì (phường Thanh Trì), rượu Hoàng Mai, làng bún Tứ Kỳ, bún ốc Pháp Vân (phường Hoàng Liệt), đậu phụ Mơ (phường Mai Động). Ngoài ra, phường Vĩnh Hưng, Lĩnh Nam có nghề trồng hoa, rau sạch; phường Yên Sở có làng cá Yên Sở. Chợ đầu mối phía Nam Qui hoạch chợ đầu mối phía Nam giai đoạn 2002- 2007 1.1.Mục tiêu Chợ Long Biên được thành lập khá sớm (năm1992), nằm trên địa bàn phường Phúc Xá, quận Ba Đình với diện tích 27.148m2, trong đó diện tích phần chợ cũ là 21.870m2, diện tích bến xe tải, xe khách cạnh chợ 5.278m2 được bố trí chợ nông sản thực phẩm đêm. Tổng số hộ kinh doanh tại chợ là 1.087 hộ, trong đó ngành hàng hoa quả chiếm tỷ lệ 38%, rau củ quả chiếm 39%. Với đặc thù hoạt động 24/24 giờ, lưu lượng hàng hoa quả, rau củ quả... qua chợ đạt khoảng 300 tấn; vào các ngày rằm và mùng 1 lưu lượng thường tăng gấp đôi. Vì vậy, hằng ngày có hàng trăm xe trọng tải lớn đưa hoa quả thực phẩm từ các tỉnh đến những hộ kinh doanh trong chợ. Cũng từ chợ này, hàng ngày có hàng nghìn xe thô sơ, xe trọng tải nhỏ chuyển hoa quả đi các nơi trong thành phố Hà Nội và một số tỉnh lân cận. Đấy là chưa kể đến hàng nghìn người buôn bán nhỏ đến mua các sản phẩm hoa quả, nông sản tại chợ gây ra ách tắc giao thông tại khu vực này. Lượng người, xe cộ ra vào đông khiến công tác giữ gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường gặp những khó khăn nhất định, lượng rác thải trong chợ mỗi ngày rất lớn, cơ sở hạ tầng xuống cấp trầm trọng…Việc lượng người tham gia mua bán tại chợ ngày càng đông, trong khi diện tích chợ hiện tại không đáp ứng đủ nhu cầu và cũng không có khả năng mở rộng; chợ ở trong khu vực dân cư đông đúc, gần bến xe, ga xe lửa...do vậy thường xuyên gây lên tình trạng ùn tắc giao thông; việc đảm bảo an ninh trật tự tại khu vực chợ còn nhiều khó khăn, hạn chế. Trước thực trạng trên của chợ Long Biên thì việc đáp ứng những yêu cầu về vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm, văn minh thương mại cũng như cơ sở hạ tầng để phục vụ kinh doanh buôn bán tại đây là rất khó khăn. Do đó để khắc phục tình trạng quá tải của chợ Long Biên thì việc dãn bớt hoạt đông kinh doanh bán buôn sang các chợ đầu mối khác trong thành phố Hà Nội như chợ đầu mối Đền Lừ là một biện pháp cần thiết.Cho nên UBND thành phố Hà Nội đã triển khai xây dựng chợ ĐMNS Phía Nam (phường Tam Trinh, quận Hoàng Mai) nhằm đáp ứng nhu cầu mua bán, kinh doanh mặt hàng nông sản cho khu vực phía Nam thành phố; đồng thời chuyển dần các hộ kinh doanh tại chợ Long Biên để giảm thiểu sức ép cho chợ này. 1.2.Thực trạng 1.2.1Những điểm đạt được Chợ đầu mối Đền Lừ(hay chợ đầu mối nông sản phía Nam) có diện tích hơn 23.000 m2, là địa điểm buôn bán nông sản thường xuyên của các tư thương, doanh nghiệp khu vực Thanh Trì (Hà Nội), Thường Tín, Quốc Oai (Hà Tây), Văn Lâm (Hưng Yên) và một số địa phương lân cận. Chợ hoạt động chủ yếu từ 20h đêm hôm trước, kéo dài đến 8h sáng hôm sau. Mặt hàng nông sản tại chợ chủ yếu là