Giáo án Vật lý 7 - Chủ đề 9: Lực đàn hồi

CHỦ ĐỀ 9: LỰC ĐÀN HỒI. I. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: - Nhận biết được lực đàn hồi là lực của vật bị biến dạng tác dụng lên vật làm nó biến dạng. - So sánh được độ mạnh, yếu của lực dựa vào tác dụng làm biến dạng nhiều hay ít. - Nêu được ví dụ về một số lực. 2. Kĩ năng: - Làm được các thí nghiệm kiểm chứng sự biến dạng đàn hồi của lò xo. c) Thái độ: - Chủ động, tích cực, yêu thích bộ môn học. - Có ý thức vận dụng kiến thức vào cuộc sống thực tế. II. CHUẨN BỊ: 1. Giáo viên: - Phương tiện: Lò xo, quả nặng, giá TN, phiếu học tập. - Phương pháp: Tìm và giải quyết vấn đề. Hoạt động nhóm, tích cực hóa hoạt động của HS, thực hành, trực quan, vấn đáp... 2. Học sinh: - Đọc trước bài, tìm hiểu thí nghiệm. III. TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC: 1. Ổn định lớp: (1 phút) 2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút) Trò chơi ô chữ may mắn: Ô số 1: Câu 1: Chọn câu trả lời đúng: A. Trọng lượng của quả nặng 50g là 500 N B. Trọng lượng của quả nặng 50g là 50 N C. Trọng lượng của quả nặng 50g là 5 N D. Trọng lượng của quả nặng 50g là 0,5 N Đáp án D Ô số 2: Câu 2: Trọng lực là gì? Trọng lực có phương và chiều như thế nào? Đáp án: - Trọng lực là lực hút của Trái Đất. - Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều hướng về phía Trái Đất (từ trên xuống dưới). Ô số 3: Ô chữ may mắn Ô số 4: Câu 4: Phát biểu nào sau đây không chính xác: A. Trọng lực là lực hút của Trái Đất . B. Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều hướng về phái Trái Đất . C. Trọng lực của một vật còn gọi là trọng lượng của vật đó và có đơn vị là Niutơn. D. Trọng lượng của quả cân 100g là 1 Niutơn. 3. Vào bài (33 phút) Trong đời sống, chúng ta thường thấy các vật như: cái lò xo, quả bóng cao su, đệm mút, cánh cung, sợi dây cao su, cục tẩy, điển hình như với một sợi dây cao su và một lò xo, theo em hai vật này có tính chất nào giống nhau? Chúng ta học bài hôm nay. Thời gian Hoạt động của GV Hoạt động của GV Nội dung 13 phút 20 phút GV: Ta hãy nghiên cứu xem sự biến dạng của lò xo có đặc điểm gì? Thông qua thí nghiệm trong HĐ1. + Để tiến hành thí nghiệm ta cần những dụng cụ gì. ? + Ta tiến hành thí nghiệm qua các bước như thế nào. GV: Từ kết quả thí nghiệm trên chúng ta rút ra được nhận xét gì? Nhận xét: Khi bị kéo, lò xo dãn ra, chiều dài của nó (1)..Khi không kéo nữa, lò xo (2).hình dạng ban đầu, chiều dài của lò xo (3).chiều dài tự nhiên ban đầu của nó. ? GV: Từ kết quả thí nghiệm trên chúng ta rút ra được kết luận gì? Các em hãy thực hiện yêu cầu HĐ2. ? GV: Cho biết những vật sau đây, vật nào đàn hồi: dây cột tóc, dụng cụ bóp tay tập thể dục, bình đất sét mềm, dây của cung bắn tên GV: nhận xét và bổ sung ( nếu có) ? GV giới thiệu: Biến dạng của lò xo có đặc điểm như trên là biến dạng đàn hồi. Ta nói là xo là vật có tính chất đàn hồi.Vậy độ biến dạng của lò xo được tính như thế nào? GV: giới thiệu công thức độ biến dạng của lò xo: ∆l=l-l0 Trong đó: l : chiều dài khi bị biến dạng của lò xo (cm,...) l0: chiều dài tự nhiên của lò xo (cm,...) ? GV: Cho ví dụ Chiều dài tự nhiên của một lò xo là 4 cm. Sau khi kéo dãn chiều dài của lò xo là 12 cm. Tính độ biến dạng của lò xo. ∆ Các em đã biết biến dạng của lò xo là biến dạng đàn hồi. Vậy lực quả nặng trong thí nghiệm trên gọi là gì? Chúng ta sang phần II. GV: Cho HS quan sát thí nghiệm mô phỏng - GV: đặt câu hỏi ? Khi treo quả nặng , chiều dài của lò xo thay đổi như thế nào khi chưa treo quả nặng? ? Khi quả nặng nằm yên cân bằng, có những lực nào tác dụng lên quả nặng? Các lực này có cường độ là bao nhiêu? ? Từ kết quả thí nghiệm trên chúng ta rút ra được nhận xét gì? - Nhận xét: Khi treo quả nặng vào lò xo, lò xo (1)..một đoạn. Sau đó, quả nặng nằm yên cân bằng. Khi này, có hai lực cân bằng tác dụng lên quả nặng: (2).và (3) .của lò xo. - Trong thí nghiệm trên, lực mà lò xo khi biến dạng tác dụng vào quả nặng được gọi là lực đàn hồi, cường độ lực