Đồ án Khai thác kỹ thuật hệ thống điều khiển lực kéo của xe MAGNUS

Môc lôc Trang Môc lôc : 1 Lêi nãi ®Çu : 2 Ch­¬ng 1 : Tæng quan vÒ TRC . 4 : TRC lµ g× ? 4 : Sù lµm viÖc ®ång thêi gi÷a hÖ thèng ABS vµ TRC . 6 : C¸c th«ng sè ®Æc tr­ng cña xe MAGNUS -CLASSIC . 9 Ch­¬ng 2 : C¸c bé phËn chÝnh cña TRC . 10 2.1 : C¸c lo¹i c¶m biÕn dïng trong TR 10 2.2 : Bé chÊp hµnh b­ím ga phô . 15 2.3 : Bé chÊp hµnh ABS . 18 2.4 : Bé chÊp hµnh phanh TRC . 20 2.5 : ECU TRC . 24 2.6 : Nguyªn lý ho¹t ®éng . 28 Ch­¬ng 3 : B¶o D­ìng , söa ch÷a . 31 3.1 : KiÓm tra - hÖ thèng chÈn ®o¸n . 31 3.2 : C¸c h­ háng vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc . 38 3.3 : Nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt khi lµm viÖc víi TRC . 39 Ch­¬ng 4 : TÝnh to¸n æn ®Þnh cho xe cã hÖ thèng TRC . 41 KÕt luËn : 54 Tµi liÖu tham kh¶o : 55 Lêi nãi ®Çu HiÖn nay giao th«ng ë n­íc ta gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi . Sè l­îng , chñng lo¹i « t« ngµy cµng t¨ng , chÊt l­îng ®­êng giao th«ng kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch to lín trong n­íc . Tèc ®é chuyÓn ®éng cña « t« ngµy cµng ®­îc n©ng cao , do ®ã viÖc ®¶m b¶o an toµn giao th«ng cµng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®Ó tr¸nh tai n¹n trªn ®­êng . Nhµ n­íc vµ c¸c cÊp qu¶n lý giao th«ng ®· ban hµnh c¸c chØ thÞ c¸c tiªu chuÈn quy ®Þnh vÒ an toµn kü thuËt vµ vËn hµnh cho c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng trªn ®­êng . Tõ sau nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XX , nhê ¸p dông nh÷ng thµnh tùu míi cña c«ng nghÖ ®iÖn tö , c¸c hÖ thèng an toµn trªn xe ngµy cµng ®­îc sö dông réng r·i nh­ : HÖ thèng chèng h·m cøng b¸nh xe ( ABS ), hÖ thèng tói khÝ , hÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo ( TRC ) . C¸c hÖ thèng nµy ®· vµ ®ang ®­îc c¸c h·ng s¶n suÊt « t« trªn thÕ giíi sö dông nh­: DAEWOO , TOYOTA , FORD ... Víi ®Ò tµi " Khai th¸c kü thuËt hÖ thèng ®iÒu khiÓn l­c kÐo cña xe MAGNUS " em ®· gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh lµ : Ch­¬ng I : Kh¸i qu¸t chung vÒ hÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo . Ch­¬ng II : C¸c bé phËn chÝnh cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo . Ch­¬ng III : B¶o d­ìng , söa ch÷a nh÷ng h­ háng th­êng s¶y ra . Ch­¬ng IV : TÝnh æn ®Þnh cña « t« cã hÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo . Trong thêi gian lµm ®å ¸n em ®· cã nhiÒu cè g¾ng , tÝch cùc vµ chñ ®éng häc hái , vËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô ®­îc giao. Em ®· ®­îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o h­íng dÉn nãi riªng còng nh­ c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n « t« nãi chung . Tuy nhiªn do tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cã h¹n nªn ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt . Em rÊt mong nhËn ®­îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®Ó ®å ¸n ®­îc hoµn thiÖn h¬n . Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o -kĩ sư nguyÔn v¨n anh nãi riªng , c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n « t« nãi chung ®· gióp em hoµn thµnh ®å ¸n nµy . Ngoµi ra em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n ®¹i diÖn cña c¸c h·ng : DAEWOO , TOYOTA , FORD ... ®· cung cÊp cho em nh÷ng tµi liÖu ®Ó hoµn thµnh ®å ¸n nµy . Ch­¬ng I : tæng quan vÒ trc I.1 : TRC lµ g× ? Trong qu¸ tr×nh « t« lµm viÖc , ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng cña xe thay ®æi liªn tôc . Nã phô thuéc vµo lo¹i mÆt ®­êng , vµo gãc dèc vµ vµo h­íng giã. Sù thay ®æi ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng dÉn ®Õn sù thay ®æi tèc ®é cña « t« thËm chÝ c¶ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt ( khi « t« chuyÓn ®éng trªn nh÷ng ®o¹n ®­êng hoµn toµn tèt ) th× tèc ®é vµ gi¸ trÞ lùc kÐo vÉn cßn thay ®æi trong suèt qu¸ tr×nh « t« chuyÓn ®éng . Khi « t« chuyÓn ®éng trªn nh÷ng ®o¹n ®­êng sÊu yªu cÇu lùc kÐo ë b¸nh xe chñ ®éng ph¶i lín . Nh­ vËy tÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n lµm gi¶m c«ng suÊt cña ®éng c¬ vµ t¨ng lùc c¶n trong hÖ thèng truyÒn lùc ( c¸c chi tiÕt bÞ mßn , ®Æt lùc kh«ng ®óng , ®iÒu chØnh c¸c chi tiÕt trong hÖ thèng truyÒn lùc kh«ng ®óng , yªu cÇu kü thuËt vµ thay ®æi nhiªn liÖu còng nh­ dÇu b«i tr¬n ) ®Òu ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh n¨ng c¬ ®éng cña « t« . §Æc biÖt ®iÒu kiÖn b¸m cña b¸nh xe víi mÆt ®­êng xÊu vµ lùc c¶n l¨n t¨ng cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn tÝnh n¨ng c¬ ®éng cña « t« . §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy , ®èi víi c¸c xe th­êng lµm viÖc trªn lo¹i ®­êng sÊu ta ph¶i chän ®­êng kÝnh vµ bÒ réng cña lèp t¨ng lªn , gi¶m ¸p suÊt kh«ng khÝ trong lèp . Gi¶m ¸p suÊt kh«ng khÝ trong lèp ®Ó ®¹t ®­îc lùc c¶n l¨n nhá nhÊt , ®iÒu ®ã lµm cho sù biÕn d¹ng cña lèp l¹i t¨ng lªn , lµm t¨ng m« men b¸m , dÉn ®Õn mÆt ®­êng bÞ ph¸ háng lµm cho b¸nh xe chñ ®éng bÞ tr­ît quay . Ng­îc l¹i , khi t¨ng ¸p suÊt kh«ng khÝ trong lèp l¹i lµm t¨ng sù biÕn d¹ng cña ®­êng . Nh­ vËy ë ®­êng cã hÖ sè ma s¸t thÊp nh­ ®­êng tuyÕt , ®­êng b¨ng , ®­êng ­ít b¸nh xe chñ ®éng sÏ bÞ quay t¹i chç nÕu xe khëi hµnh hay t¨ng tèc nhanh , lµm mÊt m¸t m« men chñ ®éng vµ cã thÓ lµm tr­ît xe . ViÖc ®¶m b¶o m« men phï hîp víi hÖ sè ma s¸t trong c¸c tr­êng hîp nµy ®«i khi kh«ng dÔ dµng ®èi víi ng­êi l¸i . ë phÇn lín c¸c tr­êng hîp khi khëi hµnh xe ®ét ngét ng­êi l¸i ®¹p ch©n ga qu¸ m¹nh vµ lµm b¸nh xe bÞ tr­ît quay mÊt m¸t lùc kÐo vµ m« men . ChÝnh v× vËy ë mét sè xe hiÖn nay cã bè trÝ hÖ thèng ®iÒu khiÓn lùc kÐo ( gäi t¾t lµ hÖ thèng TRC hay TCS -Traction control system .) . HÖ thèng TRC xÏ gi¶m m« men xo¾n cña ®éng c¬ khi b¸nh xe b¾t ®Çu tr­ît quay , kh«ng phô thuéc vµo ý ®Þnh cña ng­êi l¸i . Cïng lóc ®ã nã ®iÒu khiÓn hÖ thèng phanh , v× vËy gi¶m m« men truyÒn ®Õn mÆt ®­êng tíi mét gi¸ trÞ thÝch hîp . V× vËy cã thÓ khëi hµnh hay t¨ng tèc mét c¸ch nhanh chãng vµ æn ®Þnh C¸c b¸nh xe sau tr­ît quay   ®iÒu khiÓn vµ ®¸nh gi¸   ®iÒu khiÓn m« men xo¾n ®éng c¬   ChuyÓn ®éng ªm dÞu   HÖ thèng TRC bao gåm c¸c bé phËn chÝnh sau : * Bé chÊp hµnh b­ím ga phô : Cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn gãc më b­ím ga phô theo tÝn hiÖu tõ ECU ABS vµ TRC . * Bé chÊp hµnh phanh TRC : Cã nhiÖm vô t¹o , tÝch vµ cung cÊp ¸p suÊt dÇu ®Õn bé chÊp hµnh ABS theo tÝn hiÖu