rau quả,thủy hải sản và trái cây. Hình thức mua bán tại chợ cũng khá đặc thù. Chợ rau diễn ra từ khoảng 3h sáng cho đến 8h sáng, bao gồm cả hoạt động bán buôn cho các đại lý kinh doanh và bán lẻ cho người tiêu dùng. Chợ hoa quả bắt đầu mở vào khoảng 20h đêm cho đến 3h sáng. Bán hoa quả tại chợ Đầu mối Nông sản phía Nam. Riêng hoa quả tại đây không bán lẻ, chủ yếu bán theo hình thức sang xe trực tiếp hoặc được tập kết lại và vận chuyển lên chợ Long Biên, bán buôn cho các hộ kinh doanh tại chợ. Chợ ĐMNS Phía Nam thu hút khoảng gần 1000 lượt người tham gia với lưu lượng hàng hoá qua chợ ước khoảng 200 tấn/ngày đêm. Chợ ĐMNS Phía Nam được đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng bên trong hàng rào chợ khá hoàn thiện với tổng diện tích nhà lồng lên tới 4.906 m2. Các kiot kinh doanh chia thành nhiều loại như 5m2, 27m2, 40 m2, có thể đáp ứng tốt nhất nhu cầu kinh doanh của người dân. Việc xây dựng, quy hoạch và phát triển hệ thống chợ ĐMNS phía Bắc nói chung và quanh Hà Nội nói riêng đã phần nào đáp ứng được nhu cầu kinh doanh, bước đầu hình thành thị trường tiêu thụ nông sản với quy mô lớn. 1.2.2.Những vấn đề bất cập a) Bất cập về việc sáp nhập Tháng 7/2001, lần đầu tiên Hà Nội có được bãi đỗ xe theo đúng nghĩa với mức đầu tư 19 tỷ đồng: Bãi đỗ xe Đền Lừ 1 (quận Hoàng Mai). Diện tích bãi đỗ xe này là 16.000 m2 trên tổng diện tích đất 21.000 m2. Bãi đỗ xe được cấp sổ đỏ sử dụng lâu dài vào mục đích làm bãi đỗ xe tĩnh do Công ty Khai thác điểm đỗ xe Hà Nội quản lý. Sau 7 năm hoạt động, bãi đỗ xe đã góp phần không nhỏ vào việc đảm bảo trật tự giao thông cho khu vực phía nam thành phố. Mỗi năm nhận trung bình 300.000 lượt ôtô, đạt doanh thu 8,5 tỷ đồng. Ngày 27/7, UBND TP Hà Nội ra thông báo sáp nhập bãi xe Đền Lừ 1 vào chợ đầu mối Đền Lừ. Chủ thể quản lý chuyển từ Công ty Khai thác điểm đỗ xe HN sang Tổng Công ty Thương mại Hà Nội. Việc chuyển đổi này xuất phát từ nhu cầu giảm tải chợ Long Biên. Chỉ với một thông báo của UBND TP Hà Nội, thành quả bao năm gây dựng được một bãi đỗ xe theo đúng quy hoạch đang đứng bên bờ bị “xóa sổ”. Ngày 8/8, Công ty Khai thác điểm đỗ xe HN gửi văn bản cho Bí thư Thành ủy Hà Nội. Văn bản nêu rõ: Phương án do Tổng Công ty Thương mại Hà Nội nêu ra là không khả thi. Lý do chợ đầu mối đặt tại Đền Lừ là không phù hợp bởi đường Nguyễn Tam Trinh (đường độc đạo vào chợ) chỉ có mặt cắt 8 mét, đi hai chiều. Thêm đó, lối rẽ từ đường vào chợ qua một cây cầu duy nhất cắt vuông góc với đường nên tại đây thường xuyên gây ùn tắc giao thông. Nếu chuyển chợ Long Biên về Đền Lừ chỉ là chuyển sự phức tạp, ùn tắc từ Long Biên xuống Đền Lừ. Chợ Đền Lừ hiện là trung tâm quận Hoàng Mai với quy mô dân số sẽ tăng thêm 200.000 người so với hiện nay. Như vậy, xây dựng chợ đầu mối giữa trung tâm một quận nội thành là không phù hợp. b) Những vấn đề còn tồn tại Ban đầu chợ được xây dựng trên diện tích 2,1 ha với chức năng chính là giảm tải cho chợ Long