Giáo án Sinh học 9 - Học kì I - Bài 3: Lai một cặp tính trạng

Tuần: 02 Ngày soạn: Tiết: 03 Ngày dạy: Bài 3 LAI MỘT CẶP TÍNH TRẠNG (Tiếp theo) I. Mục tiêu 1. Kiến thức - Hiểu và giải thích được vì sao quy luật phân li chỉ nghiệm đúng trong những điều kiện nhất định. - Nêu được ý nghĩa của quy luật phân li đối với lĩnh vực sản xuất. - Hiểu và phân biệt được sự di truyền trội không hoàn toàn (di truyền trung gian) với di truyền trội hoàn toàn. - Nêu được ứng dụng của quy luật phân ly trong sản xuất và đời sống. 2. Kĩ năng - Kĩ năng tự tin trình bày ý kiến trước nhóm, tổ, lớp - Kĩ năng lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ/ ý tưởng, hợp tác trong hoạt động nhóm. - Kĩ năng tìm kiếm và xử lý thông tin khi đọc SGK, quan sát sơ đồ lai để tìm hiểu về phép lai phân tích, tương quan trội lặn, trội không hoàn toàn . 3. Thái độ Có ý thức vận dụng tương quan trội – lặn trong chọn giống cây trồng, vật nuôi. II. Phương pháp Động não, vấn đáp - tìm tòi, trực quan, dạy học nhóm. III. Thiết bị dạy học - Bảng phụ. - Tranh Một số tính trạng trội ở cây trồng, vật nuôi. - Tranh Hiện tượng trội không hoàn toàn. IV. Tiến trình dạy học 1. Ổn định lớp: 1’ 2. Kiểm tra bài cũ: 5’ - Phát biểu nội dung quy luật phân li? Menđen giải thích kết quả thí nghiệm trên đậu Hà Lan như thế nào? (sơ đồ) - Giải bài tập 4 SGK. 3. Bài mới: a. Mở bài: 2’ Có những cá thể mang tính trạng trội có cùng kiểu gen, cũng có thể khác kiểu gen. Vậy làm thế nào để biết kiểu gen đó chỉ dựa vào kiểu hình trội? b. Phát triển bài: Hoạt động 1: Tìm hiểu phép lai phân tích Mục tiêu: Học sinh trình bày được nội dung, mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích. TG Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung 12’ - Nêu tỉ lệ các loại hợp tử ở F2 trong thí nghiệm của Menđen? - Từ kết quả trên GV phân tích các khái niệm: kiểu gen, thể đồng hợp, thể dị hợp. - Hãy xác định kết quả của những phép lai sau: P: Hoa đỏ x Hoa trắng AA aa P: Hoa đỏ x Hoa trắng Aa aa - Kết quả lai như thế nào thì ta có thể kết luận đậu hoa đỏ P thuần chủng hay không thuần chủng? - Điền từ thích hợp vào ô trống (SGK – trang 11) - Khái niệm lai phân tích? - GV nêu; mục đích của phép lai phân tích nhằm xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội. - 1 HS nêu: hợp tử F2 có tỉ lệ: 1AA: 2Aa: 1aa - HS ghi nhớ khái niệm. - Các nhóm thảo luận , viết sơ đồ lai, nêu kết quả của từng trường hợp. - Đại diện 2 nhóm lên bảng viết sơ đồ lai. - Các nhóm khác hoàn thiện đáp án. - HS dựa vào sơ đồ lai để trả lời. 1- Trội; 2- Kiểu gen; 3- Lặn; 4- Đồng hợp trội; 5- Dị hợp - 1 HS đọc lại khái niệm lai phân tích. - Chú ý nghe. III. Lai phân tích 1. Một số khái niệm - Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào cơ thể. - Thể đồng hợp là kiểu gen gồm 2 gen tương ứng giống nhau (AA, aa). - Thể dị hợp là kiểu gen gồm 2 gen tương ứng khác nhau (Aa). 2. Nội dung phép lai phân tích Phép lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính trạng trội cần xác định kiểu gen với cá thể mang tính trạng lặn. - Nếu kết quả phép lai đồng tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen đồng hợp. - Nếu kết quả phép lai phân tính thì cá thể mang tính trạng trội có kiểu gen dị hợp. Hoạt động 2: Tìm hiểu ý nghĩa của tương quan trội – lặn Mục tiêu: HS nêu được vai trò của quy luật phân ly đối với sản xuất. 10’ - GV yêu cầu HS nghiên cứu thồn tin SGK, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi: - Nêu tương quan trội lặn trong tự nhiên? - Xác định tính trạng trội, tính trạng lặn nhằm mục đích gì? Dựa vào đâu? - Việc xác định độ thuần chủng của giống có ý nghĩa gì trong sản xuất? - Muốn xác định độ thuần chủng của giống cần thực hiện phép lai nào? - HS thu nhận và xử lý thông tin. - Thảo luận nhóm, thống nhất đáp án. - Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS xác định được cần sử dụng phép lai phân tích và nêu nội dung phương pháp hoặc ở cây trồng thì cho tự thụ phấn. IV. Ý nghĩa của tương quan trội - lặn Tương quan trội – lặn là hiện tượng phổ biến ở sinh vật, trong đó tính trạng trội thường có lợi. Vì vậy, trong chọn giống cần phát hiện các tính trạng trội để tập trung các gen trội về cùng kiểu gen nhằm tạo ra giống có giá trị kinh tế. Đáp án Bảng 3 trang 13 SGK: Đặc điểm Trội không hoàn toàn Thí nghiệm của Menđen Kiểu hình ở F1 - Tính trạng trung gian - Tính trạng trội Kiểu hình ở F2 1 trội: 2 trung gian: 1 lặn 3 trội: 1 lặn 4. Củng cố: 3’ - Gọi HS đọc khung màu hồng. - GV nhắc lại trọng tâm bài học: 5. Kiểm tra đánh giá: 10’ Khoanh tròn vào chữ cái các ý trả lời đúng: 1. Khi cho cây cà chua quả đỏ thuần chủng lai phân tích. Kết quả sẽ là: a. Toàn quả vàng b. Toàn quả đỏ c. 1 quả đỏ: 1 quả vàng d. 3 quả đỏ: 1 quả vàng 2. Ở đậu Hà Lan, gen A quy định thân cao, gen a quy định thân thấp. Cho lai cây thân cao với cây thân thấp F1 thu được 51% cây thân cao, 49% cây thân thấp. Kiểu gen của phép lai trên là: a. P: AA x aa b. P: Aa x AA c. P: Aa x Aa d. P: aa x aa 3. Trường hợp trội không hoàn toàn, phép lai nào cho tỉ lệ 1:1 a. Aa x Aa b. Aa x AA c. Aa x aa d. aa x aa 6. Hướng dẫn học ở nhà: 1’ - Học bài, trả lời câu hỏi SGK. - Xem trước bài 4. 7. Nhận xét tiết học: 1’ V. Rút kinh nghiệm và bổ sung kiến thức tiết dạy