tõ ECU ABS vµ TRC * Bé chÊp hµnh ABS : §iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh xe sau bªn ph¶i vµ bªn tr¸i mét c¸ch riªng rÏ theo tÝn hiÖu tõ ECU ABS vµ TRC . * C¸c c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga : Ph¸t hiÖn gãc më b­ím ga chÝnh vµ b­ím ga phô råi göi tÝn hiÖu ®Õn ECU ABS vµ TRC. * ECU ABS vµ TRC : §¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng dùa trªn tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn tèc ®é tr­íc vµ sau , dùa vµo tÝn hiÖu vÞ trÝ b­ím ga råi göi tÝn hiÖu ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô vµ bé chÊp hµnh phanh TRC . Cïng lóc ®ã nã göi tÝn hiÖu ®Õn ECU ®éng c¬ ®Ó b¸o r»ng TRC ho¹t ®éng . Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng th× ECU liªn tôc nhËn ®­îc c¸c tÝn hiÖu tõ 4 c¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe cïng lóc ®ã nã ­íc l­îng tèc ®é xe trªn c¬ së tèc ®é cña 2 b¸nh tr­íc vµ ®Æt ra mét tèc ®é ®iÒu khiÓn tiªu chuÈn . NÕu ®¹p ga ®ét ngét trªn mÆt ®­êng tr¬n vµ c¸c b¸nh sau ( b¸nh chñ ®éng ) b¾t ®Çu tr­ît quay , tèc ®é b¸nh xe sau xÏ v­ît qu¸ tèc ®é tiªu chuÈn . V× vËy ECU göi tÝn hiÖu ®ãng b­ím ga phô ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô , cïng lóc ®ã nã göi mét tÝn hiÖu ®Õn bé chÊp hµnh TRC ®Ó cÊp dÇu phanh cao ¸p ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh sau . Van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh ABS ®­îc chuyÓn chÕ ®é ®Ó ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu phanh b¸nh sau . V× vËy tr¸nh cho b¸nh sau kh«ng bÞ tr­ît quay . I.2 Sù lµm viÖc ®ång thêi gi÷a ABS vµ TRC . I.2.1 ABS lµ g× ? Chøc n¨ng cña hÖ thèng phanh th«ng th­êng lµ gi¶m tèc ®é hay dõng h¼n xe b»ng c¸ch sö dông 2 lo¹i lùc c¶n . Lùc c¶n thø nhÊt lµ lùc c¶n gi÷a m¸ phanh vµ ®Üa phanh ( hay gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh ) . Loai thø hai lµ lùc c¶n gi÷a lèp vµ mÆt ®­êng . Phanh cã thÓ ®­îc ®iÒu khiÓn æn ®Þnh nÕu mèi liªn hÖ gi÷a lùc c¶n trong hÖ thèng phanh vµ lùc c¶n gi÷a lèp vµ mÆt ®­êng s¶y ra Lùc c¶n hÖ thèng phanh   Lùc c¶n gi÷a lèp vµ mÆt ®­êng   Tuy nhiªn nÕu mèi liªn hÖ trªn bÞ ®¶o ng­îc l¹i b¸nh xe sÏ bÞ bã cøng vµ xe b¾t ®Çu bÞ tr­ît . KÕt qu¶ lµ nÕu c¸c b¸nh tr­íc bÞ bã cøng nã xÏ lµm cho xe kh«ng thÓ l¸i ®­îc . NÕu c¸c b¸nh sau bÞ bã cøng , do sù kh¸c nhau gi÷a hÖ sè ma s¸t gi÷a b¸nh bªn ph¶i vµ b¸nh bªn tr¸i víi mÆt ®­êng nªn xÏ lµm cho ®u«i xe bÞ l¹ng . Trong thùc tÕ ë mét sè xe con ®êi míi ®­îc trang bÞ hÖ thèng chèng bã cøng b¸nh xe ( gäi t¾t lµ hÖ thèng ABS ) . HÖ thèng ABS xÏ ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn c¸c xi lanh b¸nh xe ®Ó ng¨n kh«ng cho nã bÞ bã cøng khi phanh trªn ®­êng tr¬n hay khi phanh gÊp . Nã còng ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh dÉn h­íng trong qu¸ tr×nh phanh nªn xe vÉn cã thÓ l¸i ®­îc . HÖ thèng ABS ECU liªn tôc nhËn c¸c tÝn hiÖu ®­îc göi ®Õn tõ c¸c c¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe . ABS ECU theo dâi t×nh tr¹ng c¸c b¸nh xe b»ng c¸ch tÝnh tèc ®é xe vµ sù thay ®æi tèc ®é b¸nh xe tõ tèc ®é gãc cña b¸nh xe . Khi b¾t ®Çu phanh b¸nh xe quay víi tèc ®é quay gi¶m dÇn . Khi b¸nh xe ®¹t tíi gi¸ trÞ gÇn bã cøng , tÝn hiÖu cña c¶m biÕn chuyÓn vÒ bé ®iÒu khiÓn trung t©m . M¸y tÝnh lùa chän chÕ ®é vµ ®­a ra tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn van ®iÒu chØnh ¸p suÊt c¾t ®­êng dÇu tõ xi lanh chÝnh tíi xi lanh b¸nh xe do ®ã lùc phanh ë c¬ cÊu phanh kh«ng t¨ng ®­îc n÷a . B¸nh xe cã su h­íng l¨n víi tèc ®é cao h¬n . TÝn hiÖu tõ c¶m biÕn l¹i ®­a vÒ bé ®iÒu khiÓn trung t©m , bé ®iÒu khiÓn ®iÒu khiÓn van ®iÒu chØnh ®Ó më ®­êng dÇu , t¨ng thªm ¸p suÊt dÉn ra xi lanh b¸nh xe thùc hiÖn t¨ng lùc phanh g©y ra do c¬ cÊu phanh nhê ®ã b¸nh xe l¹i bÞ phanh vµ gi¶m tèc ®é quay tíi khi gÇn bÞ bã cøng . Qu¸ tr×nh s¶y ra ®­îc lÆp l¹i theo chu kú liªn tôc tíi khi b¸nh xe dõng h¼n . Mét chu kú ®iÒu khiÓn thùc hiÖn kho¶ng 1/10 gi©y , ®ång thêi nhê c¸c bé tÝch dÇu ¸p suÊt thÊp , cao , van mét chiÒu vµ b¬m dÇu . §é chËm , trÔ t¸c dông chØ nhá h¬n 1/1000 gi©y do vËy hÖ thèng ABS lµm viÖc rÊt hiÖu qu¶ , tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng bã cøng b¸nh xe . c¸c b¸nh sau tr­ît quay   c¶m biÕn   TRC ECU     ABS ECU   ®iÒu khiÓn m« men xo¾n ®éng c¬   Gi¶m m« men nhê b­ím ga phô     ®iÒu khiÓn phanh b¸nh sau   phanh b¸nh sau   ChuyÓn ®éng ªm dÞu   I.2.2 Sù lµm viÖc ®ång thêi gi÷a ABS vµ TRC ë nh÷ng ®­êng cã hÖ sè ma s¸t thÊp , khi ng­êi l¸i ®ét ngét ®¹p ch©n ga qu¸ m¹nh hoÆc khi khëi hµnh xe ®ét ngét xÏ lµm cho b¸nh xe bÞ tr­ît quay . Th«ng qua c¸c c¶m biÕn ®Æt ë b¸nh xe vµ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga , c¸c tÝn hiÖu thu ®­îc tõ c¸c c¶m biÕn nµy ®­îc göi ®Õn ECU TRC . ECU TRC sÏ so s¸nh , ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu khiÓn m« men xo¾n cña ®éng c¬ th«ng qua bé chÊp hµnh b­ím ga phô . Cïng lóc ®ã nã xÏ göi tÝn hiÖu ®Õn bé chÊp hµnh phanh TRC ®Ó c¾t dÇu phanh cao ¸p ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh sau . Th«ng qua bé chÊp hµnh ABS sÏ ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu phanh v× vËy tr¸nh cho b¸nh xe kh«ng bÞ tr­ît quay . Nh­ vËy hÖ thèng TRC xÏ ®iÒu khiÓn m« men xo¾n cña ®éng c¬ tr¸nh lµm mÊt m¸t lùc kÐo vµ m« men . Cïng lóc th× hÖ thèng ABS xÏ ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu phanh ®Ó c¸c b¸nh xe kh«ng bÞ bã cøng do ®ã sÏ ®¶m b¶o cho « t« chuyÓn ®éng ªm dÞu h¬n . Víi : 10 - C«ng t¾c c¾t TRC 11 - §Ìn b¸o TRC OFF . 12 - §Ìn b¸o TRC . 13 - ABS vµ TRC ECU . 14 - Engine vµ ECT ECU . 15 - Bé chÊp hµnh phanh TRC . 16 - Bé chÊp hµnh ABS . I . 3 C¸c th«ng sè ®Æc tr­ng cña xe MAGNUS -classis . §éng c¬ / Engine    KiÓu  4 xilanh th¼ng hµng ,DOHC   Tû sè nÐn  9,6 +/-0.2   Dung tÝch xilanh (cc )  1,998   C«ng suÊt cùc ®¹i ( kw/v/p )  148/5,400   M« men xo¾n cùc ®¹i (n.m/v/p )  180/4000   Dung tÝch b×nh x¨ng ( l )  65   HÖ thèng truyÒn ®éng    Ly hîp  ®Üa kh« , ®¬n   H« sè  5 sè tay   Phanh tr­íc vµ sau  Phanh ®Üa   HÖ thèng nhón    Tr­íc  Mcpherson strut   Sau  Thanh liªn kÕt   KÝch th­íc vµ träng l­îng    Dµi * réng * cao ( mm )  4,770 *1,815 *1,440   ChiÒu dµi c¬ së ( mm )  2,700   Kho¶ng s¸ng gÇm xe ( mm )  164   VÖt b¸nh xe (tr­íc /sau)  1,550/1535   Träng l­îng xe kh«ng t¶i ( kg )  1,360 - 1,410   Träng l­îng xe cã t¶i ( kg )  1,735   Sè ng­êi  5   Kh¶ n¨ng leo dèc ( tg()  0,633   B¸n kÝnh quay vßng ( m )  5.2   VËn tèc tèi ®a ( Km/h )  206   B¸nh xe vµ lèp    B¸nh xe  6.0J*16   Lèp  205/55R16   ThiÕt bÞ an toµn    HÖ thèng chèng bã cøng ( ABS )    HÖ thèng ®iÒu khiÓn kÐo ( TCS )    Hai tói khÝ    Ch­¬ng II : c¸c bé phËn chÝnh cña TRC II. 1 . C¸c lo¹i c¶m biÕn . §èi víi nh÷ng xe dïng bé chÕ hoµ khÝ , ®Ó thay ®æi tû lÖ khÝ - nhiªn liÖu cho thÝch hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña ®éng c¬ , th× ë bé chÕ hoµ khÝ dïng mét vµi hÖ thèng nh­ : HÖ thèng phao , hÖ thèng kh«ng t¶i , hÖ thèng c«ng suÊt , hÖ thèng gia tèc ... nh­ng ®èi víi c¸c xe dïng hÖ thèng phun x¨ng ®iÖn tö ( EFI ), ®Ó thay ®æi tû lÖ khÝ - nhiªn liÖu phï hîp víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña ®éng c¬ th× trªn xe ®Òu ®­îc bè trÝ c¸c lo¹i c¶m biÕn nh­ : C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga , c¶m biÕn tèc ®é ®éng c¬ , c¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t ...C¸c lo¹i c¶m biÕn nµy sÏ nhËn biÕt tèc ®é chuyÓn ®éng cña « t« , vÞ trÝ më cña b­ím ga , còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña ®éng c¬ .Tõ ®ã sÏ göi c¸c tÝn hiÖu nµy ®Õn ECU , ECU xÏ tÝnh to¸n vµ ®­a ra c¸c tÝn hiÖu ®Ó ®iÒu khiÓn sù thay ®æi tû lÖ khÝ - nhiªn liÖu cho phï hîp . II .1.1 C¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe . Chøc n¨ng : C¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe tr­íc vµ sau cã chøc n¨ng lµ ph¸t hiÖn tèc ®é b¸nh xe vµ göi tÝn hiÖu nµy ®Õn c¸c ECU . CÊu t¹o :
C¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe tr­íc vµ sau lµ lo¹i c¶m biÕn ®iÖn tõ tù ph¸t , c¶m biÕn t¹o ra mét tõ tr­êng quanh ®Çu cña nã . Khi mçi r¨ng cña vµnh r¨ng ®i ngang qua tõ tr­êng trong c¶m biÕn sÏ suÊt hiÖn mét tÝn hiÖu ®iÖn ¸p .
Bé c¶m biÕn bao gåm 2 bé phËn chÝnh : R« to : Gåm mét ®Üa nam ch©m vÜnh cöu ®­îc nèi víi lâi thÐp c¶m øng n»m trong cuén d©y r«to ®­îc g¾n vµo may¬ cña b¸nh xe . V× vËy r«to lu«n quay cïng mét vËn tèc gãc víi b¸nh xe . PhÝa ngoµi lµ ®Üa c¶m øng tõ cã thiÕt diÖn thay ®æi kiÓu vµnh r¨ng . Nam ch©m vÜnh cöu Cuén d©y Lâi §Çu ghi tÝn hiªu : Bao gåm mét cuén d©y vµ lâi tõ lµm b»ng nam ch©m vÜnh cöu ®­îc g¾n bªn ngoµi vµnh c¶m øng cña r«to .§Çu ghi lµ bé ph¸t tÝn hiÖu b»ng dßng c¶m øng sinh ra khi r«to quay t¹o ra tõ tr­êng thay ®æi . Nguyªn lý lµm viÖc : Khi b¸nh quay r«to quay theo t¹o ra tõ tr­êng biÕn ®æi t¸c dông vµo ®Çu ghi tÝn hiÖu . §Çu ghi tÝn hiÖu ph¸t ra mét dßng c¶m øng xoay chiÒu cã tÇn sè thay ®æi t­¬ng øng víi vËn tèc quay cña r«to hay vËn tèc gãc cña b¸nh xe . TÝn hiÖu soay chiÒu nµy ®­îc truyÒn vÒ bé sö lý ECU TRC lµm tÝn hiÖu ®Çu vµo , tõ ®ã ECU sÏ sö lý vµ ®iÒu khiÓn . Nam ch©m vÜnh cöu R« to c¶m biÕn Cuén d©y ë tèc ®é cao ë tèc ®é thÊp H×nh vÏ m« t¶ tÝn hiÖu ph¸t ra tõ ®Çu ghi , vËn tèc quay cña b¸nh xe cµng cao th× tÇn sè dßng soay chiÒu cµng cao vµ ng­îc l¹i . II.1.2 . C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga . Chøc n¨ng : C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga ®­îc g¾n víi trôc cña b­ím ga . Nã biÕn ®æi gãc më cña b­ím ga thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p vµ göi tÝn hiÖu ®iÖn ¸p nµy ®Õn ECU TRC . .