Biên. Tuy nhiên nhiều năm qua, chợ vẫn không thu hút được tiểu thương buôn bán và tình trạng quá tải tại chợ Long Biên vẫn diễn ra, có lúc người ta gọi là sự lãng phí tiền tỉ. Có thực trạng này diễn ra là do vấn đề quy hoạch thiếu hợp lý, việc xây dựng cơ sở hạ tầng tại chợ đầu mối phía Nam thiếu sự đồng bộ, mất cân đối, nên hoạt động không hiệu quả dẫn đến những vấn đề còn tồn tại ở chợ đầu mối đền lừ như sau: - Vấn đề vệ sinh môi trường Chợ đầu mối Đền Lừ là nơi buôn bán các mặt hàng nông lâm thổ sản từ khắp mọi miền đất nước về Hà Nội. Tuy nhiên tại khu chợ này, người mua, người bán hàng vô tư xả nước thải, rác thải, túi nilon, bao đựng hàng, phế phẩm chế biến... một cách bừa bãi, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, làm mất mỹ quan đô thị... Sau mỗi buổi chợ, quang cảnh ở đây không khác gì một bãi rác thải. Hình ảnh xả rác tại chợ đầu mối Đền Lừ. - Vấn đề về giao thông + Chợ Đền Lừ vốn nằm ven quận Hai Bà Trưng theo quy hoạch, sau này tách nhập quận thì sẽ lại nằm ở trung tâm của quận Hoàng Mai. Với mục đích sẽ thay thế chợ đầu mối Long Biên, song chợ đầu mối Đền Lừ vẫn không được phát huy tác dụng. Cho dù UBND thành phố có văn bản cấm các xe có trọng tải trên 2,5 tấn ra vào khu vực chợ Long Biên và tổ chức phân luồng giao thông để xe tải chở hàng vào chợ Đền Lừ. Song việc thực thi không có hiệu quả. Xe tải qua cầu Chương Dương rẽ ngay xuống chợ Long Biên "dỡ" hàng nhanh hơn là đi thêm hơn 10 km để vào chợ Đền Lừ. Bên cạnh đó sau này khi sát nhập vào quận Hoàng Mai thì chợ Đền Lừ sẽ nằm ở trung tâm của quận mà việc đặt một chợ đầu mối nằm giữa trung tâm một quận nội thành là không phù hợp bởi điều đó sẽ làm ách tắc giao thông, việc quản lý trật tự cũng rất khó khăn. Nhất là trong bối cảnh giao thông Hà Nội ngày càng phức tạp và với việc tốc độ tăng dân số ở Hà Nội là rất cao (chủ yếu là dân di cư ) thì việc xây dựng chợ Đền Lừ như vậy là không hợp lý. + Không những thế chợ đầu mối Đền Lừ tuy xấp xỉ 2,3 ha nhưng đã quá tải do gần sáng người kinh doanh tràn ra đường, gây lộn xộn và ách tắc giao thông. + Lý do là chợ đầu mối đặt tại Đền Lừ là không phù hợp bởi đường Nguyễn Tam Trinh (con đường độc đạo vào chợ) chỉ có mặt cắt 8m - đi hai chiều và lối rẽ từ đường vào chợ qua một cây cầu duy nhất cắt vuông góc với đường nên tại  đây thường xuyên gây ùn tắc giao thông. Nếu giảm tải cho chợ Long Biên về chợ Đền Lừ chỉ là chuyển sự phức tạp, ùn tắc từ Long Biên xuống Đền Lừ mà thôi. - Vấn đề về cơ sở hạ tầng Tại chợ ĐMNS Phía Nam, sau hơn 5 năm hoạt động vẫn chưa thể hiện được đúng chức năng, nhiệm vụ mà những nhà quy hoạch phác thảo cho nó. Đoạn đường dẫn vào chợ khá hẹp, lưu lượng xe và người qua lại nhiều nên thường xuyên xảy ra tình trạng tắc nghẽn giao thông. Hệ thống nhà kho với diện tích khá lớn, trung bình từ 27 – 40m2 chưa được sử dụng hết. BQL chợ cho biết, những nhà kho dùng để cho thuê kinh doanh, nhưng do những hộ kinh doanh tại Long Biên vẫn