Giáo án Địa lý lớp 9 - Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển và phân bố nông nghiệp

Tiết 7 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ NÔNG NGHIỆP I - Mục đích yêu cầu 1. Giúp học sinh nắm được vai trò của các nhân tố tự nhiên và KT - XH đối với quá trình phát triển và phana bố ngành nông nghiệp 2. Có kỹ năng đánh giá giá trị của nền kinh tế, biết sơ đồ hóa các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp Việt Nam II - Chuẩn bị - Bản đồ địa lý tự nhiên Việt Nam - Bản đồ khí hậu Việt Nam - Bản đồ đất đai Việt Nam III - Tiến trình lên lớp A - Ổn định tổ chức: B - Kiểm tra bài cũ: ? Phân tích nhưng thành tựu và khó khăn thách thức của nền kinh tế nước ta trong giai đoạn mới? C - Bài mới Hoạt động của thầy Hoạt động của trò I. Các nhân tố tự nhiên ? Tại sao nông nghiệp lại là ngành kinh tế phụ thuộc vào các yếu tố tự nhiên? ? Gồm các yếu tố nào? ? Vị trí của yếu tố đất đai đối với ngành nông nghiệp? ? Nêu vài nét về đặc điểm đất đai ở nước ta? Đó là thuận lợi hay khó khăn? - Đây là nhứng nhân tố quan trọng nhất. Do đặc trưng của ngành nông nghiệp không thể không dựa vào các yếu tố tự nhiên - Gồm: Đất đai, khí hậu, sông ngòi, động thực vật... 1. Tài nguyên đất - Vai trò vô cùng quan trọng vì nó là tư liệu sản xuất của nông nghiệp, thiếu đến sẽ không có ngành kinh tế này - Nước ta có tổng diện tích đất canh tác khoảng 20 triệu ha. Gồm các loại đất như: + Đất phù sa: ở các đồng bằng và chủ yếu để sản xuất lúa nước và một số cây công nghiệp ngắn ngày. diện tích khoảng 3 triệu ha + Đất Feralit có diện tích khoảng 16 triệu ha với nhiều loại khác nhau tập trung phân bố ở các vùng trung du, vùng núi và cao nguyên. Chủ yếu thích hợp với các loại cây công nghiệp ? Nguyên nhân của nó? GV treo bản đồ khí hậu, giới thiệu và giải thích bản đồ ? Nhận xét về nguồn tài nguyên này ở nước ta? ? Lấy các ví dụ cụ thể về các loại cây trồng thích hợp? ? Khí hậu gây ra những khó khăn gì? ? Tại sao nước cũng là một nguồn tài nguyên đối với nông nghiệp? ? Đặc điểm của nguồn tài nguyên -> Đây là những thuận lợi rất lớn cho nông nghiệp ở nước ta - Khó khăn là hiện tượng sói mòn đất và đốt nương làm rẫy gây thoái hóa đất 2. Tài nguyên khí hậu - Nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm nhưng do vị trí và sự đa dạng về địa hình tạo nên các kiểu khí hậu đặc trưng khá phong phú thích hợp cho nhiều loại cây trồng khác nhau. VD: Khí hậu mùa đông lạnh ở Bắc bộ và Bắc trung bộ thích hợp với cây vụ đông - Khí hậu ôn đới núi cao + Những biến động của thời tiết cũng làm ảnh hưởng đến năng suất cây trồng: Bão, sương muối, rét đậm.... 3. Tài nguyên nước - Nước tưới rất quan trọng đối với nông nghiệp. nước ở nước ta? ? Những hạn chế? ? Tài nguyên sinh vật ở nước ta có đặc điểm gì? ? Rút ra nhận xét gì về các nhân tố tự nhiên? ? Tại sao dân cư và lao động lại là - Nước ta có hệ thống sông ngòi, ao hồ và đầm lầy phong phú, nguồn nước ngầm nhiều rất thuận lợi cho tưới tiêu trong nông nghiệp. - Lượng mưa trung bình đạt 1500 - 2500 mm/năm + Hạn chế: Lũ lụt về mùa mưa và hạn hán về mùa khô 4. Tài nguyên sinh vật - Nguồn tài nguyên động thực vật phong phú là điều kiện thuận lợi cho nhân dân thuần chủng và lai tạo giống mới có năng suất cao và chống chịu hạn hán tốt -> Tóm lại: Nước ta có nhiều điều kiện ưu đãi của thiên nhiên, có nhiều nguồn tài nguyên thuanạ lợi cho phát triển nông nghiệp nhưng ben cạnh đó vẫn còn một số khó khăn do điều kiện bất thường của thời tiết và khí hậu II. Các nhân tố kinh tế - xã hội nhân tố ảnh hởng đến nông nghiệp? ? Đặc điểm của nhân tố này ở nước ta? ? Qua hình 7.1/26 nhận xét và đánh giá về cơ sở vật chất kĩ thuật ở nước ta? ? Việc phất triển và hoàn thiện ấy nhằm mục đích gì? 1. Dân cư và nguồn lao động - Sản xuất rất cần có lao động và đây cũng là thị trường tiêu thụ sản phẩm - Nước ta có hơn 80 triệudân trong đó có tới 58.4% trong độ tuổi lao động, đây là lực lượng lao động dối dào cho phát triển nông nghiệp - Lao động Việt Nam giàu kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp, cần cù sáng tạo và tiếp thu KHKT nhanh 2. Cơ sở vật chất kỹ thuật - Đang dần được hoàn thiện, các cơ sở phục vụ chăn nuôi, trồng trọt đang phát triển và phân bố rộng khắp nhất alf các vùng chuyên canh - Hình thành hệ thống thủy lợi, kênh mương với các thiết bị tưới tiêu hiện đại. - Tăng năng suất và chất lượng các sản phẩm nông nghiệp, giảm dần sự phụ thuộc ? Chính sách phát triển nông nghiệp của nước ta qua các thời kì có thay đổi như thế nào? ? Tác động đến nông nghiệp ra sao? ? Đặc điểm của thị trường ảnh hưởng đến nông nghiệp như thế nào? ? Đặc điểm của thị trường trong nước và ngoài nước? ? Lấy ví dụ cụ thể - Cà phê - Dừa.... vào tự nhiên và đang chuyển dịch cơ cấu lao động 3. Chính sách phát triển nông nghiệp + Trước 1986: làm ăn theo lối chung, tập thể, HTX + Sau 1986: Tư nhân hóa, có nhiều chính sách khuyến nông hợp lý, phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế trang trại hướng ra xuất khẩu 4. Thị trường trong và ngoài nước - Thúc đẩy mở rộng sản xuất và tăng năng suất lao động, thực hiện trao đổi là nhu cầu của thị trường - Tác động trực tiếp đến sự thay đổi cơ cấu cây trồng và sản xuất phù hợp với nhu cầu thị trường - Biến động của thị trường sẽ ảnh hưởng đến người sản xuất D - Củng cố: E - Hướng dẫn học bài: IV/ Rút kinh nghiệm