CÊu t¹o vµ nguyªn lý : C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga lµ mét biÕn trë hay mét triÕt ¸p . Nã cã mét cuén ®iÖn trë cã d¹ng nöa vßng trßn , mét ®Çu nèi mass vµ ®Çu kia nèi víi nguån ®iÖn ¸p tõ ECU . Mét l¸ tr­ît nèi víi trôc soay cña b­ím ga tr­ît trªn cuén d©y ®iÖn trë . Khi vÞ trÝ b­ím ga thay ®æi l¸ tr­ît trªn cuén ®iÖn trë thay ®æi . NÕu b­ím ga ®ãng l¸ tr­ît sÏ ë cuèi phÝa nèi mass cña cuén ®iÖn trë , chØ cã mét tÝn hiÖu ®iÖn ¸p nhá göi ®Õn ECU . Khi b­ím ga më cµng réng th× l¸ tr­ît vÒ phÝa ®Çu cuén ®iÖn trë nèi nguån cµng nhiÒu , tÝn hiÖu ®iÖn ¸p göi ®Õn ECU t¨ng lªn . §é lín cña tÝn hiÖu ®iÖn ¸p cho ECU biÕt vÞ trÝ cña b­ím ga .
M¹ch ®iÖn cña c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga : C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga chÝnh vµ b­ím ga phô ®­îc nèi theo s¬ ®å nh­ h×nh vÏ . ECU ECU TRC C¶m biÕn VÞ trÝ B­ím ga phô II.2 . Bé chÊp hµnh b­ím ga phô . II.2.1 . Kh¸i niÖm . Ngµy nay trªn c¸c « t« hÇu hÕt sö dông mét trong hai thiÕt bÞ hay hÖ thèng ®Ó cung cÊp hçn hîp khÝ - nhiªn liÖu víi mét tû lÖ chÝnh x¸c ®Õn c¸c xilanh cña ®éng c¬ t¹i tÊt c¶ c¸c d¶i tèc ®é ( tû lÖ khÝ - nhiªn liÖu ®­îc coi lµ tèi ­u lµ 14,7:1 ) . Mét sè xe sö dông bé chÕ hoµ khÝ , sè cßn l¹i sö dông hÖ thèng phun x¨ng ®iÖn tö ( EFI ) , c¶ hai hÖ thèng ®Òu sö dông thiÕt bÞ ®o l­u l­îng khÝ n¹p mµ sù thay ®æi cña nã phô thuéc chñ yªó vµo gãc më cña b­ím ga . Trong hÖ thèng EFI , hÖ thèng ®Ó do l­u l­îng khÝ n¹p lµ mét c¶m biÕn ®o l­u l­îng khÝ, dùa vµo tÝn hiÖu l­îng khÝ n¹p mµ c¶m biÕn ®o l­u l­îng khÝ göi vÒ bé ®iÒu khiÓn ®iÖn tö vµ tÝn hiÖu tèc ®é quay cña ®éng c¬. ECU sÏ ®­a ra mét tÝn hiÖu ®Õn c¸c vßi phun , vßi phun sÏ phun mét l­îng nhiªn liÖu thÝch hîp vµo cöa n¹p cña tõng xilanh . Do ®ã khi l¸i xe muèn t¨ng tèc th× hçn hîp khÝ - nhiªn liÖu ®ßi hái ph¶i ®Ëm h¬n , khi ®ã gãc më cña b­ím ga ®­îc t¨ng lªn , mét l­îng khÝ lín h¬n ®­îc ®­a vµo ®­êng èng n¹p . Nh­ vËy khi xe khëi hµnh hay t¨ng tèc ë nh÷ng ®­êng cã hÖ sè ma s¸t thÊp , c¸c b¸nh xe chñ ®éng bÞ tr­ît quay . Khi ®ã ®Ó ®iÒu khiÓn ®­îc c«ng suÊt cña ®éng c¬ th× ng­êi l¸i ph¶i gi¶m bít l­îng khÝ n¹p b»ng c¸ch ®ãng bít b­ím ga nh­ng ®ãng b­ím ga nh­ thÕ nµo ®Ó ®¶m b¶o tèc ®é chuyÓn ®éng cña « t« lµ tèi ­u , sù tr­ît cña c¸c b¸nh xe chñ ®éng kh«ng s¶y ra , ®¶m b¶o tÝnh kinh tÕ nhiªn liÖu cho «t« lu«n lu«n g©y ra khã kh¨n cho l¸i xe ngay c¶ ®èi víi nh÷ng ng­êi cã nhiÒu kinh nghiÖm . §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy , ë mét sè xe hiÖn nay ( nh­ MANUS -classes , BMW -5 series ...) cã l¾p thªm bé chÊp hµnh b­ím ga phô . Còng gièng nh­ b­ím ga chÝnh, bé chÊp hµnh b­ím ga phô còng ®­îc g¾n ë häng giã, ®iÒu khiÓn l­îng khÝ n¹p vµo ®éng c¬ . Nh­ng kh¸c víi b­ím ga chÝnh( ®é më cña b­ím ga chÝnh hoµn toµn phô thuéc vµo ng­êi l¸i ) th× ë b­ím ga
phô gãc më cña nã hoµn toµn phô thuéc vµo tÝn hiÖu tõ ECU TRC mµ kh«ng phô thuéc vµo ng­êi l¸i . Do ®ã khi mµ sù tr­ît gi÷a b¸nh xe chñ ®éng víi mÆt ®­êng s¶y ra ( do t¨ng tèc hoÆc khëi hµnh ...) ECU sÏ nhËn biÕt ®­îc sù tr­ît nµy th«ng qua c¸c c¶m biÕn ®Æt t¹i c¸c b¸nh xe , ECU sÏ tÝnh to¸n ®Ó ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh b­ím ga phô ®ãng mét phÇn hay ®ãng hoµn toµn b­ím ga phô . Nh­ vËy sÏ gi¶m ®­îc m« men xo¾n cña ®éng c¬ , gi¶m m« men kÐo ë b¸nh xe chñ ®éng , gi¶m ®­îc sù tr­ît quay cña b¸nh xe chñ ®éng . II.2.2 CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng .
Bé chÊp hµnh b­ím ga phô bao gåm mét nam ch©m vÜnh cöu , mét cuén d©y vµ mét trôc r«to , bé chÊp hµnh nµy thùc chÊt lµ mét m« t¬ b­íc . Trªn trôc cña r«to ®­îc g¾n mét b¸nh r¨ng chñ ®éng ®­îc ¨n khíp víi b¸nh r¨ng cam ( b¸nh r¨ng cam nµy ®­îc g¾n ë ®Çu trôc cña b­ím ga phô) . Khi mµ tÝn hiÖu tõ ECU TRC ®­îc göi ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô th× nã lµm quay b¸nh r¨ng chñ ®éng , th«ng qua sù ¨n khíp víi b¸nh r¨ng cam sÏ ®iÒu khiÓn ®­îc gãc më b­ím ga phô . Khi mµ sù tr­ît gi÷a b¸nh xe chñ ®éng víi mÆt ®­êng kh«ng s¶y ra th× bé chÊp hµnh b­ím ga phô kh«ng ho¹t ®éng hay b­ím ga phô më hoµn toµn . NghÜa lµ toµn bé l­îng khÝ n¹p qua b­ím ga chÝnh sÏ ®­îc ®­a ®Õn ®­êng èng n¹p cña ®éng c¬ . Khi mµ sù tr­ît s¶y ra côc bé hoÆc hoµn toµn th× bé chÊp hµnh b­ím ga phô ho¹t ®éng . Tuú theo tÝn hiÖu ®iÖn ¸p göi ®Õn bé chÊp hµnh mµ bé chÊp hµnh b­ím ga phô sÏ ®iÒu khiÓn gãc më b­ím ga phô ®ãng mét phÇn hay ®ãng hoµn toµn , lµm gi¶m l­îng nhiªn liÖu ®­a vµo ®­êng èng n¹p cña ®éng c¬ . II.2.3 R¬ le ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh b­ím ga phô . Khi kh«ng cã h­ háng trong hÖ thèng TRC hay trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn tö . R¬ le b­ím ga sÏ bËt khi kho¸ ®iÖn bËt ON . Nh­ng r¬ le nµy t¾t khi kho¸ ®iÖn t¾t ( OFF ) . NÕu ECU ph¸t hiÖn cã h­ háng trong hÖ thèng TRC th× nã sÏ t¾t c¸c r¬ le nµy . ECU TRC §Õn m« t¬ ®iªï khiÓn II.3 Bé chÊp hµnh ABS . II.3.1 kh¸i niÖm : Bé chÊp hµnh ABS cÊp hay ng¾t ¸p suÊt tõ xilanh phanh chÝnh ®Õn mçi xilanh phanh b¸nh xe theo tÝn hiÖu tõ ECU ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe . II.3.2 CÊu t¹o : Bé chÊp hµnh ABS bao gåm 2 bé phËn chÝnh : Van ®iÖn 3 vÞ trÝ : Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng ABS , ABS sÏ lùa chän mét trong ba chÕ ®é t¨ng ¸p , gi¶m ¸p hoÆc gi÷ tuú theo tÝn hiÖu tõ ECU ABS . B×nh chøa vµ b¬m : Cã nhiÖm vô khi ¸p suÊt gi¶m , dÇu phanh håi vÒ tõ c¸c xilanh b¸nh xe vµ nã ®­îc ®­a ®Õn xilanh chÝnh nhê b¬m vµ vµo b×nh dÇu bé chÊp hµnh . II.3.3 Ho¹t ®éng cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ : A - Trong qu¸ tr×nh phanh b×nh th­êng . Trong qu¸ tr×nh phanh b×nh th­êng ECU kh«ng göi dßng ®iÖn ®Õn cuén d©y cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ , do ®ã van ®iÖn 3 vÞ trÝ bÞ Ên suèng bëi lß xo håi vÞ vµ cöa A vÉn më trong khi cöa B vÉn ®ãng . khi ®¹p phanh , ¸p suÊt dÇu trong xilanh phanh chÝnh t¨ng , dÇu phanh ch¶y tõ cöa A ®Õn cöa C trong van ®iÖn råi tíi xilanh b¸nh xe . Khi nh¶ phanh , dÇu phanh håi tõ xilanh phanh b¸nh xe vÒ xilanh chÝnh qua cöa C vµ ®Õn cöa A trong van ®iÖn 3 vÞ trÝ . B - Khi phanh gÊp . a - ChÕ ®é " gi¶m ¸p " : Khi mét b¸nh xe gÇn bÞ bã cøng ECU göi dßng ®iÖn ( 5A) ®Õn cuén d©y cña van ®iÖn , lµm sinh ra mét lùc tõ m¹nh , van 3 vÞ trÝ chuyÓn ®éng lªn phÝa trªn , cöa A ®ãng trong khi cöa B vÉn më . Kªt qu¶ lµ dÇu phanh tõ xilanh b¸nh xe qua cöa C tíi cöa B trong van ®iÖn 3 vÞ trÝ ch¶y vÒ b×nh dÇu . b - ChÕ ®é "gi÷ " : Khi ¸p suÊt bªn trong xilanh gi¶m hay t¨ng , c¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe göi tÝn hiÖu b¸o r»ng tèc ®é b¸nh xe ®· ®¹t ®Õn gi¸ trÞ mong muèn . ECU cÊp dßng ®iÖn 2A ®Õn cuén d©y cña van ®iÖn ®Ó gi÷ ¸p suÊt cña xilanh b¸nh xe kh«ng ®æi . Khi dßng ®iÖn cÊp cho cuén d©y cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ bÞ gi¶m tõ 5A xuèng cßn 2A , lùc ®iÖn tõ sinh ra trong cuén d©y còng gi¶m . Van ®iÖn 3 vÞ trÝ dÞch chuyÓn xuèng vÞ trÝ gi÷a nhê lùc cña lß xo håi vÞ lµm ®ãng cöa B . c- ChÕ ®é " t¨ng ¸p " : Khi cÇn t¨ng ¸p suÊt trong xilanh b¸nh xe ®Ó t¹o lùc phanh lín , ECU ng¾t dßng ®iÖn cÊp cho cuén d©y cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ . V× vËy cöa A cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ më vµ cöa B ®ãng. DÇu phanh ch¶y qua cöa A vµ cöa C cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ . II.4 Bé chÊp hµnh phanh TRC . II.4.1. Kh¸i niÖm . HÖ thèng phanh cã chøc n¨ng gi¶m tèc ®é chuyÓn ®éng cña xe tíi vËn tèc chuyÓn ®éng nµo ®ã , dõng h¼n hoÆc gi÷ xe ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh . Qu¸ tr×nh phanh xe ®­îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch t¹o ma s¸t gi÷a phÇn quay vµ phÇn ®øng yªn cña xe nh­ gi÷a tang trèng vµ m¸ phanh , hoÆc ®Üa phanh víi m¸ phanh . Nh­ vËy ®éng n¨ng chuyÓn ®éng cña xe biÕn thµnh nhiÖt n¨ng cña c¬ cÊu ma s¸t , nhiÖt n¨ng sÏ truyÒn ra m«i tr­êng xung quanh ®Ó kh«ng lµm h­ háng c¬ cÊu ma s¸t . C¸c c¬ cÊu phanh th­êng ®Æt gÇn b¸nh xe thùc hiÖn chøc n¨ng cña c¬ cÊu ma s¸t , c¬ cÊu phanh lµm viÖc tuú thuéc vµo hÖ thèng ®iÒu khiÓn . ë tr¹ng th¸i kh«ng phanh c¸c c¬ cÊu phanh kh«ng t¹o nªn ma s¸t , c¸c b¸nh xe ®­îc quay tr¬n . Khi phanh c¸c c¬ cÊu ma s¸t lµm viÖc , ®éng n¨ng tiªu hao lµm gi¶m tèc ®é chuyÓn ®éng cña xe . Víi hÖ thèng phanh thuû lùc , bµn ®¹p phanh vµ bé trî lùc phanh t¹o nªn ¸p suÊt chÊt láng trong xilanh chÝnh vµ truyÒn tíi c¸c xilanh thõa hµnh ( xilanh c«ng t¸c ®Æt t¹i c¬ cÊu phanh ) ®iÒu khiÓn sù lµm viÖc cña c¬ cÊu phanh . Xilanh chÝnh lµ mét b¬m piston tÞnh tiÕn ®¶o chiÒu , nã t¹o ra t¸c ®éng Ðp trong hÖ thèng thuû lùc khi ng­êi l¸i xe nhÊn bµn ®¹p th¾ng nã chuyÓn ®æi lùc c¬ khÝ tõ pªdan th¾ng thµnh ¸p suÊt thuû lùc ®Æt vµo c¸c th¾ng ë c¸c b¸nh xe . Khi pªdan th¾ng ®­îc nhÊn xuèng dÇu th¾ng ®­îc Ðp tõ xilanh chÝnh ®i qua c¸c ®­êng èng ®Õn c¸c th¾ng . Khi ¸p suÊt thuû lùc gia t¨ng guèc th¾ng hoÆc ®Öm th¾ng bÞ ®Èy ¸p vµo trèng th¾ng hay ®Üa th¾ng , sù ma s¸t lµm cho b¸nh xe ch¹y chËm hoÆc dõng .