chưa chuyển về thế nên kho vẫn đóng cửa. - Hiện trạng hoạt động kinh doanh + Chợ đầu mối Đền Lừ khi xây dựng xong có diện tích nhà lồng gần 6.000m2, gồm 120 ô chỗ. Mặc dù theo số đăng ký các nhà lồng này đã kín chỗ, nhưng thực tế đến nay mới chỉ có 40 hộ đang kinh doanh, 49 ô đã bị chuyển nhượng, số còn lại chỉ làm kho chứa hàng cho các hộ đang kinh doanh trên chợ Long Biên. Vì không đủ điều kiện thu hút tiểu thương về kinh doanh nên chợ đầu mối phía Nam không những không giảm tải được cho chợ Long Biên mà doanh thu cũng đạt thấp, chỉ từ 400-1.5 tỉ đồng/năm. + Chợ đầu mối Đền Lừ sau 2 năm đầu đi vào hoạt động thì quạnh hiu, suốt ngày “cửa đóng the cài”, biến thành một kho chứa hàng và làm dịch vụ trông giữ xe đạp xe máy. Ngày đầu chợ mới khai trương, bà con tiểu thương ùn ùn kéo đến xin thuê ki ốt để bán hàng. Thế rồi được dăm bữa nửa tháng, họ đành ngậm ngùi đóng cửa vì “ trăm người bán chẳng được vài người mua”. + Hiện tình hình kinh doanh tại chợ vẫn còn nhiều bất cập do số hộ kinh doanh tại kiốt tạm và các tiểu thương bán hàng tại chợ đêm còn lộn xộn, chưa ổn định… không đảm bảo văn minh thương mại. + Chợ ĐMNS Phía Nam hàng ngày thu hút một lượng rất lớn nông dân, tiểu thương đến tham gia mua bán nông sản, trong đó hầu hết là những hộ kinh doanh cố định theo tháng. Tuy nhiên, họ cũng không có kiot kinh doanh kiên cố, mọi hoạt động kinh doanh của họ diễn ra ngoài trời, trong khuôn viên của chợ. BQL chợ chia cho mỗi hộ một vuông đất, rộng khoảng 5-7m2 và thu phí theo ngày dựa trên lượng hàng hoá họ mang vào chợ mỗi ngày. 1.3. Nguyên nhân Do sự quy hoạch thiếu hợp lý, xây dựng cơ sở hạ tầng chưa có tính đồng bộ, không tính đến khả năng tình hình giao thông, vị trí của chợ, các hướng đường dẫn đến chợ nên dẫn đến tình trạng việc sử dụng chợ đầu mối Đền Lừ chưa đạt được hiệu quả như mục tiêu khi quy hoạch chợ. Những bất cập vẫn tồn tại lâu nay như chợ đầu mối Đền Lừ (chợ đầu mối phía Nam) vốn được quy hoạch từ thời còn thuộc huyện Thanh Trì, nay thuộc quận Hoàng Mai, vị trí của chợ lại nằm ở trung tâm quận, sát con đường chính nối cầu Thanh Trì với đường vành đai 3, nên có thể thấy sau khi hợp khối và hoạt động, nguy cơ chợ đầu mối sẽ lại trở thành điểm bất cập về giao thông đô thị, vệ sinh môi trường, an ninh trật tự. Có tình trạng này ngoài những nguyên nhân khách quan còn do việc lập quy hoạch mặt bằng, cải tạo nâng cấp chợ còn gặp nhiều khó khăn như: Bãi đỗ xeKim Ngưu II vẫn chưa được Tổng công ty Vận tải bàn giao, bởi đơn vị này đang xây dựng quy hoạch một bãi đỗ xe tĩnh có diện tích 5ha phía sau khu Kim Ngưu II. Ngoài ra, đến cuối năm 2008 mới giải tỏa được 2 khu giữ xe vi phạm, tai nạn…vì vậy việc lập quy hoạch không đẩy nhanh được tiến độ. Việc lập kế hoạch xây dựng chợ đầu mối chưa được nhìn nhận một cách thấu đáo. Cơ quan đứng ra làm nhiệm vụ tư vấn chọn địa điểm xây dựng không nắm bắt được thị hiếu người dân, bỏ qua yếu tố tập quán kinh doanh... nên các chợ này bị đặt sai vị trí, xa khu dân cư và không kế thừa bất cứ một tụ điểm buôn bán nào trước đó. Nhìn sang chợ Long Biên chật chội, phí dịch vụ cao, giao thông không thuận tiện... nhưng lượng hàng đổ về đây lúc nào cũng chật cứng, trong khi chợ đầu mối Đền Lừ nói riêng và các chợ đầu mối khác nói chung mới xây dựng rất khang trang với số tiền đầu tư lớn lại không có khách . Vào năm 2008, chợ đã được giao lại cho công ty Hapro quản lí và qui hoạch lai. Đây là vấn đề cần đặt ra sau khi chợ đầu mối Đền Lừ được Tổng công ty Thương mại Hà Nội tiếp nhận và quy hoạch. Qui hoạch chợ đầu mối phía Nam giai đoạn 2008- 2010 Đây là giai đoạn mà chợ đầu mối phía Nam được bàn giao cho Tổng công ty thương mại Hà Nội và thực hiện việc mở rộng, quy hoạch lại chợ giai đoạn I(theo kế hoạch của Hapro thì chợ sẽ được qui hoạch theo 2 giai đoạn). 2.1. Mục tiêu Năm 2007, thực hiện chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, điểm đỗ xe công cộng Đền Lừ có diện tích 21.700m2 hợp khối về chợ đầu mối phía Nam, đồng thời chợ đầu mối phía Nam được chuyển giao về Tổng Công ty thương mại Hà Nội với mục tiêu sẽ xây dựng chợ trở thành trung tâm kinh doanh đầu mối nông sản của Hà Nội. Chợ đầu mối phía Nam hoàn thành cải tạo sẽ sẽ góp phần giải tỏa các điểm sang mạn hàng hóa tự phát.chợ đầu mối phía Nam sẽ tiếp nhận các hộ kinh doanh bán buôn hoa quả, nông sản tại chợ đầu mối Long Biên nhằm giải quyết vấn đề bảo vệ đê điều (chợ Long Biên nằm ở chân đê sông Hồng), dự án hai bờ sông Hồng và việc quá tải về giao thông tại khu vực này. Lúc đó chợ Long Biên sẽ thành chợ dân sinh bán lẻ nông sản thực phẩm, không phải gánh trách nhiệm là chợ đầu mối như hiện nay, góp phần giảm tải giao thông của Hà Nội, tạo diện mạo văn minh hiện đại cho Thủ đô Mặc dù sau khi Hà Nội được mở rộng thì việc lập quy hoạch chợ đầu mối Đền Lừ là chợ đầu mối phía Nam hiện không còn phù hợp với quy mô phát triển của thành phố. Tuy nhiên việc quy hoạch, xây dựng chợ đầu mối phía Nam là rất cần thiết, bởi hiện nay hệ thống chợ Hà Nội đang quá tải, đặc biệt là chợ Long Biên. 2.2. Thực trạng 2.2.1. Qui hoạch chợ giai đoan I( 2008- 2009) a) Những điểm đạt được Năm 2008, sau khi tiếp nhận, Tổng Công ty Thương mại Hà Nội (Hapro) đã cải tạo, nâng cấp tổng thể Trung tâm kinh doanh chợ đầu mối phía Nam để nhằm tổ chức lại hoạt động kinh doanh, mở rộng diện tích đỗ xe, tổ chức giao thông dịch vụ, nâng cấp dịch vụ công cộng, phát huy những ưu điểm và khắc phục những điểm còn tồn tại của chợ đầu mối phía Nam. - Về hệ thống giao thông đi lại Ngay sau khi tiếp nhận chợ đầu mối phía Nam (năm 2007) và bến Kim Ngưu I (2008), Hapro đã nhanh chóng đầu tư cải tạo, mở rộng diện tích bãi đỗ xe sang mạn hàng hóa. Đến nay, Hapro đã cải tạo hoàn chỉnh bãi đỗ xe sang mạn diện tích 11.000m2, đáp ứng được 400 xe ô tô vận chuyển hàng hóa các loại, trong đó có 250 xe có trọng tải từ 3,5 tấn trở lên ra vào chợ trung chuyển hàng hóa (tăng gấp đôi so