đàn hồi của lò xo bằng với (4)của quả nặng. GV: Hướng dẫn HĐ 4: Nêu các bước tiến hành thí nghiệm GV: Phát phiếu học tập (bảng kết quả). GV: Cho HS quan sát thí nghiệm mô phỏng ? GV: Từ kết quả thí nghiệm trên chúng ta rút ra được nhận xét gì? Nhận xét: Khi trọng lượng của quả nặng (1).. thì độ biến dạng của lò xo (2). Cường độ lực đàn hồi của lò xo lại bằng (3)... của quả nặng. Do đó: khi độ biến dạng của lò xo (4)thì lực đàn hồi của lò xo cũng (5)... ? GV: Khi kéo dãn lò xo một cách vừa phải, tay ta có cảm giác như thế nào? ? GV: Câu hỏi đầu bài Một sợi dây cao su và một lò xo có tính chất gì giống nhau? GV: Nêu một số ứng dụng của vật có tính đàn hồi trong thực tế GV: Trò chơi ô chữ 1. Lực mà vật đàn hồi (lò xo) khi bị biến dạng tác dụng lại vật gây ra biến dạng (quả nặng) gọi là (1)...................... 2. Ở thí nghiệm trên thì lực đàn hồi có phương thẳng đứng và có chiều (2)........ 3. Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều từ (3)..................... 4. (4)...........................là lực hút của Trái Đất 5. Hai lực cân bằng là hai lực có (5).........................., ngược chiều, mạnh như nhau cùng tác dụng vào một vật. 6. Ở thí nghiệm trên lực đàn hồi và trọng lực cùng tác dụng vào quả nặng mà quả nặng vẫn đứng yên, chứng tỏ hai lực đó là hai lực (6)........................... HS: đọc phần thông tin trong sách TLDHVL. HS: quan sát HS: trả lời HS: kết luận Lò xo là một vật đàn hồi. Biến dạng của lò xo là biến dạng đàn hồi: khi nén hoặc kéo dãn lò xo một cách vừa phải, nếu buông ra thì chiều dài của nó lại trở lại bằng chiều dài tự nhiên. HS: trả lời HS: lắng nghe HS: đọc kĩ đề và làm bài theo nhóm. HS: lên bảng trình bày. HS: quan sát và trả lời HS: vận dụng kiến thức đã biết trả lời HS: nghiên cứu tài liệu trả lời HS: trả lời HS: quan sát và trả lời HS: điền vào bảng kết quả HS: trả lời HS: trả lời HS: quan sát HS: tham gia trả lời câu hỏi CHỦ ĐỀ 9: LỰC ĐÀN HỒI I. BIẾN DẠNG ĐÀN HỒI 1. Biến dạng của một lò xo HĐ1: (1) tăng lên (2) trở về (3) trở về 2. Kết luận Lò xo là một vật đàn hồi. Biến dạng của lò xo là biến dạng đàn hồi: khi nén hoặc kéo dãn lò xo một cách vừa phải, nếu buông ra thì chiều dài của nó lại trở lại bằng chiều dài tự nhiên. HĐ2: Dây cột tóc Dụng cụ bóp tay tập thể dục Dây của cung bắn tên - Công thức độ biến dạng của lò xo: ∆l=l-l0 Trong đó: l : chiều dài khi bị biến dạng của lò xo (cm,m,...) l0 : chiều dài tự nhiên của lò xo (cm,m,...) II. LỰC ĐÀN HỒI VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA NÓ 1. Đàn hồi của lò xo HĐ 3: (1) dãn ra (2) trọng lực (3) lực đàn hồi (4) trọng lượng 2. Đặc điểm về cường độ lực đàn hồi của lò xo HĐ 4: (1) tăng lên (2) tăng lên (3) trọng lượng (4) tăng lên (5) tăng lên 3. Kết luận về lực đàn hồi và độ lớn của nó Khi một vật bị biến dạng đàn hồi, nó sẽ tác dụng lực đàn hồi lên vật làm vật biến dạng. Đối với lò xo, khi lò xo bị nén hoặc kéo dãn, nó sẽ tác dụng lực đàn hồi lên các vật tiếp xúc ở 2 đầu của lò xo. Độ biến dạng lò xo càng lớn thì lực đàn hồi càng lớn. 4. Luyện tập (2 phút) Bài 3. Trong đời sống, vật nào sao đây không phải vật đàn hồi? A. Chiếc ghế nệm. B. Quả bóng. C. Sợi dây thun. D. Hòn đất sét mền. Bài 4. Phát biểu nào sau đây là sai? Lực đàn hồi của lò xo A. xuất hiện khi lò xo bị nén hoặc kéo dãn. B. tác dụng lên các vật tiếp xúc ở hai đầu lò xo. C. có cường độ càng lớn thì độ biến dạng càng lớn. D. vẫn tồn tại khi lò xo không bị biến dạng 5. Củng cố (2 phút) Lò xo là một vật đàn hồi. Sau khi nén hoặc kéo dãn nó một cách vừa phải, nếu buông ra, thì chiều dài của nó lại trở lại bằng chiều dài tự nhiên . Khi lò xo bị nén hoặc kéo dãn, thì nó sẽ tác dụng lực đàn hồi lên các vật tiếp xúc ( hoặc gắn) với hai đầu của nó. Độ biến dạng của lò xo càng lớn, thì lực đàn hồi càng lớn. 6. Bài tập về nhà (2 phút) Học bài và làm các bài tập 1,2,5 SBT. Chuẩn bị bài 10 :Lực kế -Phép đo lực. Tìm hiểu đơn vị trọng lượng và khối lượng. Quan sát 2 ảnh chụp ở đầu bài để tìm cách đo lực.