Giáo án sử 11 - Trung Quốc

Bài 3 Tiết PPCT: 3 TRUNG QUỐC Ngày soạn: Ngày dạy: I. Mục tiêu bài học. 1. Về kiến thức: Làm cho HS thấy được sự suy yếu của chế độ PK Mãn Thanh đã biến Trung Quốc trở thành nước nữa thuộc địa, nữa phong kiến. Nét chính về phong trào chống phong kiến và đế quốc của nhân dân Trung Quốc. Ca1ckha1i niệm “Nữa thuộc địa nữa phong kiến”, “Vận động duy tân” 2. Về thái độ, tình cảm, tư tưởng: Biểu lộ sự cảm thông, khâm phục đối với nhân dân Trung Quốc trong cuộc đấu tranh chống đế quốc phong kiến đặc biệt là cuộc cách mạng Tân Hợi Về kĩ năng: Biết nhận xét đánh giá trách nhiệm của triều đình phong kiến Mãn Thanh trong việc để Trung Quốc rơi vào tay các nước đế quốc. Biết sử dụng lược đồ Trung Quốc để trình bày sự kiện các phong trào Nghĩa Hòa Đoàn và Cách mạng Tân Hợi II. Thiết bị, tài liệu dạy – học. Lược đồ phong trào Nghĩa Hòa đoàn, lược đồ cách mạng Tân Hợi, tranh ảnh về Tôn Trung Sơn, về Cách mạng Tân Hợi … III. Tiến trình tổ chức dạy học. 1.Kiểm tra bài cũ. Vai trò của Đảng Quốc đại trong phong trào đấu tranh của nhân dân Ấn Độ chống thực dân Anh ? 2.Dẫn dắt vào bài mới: Vì sao cuối thế kỷ XIX, Trung Hoa một nước rộng lớn, đông dân nhất thế giới lại bị các nước đế quốc xâm lược, xâu xé ? Nhân dân Trung Quốc đã đấu tranh chống đế quốc giành độc lập dân tộc như thế nào ? 3.Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp. Hoạt động của Thầy – trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân GV:Em hãy cho biế những hiểu biết của em về đất nước Trung Quốc (Vị trí, dân số, lịch sử văn hóa) T Quốc rộng thứ tư thế giới, đông dân nhất thế giới, có lịch sử văn hóa lâu đời, thời cổ đại là một trong những trung tâm văn hóa lớn, thời trung đại là một nước phong kiến hùng mạnh đã từng xâm lược thống trị nhiều nơi (VN) Tại sao nói sang thế kỷ XIX Trung Quốc trở thành “miếng mồi” ngon cho các nước đế quốc xâu xé ? GV:Các nước phương Tây dùng thủ đoạn gì để xâm lược,len chân vào thị trường Trung Quốc,làm thế nào để bắt Trung Quốc mở cửa? Từ thế kỉ XVIII CM công nghiệp được tiến hành y/c mở rộng thị trường của các nước Âu – Mĩ ngày càng mạnh mẽ do vậy các nước p Tây dùng mọi thủ đoạn quyết tâm ép T Quốc phải mở cửa. Vua Đạo Quang lệnh cho Lâm Tắc Từ làm khâm sai đại thần chủ trì việc cấm thuốc phiện,Ông tìm và thu được ở Quảng Đông hơn 20 vạn thùng thuốc phiện (khoảng hơn 237 vạn kg) .Ông đem toàn bộ số thuốc phiện thu được tiêu hủy ở Hồ Môn 22 ngày mới cháy hết - Năm cửa biển T Quốc phải mở cho thương nhân Anh buôn bán là Quảng Châu, Phúc Châu, Ninh Ba, Hạ Môn, Thượng Hải. GV:Thế nào là nước nữa thuộc địa nữa phong kiến? Hình 6: Trung Quốc được ví như một chiếc bánh khổng lồ cầm nĩa đứng xung quanh là Nhật hoàng, Nga,Anh, Pháp, Đức, Mĩ nét mặt ông nào cũng đăm chiêu chắc hẳn đang nghĩ cách len chân vào thị trường TQuốc “cắt một miếng bánh béo bở” GV:Vì sao không một nước tư bản thực dân nào 1 mình xâm lược thống trị Trung Quốc? T Quốc trở thành một nước thuộc địa nữa p kiến, XH T Quốc nổi lên mâu thuẫn nào? ND TQuốc >< P kiến . Hai mâu thuẫn đó đặt ra cho cách mạnh T Quốc 2 nvụ:chống ĐQ và pk ,hai nhiệm vụ này được thực hiện như thế nào. Hoạt động: nhóm Nhóm 1: Tìm hiểu về phong trào Thái Bình Thiên Quốc (ng nhân bùng nổ, chính sách của thái bình thiên quốc, ý nghĩa lịch sử) Nhóm 2: Tìm hiểu về phong trào Duy Tân (ng nhân bùng nổ, nội dung cải cách,tính chất, ý nghĩa lịch sử, nhuyên nhân thất bại) Nhóm 3: Tìm hiểu về phong trào Nghĩa Hòa Đoàn (Sự phát triển của phong trào,mục tiêu đấu tranh,thái độ của triều đình Mãn Thanh,nguyên nhân thất bại, tính chất, ý nghĩa lịch sử) Nội dung cải cách: +Lập ngân hàng xây dựng đất đai khai mỏ + sửa đổi luật pháp, ban bố quyền tự do dân chủ ,xóa bỏ một số đặc quyền của quí tộc Mãn Thanh + Sửa đổi chế độ thi cử, lập nhiều trường học, mở trường đại học Bắc Kinh + Trang bị huấn luyện quân đội theo kiểu phương Tây GV:Em rút ra nhận xét gì về các cuộc cuộc đấu tranh chống phong kiến ,đế quốc ở T Quốc cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX ? Cuộc đấu tranh của nhân dân T quốc cuối thế kỉ XIX đấu thế kỉ XX diễn ra sôi nổi nhưng đều thất bại Nguyên nhân thất bại? + Chưa có tổ chức chính đảng lãnh đạo + Sự bảo thủ hèn nhát của triều đình phong kiến + Do đế quốc và phong kiến cấu kết đàn áp Tiểu sử TT Sơn ? GV:Đường lối đấu tranh và mục tiêu của đồng minh Hội GV:Em có nhận xét gì về chủ nghĩa Tam Dân và mục tiêu Đồng Minh Hội? (Tích cực và hạn chế) Hạn chế: Chưa nêu cao ý thức dân tộc chống đế quốc – kẻ thù chính của T. Quốc lúc giờ .Song trong hoàn cảnh Châu Á đương thời .Chủ nghĩa Tam dân vẫn là tư tưởng tiến bộ vì thế nó có ảnh hưởng đến phong tràn CMDCTS ở một số nước Châu Á trong đó có Việt Nam GV:Em nêu nguyên nhân dẫn đến cách mạng Tân Hợi? Liên quân 8 nước: Anh, Nhật, Đức, Mĩ, Nga, Pháp, Áo – Hung, Italia. GV:Tại sao khi Viên Thế Khải nắm chức Đại Tổng thống thì cách mạng chấm dứt ? T/C:Vì không thủ tiêu chế độ sở hữu ruộng đất phong kiến ,không chia ruộng đất cho dân cày ,không xóa bỏ ách nô dịch của nước ngoài 1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược. - Nguyên nhân: + Các nước TB phương Tây phát triển tăng cường tìm kiếm thị trường, thuộc địa. + Trung quốc là nước đông dân, giàu tài nguyên, kinh tế kém phát triển. + Chế độ phong kiến trên đà suy yếu. => TQ trở thành “miếng mồi” ngon cho các nước đế quốc. - Quá trình xâm lược: + Thế kỉ XVIII các nước đế quốc đi đầu là Anh đòi Mãn Thanh “mở cửa” để buôn bán thuốc phiện. + 6.1840 Chiến tranh thuốc phiện bùng nổ(6.1840- 8. 