với thời gian trước). Trước mắt, Tổng công ty đưa vào sử dụng giai đoạn 1 của chợ và tiếp tục hoàn thiện giai đoạn 2 (năm 2009-2010) sau khi tiếp nhận xong điểm đỗ xe công cộng Đền Lừ. Khi đó, chợ đầu mối phía Nam sẽ tiếp nhận các hộ kinh doanh bán buôn hoa quả, nông sản tại chợ đầu mối Long Biên nhằm giải quyết vấn đề bảo vệ đê điều (chợ Long Biên nằm ở chân đê sông Hồng), dự án hai bờ sông Hồng và việc quá tải về giao thông tại khu vực này để chợ Long Biên là chợ dân sinh thông thường. Hàng ngày, chợ đầu mối phía Nam tiếp nhận từ 100 - 200 xe các loại, đa phần là xe hàng từ miền Nam và Thái Lan chuyên chở rau quả về. - Về thu hút đầu tư Ông Nguyễn Hữu Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Hapro cho biết, Hapro sẽ cố gắng tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất để thu hút tiểu thương về hoạt động bằng các cách như: đa dạng hóa các dịch vụ bốc dỡ hàng hóa, trông giữ hàng hóa, điện nước, vệ sinh. Ngoài ra, đơn vị còn thực hiện giảm trừ 1 tháng tiền thuê mặt bằng đối với các hộ kinh doanh tại một số ki-ốt mới xây dựng thuộc các khu E, G, H; xây dựng cơ chế giá cho thuê mặt bằng và các dịch vụ phụ trợ với mức giá hợp lý, giảm 50% kinh phí thuê diện tích kinh doanh hàng tháng tại khu D cho các hộ kinh doanh thuộc diện gia đình chính sách; ưu đãi về mức phí đối với các xe ra vào bốc dỡ hàng hóa; cung cấp dịch vụ điện nước nhanh chóng cho các hộ kinh doanh… - Về cơ sở hạ tầng Cùng với việc tổ chức lại đường giao thông nội bộ thông thoáng; Hapro đã đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống dịch vụ công cộng như xây mới hệ thống nhà tắm, cải tạo sửa chữa nâng cấp khu nhà vệ sinh công cộng… đáp ứng nhu cầu của hàng nghìn người kinh doanh buôn bán tại chợ. Doanh thu cũng đạt 5,7 tỷ đồng năm 2008, tăng gần 200% so với năm 2007. b) Những vấn đề còn tồn tại - Về giao thông Mặc dù đã có nhiều biện pháp được đưa ra từ UBND quận Hoàng Mai cũng như Tổng công ty thương mại Hà Nội nhưng tình trạng tắc nghẽn, lộn xộn, mất trật tự…vẫn luôn xảy ra bởi vì thực tế đã cho thấy rằng việc chợ đầu mối phía Nam nằm ngay giữa quận Hoàng Mai sẽ gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động giao thông nơi đây bởi vì luôn có một lượng lớn người hoạt động buôn bán ở đây. Mặt khác vì đây là chợ đầu mối nên sẽ luôn có một lượng lớn hàng hóa được lưu chuyển về đây bằng các phương tiện vận tải cỡ lớn, điều này sẽ làm cho hoạt động đi lại cũng như công tác kiểm soát trật tự ở nơi đây khó khăn hơn. Không những vậy luồng dân di cư cư từ khắp nơi đổ về Hà Nội vào các quận trung tâm như quận Hoàng Mai ngày một lớn càng làm cho tình trạng tắc nghẽn giao thông nơi đây ngày càng trầm trọng hơn. - Về ô nhiễm môi trường Mặc dù đã khắc phục một phần nào việc xả rác bừa bãi gây mất thẩm mỹ cảnh quan ở chợ đầu mối phía Nam tuy nhiên việc môi trường nơi đây vẫn ngày càng bị ô nhiễm do một số nguyên nhân sau đây: + Ý thức của người dân chưa cao, vần còn xả rác bừa bãi. + Có một lượng lớn hàng nông sản, thực phẩm, hải sản, hoa quả…đổ về đây mỗi ngày thì việc giữ gìn vệ sinh môi trường chợ là rất khó. + Hàng ngày có lượng lớn phương tiện giao thông qua lại nơi đây đặc biệt là các phương tiện vận tải có trọng lượng lớn sẽ xả một lượng lớn khí thải gây ô nhiễm môi trường. - Hiện trạng hoạt động kinh doanh Mặc dù đã có nhiều biện pháp quản lý chợ, nhưng hiện tình hình kinh doanh tại chợ vẫn còn nhiều bất cập do số hộ kinh doanh tại kiốt tạm và các tiểu thương bán hàng tại chợ đêm còn lộn xộn, chưa ổn định… không đảm bảo văn minh thương mại. Tại buổi làm việc với Hapro, Phó Chủ tịch UBNDTP Hà Nội - Nguyễn Huy Tưởng đã chỉ rõ: Mặc dù UBNDTP đã có văn bản chỉ đạo Hapro lập quy hoạch tổng thể mặt bằng, bãi đỗ xe Kim Ngưu I, II thành chợ đầu mối phía Nam, nhưng đến nay việc quy hoạch chưa có bước tiến triển đáng kể. Bên cạnh đó còn tồn tại vấn đề đó là còn những hộ đã thuê địa điểm kinh doanh tại chợ nhưng không thực hiện hoạt động kinh doanh.điều này sẽ gây ra lãng phí lớn về tiền của cũng như cơ hội để các nhà đầu tư hoạt động kinh doanh tại đây ít đi và sẽ làm cho công tác quy hoạch, mở rộng chợ gặp nhiều khó khăn hơn.\ c) Nguyên nhân Có tình trạng này ngoài những nguyên nhân khách quan còn do việc lập quy hoạch mặt bằng, cải tạo nâng cấp chợ còn gặp nhiều khó khăn như: Bãi đỗ xe Kim Ngưu II vẫn chưa được Tổng công ty Vận tải bàn giao, bởi đơn vị này đang xây dựng quy hoạch một bãi đỗ xe tĩnh có diện tích 5ha phía sau khu Kim Ngưu II. Ngoài ra, đến cuối năm 2008 mới giải tỏa được 2 khu giữ xe vi phạm, tai nạn…vì vậy việc lập quy hoạch không đẩy nhanh được tiến độ. Vẫn còn một số vướng mắc ở khu đất nông nghiệp có diện tích 8.550 m2 trong việc điều chỉnh quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng từ đất công cộng thành đất xây dựng chợ. Giải quyết những vấn đề đã nêu trên, Hapro đã tiếp tục qui hoạch giai đoạn II để hoàn thành các mục tiêu như ban đầu đã đề ra. 2.2.2.Qui hoạch chợ giai đoan II( 2009- 2010) Sơ đồ quy hoạch: Tổng diện tích: 21.000m2 Trong đó: Diện tích bãi đỗ xe : 2.500m2 ~ 12% Diện tích khu dịch vụ : 1.200m2 ~ 5,8% Diện tích sân đường nội bộ : 5.500m2 ~ 26,2% Đường thành phố và hành lang bảo vệ lưới điện: 5.900m2 ~ 28% Diện tích nhà lồng A, B, C : 5.900m2 ~ 28% Các nhà lồng 120 ô chỗ: Nhà A 56 ô, nhà B 48 ô, nhà C 32 ô Những điểm đạt được Đã tạo hoàn chỉnh sân bãi đỗ xe sang mạn, đáp ứng được 250 xe có trọng tải từ 3,5 tấn trở lên ra vào trung chuyển hàng. Giao thông nội bộ thông thoáng, phân luồng hợp lý với đầy đủ biển báo cáo chỉ dẫn không gây ùn tắc giao thông. Dịch vụ công cộng: xây mới hệ thống nhà tắm, cải tạo sửa chữa nâng cấp khu nhà vệ sinh công cộng đáp ứng nhu cầu cho hàng ngàn người ra vào buôn bán, kinh doanh tại chợ. Tổ chức quản lý: cơ cấu bộ máy quản lý thống nhất, sắp xếp nhân sự hợp lý, phù hợp. Năm 2009 doanh thu của Trung tâm đạt 8 tỷ đồng, đến năm 2010 tăng 20 % so với năm 2