1842) Anh nhảy vào Trung Quốc.Chính quyền Mãn Thanh phải kí Hiệp ước Nam Kinh 1842 phải chấp nhận các điều khoản thiệt thòi: bồi thường chiến phí (21tr bảng) mở cửa …. Đây là mốc mở đầu quá trình biến T Quốc từ một nước phong kiến độc lập trở thành một nước thuộc địa nữa p kiến + Cuối thế kỷ XIX các nước đế quốc Đức, Pháp, Nga, Nhật chia nhau Trung Quốc. 2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc từ giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX. - Khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc (1851- 1864) + 1.1.1851 Hồng Tú Toàn lãnh đạo nhân dân nổi dậy khởi nghĩa Kim Điền ( Quảng Tây) sau đó lan rộng khắp cả nước + Quân KN đã xây dựng được Cquyền (Thiên Kinh), thi hành nhiều CS tiến bộ. + 19.7.1864 Mãn Thanh tấn công Thiên Kinh đàn áp phong trào => Cuộc Kn thất bại. - Phong trào Duy tân Trước nguy cơ bị xâm lược một số nhân vật tiến bộ thuộc giới sĩ phu T Quốc chủ thương tiến hành cải cách để cứu vãn tình thế .Đó là cuộc vận động Duy Tân do Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu lãnh đạo được sự đồng tình ủng hộ của vua Quang Tự nhưng phong trào nhanh chóng thất bại - Phong trào Nghĩa Hòa đoàn. + 1899 bùng nổ ở Sơn Đông và nhanh chóng lan rộng đến Bắc Kinh. +1900 liên quân 8 nước tấn công đàn áp phong trào và tiến vào Trung Quốc. + Mãn Thanh kí điều ước Tân Sửu (1901) với ĐQ => Trung Quốc trở thành nước nửa thuộc địa, nửa phong kiến. 3. Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi (1911). - Tôn Trung Sơn và Trung Quốc Đồng Minh Hội + Tôn Trung Sơn (SGK) + 8.1905 TT Sơn tập hợp giai cấp tư sản T quốc thành lậpTrung Quốc Đồng minh hội – chính đảng của giai cấp tư sản ra đời. + Cương lĩnh của TQĐMH dựa vào chủ nghĩa “Tam dân” của TTS. + Mục tiêu là đánh đổ Mãn Thanh, thành lập Dân quốc, bình đẳng cho dân cày. -Cách mạng Tân Hợi. Nguyên nhân + Nhân dân T.Quốc mâu thuẫn với đế quốc phong kiến +Duyên cớ: do chính quyền nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho ĐQ, bán rẻ quyền lợi dân tộc" p trào giữ đường bùng nổ.Nhân cơ hội đó ĐMHội phát động đấu tranh Diễn Biến + 10.10.1911 Khởi nghĩa ở Vũ Xương và nhanh chóng lan rộng khắp miền Trung, Nam T.Quốc. + 29.12.1911TT Sơn được bầu làm đại tổng thống . Quốc dân đại hội họp ở Nam Kinh thành lập Trung Hoa Dân quốc.Trước thắng lợi của cách mạng ,tư sản thương lượng với nhà Thanh (Viên Thế Khải) +12.2.1912 Vua Thanh (Phổ Nghi) thoái vị .TTSơn buộc phải từ chức + 6.3.1912 Viên Thế Khải nhậm chức Đại Tổng thống Trung Hoa Dân quốc => Cách mạng chấm dứt. - Tính chất,ý nghĩa của Cách mạng Tân Hợi. Tính chất: CM manh tính chất là cuộc CM dân chủ tư sản không triệt để Ý nghĩa: + Chấm dứt chế độ PK lỗi thời mở đường cho CNTB phát triển. + CM đã ảnh hưởng đến phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc các nước ở Châu Á - Nguyên nhân thất bại của cách mạng. + Chưa thủ tiêu triệt để giai cấp PK, chưa tấn công ĐQ. + Chưa giải quyết vấn đề thiết yếu cho dân cày: Ruộng đất 4. Sơ kết bài học. - Cũng cố: Nguyên nhân nào dẫn đến việc Trung Quốc bị biến thành nước thuộc địa ? - Dặn dò: Trả lời các câu hỏi SGK và nghiên cứu trước bài “Các nước Đông Nam Á” - Ra bài tập: Lập bảng liệt kê các sự kiện về quá trình đấu tranh của nhân dân Trung Quốc chống đế quốc và phong kiến ?